تعاملات اتحادیه اقتصادی اوراسیا با "ایران" جذابیت این سازمان را افزایش می‌دهد

«حمیدرضا عزیزی» کارشناس مسائل اوراسیای مرکزی در گفت‌وگو با خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، با توجه به اهداف روسیه در اتحادیه اقتصادی اوراسیا گفت: مسکو از ابتدا دو گروه از اهداف اقتصادی و هدف‌های بلند مدت ژئوپلیتیکی که ماهیتی استراتژیک برای روسیه دارند را در رابطه با این اتحادیه اقتصادی دنبال می‌کند.

وی افزود: در بحث اقتصادی از همان ابتدا مشخص بود که روسیه پس از فروپاشی شوروی تلاش می‌کرد که سازوکاری را اجرا کند تا پیوندهایش با جمهوری‌های جدا شده سابق قطع نشود، برای مثال در چارچوب کشورهای مستقل مشترک المنافع این اهداف تا حدودی پیگیری شد، اما در چند سال گذشته توجه بسیار زیادی به اتحادیه اقتصادی اوراسیا شده که یکی از دلایل اصلی آن تحت فشار قرار گرفتن مسکو از جانب غرب و دشوارتر شدن وضعیت اقتصادی روسیه، به ویژه از سال 2014 و در رابطه با مسائلی مانند بحران اوکراین می‌باشد. از این رو مسکو تبادلات در حوزه پیرامونی خود با محور غیرغربی را دنبال می‌کند.

عزیزی در توضیح اهداف بلند مدت ژئوپلتیک روسیه با ماهیت راهبردی آن در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بیان کرد: این دسته از اهداف ارتباط بسیار نزدیکی با مسائل اقتصادی دارد اما در این مورد، اقتصاد مانند اهرمی مورد استفاده روسیه قرار گرفته تا نفوذ خود را در کشورهای سابق شوروی برقرار کند. پیش از این مسکو مجموعه ابتکاراتی مانند پیمان امنیت جمعی را مطرح کرد، اما به نتیجه مورد نظر نرسید تا اینکه اکنون همان اهداف را در اتحادیه اقتصادی اوراسیا در قالب هم‌گرایی اقتصادی و با این ابزار دنبال می‌کند و ممکن است سایر ابعاد را هم شامل شود.

کارشناس مسائل اوراسیای مرکزی با بیان اینکه گستره همگرایی مورد نظر مسکو در اتحادیه اقتصادی اوراسیا هنوز محقق نشده است، خاطرنشان کرد: به جز برخی کشورها مانند بلاروس، ارمنستان، قزاقستان و قرقیزستان که همیشه همگرایی مشخصی با سیاست‌های مسکو داشتند، سایر کشورهای پیرامونی یا جمهوری‌هایی که در گذشته جز شوروی سابق بودند، به دلایل مختلفی هنوز وارد این اتحادیه نشدند یا حداقل در آن به عضویت کامل نرسیدند. از جمله دلایل این عدم ورود نزدیکی و مناسبات کشورهایی مانند آذربایجان به کشورهای غربی یا احساس خطر آنها از احیای نفوذ روسیه در داخل کشورهای خود می‌باشد.

وی ادامه داد: بنابراین روسیه و اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا تصمیم گرفتند که با کشورهای خارج از حوزه پیرامونی روسیه مانند جمهوری اسلامی ایران، در قالب اتحادیه و با طرح‌هایی نظیر مناطق آزاد، تعاملات گسترده‌ای داشته باشند. این راهکار می‌تواند جذابیت این اتحادیه را افزایش بدهد و ممکن است که کشورهایی که تا به حال از عضویت در آن ممانعت کردند به عضویت در این اتحادیه ترغیب شوند. افزون بر آن طی مذاکراتی که مقامات چین و روسیه داشتند و در آن ادامه روند و پیوند طرح یک کمربند-یک جاده به اتحادیه اقتصادی اوراسیا مطرح بود نیز می‌تواند تحول مهمی در فرایند این اتحادیه جهت رسیدن به اهداف خود باشد.

عزیزی در ادامه به نقش ایران در تعاملات با اتحادیه اقتصادی اوراسیا و تحقق اهداف روسیه در چارچوب این اتحادیه اشاره کرد و توضیح داد: ایران هم از نظر اهداف استراتژیک و هم از نظر مقاصد اقتصادی برای تحقق رویکردهای اتحادیه و به طور مشخص سیاست‌های روسیه بسیار با اهمیت می‌باشد. طی چند سال اخیر مذاکرات مختلفی بین ایران و روسیه در جریان بوده که یکی از جنبه‌های اقتصادی می‌باشد. حال اگر در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا و مواردی مانند ایجاد مناطق آزاد یا حداقل کاهش تعرفه به وقوع بپیوندد منافعی بسیار زیادی را برای کشورهای عضو اتحادیه به خصوص روسیه خواهد داشت، در واقع این منافع به صورت مشترک خواهد بود و ایران نیز به منافع زیادی می‌رسد. درست است که ایران در فضای بعد از برجام می‌تواند تعاملات مختلفی با غرب داشته باشد، اما تحقق این مورد به ظرفیت‌سازی‌ها و ایجاد زمینه بستگی دارد که اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌تواند یکی از این موارد باشد.

وی در پایان تاکید کرد: بعد از بحران اوکراین روسیه تعاملات در هم تنیده‌ای را با کشورهای مختلف در مناطق متفاوت ایجاد کرده تا بتواند در برابر غربی‌های توازنی را ایجاد کند، حال کشوری مانند جمهوری اسلامی ایران که از وزنه سیاسی و اقتصادی قابل توجهی در خاورمیانه برخوردار است، با عضویت و گسترش فعالیت در سازمان‌هایی مانند همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، جهت تحقق سیاست مسکو مبنی بر ایجاد توازن در برابر غرب بسیار مؤثر می‌باشد. ایران نیز باید از این فرصت استفاده کند و بیشترین بهره گیری را از منافع حاصل داشته باشد.

انتهای پیام/