مختصات دقیق شبکه علمی کشور/ درآمدزایی نسل سوم شبکه

به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران پویا؛ امروز نسل سوم شبکه علمی ایران با عنوان اختصاری «شعا» با حضور وزرای ارتباطات و فناوری اطلاعات و وزیر علوم تحقیقات و فناوری در محل سازمان امور دانشجویی کشور به بهره‌برداری رسید تا در راستای رسالت خود، گامی در توسعه علم و تحقیقات در کشور باشد.

راه‌اندازی این شبکه با هدف اتصال‌گرایی در قالب نسل اول از سال 70 شروع شد و در سال 77 به بهره‌برداری عملیاتی رسید؛ در طول دوره هشت ساله دولتهای هفتم و هشتم نیز در نزدیک به تمامی مراکز استانها و برای دانشگاه‌های انتخاب شده مورد استفاده قرار گرفت.

مدل اجرایی این فاز مبتنی بر بستر شبکه TDM شرکت مخابرات ایران و سرعت اتصال نقاط آن حداکثر 2Mbps بود؛ متولی اجرای نسلهای اول و دوم این شبکه سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران بود که اکنون به عنوان نخستین اپراتور کشوری این شبکه شناخته می‌شود.

دوره زمانی تدوین برنامه‌ها، طراحی و پیاده‌سازی اولیه نسل دوم نیز بین سالهای 1386 تا 1390 و هدفگذاری آن مبتنی بر شبکه‌گرایی بود.

در سال 1386 زمانیکه دو پارامتر تغییرات فناوری و افزایش نیازمندی دانشگاه‌ها به نقطه عطف خود رسیده بود، شبکه علمی کشور براساس تفاهمی داخلی میان وزارتخانه‌های علوم و ارتباطات وقت، باز طراحی شد.

فرآیندی که با توجه به هم‌زمانی ایجاد تغییرات مهم در ساختار مخابراتی کشور (خصوصی‌سازی شرکت مخابرات ایران) با کندی در سال 1390 به سرانجام رسید.

اگر چه وجود مشکلات و معضلات پس از آماده بهره‌برداری شدن، باعث شد که علی‌رغم اعطاء نخستین پروانه رسمی به سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، میان اختلاف نظرهای داخلی وزارت علوم، شرکت مخابرات ایران و وزارت ارتباطات هرگز مورد بهره‌برداری رسمی قرار نگیرد.

سرعت اتصال در هسته شبکه این نسل 10Gbps است و گستره اجرای این نسل از شبکه، شهر تهران است.

دوره زمانی تدوین برنامه‌های نسل سوم نیز مربوط به سالهای 1394 تا 1396 می‌شود که امروز به بهره‌برداری رسمی رسید؛ هدفگذاری این نسل خدمت‌گرایی است.

مشترکان این نسل از شبکه علمی کشور دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و پژوهشکده‌ها، مراکز درمانی و آموزش پزشکی، حوزه‌های علمیه و کتابخانه‌ها هستند.

سرعت اتصال در هسته این شبکه 100/400Gbps و گستره اجرای آن کشوری است.

اهم برنامه‌های نسل سوم شبکه علمی کشور شامل شبکه به منزله خدمتی زیرساختی است که اساسا برای ایجاد خدمات جدید ارزش افزوده، محتوایی و اطلاعاتی ارائه می‌شود.

فناوری راهبردی ایجاد و توسعه شبکه، مبتنی بر استانداردهای کنترل کیفیت شده WDM، MPLS/VPLS و IPoDWDM بر بستر فیبر تاریک اختصاصی ویژه شبکه علمی کشور تدوین شده است.

پوشش کاربری مشترکان نه محدود به متقاضیان بزرگ که بیشتر با هدف پوشش مشترکان کوچک و متوسط و نه محدود به شهر تهران، کلانشهرها و مراکز استان که با هدف پوشش شهرستانهای کشور تدوین و در شرف اجرا است.

همچنین پوشش کاربری مشترکان، مجموعه‌ای از متقاضیان دانشگاهی، مراکز تحقیقاتی، مراکز درمانی آموزش پزشکی، حوزه‌های علمیه و کتابخانه‌های تخصصی کشور است.

برنامه کسب‌وکار شبکه علمی کشور به صورت B2B و B2C است و به این ترتیب هیچ مشترکی مصرف کننده صرف شبکه نبوده و خود، تولید کننده خدمات و محتوای علمی بوده و چرخه اقتصادی اپراتور شبکه علمی را به گستره تمامی مشترکان آن گسترش می‌دهد.

در نهایت، به عنوان یک برنامه بلندمدت اپراتور شخصیتی کاملا مجزا و مستقل شده که پاسخگویی و مشتری‌محوری وظیفه اصلی آن خواهد بود.

نسل سوم شبکه علمی کشور نگاهی نوین نسبت به دو نسل قبل خود در عرصه خدمات را پیاده‌سازی و البته ترویج می‌کند؛ اگرچه این نگاه برنامه مدون بین‌المللی در ساختار فعلی شبکه‌های علمی سراسر جهان بوده و هست.

در این مدل به طور اساسی روش Provider/Customer نقض شده و هیچ نقطه متصلی در شبکه صرفا یک خدمت گیرنده تام نبوده و تمامی نقاط متصل به شبکه، گاه خدمت گیرنده و گاه خدمت‌دهنده می‌شوند.

در این مدل اجرایی و خصوصا در این مدل از برنامه کسب‌وکار اپراتوری، در سراسر شبکه، نقاطی وجود دارند که ذات مشترکی داشته و ضمن دریافت خدماتی از شبکه، خود به موازات به صورت مشترک با نقاط دیگر یا به تنهایی برخی از خدمات را به دیگر مشترکان ارائه می‌دهند.

این مدل از نگاه کلی دارای دو دسته خدمات کاملا مجزا به شرح زیر است:

•     خدمات ارائه شونده توسط اپراتور به عنوان خدمات زیرساختی
•     خدمات گسترده ارائه شونده توسط دیگر ارائه کنندگان غیر از اپراتور

در بخش اول اپراتور مؤظف است تا فضای ارتباطی، خدمات زیربنایی و امکانات اولیه مورد نیاز دیگر مشترکان را طراحی، سیاست و تعرفه‌گذاری کرده تقدیم کند؛ خدماتی که در بطن همه آنها ایجاد ارتباط و امکان خدمات متقارن مشترکان با شبکه است.

هیچ خدمات ارزش افزوده‌ای در این گروه وجود نداشته و حتی خدماتی مانند فروش اینترنت نیز در قالب این بخش قرار نمی‌گیرد.

در بخش دوم نه تنها اپراتور که تمامی مشترکان شبکه علمی براساس سلائق، بازار هدف و برنامه‌ریزیهای خود منابع و عناوین لایتناهی خدمات را تولید و در شبکه ارائه کرده بلکه دیگر مشترکان را عضو خدمات خود می‌کنند.

این بخش از برنامه و استراتژی خدمت‌گرایی بدون هیچ شک و شبهه‌ای، سه شاخصه تأثیرگذار را برای ماندگاری و توسعه شبکه پدید خواهد آورد:

اول آنکه مدل فوق تمامی مشترکان شبکه را به نحوی ذی‌نفع استمرار آن کرده و به این ترتیب تمامی مشترکان تلاش در ارتقا آن خواهند داشت.

از آن مهم‌تر، معضل انحصار و برتری‌جویی بیهوده حتی در سطح اپراتور در شبکه ایجاد نمی‌شود؛ عدم انحصارگرایی، پویایی فضای خدماتی را برای ایده‌پردازان پدید آورده و هیچگاه کهنگی در فضای خدماتی شبکه ایجاد نمی‌شود.

و در نهایت این امکان وجود دارد که هر نقطه و مشترکی در شبکه، درآمدزا شود؛ موضوعی که معضل دوم اساسی در عدم توسعه شبکه علمی کشور در سالهای اخیر بوده است.

انتهای پیام/