عشایر؛ طلایه‌داران اقتصاد مقاومتی و بهترین اﻟﮕﻮ ﺑﺮای تولید ملی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرضا، صدای دلنگ دلنگ زنگوله‌های بسته شده بر گردن بزغاله‌ها و گوسفندان نر در حرکت آرام گله در مسیر کوچ، نوای دلنشینی در هر قدم تکرار می‌کند، رمه و گله در هی هی چوپان و پارس سگ‌های نگهبان پیش می‌روند تا به سر منزل سردسیری برسند.

کم کم با گرم شدن هوا، آهنگ کوچ عشایر از مناطق گرمسیری به سمت اتراقگاه‌های سردسیری جاری می‌شود تا عشایر، این تولیدکنندگان خستگی ناپذیر سنت هزاران ساله کوچ را در گذر زمان حفظ کنند.

در این تکاپو و حرکت، باز گوسفندان همراه همیشگی چوپانان می‌شوند تا از کوره راه‌ها مسیر کوچ را بپیمایند، برخی نیز با کامیون و بعضی دیگر سوار بر اسب و الاغ و قاطر، بار و بنه خویش را از سکونت‌گاه‌های گرمسیری به اتراقگاه سردسیر می‌برند.

هر چند که سال به سال از آمار خانوارهای عشایر کوچ رو کاسته می‌شود اما این حرکت مداوم در گذر روزگار هر ساله در پاییز و بهار تکرار می‌شود، گاهی به سمت قشلاق و گرمسیر، و گاهی به سمت ییلاق و سردسیر.

دسترسی به علوفه تازه برای دام، در امان ماندن از سرما و گرما از اهداف اصلی کوچ عشایر است.

زنان عشایر کوچ رو این تلاشگران بی نام و نشان عرصه تولید پا به پای مردان در زندگی عشایری در تلاش و تکاپویند.

پیش از طلوع آفتاب برمی‌خیزند و با انجام همه امور خانه، علاوه بر تربیت فرزندان به تولید انواع فرآورده‌های شیری نیز می‌پردازند.

کوچ نشینی کهن ترین شیوه زیست بشر است که پابرجا بودن آن تا عصر حاضر از بزرگ ترین جاذبه‌های این شیوه معیشت است و همین شیوه خاص زندگی سبب شده ایلات و عشایر «دیدنی ترین جاذبه عصر تکنولوژی» لقب بگیرند.

عشایر به شیوه‌ای جذاب و باورنکردنی در قرن‌ها و سال‌های طولانی اقدام به حفظ سنن و آداب و رسوم گذشته خود کرده‌اند و این اصالت به جاذبه‌ای برای صنعت گردشگری تبدیل شده است.

مسکن عشایر و نوع زندگی آنها، زبان و موسیقی، غذاهای محلی، صنایع دستی، رقص و لباس‌های محلی به همراه آیین‌های به جای آوردن جشن‌های عروسی و محلی از مهمترین جاذبه‌های ایلات و عشایر است.

بارزترین مشخصه ایلات و عشایر شیوه زیست آنان است که بر خلاف یک جانشینان روستایی و شهری، در کوچ و نقل و انتقال دایمی سیاه چادرها و رمه‌های خود هستند. عشایر کوچ رو که یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری فرهنگی به شمار می‌آیند در همه نقاط ایران، در حوزه‌های غرب و جنوب غرب، شرق و جنوب شرق، شمال غرب، شمال شرق و مرکزی ایران ایلات و عشایر پراکنده شده‌اند.

جامعه عشایری با وجود دارا بودن کمتر از 2 درصد جمعیت کشور (حدود 1.2 میلیون نفر)، نقشی بسیار مهم و حیاتی در تولید و اقتصاد کشور ایفا می‌کند. این جامعه به عنوان یکی از جوامع سه گانه کشور در کنار جوامع شهری و روستایی، با داشتن بیش از 24 میلیون راس دام (حدود 25 درصد دام سبک کشور)، بیش از 20 درصد گوشت قرمز و پروتئین مورد نیاز را تولید کرده و نقش بارزی در سایر فرآورده‌های دامی دارد.

 بیش از 35 درصد صنایع دستی تولیدی کشور، با همه ارزش‌های تاریخی و هویت فرهنگی که این صنایع دارند، توسط عشایر تولید می‌شود، از سوی دیگر، حدود 38 درصد مراتع کشور در اختیار این قشر زحمتکش و تولیدکننده است و در عرصه‌ای حدود 59 درصد مساحت کشور پراکنده هستند.

ایجاد مراکز عرضه مستقیم گوشت در کنار جاده شمال – جنوب کشور

فرماندار شهرضا در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در شهرضا با اشاره به ورود عشایر به مراتع شهرستان شهرضا، اظهارداشت: برای جلوگیری از خسارات وارده به راه‌ها و مسیرهای تردد عشایر در منطقه باید این مسیرها احصاء و به عنوان مستثنیات از عوامل تهدید کننده زندگی و احشام عشایر پاکسازی شود.

محسن گلابی با بیان اینکه یکی از مهمترین و بهترین اماکن طبیعی شهرستان برای توسعه اکوتوریست در شهرستان، زیستگاه عشایر منطقه است، افزود: با توجه به اهتمام مجموعه مدیریتی شهرستان به مقابله با عوامل مخرب محیط زیست، در این بخش هم حفظ زیستگاه عشایری مهمتر از توسعه اکوتوریست است.

وی گفت: حضور توریست در مناطق عشایری شهرستان سبب ایجاد انبوهی از زباله و آشغال در این مناطق می‌شود که برای دام‌های عشایر بسیار مضر است، البته در صورت تأکید بر ضرورت توسعه اکوتوریست در اینگونه مناطق باید تأمین مناسب برای ضمانت تعهد حفظ سلامت محیط زیست اخذ شود.

گلابی با اشاره به اینکه برای رفع نیازهای آنها فعالیت مداوم همه دستگاه‌های مرتبط ضروری است، بیان کرد: یکی از مهمترین نیازهای جامعه عشایری ایجاد و حمایت از منابع درآمدی پایدار برای آنها و نیز اصلاح معیشت عشایر است، برای این منظور می‌توان از امکانات دانشگاه آزاد شهرضا برای فراوری گیاهان دارویی استفاده شود.

وی گفت: در ناحیه صنعتی اسفرجان اراضی صنعتی تنها با دریافت 10 درصد قیمت تمام شده زمین واگذار می‌شود تا عشایر منطقه بتوانند با استفاده از این امکان برای ایجاد مراکز عرضه مستقیم گوشت در کنار جاده شمال – جنوب کشور استفاده کنند.

بخشدار مرکزی شهرضا در گفت‌وگو با تسنیم، بیان کرد: عشایر طلایه داران کم توقع عرصه کار و تلاش و خدمت رسانی در کشور هستند که باید از همه امکانات موجود برای خدمت رسانی به آنها استفاده کنیم.

محسن یونسی افزود: بر اساس اعلام سازمان هواشناسی میزان بارش‌ها انجام شده در شهرستان در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته 60 درصد افزایش داشته است اما باید از همه امکانات موجود برای جلوگیری و جبران خسارات عشایر از خشکسالی اقدام شود.

وی بیان کرد: بر اساس اظهارات عشایر وارد شده به منطقه، خدمات ارائه شده به جامعه عشایری در استان اصفهان و شهرستان شهرضا، رضایت بخش بوده است.

بخشدار مرکزی شهرضا با بیان اینکه تولید گوشت، شیر، الیاف، صنایع‌دستی از تولیدات عشایر است، اظهار داشت: نگهداری بخشی از فرهنگ غنی گذشتگان در میان عشایر یکی از ارزش‌های این جامعه است و همچنان که عشایر در سنگر مقاومت و ایثار قرار دارند، با تمام توان در سنگر تولید و دفاع از آرمان‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نیز ثابت قدم واستوار هستند.

شیوه زندگی عشایری یکی از بهترین الگوهای اقتصاد مقاومتی است

 رئیس اداره امور عشایر شهرستان شهرضا در گفت‌وگو با تسنیم با بیان اینکه عشایر و روستائیان در تولیدات فرآورده‌های گوشتی، لبنی و صنایع دستی نقش مهمی در کشور دارند، گفت: در حال حاضر 8 هزار نفر جمعیت عشایری تحت پوشش این اداره، از خدمات ارائه شده بهره‌مند می‌شوند.

ایرج دهقان با بیان اینکه عشایر و روستائیان بهترین الگو برای پیاده سازی سیاست‌های  اقتصاد مقاومتی در جامعه هستند، گفت: شیوه زندگی عشایری یکی از بهترین الگوهای اقتصاد مقاومتی است، در حال حاضر 27 درصد از گوشت قرمز استان اصفهان به وسیله عشایر تأمین می‌شود.

وی با بیان اینکه هر سال در شهرستان شهرضا 200 تا 250 کیلومتر از مسیرهای عشایری تیغ زنی و اصلاح می‌شود، گفت: متأسفانه مهمترین معضل عشایر منطقه، خشکسالی است، این معضل سبب فروش زودهنگام دام های عشایری و در نتیجه وارد آمدن خسارات سنگین اقتصادی به این قشر از جامعه است.

رئیس اداره امور عشایر شهرستان شهرضا گفت: در سال 95 در دو مرحله یک میلیارد و 100 میلیون ریال، اعتبار مقابله با خشکسالی به شهرستان اختصاص یافت که این مبلغ در قالب تسهیلات 30 میلیون ریالی بین عشایر متقاضی توزیع شد.

وی بیان کرد: مرمت و لایروبی حدود 100 متر قنات منطقه سلطان خلیل با اختصاص اعتباری بیش از 500 میلیون ریال انجام شد، مجوز حفر یک حلقه چاه در منطقه هوک برای تأمین آب شرب عشایر این منطقه، نیز صادر شده که با اختصاص اعتباری بیش از 190 میلیون ریال عملیات حفاری آن آغاز شده است.

دهقان با اشاره به اختصاص 192 میلیون ریال اعتبارات شهرستانی و یک میلیارد و 800 میلیون ریال از اعتبارات ردیف مدیریت بحران برای کمک به حل معضلات ناشی از خشکسالی در این شهرستان، گفت: امسال 12 باب منبع ذخیره آب شرب با ظرفیت 240 مترمکعب در قالب احداث یا تعمیر منبع ایجاد شد.

وی افزود: ایجاد 5 هزارمتر خط انتقال آب شرب انسان و دام، ایجاد دو منبع ذخیره آب کشاورزی با ظرفیت هزار مترمکعب، ایجاد چهار هزار متر لوله گذاری خطوط انتقال آب کشاورزی و توزیع 14 هزار متر مکعب آب در قالب طرح آبرسانی سیار از جمله دیگر اقدامات انجام شده در زمینه مقابله با معضل خشکسالی در مناطق عشایری شهرستان است.

رئیس اداره امور عشایر شهرضا با اشاره به انجام اقدامات زیربنایی برای جایگزینی سوخت فسیلی به جای استفاده از بوته‌ها و منابع طبیعی در بین عشایر این منطقه، تصریح کرد: برای این منظور در سال جاری 500 کپسول گاز مایع و 60 عدد پکیج خورشیدی در بین مناطق عشایری منطقه توزیع شده است.

وی افزود: مسئولان و دولتمردان نظام جمهوری اسلامی ایران باید زمینه رشد و بالنگی بیش از پیش روستائیان و عشایر را فراهم کنند تا بدون دغدغه خاطر به تولید ملی کشور در زمینه‌های مختلف کمک کنند.

در استان اصفهان 27 هزار نفر ایل قشقایی زندگی می‌کنند

سرپرست امور عشایر استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، بیان کرد: جامعه عشایری یکی از فعال‌ترین و در عین حال کم توقع‌ترین جوامع کشور هستند که سهم بسیار زیادی در تولید و اقتصاد کشور ایفا می‌کنند.

مختار اسفندیاری گفت: امام خمینی(ره) عشایر را ذخایر انقلاب می‌دانستند، این رویکرد امام راحل(ره) که در سخنان ایشان نیز جلوه کرده بود نشان دهنده دیدگاه الهی بنیانگذار انقلاب به خدمات و تلاش‌های جامعه عشایری است.

وی بیان کرد: عشایر همواره تولید کنندگانی با صداقت و با انصاف هستند که با ایثار در راه اعتلای کشور و انقلاب تلاش می‌کنند و باوجود این توقعات بسیار اندکی نیز دارند.

سرپرست امور عشایر استان اصفهان اظهارداشت: کانال سازی، تسطیح راه‌ها، انتقال آب با خط لوله و ایجاد ایستگاه‌های پمپاژ تنها بخشی از خدماتی است که دولت برای جامعه عشایری ارائه می‌کند البته هنوز هم نیازهای دیگری در جامعه عشایری وجود دارد که باید تأمین شود.

وی با اشاره به بخش‌هایی از سخنان رئیس جمهور کشورمان درباره عشایر، گفت: روحانی در سمینار عشایری کشور بر ضرورت سودآور بودن فعالیت‌های عشایر تأکید کرد، برای تحقق این منظور باید اصول اقتصاد مقاومتی را در زندگی عشایر منطقه اجرا کنیم.

اسفندیاری بیان کرد: در حال حاضر در استان اصفهان 27 هزار نفر ایل قشقایی شامل 5 هزار خانوار، 24 هزار نفر ایل بختیاری شامل 4 هزار خانوار و 3 هزار نفر عشایر عرب جرقویه زندگی می‌کنند.

وی افزود: عشایر استان اصفهان یک میلیون رأس دام دارند و در سال 10 هزار تن گوشت قرمز یعنی در حدود 30 درصد از مایحتاج استان اصفهان به این محصول را تولید می‌کنند.

اسفندیاری بیان کرد: عشایر استان یک سوم صنایع دستی استان را تولید می‌کنند، این در حالی است که جامعه عشایری سالیانه 30 هزار مترمربع صنایع دستی نیز تولید می‌کنند.

وی با اشاره به تملک عشایر استان اصفهان بر 22 هزار هکتار از اراضی کشاورزی، گفت: عشایر استان سالیانه 120 هزار تن سیب درختی، 30 تن عسل و بیش از 50 هزار تن انواع لبنیات را تولید می‌کنند.

سرپرست امور عشایر استان اصفهان تسطیح راه‌های عشایری را از جمله مهمترین خدمات ادارات امور عشایری استان برشمرد و افزود: سالیانه حدود 1500 کیلومتر از این راه‌ها اصلاح می‌شود.

وی گفت: عملیات اجرایی اسکان عشایر استان در حال اجرا است، عشایر داوطلب شرکت در این طرح می‌توانند از مزایای آن استفاده کنند البته اداره امور عشایر قبل از هرچیزی به دنبال ایجاد شغل و منبع درآمد پایداری برای اینگونه افراد است.

اسفندیاری بیان کرد: یکی از برنامه‌های ابلاغی در برنامه ششم توسعه، تجهیز سالیانه حدود هزار تا 1500 خانوار عشایری به پکیج خورشیدی از جمله تکالیف این اداره در این برنامه است.

وی با بیان اینکه در شهرستان شهرضا 4 تا 5 کانون توسعه عشایری وجود دارد که ظرفیت بسیار مناسبی برای ارائه خدمات نوین به عشایر منطقه است، افزود: بر اساس تکلیف برنامه ششم توسعه امسال 150 میلیارد تومان تسهیلات بانکی با عشایر داده می‌شود.

سرپرست امور عشایر استان اصفهان بیان کرد: رهبر معظم انقلاب امسال بر ضرورت حمایت از تولید ملی تأکید فرمودند و ارائه اینگونه تسهیلات گام مؤثری در حمایت از تولیدات عشایری است.

وی با بیان اینکه هر سیاه چادر عشایری یک مرکز تولید محصولات مختلف فرهنگی و خوراکی و صنایع دستی است پس باید از آن حمایت کنیم، گفت: میانگین شاخص‌های خدمات در بخش عشایری 52 درصد است، در حالی که این میزان در بخش روستایی 80 درصد و در بخش شهری بیش از 90 درصد است.

عشایر بهترین الگو برای تولید ملی هستند

رئیس اداره منابع طبیعی شهرضا در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه کوچ بهاره عشایر شهرستان بعد از آزادسازی قرق و طرح کنترل ورود دام از اواخر اردیبهشت ماه است، اظهار داشت: اگر عشایر ورودی زودهنگام به مراتع داشته باشند، علوفه نمی‌تواند به رویش خود ادامه دهد و در اواخر بهار و تابستان هم مشکل کمبود علوفه در این مناطق بروز می‌کند.

امان الله نیک‌رو با اشاره به اینکه اگر کوچ زودهنگام را کنترل نکنیم و دام‌ها به مراتع در حال رویش وارد شوند، این مراتع در سال‌های آینده هم با فقر شدید مواجه می‌شوند، گفت: وسعت مراتع شهرستان شهرضا بیش از 110 هزار هکتار است که عشایر در طول فصل ییلاق برای دام‌های خود از آن استفاده می‌کنند.

وی با تأکید بر اینکه با توجه به فقیر بودن وضعیت مراتع و ازدیاد جمعیت، ایجاد اشتغال مناسب برای جوانان یک معضل است، تصریح کرد: کلیه فرزندان عشایر شهرستان به تحصیل مشغول و بیش از 50 درصد سرپرستان خانوارها از سواد خواندن و نوشتن بهره‌مند هستند.

رئیس اداره منابع طبیعی شهرضا با بیان اینکه عشایر بهترین الگو برای تولید ملی هستند، خاطرنشان کرد: عشایر شهرضا حدود 600 خانوار کوچنده و درون کوچ حدود 3500 نفر با بیش از 60 هزار رأ‌س دام سبک هستند.

وی با بیان اینکه بر اساس آئین‌نامه ساماندهی عشایر کلیه دستگاه‌های اجرایی شهرستان باید بخشی از اعتبارات خود را برای خدمات‌رسانی به عشایر هزینه کنند، افزود: برای اینکه بتوانیم به جامعه عشایر خدمات فرهنگی ارائه دهیم تنها امور عشایر مسئولیت ندارد بلکه همه نهادها و به‌ویژه دستگاه‌های فرهنگی موظف هستند خدمات شایسته‌ای را به این قشر از جامعه ارائه کنند.

انتهای پیام/