اولویت‌های کلانشهرها در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی

 بابک نگاهداری رئیس اسبق مرکزمطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، درباره راهکارهای حل آسیب‌های اجتماعی در کلان شهرها، گفت: آسیب‌های اجتماعی به عنوان یکی از مسائل مبتلا به کشور به ویژه کلان‌شهر تهران، نیازمند برنامه‌ریزی و ایجاد اجماع همگانی در حوزه عمل است.

وی با بیان اینکه این مسئله جز با پشتوانه داده‌ها و اطلاعات دقیق وضعیت موجود آسیب‌های اجتماعی تهران به اهداف ملموسی دست نخواهد یافت، افزود: پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه آسیب‌های اجتماعی به خصوص در بخش متکدیانی که در مراکز شهرداری خدمات گرفته‌اند، نشان می‌دهد؛ حدود نیمی از آنها مسئول تامین معاش خانواده بوده و بیش از نیمی از آنها به جز تکدی‌گری به کار غیر دائمی مانند کارگری و دست‌فروشی مشغولند.

رئیس اسبق مرکزمطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران یادآور شد: بر اساس مطالعه صورت گرفته میانگین سنی افراد بی‌خانمان در تهران حدود 40 سال است. اغلب آنها زیردیپلم بوده و محل تولد نیمی از آنها خارج از تهران است.حدود 70 درصد آنها، حداقل یکبار ازدواج کردند.تنها 16 درصد آنها متاهل بوده و حدود 60 درصدشان دارای فرزند هستند. بیش از دو سوم آنها هیچ‌گونه مسئولیتی در تامین معاش خانواده خود ندارند و اکثر آنها بی‌کار و مهارت شغلی کمی دارند.

نگاهداری در همین زمینه گفت: بر اساس این پژوهش‌ها بیش از 90 درصد کودکان خیابانی پسر‌اند و  بیش از دو سوم آنها بین 13 تا 18 سال سن دارند. حدود 58 درصد آنها به دلیل ترک تحصیل و یا بی‌سوادی، خارج از سیستم آموزشی کشور فعال بوده و در خیابان مشغول به کارگری و دستفروشی هستند. نیمی از این کودکان افغانستانی هستند و 3/97 درصد این کودکان فاقد هرگونه حمایت اجتماعی هستند.

وی اضافه کرد: در تهران 11 درصد خانوارها، خانوارهای زن سرپرست بودند و در این میان مناطق 6، 7،10 و 11 بیش از سایر مناطق نسبت به تعداد خانوار خود، خانوارهای زن سرپرست دارند.

رئیس اسبق مرکزمطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران با اشاره به گزارشی درباره مطالعات صورت گرفته  بر روی معتادان شهر تهران نیز افزود: مطالعه‌ای که بر روی  100 معتاد خیابانی شهر تهران صورت گرفته نشان می‌دهد، میانگین سنی این افراد 40 سال و در زنان حدود 34 سال است. حدود 90 درصد آنها دارای تحصیلات دیپلم و پایین‌تر هستند. حدود 80 درصدشان نیز به تنهایی زندگی می‌کنند و هیچ‌گونه مسئولیتی در تامین معاش خانواده خود ندارند. همچنین حدود 95 درصد خواستار ترک اعتیاد بوده ولی تاکنون در این زمینه موفق نشدند.

نگاهداری تصریح کرد: براساس یافته‌های پژوهش‌ها، «اعتیاد» به‌عنوان مهم‌ترین عامل و بستر شکل‌گیری و تداوم آسیب‌های اجتماعی در ایران و تهران (به‌خصوص در مردان) و «بی‌سرپناهی» به‌عنوان زمینه‌ساز اولیه آسیب‌های خیابانی (به‌خصوص در زنان) محسوب می‌شود.

وی به مهمترین مسائل و اولویت‌های کلان شهرداری‌ها در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی  اشاره کرد و افزود: مهمترین مسائل و اولویت‌های کلان شهرداری‌ها در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی را  می‌توان در دوگانگی در ساختار مدیریتی در ایران و ناهمسویی نظام مدیریت شهری و دولت، ضعف گفتمان اجتماعی-رفاهی در سطح کلان سیاست‌گذاری، سیستم برنامه‌ریزی اقتصادی و مدیریت تمرکزگرای معطوف به پایتخت، تشدید روند روبه‌گسترش تبدیل فضای شهر به عرصۀ انباشت سرمایه در دو دهۀ اخیر، نگرش اقتصادی سازمان‌های دولتی، عمومی، و غیردولتی به آسیب‌های اجتماعی، فقدان ساز وکارهای حقوقی لازم و همچنین وجود قوانین بالادستی محدودکنندۀ مدیریت شهری در مواجهه با آسیب‌ها دید.

رئیس اسبق مرکزمطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران همچنین به مهمترین برنامه‌های نظام مدیریت شهری پایتخت در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی اشاره کرد و افزود: تعیین روشمند ساختار اقتصادی اعتیاد، استخراج ساختار اجتماعی اقتصادی آسیب در سطح تحلیل خانواده، تحلیل ساختاری و سنخ‌شناسی متکدیان در جهت مهار شبکه‌های حرفه‌ای تکدی‌گری، افزایش ضمانت اجرایی قانون آموزش اجباری ،شبکه‌کردن سازمان‌های غیردولتی فعال از جمله این اقدامات است.

وی در همین زمینه گفت: شناخت جامع زنجیرۀ عملیاتی کنترل و کاهش آسیب و آسیب‌شناسی، شناسایی خانواده‌های با وضعیت سرحدی و به‌کارگیری ظرفیت‌های فضایی و انسانی برای جلوگیری از ورود به آسیب، اختصاص مکان‌هایی برای اسکان زنان فراری در سطح وسیع، جایابی دوره‌های غیررسمی کارآموزی آسیب‌دیدگان در فرایند ادغام مجدد، خدمت‌رسانی متناوب بهداشتی درمانی به آسیب‌دیده‌های خیابانی، تهیۀ بانک دادۀ جغرافیای آسیب‌های اجتماعی، پایدار کردن طرح‌های درمانی براساس الگوی خود درمانگر از دیگر اقداماتی است که در این زمینه باید انجام داد.

انتهای پیام/