روانچی: تصمیم ما مقابل دستور اجرایی ترامپ همچنان پابرجاست/ مدل برجام برای مقابله با تروریسم قابل تعمیم نیست
معاون وزیر خارجه ایران گفت: پس از دستور اجرایی اول ترامپ بیانیه‌ای دادیم و آن تصمیم هنوز هم جاری و ساری است، و الان تصمیم جدیدی نیاز نیست و همان تصمیم قبلی ما برقرار است.
به گزارش حوزه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، نشست "با آمریکای ترامپ چه باید کرد؟" به همت "دیپلماسی ایرانی" در محل سالن همایش موسسه اطلاعات و با حضور کیهان برزگر، دکتر خرازی و مجید تخت روانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه برگزار شد.
هادیان: ضرورت فعال کردن سه سطح دیپلماسی رسمی، دیپلماسی عمومی و فرهنگی و دیپلماسی خصوصی
ناصر هادیان، استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل در ابتدای این نشست با اشاره به مساله اقدامات و سیاست‌های آتی رییس جمهوری آمریکا، گفت: واقعیت این است که هیچکس از جمله خود ترامپ هم نمی‌داند چه کار خواهد کرد، ترامپ اساسا در طی کارزار تبلیغاتی اش بر این فرض عمل می‌کرد که انتخاب نمی‌شود و حرف‌هایی را می‌زد، اما معلوم نیست که تمام سخنانش عملی شوند. دستورات اجرایی وی نیز در راستای نمایش عمل به وعده هایش است.
وی در ادامه افزود: بررسی سابقه ترامپ نشان می‌دهد که وی به کسری تجاری حساسیت دارد و اگر کشوری در تجارت با آمریکا مازاد تجاری دارد به نظر وی در حال چاپیدن آمریکا است با این حال، ترامپ خیلی به پیامدهای رفتارش و اقدامش فکر نمی‌کند. وی اساسا برای داشتن ذهنیتی تحلیلی تربیت نداشته است، با این حال طی یکی دو سال آینده فرا خواهد گرفت و نمی‌تواند اقدامات خود را به پیش بیرد.
هادیان همچنین گفت: در یک حوزه دیگر ترامپ به دنبال کالایی کردن امنیت است و احتمالا موفق خواهد شد و متحدانش مانند کره و ژاپن را احتمالا می تواند مجبور کند کند تا هزینه و قیمت امنیت را بپردازند. کار دیگر وی دیوار کشیدن است، چه واقعی و چه مجازی برخلاف سیاست آمریکا در نیم قرن اخیر در این حوزه نیز احتمالا موفق نخواهد شد و نیروهای راه برنده جهانی سازی علیه وی اقدام کرده و ترامپ نمی‌تواند در مقابل این روند و نیروها کارش را در این حوزه به پیش ببرد. ایده ترامپ سوای بازگرداندن کارها، مشاغل صنعتی و تولیدی نیز موفق نخواهد شد.
هادیان در ادامه گفت: ترامپ به خاطر اعتماد به نفس بالایش، به دنبال مرکزیت بخشیدن به کاخ سفید و مشاوران و دستیاران اصلی خود است و سیا، پنتاگون، و وزارت خارجه نقشی ثانوی خواهند یافت.
هادیان در خصوص دلایل حمایت جمهوری خواهان از ترامپ گفت: اعضای این حزب می‌دانند تا دو سال دیگر باید یک سوم اعضای سنا دوباره انتخاب شوند و در صورت مخالفت با ترامپ از اکنون جایگاهشان ضعیف خواهد شد، اما این وضع ادامه نخواهد یافت و اعضای حزب جمهوری خواه به تدریج وضعیت و رویکردشان تغییر خواهد کرد.
به نظر این کارشناس مسائل بین الملل، رسانه‌های جریان اصلی به دنبال مشروعیت زدایی از ترامپ بوده و در این امر موفق خواهند شد، و در آینده ما می توانیم از این ماجرا استفاده کنیم.
وی درباره اقداماتی که ایران باید انجام دهد، گفت: ما باید تلاش کنیم که در رادار توجه قرار نگیریم، اما چند گروه به شدت تلاش دارند ایران را در مرکز توجه ترامپ قرار دهد، یک گروه اسرائیل است، یک گروه دیگر عربستان و کشورهای اقماری آن، و در آمریکا نیز لابی‌های وابسته به این دو جریان چنین تلاشی دارند. این لابی‌ها هم به صورت مستقیم از طریق ارتباط با دولت و هم از طریق کنگره تلاش دارند ایران را در مرکز توجه قرار دهند، بنابر این می‌توان گفت که دیگر خودمان چنین کاری کنیم.
به غیر از این، ترامپ فردی عملگرا است و تصور ثابتی ندارد، به نظرم می‌آید در صورت ارائه پیشنهاد درست به وی می‌توان نظر او را جلب کرد مثلا از جنس اقتصادی و ایجاد اشتغال. پیشنهاد من این است، که ستادی ملی زیر نظر رهبری برای هماهنگی و تدوین سیاست‌ها به صورت غیرجناحی تشکیل شود. باید بگویم اگر کلینتون پیروز می‌شد، احتمالا با جنگ‌هایی برنامه ریزی شده مواجه می‌شدیم، در حالی که در دوران توامپ امکان جنگ یا درگیری تصادفی وجود دارد.
هادیان در بخشی از توصیه‌های خود به ضرورت فعال کردن سه سطح دیپلماسی رسمی، دیپلماسی عمومی و فرهنگی و دیپلماسی خصوصی اشاره کرد. به گفته وی شرایط کنونی فرصتی برای ایران است، وی با اشاره به تجارب خود گفت: رسانه‌های خارجی با مراجعه به من تمایل دارند انتقادی صحبت کنند. این وضعیت می‌تواند این مجال را فراهم کند که رسانه‌ها به شکل بهتری وضعیت کشور ما را منعکس کنند. در اینجا است که ضرورت تشکیل آن ستاد روشن می‌شود.
وی در بیان مصادیق دیپلماسی خصوصی به نقش آفرینی هنرمندان جهانی و مشهور ایرانی و توان اثرگذاری آنها اشاره کرد.
برزگر: ترامپ دچار سردرگمی است
کیهان برزگر، استاد روابط بین الملل در بخش دیگری از این نشست گفت: ترامپ عصر جدیدی از یکجانبه گرایی یا دوجانبه گرایی را برای سیاست خارجی آمریکا به وجود آورده است.
برخی تحلیلگران بر این نظرند که ترامپ در این وجه، کمی متکی به احساسات و نظرات شخصی خود است در حالی که اطلاعات و شناخت تاریخی ندارد. با این حال، ترامپ احتمالا موفق نخواهد شد و به نوعی سردرگمی منتهی خواهد شد و بر متحدانش نیز اثر خواهد داشت. مثال آن نیز ماجرای انتقال سفارت از تل آویو به بیت المقدس و نوع نگاه به حکومت مصر است، و در این وضعیت بوروکراسی آمریکا در مقابل این سردرگمی مقاومت می‌کند که همراهی رسانه‌ها را خواهند داشت.
وی در ادامه به سیاست آمریکا در منطقه پرداخت، که پس از جنگ عراق، آمریکا با نوعی محدودیت راهبردی برای حضور در منطقه و مبارزه با تروریسم مواجه شد، و ترامپ حتی با تمایل به سوی روسیه برای عمل در منطقه نیز با چالش و تناقض مواجه شد. نمونه دیگر انتقاد از عربستان، و سپس نزدیکی دوباره به این کشور بود که نشان داد آنچنان که ترامپ سخن می‌راند نمی‌تواند عمل کند.
برزگر در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برجام و سخنان پیشین ترامپ، گفت: برجام به خودی خود مشروعیت دارد و مورد حمایت اروپا، چین و روسیه است و تلاش ترامپ برای انتقاد از برجام، به غیر از حمله به میراث اوباما، ابزاری برای فشار منطقه‌ای بر تهران و مهار ایران است. در واقع از دید تفکر راهبردی آمریکا، مهار ایران به معنای امنیت بیشتر برای آمریکا است. اصولا برجام، برای کشاندن ایران به همکاری منطقه‌ای و محدود کردن ایران با مشارکت خود ایران بود.
خرازی: آمریکای ترامپ، آمریکایی متحد نیست
صادق خرازی، دیپلمات پیشین ایرانی در بخش دیگری از این نشست گفت: از زمان انقلاب تاکنون، ایران همواره بازیگری مهم در منطقه و مناسبات دولت آمریکا مطرح بوده است.
به گفته وی، ترامپ تجربه تلخی است که ما همانند آن را در هشت سال داشته‌ایم، افرادی که بدون تشکیلات منسجم سیاسی، بداهه نوازی کرده و معلوم نیست سیستم را با این سیاست‌ها چگونه متنفع می‌کنند.
خرازی در ادامه سخنان خود گفت: وضعیت کنونی آمریکا را می‌توان فرصتی دانست. آمریکا دارای لایه‌های متعددی است، آمریکای ترامپ، آمریکایی متحد نیست و در لایه‌های مختلف، حتی در بین هیئت حاکمه این کشور می‌توان انشقاق را دید. در لایه اول، شخص ترامپ قرار دارد، وی خود را بر جمهوری خواهان تحمیل کرد و جزیی از جمهوری خواهان نیست. وی کاسبی است با تحلیل هزینه-سود است و بر اساس آن عمل می‌کند. ترامپ با این وضعیت مشکلاتی را در حوزه روابط خارجی ایجاد می‌کند. ترامپ فاقد سیاست ایدئولوژیک است، بر عکس کلینتون و بوش پسر. وی حتی فاقد ذهن راهبردی است و بداهه گویی‌های وی نشانه این وضعیت است، وی عملگرا، کاسب و دارای کیش شخصیت است. فهم وی از جامعه آمریکا متفاوت است و لایه‌های جامعه آمریکا را به درستی نمی‌شناسد.
خرازی در ادامه گفت: ترامپ اصلا اعتقادی به وزارت خارجه ندارد و 30 درصد اعتبار این وزارت را کاهش و اکثر کارشناسان برجسته وزارت خارجه را خانه شین کرد. وزیر خارجه آمریکا نیز ماموریت خاص اقتصادی و تجاری دارد.
این دیپلمات سابق ایرانی افزود: درباره پنتاگون نیز باید گفت افسران ارشد و مدیران پنتاگون درکی نزدیک از محدودیت راهبردی آمریکا در خاورمیانه دارند و این فرصتی بزرگ و راهبردی برای ایران است. اما اگر نگاه نظامیان ارشد آمریکایی در دوران ترامپ به خاورمیانه مبتنی بر کنترل امنیتی و ایدئولوژیک باشد، وضعیت برای ایران خطرناک و تهدیدزا خواهد بود. در این چارچوب دوم، تلاشی برای همگرا کردن منافع آمریکا، اسرائیل و اعراب منهای مساله فلسطین وجود دارد. در این وضعیت و با توجه به سیاست خارجی ایران در رابطه با اعراب که طی 10 سال گذشته دچار بحران شده است، شکل گیری این همگرایی وجود دارد.
وی با اشاره به اقتدار ایران تا مرزهای مدیترانه بر ضرورت تنش زدایی در سیاست خارجی ایران تاکید کرد.
خرازی در ادامه به سیستم اطلاعاتی آمریکا به عنوان سطح چهارم آمریکا اشاره کرد، سیستمی که در حال حاضر دچار چالش شده است و ترامپ در هر سخنرانی خود سیستم اطلاعاتی این کشور را به چالش کشیده است. در حال حاضر بی اعتمادی بین ترامپ و سیستم اطلاعاتی آمریکا متقابل است. لایه پنجم، شورای امنیت ملی آمریکا است، جایی که در 40 سال گذشته فضایی ضد ایرانی داشته است. چیدمان شورای امنیت ملی آمریکا فضایی نامناسب علیه ایران ایجاد کرده است.
خرازی در بیان توصیه‌های خود گفت که باید تلاش کنیم تا حد امکان اجماع علیه ایران کاهش یابد. باید تلاش کنیم تمایزهای موجود در لایه‌های مختلف را بشناسیم و روی آن کار کنیم، مواردی همچون سخنان ترامپ درباره فساد سیاسی و تحریف واقعیت توسط رسانه‌ها.
وی با اشاره به تجارب پیشین همچون افغانستان، گفت: ایران و آمریکا می‌توانند متحد طبیعی یکدیگر در مبارزه با تروریسم باشند، اما لابی‌ها و حلقه‌هایی شیطانی در آمریکا، همانند مورد افغانستان، اجازه ندادند این همکاری و هماهنگی ادامه یاید.
صادق خرازی در بخش دیگری از این نشست بر ضرورت مقابله به مثل در برابر فرمان ترامپ تاکید کرد و برخی مباحث مبنی بر صبر و عدم اقدام منقابل را وادادگی توصیف کرد. به گفته وی هرگاه و در هر دولتی که در مقابل آمریکا وادادگی نشان داده‌ایم، ضررش را دیده‌ایم.
وی تصریح کرد سست عمل کردن در سیاست خارجی وحدت ملی کشورمان را تهدید خواهد کرد. سیاست رسمی خارجی و جدی جدا از سیاست "مسیر 2" است و در مقابل ضربه و تصمیم آمریکا باید عمل متقابل کرد.
روانچی: آمریکا دیگر قدر قدرت نیست
مجید تخت روانچی، معاون اروپا و آفریقای وزارت خارجه نیز در ادامه این نشست در سخنانی گفت: پیروزی ترامپ باعث سورپرایز شد و این سورپرایز همچنان در مسائل دیگر ادامه دارد.
به گفته وی هنوز زود است که بتوان به صورت مشخص تصویری کامل از سیاست داخلی و سیاست خارجی آمریکا به دست آورد. عامل دیگری که در این میان نقش آفرین است، فقدان تجربه سیاسی نزد ترامپ است، ولی در مجموع می‌توان گفت که در سیاست‌های دولت آمریکا نوعی آشفتگی وجود دارد که نمونه‌های آن ماجرای فرمان ممنوعیت ورود اتباع برخی کشورها، رویکردها نسبت به ناتو، چین و انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس است. مجموع این موارد حکایت از آشفتگی دارد.
تخت روانچی در ادامه گفت: حتی پیش از ریاست جمهوری ترامپ، دنیا به این نتیجه رسیده بود که یک کشور، هرچقدر هم قدرتمند باشد، نمی‌تواند دنیا را راهبری کند، حتی در دوران اوباما هم این وضعیت مشهود بود.
وی با اشاره به عملکرد ترامپ گفت: ترامپ در سخنان خود تابوشکنی‌هایی داشته است، همچون تقلب در انتخابات، حمله به رسانه‌ها و یا اینکه اوباما دستور استراق سمع ترامپ را داده بود، این سخنان بر محیط بین المللی تاثیرگذار است و به کشورها فرصت می‌دهد تا به دنبال بازنگری نقش خود در جهان باشند، با این فرض که آمریکا در این وضعیت دیگر قدر قدرت جهان نیست.
وی در ادامه با اشاره به وضعیت کشورمان ایران گفت: کشورمان با برخورداری از ثبات و دموکراسی و تلاش پر صلابت نیرهای نظامی از امنیت برخوردار است. ظرفیت اقتصادی و جمعیت جوان ایران بر کسی پوشیده نیست تا جایی که همکاری‌های دانشگاهی و علمی و های تک اروپایی‌ها علاقه مند به کار با ایران هستند.
به گفته روانچی، بر اساس این واقعیت‌ها، ایران از معادلات منطقه‌ای حذف شدنی نیست. ایران حاضر به کوتاه آمدن نیست، حتی در ماجرای مذاکرات هسته‌ای، مذاکرات از زمانی آغاز شد که ایران از یک حدی گذشت و طرف‌های مقابل به این نتیجه رسیدند که اگر مذاکره را شروع نکنند به ضرر خودشان خواهد بود. واقعیت‌های منطقه نشان می‌دهد که تنها فرمولی که از دل منطق در بیاید می‌تواند ثبات را در پی داشته باشد. ما حاضریم با دوستان منطقه‌ای دور میز بنشینیم و مسائل را بررسی کنیم. ما به دوستان منطقه خلیج فارس می‌گوییم که مشکلات با توجه به کشورهای خارج از منطقه حل نمی‌شود، باید با همکاری کشورهای منطقه حل شود. قرن 21، قرنی نیست که یک ابرقدرت بتواند اراده خود را بر دیگران تحمیل کند. در این شرایط نیز انسجام ملی از اهمیت بالایی برخوردار است و در سیاست خارجی باید ید واحده باشیم.
روانچی در پاسخ به سوالی درباوه اقدام متقابل درباره دستور اجرایی جدید ترامپ گفت: پس از دستور اجرایی اول ترامپ بیانیه‌ای دادیم و آن تصمیم هنوز هم جاری و ساری است، تنها یک استثنا وجود داشت که در پی توقف فرمان اجرایی ترامپ و به دلایل ورزشی، تیم ملی کشتی آمریکا مجوز ورود گرفت و الان تصمیم جدیدی نیاز نیست و همان تصمیم قبلی ما برقرار است.
روانچی در ادامه و در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره "موفقیت عراق برای خروج از لیست ممنوعیت ورود به آمریکا" گفت: دستور اجرایی جدید ترامپ از دید ما کاملا مردود است و پایه‌هایی سست دارد. کشورهایی که اتباعشان در خاک آمریکا عملیات تروریستی مرتکب شده اند، در این فهرست وجود ندارند. اما درباره درج نام کشورها در این فهرست قطعا بحث سیاسی دخیل است. درباره عراق نیز باید بگویم که وضعیت این کشور کاملا متفاوت است و بنا به همکاری با آمریکا از این فهرست خارج شده است، و مقایسه ایران و عراق مقایسه دقیقی نیست چون شرایط دو کشور متفاوت است.
روانچی درباره خبر اقدام قایق‌های نظامی ایران در مقابل ناوهای آمریکایی و غیر حرفه‌ای خواندن آن از سوی آمریکایی‌ها گفت: صحت این خبر را باید مقامات نظامی تایید کنند اما باید اساسا و به عنوان یک اصل توجه داشت که نیروهای نطامی ایران در آب‌های اطراف ایران حضور دارند و به منطقه‌ای دیگر از جهان نرفته‌اند. به عنوان یک اصل باید این نکته را پذیرفت که نیروهای نظامی کشورمان باید همواره آماده باشند.
روانچی درباره شیوه اجرای برجام توسط آمریکا گفت: رویکردهای دولت‌های مختلف آمریکا در قبال ایران خیلی سینوسی و متغیر نیست. ما قطعا ترجیحمان اجرای برجام است، تعهدات خود را انجام دادیم و آژانس پایبندی ما را تایید کرد. تنها صفتی که در برجام آمده، اجرای موفقیت آمیز برجام است و اگر به این سمت باشد که برابر با نقض باشد، مسیرش مشخص است، اگر قرار است که منافع برجام را به دست نیاوریم، انتخاب‌های مختلفی داریم و هیئت نظارت آنها را بررسی می‌کند. اما اگر طرف مقابل برجام را اجرا نکند و ما از منافعمان متنفع نشویم، ما انتخاب‌های خود را داریم. ما به این مسیر علاقه مند نیستیم. اروپایی‌ها در سخنان و دیدارهای خود بر علاقه خود برای اجرای برجام اشاره کرده‌اند اما درباره آمریکا باید منتظر باشیم.
روانچی در پاسخ به سوالی دیگر گفت: برجام توافق خاص و جالبی بود و نمی‌توان عین این مدل را درباره مسایل و موضوعات دیگر به کار گرفت. هر موضوعی شرایط خاص خود را دارد. جدای از قابل تعمیم نبودن مدل برجام برای مقابله با تروریسم، ایران برنامه‌ای برای صحبت با آمریکا بر سر مبارزه با تروریسم ندارد زیرا آمریکا را صادق نمی بینیم. دلایل آن نیز شامل مواردی همچون رویکرد آمریکا در قبال داعش و دیگر سازمان‌های ترویستی است.
انتهای پیام/
