چگونه می‌توان با «وقف» مصالح عمومی را تامین کرد
وقف ارتباط تنگاتنگی با مصالح عمومی دارد مخصوصاً در جوامعی که اختلاف طبقاتی زیادی در آن باشد بوسیله وقف، ثروتمند به فقیر می‌اندیشد و توانا به سراغ ناتوان می‌رود و خیلی از نیازمندیهای عمومی از این راه می‌تواند برطرف شود.
به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ وقف در لغت به معنی ایستادن، ساکن و حبس کردن است و در اصطلاح فقهی، یعنی حبس مایملک و جلوگیری از انتقال آن به دیگری، چه از راه فروش و چه از راه بخشش و در مقابل منافع و سود حاصل از آن را در راه خداوند قرار دادن است که در واقع همان راه خدمت به مردم و گره‌گشایی مشکلات و سر و سامان دادن به وضعیت عادی و فرهنگی آنها است.
شیخ طوسی در کتاب المبسوط وقف را چنین تعریف کرده است: فالوقف تحبیس الاصل و تسبیل المنفعه یعنی وقف نگهداشتن اصل ملک و جاری ساختن منفعت است؛ تحبیس از ریشه حبس به معنای زندانی کردن، در قید آوردن و جلوی آزادی چیزی را گرفتن است؛ چون با وقف شدن ملک، آزادی نقل و انتقال از آن گرفته می‌شود.
فقها وقف را در باب صدقات آورده‌اند و آن را نوعی از صدقه شمرده‌اند؛ در کتاب فقهی و مبحث مربوط به اقتصاد اسلامی، فصول و بخشهایی به وقف و انواع و شرایط آن اختصاص پیدا کرده و احکام و مقررات آن توضیح داده شده است.
برای وقف اقسامی ذکر شده است که به طور خلاصه به آن اشاره می‌کنیم:
وقف عام: وقفی است که بر جهات و عناوین عام باشد.
وقف خاص: وقفی که بر جهت خاص و عنوان خاصی باشد مانند: وقف بر اولاد ذکور و یا وقف بر محل یا فرد خاصی به نحوی که انتفاع از آن خصوصی باشد.
وقف انتفاع: وقفی که مقصود از آن درآمد مادی نباشد مانند احداث مسجد و حسینیه در زمین ملکی خود است.
وقف منفعت: وقفی که مقصود از آن درآمد مادی بوده برای هزینه چیز دیگر مثل وقف دکان برای اداره مسجد، مدرسه و یا بیمارستان است.
اهداف عمومی وقف و آثار آن
وقف ارتباط تنگاتنگی با مصالح عمومی دارد مخصوصاً در جوامعی که اختلاف طبقاتی در آن زیادی باشد بوسیله وقف، ثروتمند به فقیر می‌اندیشد و توانا به سراغ ناتوان می‌رود و خیلی از نیازمندیهای عمومی از این راه می‌تواند برطرف شود.
اهداف عمومی که می‌تواند در وقف تحقق پیدا کند، از این دست هستند: دستگیری مستمندان، کمک به محرومان، سامان دادن زندگی فرودستان، تعدیل اقتصادی، هم سطح کردن زندگی مردمان، نشر علم و دانش، گسترش فرهنگ و آموزش به ویژه آموزش معارف اسلامی و مبانی دینی، احداث و ایجاد مساجد، تکایا، کتابخانه‌ها، مدارس، بیمارستانها، پناهگاه‌ها، مراکز عام المنفعه و اداره آنها، ایجاد و احداث راه‌ها و پُلها است.
از جهت دیگر وقف کردن، صفات رذیله مثل حرص و دنیاپرستی را ریشه کن می‌کند و قناعت و نوعدوستی را می‌پروراند؛ وقف کردن تعاون و کمک‌رسانی افراد را جایگزین کشمکش و فخر فروختن می‌کند.
وقف کردن جامعه‌ای پر از عشق و نوعدوستی و فضیلت‌پروری به وجود می‌آورد؛ سطح فکرها را بالا می‌برد و درآمد موقوفه، تشنگان را سیراب و به مسافران در زیر سایه‌سار نیکی، آرامش و آسایش می‌بخشد؛ همان‌طور که مشخص است اهداف وقف، در فقرا و معابد محدود نمی‌شود، بلکه اهداف عمومی مثل ایجاد و اداره مرکز علمی و بیمارستانها را هم در پی دارد.
انتهای پیام/
