ترکمنستان از قطع گاز صادراتی به ایران ضرر کرد/ فرآیند ارسال شکایت به داوری آغاز شد

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، «حمیدرضا عراقی» مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران صبح امروز در نشستی خبری اظهار داشت: یکی از دلایلی که من در خصوص قطع گاز صادراتی از ترکمنستان در دو ماه اخیر هیچ صحبتی نکردم این بود که این موضوع بیش از اندازه در رسانه ها بزرگ جلوه داده شده بود.

وی افزود: از آنجایی که در دو سال اخیر ما پیش بینی کرده بودیم شاید ترکمنستان بر اساس گذشته، اقدام به بی اخلاقی کرده و بدون توجیه گاز صادراتی به ایران را قطع کند، اجرای پروژه ای 200 میلیون دلاری از سال گذشته در دستور کار قرار گرفت که این پروژه احداث خط لوله گاز دامغان به نکا بود تا با احداث این خط، مازندران در تأمین گاز و حفظ پایداری فشار شبکه از استانهای مجاور خود بی نیاز شده و مستقیماً از مرکز کشور گاز خود را دریافت کند.

این مقام مسئول تصریح کرد: اگر ترکمنستان هر از چندگاهی خلف وعده نمی کرد و ما اطمینان داشتیم که در درازمدت می توانیم از این کشور گاز مورد نیاز استانهای شمالی را تأمین کنیم، دیگر 200 میلیون دلار هزینه اجرای خطوط گازرسانی نمی شد؛ همچنین به صورت جداگانه در برخی شهرهای شمالی مشهد که در تأمین گاز از گاز وارداتی ترکمنستان استفاده می کردند، در طی یکی دو سال اخیر خطوط جداگانه انتقال گاز احداث شد که هزینه هایی برای کشور به دنبال داشت.

وی ادامه داد: ما پیش بینی کرده بودیم که با شروع سرما با بهره برداری از خط لوله رشت - سنگر، هیچ مشکلی در تدمین گاز مازندران نداشته باشیم که این خط لوله همانطور که پیش بینی شده بود در 15 آذرماه به بهره برداری رسید اما سرمای هوا در ابتدای آذرماه از راه رسید و برای یک و نیم روز در آمل و بابل ما دچار قطعی و اشکال در گازرسانی شدیم که ضمن عذرخواهی از مردم، در کمتر از دو روز این مشکلات برطرف شد و پس از آن تا امروز هیچ مشکلی در تأمین گاز شمال کشور نداشته ایم.

عراقی از بهره برداری از ایستگاه تقویت فشار دشت به عنوان پشتوانه دیگری برای تأمین فشار مطلوب گاز استانهای شمالی یاد کرد و گفت: با بهره برداری از خط رشت - سنگر و ایتشگاه تقویت فشار دشت، نیاز ما در روزهای پایانی سال 2016 به گاز ترکمنستان به صفر رسید و ما هم در مذاکراتی که با آنها داشتیم عنوان کردیم که ما نیازی به گاز شما نداریم اما اگر گاز صادراتی به ایران را قطع کنید، ما مجبوریم چند نیروگاهمان را با سوخت دوم در مدار بهره برداری نگه داریم که این قطع گاز از لحاظ آلایندگی هوا برای ما خوب نیست و برای شما هم که پولی نمی توانید دریافت کنید خوب نیست.

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به اینکه امضای قرارداد صادرات گاز ترکمنستان به ایران به دوران ریاست جمهوری مرحوم هاشمی رفسنجانی باز می گردد، گفت: در آن زمان ترکمنستان برای دوره ای دچار قحطی بود و با دستور رئیس جمهور وقت ایران، آرد به این کشور ارسال شد و آنها خود را مدیون ایران می دانستند؛ از طرفی اعلام کردند حاضرند گازشان را به ایران بفروشند و ایران نیز حاضر به امضای قرارداد با ترکمنستان شد و این یک قرارداد خوب برای دو طرف بود.

وی افزود: روند واردات گاز ار ترکمنستان ادامه داشت تا اینکه آنها در سال 86 ادعا رکدند که باید قیمت بالا برود، مذاکراتی انجام شد و آنها در مقطعی قیمت را بالا بردند، باز هم مدعی افزایش قیمت شدند و مرحوم کردان برای مذاکره با آنها می رود اما به دلیل ادعای بسیار زیاد ترکمن ها برای قیمت، مذاکرات به نتیجه نمی رسد و آنها گاز صارداتی به ایران را در زمانی که سرمای شدیدی بر کشور حاکم بود قطع کردند، این قطع گاز حدود دو تا سه ماه به طول انجامید و مشکلات زیادی را برای استانهای شمالی کشور به وجود آورد، برای وصل مجدد، قیمت گاز را در هر هزار مترمکعب به 350 دلار رساندند که برای 6 ماه در همین قیمت بود و بعد دوباره با مذاکراتی که انجام شد قیمت گاز بر اساس فرمولی تعیین شد که بر مبنای قیمت نفت بود.

عراقی با بیان اینکه "در دوران تحریم شرکت ملی گاز ایران تلاشهای بسیاری برای ارسال پول به ترکمنستان انجام داد"، گفت: در دوران تحریم، شرکت ملی گاز ایران از دوبی طلا می خرید و آنرا به ترکمن ها می داد و یا پول چمدانی به آنها تحویل می شد و زمانی که دولت یازدهم شروع شد ما دیدیم در بسیاری از مورادف دکانی برای دلالی باز شده که مراجعه می کنند و 5 یا 7 درصد می گیرند و پول ایران را منتقل می کنند ما آمدیم این دکان های دلالی را بستیم و شرکت های ایرانی را برای ارسال کالا و یا خدمات به ترکمنستان فعال کردیم و گفتیم که هر شرکت ایرانی که ارائه خدمات کند و یا کالایی را در ترکمنستان بفروشد و ترکمنستان آنرا تأیید کند ما صدور کالا و خدمات آن شرکت را با Payment Garantee ضمانت می کنیم.

وی ادامه داد: از همین طریق حدود 2 میلیارد دلار کالا و خدمات به ترکمنستان صادر شد که تمامی آن مورد تأیید ترکمنستان قرار گرفت.

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران تصریح کرد: به مرحله ای رسیدیم که ما مدعی این بودیم که پول های زیادی از طرق مختلف پرداخت کرده ایم و چند روز پیش از پایان سال 2016 نیز 100 میلیون یورو از طریق بانک، پول به ترکمنستان پرداخت شد، آنها نیز به یکباره مدعی 1.9 میلیارد دلار شدند که از زعم خودشان ایران بدهکار بود.

وی افزود: 5 روز قبل از سال جدیدی میلادی ما مذاکراتی با مسئولان شرکت ترکمن گاز داشتیم، حتی با وزیر امور خارجه این کشور وزیر نفت ایران کشور دیدار و مذاکره داشتیم، به آنها اعلام کردیم که ایران نیاز به گاز ترکمنستان ندارد اما شما اجازه قطع گاز صادراتی به ایران را ندارید و این یک توافق برد برد است؛ در خصوص مسائل مالی نیز توافقنامه ای به امضا رسید تا جلسه بعدی در تهران برگزار شود و کارشناسان هر دو شرکت بیایند اسناد مالی را ارائه دهند و ببینیم چقدر بدهکاری ایران دارد و توافق شد که ایران هر مقدار بدهی داشت در اقساطی 12 ماهه در قالب وام پرداخت کند.

معاون وزیر نفت با بیان اینکه "ترکمنستان برخلاف توافق صورت گرفته و یکباره اقدام به قطع گاز کرد"، گفت: قطع گاز به ضرر ترکمنستان بوده و خودشان هم اکنون فهمیده اند که اقدام به قطع گاز به ضررشان تمام می شود، منتها ایران با قطع گاز دیگر توافقات قبلی را قبول ندارد و باید دوباره پای میز مذاکره بنشینند.

وی ادامه داد: ما فرآیند ارسال شکایت به داوری بین المللی را آغاز کرده ایم اما حاضریم رد صورت درخواست ترکمن ها پای میز مذاکره بنشینیم و این بار به فرمولی در قیمت گاز برسیم، خسارت هایی که به ایران زده شده باید قبول کنند و میزان مطالبات و پرداخت ها نیز به طور مشخص روشن شود.

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران تصریح کرد: ترکمنستان خواستار پرداخت فوری 1.9 میلیارد دلار شد که ایران زیربار این حرف نرفت و ما اعلام کردیم که اساساً این میزان بدهی را قبول نداریم و باید اختلافات مالی در جلسات کارشناسی دو طرفه بررسی شود که این هم مورد توافق قرار گرفته بود اما آنها با قطع گاز، زیر توافقی زدند که آنرا امضا کرده بودند.

عراقی با بیان اینکه "سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان از خاک ایران همچنان به قوت خود باقی است"، گفت: این سوآپ گاز روزانه 6 میلیون مترمکعب است و ما نشان دادیم بر خلاف ترکمنستان، به توافقات و قراردادهای بین المللی خود پایبندیم و حاضریم اگر دو طرف در کشورهای مبدأ و مقصد توافقاتی در افزایش میزان سوآپ داشتند، ما این میزان را افزایش دهیم.

این مقام مسئول در خصوص شکایت گازی ترکیه از ایران گفت: ترکیه طبق قرارداد ادعایی داشت که رفتیم مذاکره کردیم اما به توافق نرسیدیم، ترکیه شکایتی را علیه ایران مطرح کرد و مدعی شد که شرکت ملی گاز ایران از سال 2005 نتوانسته گاز صادراتی به ترکیه را به خوبی تأمین کند و بارها قطع صادرات داشته و کیفیت و کمیت گاز ما را زیر سوال برده بودند منتها ما رفتیم و ادله ای 500 هزار صفحه ای ارائه دادیم، حتی داور دادگاه بین المللی را وسط زمستان به ایران آوردیم و تأسیسات انتقال گاز را نشان دادیم و در نهایت با وجود اینکه ترکیه ادعای غرامت 35 میلیارد دلاری از ایران را مطرح کرده بود، 100 درصد رأی به نفع ایران صادر شد و ایران از ادعای بی پایه ترکیه مبری شد.

وی افزود:‌ منتها در خصوص قیمت گاز نیز دلایل متعددی را مطرح کرده بودند و خواهان این شدند که ایران از سال 2011 تا 2016 می بایست 25 درصد از قیمت خود را کم می کرد و بابت آن غرامت به ترکیه پرداخت کند که ما موفق شدیم این بازه را به سال 2012 تا 2016 برسانیم و 25 درصد ادعیی آنها در نخهایت به 13.3 درصد تقلیل یافت.

عراقی خاطرنشان کرد: باید تعدیل 13.3 درصدی قیمت گاز از 2012 تا 2016 ما 1.9 میلیارد دلار به ترکیه بدهکار شدیم که قرار شد در غالب صورت های جدید فروش گاز به این کشور این رقم رفته رفته محاسبه و کم شود.

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در خصوص افزایش گازبهای مصرفی در 8 ماهه گرم سال گفت: این تغییر در محاسبه گازبها دستور قانونی بوده و شرکت گاز در آن نقشی نداشته است.

وی افزود: طبق تبصره 14 قانون بودجه سال 95 محاسبه قیمت پلکانی در 8 ماهه گرم سال به محاسبه ثابت بهای گاز به میزان 150 تومان در هر مترمکعب تبدیل شد که این هم برای تأمین پول یارانه نقدی بوده چرا که شرکت ملی گاز ایران سالانه موظف به دادن 8 هزار میلیارد تومان پول برای تأمین یارانه نقدی است.

عراقی تصریح کرد: با این تغییر فقط در پلکان اول مصرفی 2000 تومان به بهای قبض و در پلکان سوم مصرفی 3 هزار تومان به بهای قبض اضافه می شود و این میزان به اندازه قیمت دو عدد نان است و این مقدار بزرگ نمایی ندارد که برخی رسانه ها از آن با عناوینی چون تضییع حق مستمندان یاد کرده اند.

وی ادامه داد: خط لوله نکا به دامغان تیر ماه سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد و بخشی از خط ششم که برای گازرسانی به قلب کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد سه‌شنبه هفته‌آینده توسط وزیر نفت افتتاح می‌شود.

معاون وزیر نفت در خصوص زمان افتتاح گازرسانی به شهر زاهدان گفت: در دهه فجر گاز شهر زاهدان وصل خواهد شد و پروژه جدید گازرسانی از ایرانشهر به چابهار نیز کلنگ زنی خواهد شد.

این مقام مسئول از میزبانی ایران در سال 2020 از مجموعه پژوهشی شرکت‌های گاز دنیا خبر داد و گفت: پس از برجام اجناس مورد استفاده صنعت گاز ارزان‌تر از گذشته به دستمان می‌رسد و از طرفی ما می‌توانیم محصولات خود را مانند LPG و گوگرد با قیمت مناسب‌تری به فروش برسانیم.

وی ادامه داد: اولین فاز خط صادرات گاز ایران به عراق سه‌شنبه آینده با حضور وزیر نفت ایران افتتاح می‌شود و ما آماده هستیم که برای سال‌ آینده فاز دوم خط لوله صادراتی به عراق را مورد بهره‌برداری قرار دهیم.

انتهای پیام/