پل باستانی دزفول نماد معماری ۱۷۰۰ ساله ساسانیان +فیلم و تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از دزفول،  شهرستان دزفول در ارتفاع 143 متری از سطح دریا قرار داشته و با بیش از  4762 کیلومتر مربع  در شمال  استان خوزستان و جنوب غرب کشور واقع شده و از لحاظ جمعیتی سی و یکمین شهر کشور و دومین شهر استانن خوزستان پس از اهواز بوده و به جهت عبور رودخانه دز از این شهر و پیشینه تاریخی و  قدمت کهنش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

دزفول از سمت شمال به استان لرستان و از سمت شرق به شهرستان مسجد سلیمان و استان چهار محال بختیاری و از شمال غربی به شهرستان اندیمشک و از جنوب به شهرستان شوشتر و اهواز و از سمت غرب به شهرستان شوش محدود می‌گردد و با تهران بیش از 700 کیلومتر و با شهرستان اهواز بیش از 155 کیلومتر فاصله دارد.

واژه دزفول نیز معرب واژه پهلوی دژپل بوده که این واژه از پلی که در زمان شاپور اول ساسانی با استفاده از اسرای رومی در دزفول ساخته شده،گرفته شده است که هنوز این پل با گذشت بیش از 1700 سال پابرجاست و به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار باستانی شمال استان خوزستان از گذشته تا کنون مطرح و بیان، شده است.

پل باستانی دزفول الگوی  فرهنگی و نماد تاریخی ایران

رودخانه دز یکی مهم‌ترین رودخانه‌های ایران بوده که پس از عبور از استان لرستان و ورود به شهرستان اندیمشک و استان خوزستان از طریق دزفول و شوستر به رودخانه کارون می‌پیوندند و از دیر باز تا کنون، نقشی مهم در عرصه تولیدات محلی و کشاورزی و رونق گردشگری منطقه نقشی مهم و مؤثر داشته است و احداث سد دز  در دهه 40 در شهرستان اندیمشک و مجاورت دزفول تنها بخشی از اهمیت این رودخانه در حوزه اقتصادی این منطقه است و همین مقوله، لزوم تردد از این رودخانه و عبور از آن برای دسترسی به شبکه‌های ارتباطی را از گذشته تاکنون با توجه به مجاورت این رود با شهر باستانی شوش بیش از گذشته مطرح کرده است.

به همین جهت در سال 260 میلادی به دستور شاپور اول ساسانی توسط 70 هزار اسیر رومی دربند ایرانیان یک پل باستانی در دزفول و بر وری رودخانه دز با 14 دهانه و با استفاده از سنگ ساروج و آهک  احداث شد که از زیر آن برای عبور آب رودخانه و از بالای آن برای تردد تجهیزات انسانی و شهروندان استفاده می‌شد.

این بنا در دوران صفویه بر روی ساختمان قبلی بازسازی شده و در حال حاضر متشکل از بافت معماری متعلق به سه دوره تاریخی بوده و بخش‌هایی از پایه‌های پل مربوط به دوره ساسانی و بخش طاقدیسی پل مربوط به دوره صفویه و از نمونه‌های طاق‌های دوره اسلامی  و سرانجام بخش عرشه پل که از مصالح جدیدی هم چون سیمان و فلز ساخته شده است مربوط به دوره رضا شاه پهلوی است و به گفته مورخان، این پل یک اثر منحصر به فرد تاریخی است که تاکنون توانسته تا این زمان دوام بیاورد.

این  پل به عنوان یکی از قدیمی‌ترین پل‌های آجری ایران و جهان در تاریخ 15 دی ماه 1310 به شماره 84 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و با توجه به قدمت و اثر بخشی آن می‌تواند یکی از آثار ثبت شده ملی ایران  در فهرست میراث جهانی باشد و به همین جهت در سال 1390 با ساخت میدانی آجری در ورودی آن توسط شهرداری این شهر با همراهی میراث فرهنگی کاربری پل بعد از نزدیک به 1750 سال و به عبارتی پس از 17 قرن به گردشگری تبدیل شد.

  پل باستانی دزفول دوران حکومت عضد الدوله دیلمی، صفویان و پهلوی باز سازی شده است و در حال حاضر یکی از دیدنی‌ها و جاذبه‌های مهم شهر دزفول و استان خوزستان به شمار می‌رود  و علی رغم آسیب‌های مختلف بر پل به علت سیلاب‌ها و دیگر حوادث طبیعی و بازسازی آن در زمان‌های مختلف تاریخی هنوز پا برجای مانده است.

گردشگری زمینه توسعه کار آفرینی دزفول باشد

حبیب الله آصفی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در دزفول، اظهار داشت: دزفول در بخش گردشگری دارای ظرفیت و استعداد خاص و منحصری به فردی است که در صورت توجه به این حوزه و تقویت و گسترش حضور بخش خصوصی در زمینه گردشگری علاوه بر رشد اقتصادی می‌توان زمنیه های جدید در عرصه کار آفرینی منطقه و شکوفایی اقتصادی و تجاری شهرستان دزفول ایجاد کرد.

وی افزود: به همین جهت دزفول در این حوزه نیازمند توجه و تخصیص اعتبارات به صورت ویژه است چرا که، متاسفانه در حال حاضر روند تخریب بافت قدیم دزفول شتاب گرفته اعتبار و بودجه‌ای برای حفاظت از این بافت ارزشمند تاریخی وجود ندارد و برای رفع این مشکل باید بیش از گذشته اقدامات لازم را انجام داد.

فرماندار ویژه دزفول عنوان کرد: بافت قدیم دزفول با وجود بناهای منحصر به فرد و معماری زیبا ظرفیت ثبت ملی را دارد که حفظ و نگهداری این آثار با اعتبار محدود و ناچیز میراث فرهنگی امکان پذیر نیست و نیاز است بخش خصوصی در این راستا وارد عمل شود و توان حفظ و نگهداری از این آثار بیش از گذشته فراهم شود.

وی گفت: در صورت توجه به این ظرفیت، می‌توان بیش از گذشته زمینه را برای گسترش گردشگری و خدمات این حوزه در شهرستان فراهم و ظرفیت رشد و آبادانی دزفول و به کار گیری سرمایه‌های بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی را در عرصه‌های مختلف اقتصادی و در حوزه‌های مورد نیاز به کار گرفت.

اعتبارات مورد نیاز برای حفاظت و بهسازی پل باستانی دزفول تأمین شود

عبدالحسین پور رکنی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در دزفول، اظهار داشت: به دلیل قرار گرفتن پل باستانی دزفول  بر روی رودخانه دز و وجود سازه‌های آبی فراوان در محوطه پل، در سال‌های گذشته گنجینه آب کشور با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی، اعتباری بالغ بر 200 میلیون تومان را برای طرح مطالعات ریشه‌ای و مرمتی قسمت‌های خشکی و آبی پل تخصیص دادند که این اعتبار گامی بلند برای حفظ و نگهداری از این اثر باستانی و ملی است.

وی افزود: در چند سال گذشته نیز میدان سمت شرق پل برای توسعه خدمات ترافیکی و حفاظت از این پل احداث شد و هم زمان با تغییر کاربری پل، حدود 50 درصد از سطح پل سبک سازی و آجرفرش شد که در طرح آجرفرش کردن پل، چون سازه‌های پل از حالت بتنی به آجری تبدیل می‌شود این امر به حساسیت و اعتبار بیشتری نیازمند است.

معاون فرماندار دزفول عنوان کرد: حفاظت و نگهداری از این پل نیازمند تخصیص اعتبار به صورت ویژه است و به همین جهت مسئولان شهرستان و کشور باید بیش از گذشته برای تأمین نیازهای مالی مورد نیاز برای بهسازی و حفاظت از این اثر ملی و باستانی وارد عمل شوند و اعتبارات مورد نیز را به این پل اختصاص دهند.

وی گفت: این پل باستانی از دیر باز تا کنون، محل تردد شهروندان بوده و نقش موثری در توسعه و آبادانی دزفول داشته است و به همین جهت، ما باید بیش از گذشته غنای فرهنگی و تاریخی پل باستانی دزفول را مورد توجه قرار دهیم و زمینه برای حافظت و معرفی آن به اقشار مختلف اجتماعی فراهم کنیم.

پرویز پور فرخی نیز در سال 1390 و در  آیین افتتاحیه همایش ملی باستان شناسی و معماری سازه‌های آبی دزفول، اظهار کرد: ما با بهره‌های تاریخی بسیار در هزاره سوم میلادی قرار داریم و در این برهه از زمان مسئولیت معرفی هر چه بیشتر آثار تاریخی خود را به همگان به عهده داریم.

مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری وقت استان خوزستان ادامه داد: طبق برنامه ریزی‌های صورت گرفته، یک مسیر گردشگری در دزفول در نظر گرفته شده که با استفاده از یک کالسکه، مسیر پل باستانی، بافت قدیم دزفول و بازار قدیم به گردشگران معرفی می‌شود و خدمات حوزه گردشگری در این حوزه رشد و تقویت می‌گردد.

پل باستانی دزفول بازسازی می‌شود

حجت اله آریایی نیا نیز در گفت‌وگو با خبرنگاران، بیان کرد: کل اعتبار امسال به حوزه میراث فرهنگی دزفول 9 میلیارد ریال می‌باشد که به دلیل نیاز به بودجه بیشتر در حوزه میراث فرهنگی 1،5 میلیارد ریال دیگر نیز در قالب طرح یاری به این بخش اختصاص یافت  و امیدواریم این اعتبارات، برای توسعه خدمات این حوزه و در کم‌ترین زمان ممکن اختصاص یابد.

وی افزود: از این اعتبار، پنج میلیارد ریال برای مرمت پل باستانی دزفول هزینه  می‌شود که امیدواریم با صرف این هزینه، پل باستانی دزفول مرمت و پیاده روسازی شود و نمایشگاهی از صنایع دستی در حاشیه آن برپا شود تا قابلیت جذب گردشگر بیشتری داشته باشد و این اثر شاخص تاریخی بیش از گذشته به شهروندان معرفی شود.

سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دزفول اظهار کرد: در حال حاضر 80 بنای ثبت ملی در دزفول وجود دارد که تنها 6 بنا در تملک میراث فرهنگی و نیمه مخروبه هستند وبا توجه به اینکه کاربرد فوق العاده ای در گردشگری دارند باید از این ظرفیت‌ها برای توسعه گردشگری در دزفول استفاده کرد.

وی به انبوه آثار باستانی و تاریخی شهرستان دزفول اشاره کرد و گفت: حفاظت از این آثار باستانی و تاریخی نیاز به نیروی انسانی بسیاری دارد و حفاظت از این آثار توسط هفت نیروی گشت میراث فرهنگی عملاً میسر نیست  و به همین جهت تمام ظرفیت ممکن در شهرستان باید برای حفاظت از این آثار باستانی وارد عمل شوند.

پل باستانی دزفول را دریابید

طغیان و سیل سال گذشته، رودخانه دز به قسمت‌های پایه و موج شکن‌های پل آسیب بسیار جدی وارد کرده است و ساروج و سیمان‌هایی که در سال های گذشته به عنوان محافظ به پایه‌های پل اندود شده را، شسته است و تکه تکه‌های بزرگ از سنگ‌های ساختاری آن جدا کرده است که در بازدید میدانی به راحتی قابل مشاهده است  و همین مقوله، نگرانی‌های گسترده‌ای برای تسریع روند تخریب این اثر باستانی دزفول فراهم کرده است.

پل باستانی دزفول که در حال حاضر در ابتدای روند ثبت یک اثر ملی در میان آثار تاریخی جهان است باید بیش از گذشته، مورد توجه قرار گیرد و از روند تخریب آن جلوگیری و از آن به عنوان یک سرمایه ملی برای انتقال به نسل‌های آینده به نحوی مناسب و شایسته حفاظت گردد.

البته حفظ و نگهداری و بازسازی از این پل که تا چندی پیش، مهم‌ترین مسیر تردد و حلقه اتصال شهرهای اندیمشک و شوش به دزفول بوده، متناسب با ظاهر اصیل و غنای فرهنگی آن باید مورد توجه قرار گیرد و با پیش بینی تجهیزات و تأمین امنیت مورد نظر برای حفاظت از این پل باستانی که در منطقه مرکزی شهر دزفول قرار دارد روند تخریب و آسیب به آن را مانع شد.

گزارش: محمد امین جمشیدی

انتهای پیام/