تولید علم بدون تربیت، شدنی نیست

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، دکتر علی شریعتمداری روز دوشنبه در شهر شیراز و در سن 93 سالگی به علت کهولت سن دار فانی را وداع گفت.

وی در سال 1302 شمسی در شهر شیراز به دنیا آمد و پس از اتمام تحصیلات متوسطه در این شهر وارد دوره آموزش عالی شد و در سال 1332 مدرک کارشناسی علوم تربیتی و در سال 1335 مدرک کارشناسی علوم قضائی خود را اخذ کرد.
سپس برای ادامه تحصیل به خارج از کشور رفت و در سال 1336 موفق شد تا مدرک کارشناسی ارشد خود در رشته آموزش متوسطه را از دانشگاه ایالت میشیگان و مدرک دکترای خود را در رشته فلسفه، تعلیم و تربیت و برنامه ریزی درسی را در سال 1338 از دانشگاه تنسی اخذ کند. وی در طول دوران تحصیل در کسوت شریف معلمی نیز به انجام وظیفه مشغول بود و پس از بازگشت به کشور در سال 1339 به عنوان استاد در رشته علوم تربیتی در دانشگاه اصفهان به کار مشغول شد.

در سال 1344 و هنگامی که به علت فعالیت سیاسی علیه نظام ستم شاهی دیگر نمی‌توانست در داخل از کشور به فعالیت علمی بپردازد، به عنوان استاد مدعو در دانشگاه‌های ایالت ایندیانا و تنسی به خدمت پرداخت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی وی برای ادامه خدمت به کشورش به ایران بازگشت و با عضویت در هیأت علمی دانشگاه تهران به فعالیت علمی پرداخت.

مرحوم مغفور دکتر علی شریعتمداری از همان ابتدای تشکیل نظام جمهوری اسلامی حضور در سمت‌های مهم و حساسی حضور داشت که از اهم سمت‌های اجرایی‌‌اش سرپرستی دانشکده علوم تربیتی دانشگاه اصفهان، عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی، سرپرستی گروه علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی، سرپرستی گروه‌های برنامه‌ریزی در شورای عالی برنامه ریزی، کمیته علوم تربیتی، شورای خبرگان بدون مدرک و عضویت در هیأت مرکزی گزینش استاد، شورای آموزش و پرورش و ریاست فرهنگستان علوم جمهوی اسلامی ایران بوده است. دکتر شریعتمداری همچنین عضو شورای پژوهش‌های علمی کشور، سرپرست مؤسسه تحقیقات تربیتی دانشگاه تربیت معلم و عضو شورای پژوهشی دانشگاه اصفهان بوده است. وی سابقه عضویت در هیأت رییسه انجمن‌های ایرانی تعلیم و تربیت، فلسفه تعلیم و تربیت و نیز انجمن روانشناسی ایران را دارد.

دکتر شریعتمداری مدال درجه یک علمی و نشان درجه یک تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران را نیز دریافت کرده است و مدیر مسوول چهار مجله علمی بوده است. او همچنین وزیر فرهنگ در دولت موقت مهندس مهدی بازرگان بود .دکتر شریعتمداری مؤلف 24 جلد کتاب، مترجم 6 عنوان کتاب، مؤلف 70 عنوان مقاله علمی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و مترجم 18 مقاله و مجله علمی بوده است.

از جمله آثار استاد می‌توان به کتاب‌های آموزش در حوزه و دانشگاه، روشنفکر کیست، تعلیم و تربیت اسلامی، جایگاه علوم انسانی در تولید علم، چگونگی ارتقاء سطح علمی کشور، نقد و خلاقیت در تفکر، نقد آرای برخی از دانشمندان معاصر، تعالیم حضرت علی (ع) و نظر شهید مطهری و سیاست و خردمندی اشاره کرد. دکتر علی شریعتمداری همچنین یکی از مؤثرین حوزه تعلیم و تربیت در ایران در پس از انقلاب اسلامی بود و ده‌ها کتاب و مقاله در این حوزه از خود در این حوزه به جای گذاشت که به پاس این تلاش‌ها مدال درجه یک علمی و نشان درجه یک تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران را نیز دریافت کرده بود. شریعتمداری همچنین نخستین رییس فرهنگستان علوم ایران بود و در تدوین سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به شکل فعالی مشارکت داشت.

وی خود نحوه انتخابش برای گروه هفت نفره ستاد انقلاب فرهنگی را این گونه روایت می‌کند: بعد از بازگشتم از آمریکا به دانشگاه شیراز رفتم و در دانشگاه علوم مشغول به خدمت شدم. در دوره پهلوی به‌رغم اطلاع از حساسیت‌های ساواک در یک همایشی برای همدردی با مردم الجزایر سخنرانی کردم. این سخنرانی همزمان با بازدید شاه از شیراز شده بود و شاه از این مسأله بسیار ناراحت شده بود. بعد از بازگشت شاه به تهران مرا خواستند و به چهارماه زندان محکوم شدم.

بعد از آزادی از زندان به درخواست رییس دانشگاه اصفهان به اصفهان رفتم و تا موقع بازگشت امام (ره) در دانشگاه اصفهان مشغول به خدمت شدم. با تشکیل شورای انقلاب به واسطه آشنایی که با مهندس بازرگان داشتم برای تصدی وزارت علوم و وزارت فرهنگ و هنر دعوت شدم و در دولت بازرگان پست وزارت آموزش عالی را تا مدتی پذیرفتم. در زمان تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی به فرمان امام (ره) ، آقای هاشمی گفته بود که دانشجویان و انجمن‌ها چند نفری را معرفی کرده بودند و امام(رحمه‌الله‌علیه)  تأیید کردند بعد فرموده بودند که آقای شریعتمداری کجاست؟ و من هم به لیست هفت نفره اضافه شدم.

دکتر شریعتمداری اگرچه به شیوه‌های متعارف آموزش و پرورش در ایران انتقاد داشت و از جمله در کتاب «ارتقاء سطح علمی کشور» پیشنهاداتی برای اصلاح این شیوه و تربیت دانش آموزان و دانشجویان بر مبنای کنشگرایی فعال علمی و پژوهشی ارائه داده بود اما این پیشنهادات هیچ گاه در مسیر اجرایی شدن قرار نگرفت.

از نظر دکتر شریعتمداری مسأله «تولید علم» ریشه‌ای تربیتی و آموزشی دارد و تا آموزش و تربیت اصلاح نشود تولید علم صورت نمی‌گیرد. از نظر شریعتمداری شیوه آموزش باید بـه گـونه‌ای باشد که فرد را در مسیر رشـد فـکری و عقلانی، رشد اجتماعی، رشد عاطفی، رشد اخلاقی و معنوی و رشد بدنی هدایت کند و در این مسیر معلم نقش ویژه‌ای دارد.

در اجـرای ایـن روش است که شاگرد با روش تـحقیق آشـنا می‌شود، چگونگی اجـرای روش تـحقیق را به وسیله دانشمندان در تـدوین مـباحث علمی فرا می‌گیرد، خود شخصاً از نظریات، مفاهیم تازه اصول و قوانین، درکی عمیق کسب مـی‌کند. بـه سخن دیگر، ثمره علم را می‌چشد. بـا اجـرای این روش، شـاگردان مـستعد در سـطح عالی می‌توانند به طـرح سؤالات اساسی مبادرت کنند و خود به تحقیق اصیل اقدام کنند.معمولاً در سطح ابتدایی و متوسطه و دوره کـارشناسی و کـارشناسی ارشد شاگردان اطلاعات علمی لازم را در هر رشـته کـسب مـی‌کنند.

ایـن نـکته روشن است کـه تـا فرد در یک رشته تخصص پیدا نکند، نمی‌تواند به تحقیق اصیل مبادرت کند. اینکه برخی از مؤلفان تـصور مـی‌کنند تـحقیق محور آموزش ابتدایی یا متوسطه است، بـه عـدم تـخصص شـاگردان تـوجه نـدارند. هدف از طرح روش تحقیق در سطوح مختلف، آشنا کردن شاگردان به روش تحقیق و مراحل اساسی این فرایند است. در دوره‌ای که شاگرد تخصص لازم را در رشته‌ای معین کسب کرده است و به سخن دیـگر، به آراء و نظریات دانشمندان آشنا شده است، در این دوره خود ممکن است با تحلیل شرایط و اوضاع و احوال، به طرح سؤالی تازه مبادرت کرده و خود شخصاً به تحقیق بپردازد و «تولید علم» کند.
بیستم دی ماه امسال دکتر علی شریعتمداری چهره ماندگار حوزه تعلیم و تربیت و از اعضای دائمی شورایعالی انقلاب فرهنگی از زمان تأسیس تا کنون به رحمت ایزدی پیوست.

پیکر استاد دکتر علی شریعتمداری عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی روز پنجشنبه 23 دی‌ماه ساعت 9:30 از دانشگاه خوارزمی به سمت قطعه 110 بهشت زهرا (سها) تشییع می‌شود. مراسم ختم وی نیز روز شنبه 25 دی ماه از ساعت 15:30 تا 17 در مسجد نور برگزار خواهد شد.

منبع: صبح نو

انتهای پیام/

بازگشت به سایر رسانه ها