مسیر امیدوارکننده پرونده سوریه در تهران و نیویورک
اتفاقات روز گذشته در تهران و نیویورک که در امتداد نشست سه‌جانبه مسکو و نیز آزادسازی حلب قرار داشت، نشان داد که تحولات مرتبط با سوریه در مسیر امیدوارکننده و سازنده‌ای قرار گرفته که با محوریت روسیه، ایران و به‌تازگی ترکیه دنبال می‌شود.
به گزارش خبرنگار گروه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، روز گذشته (شنبه) ولید معلم وزیر خارجه و سرلشکر علی مملوک رئیس دفتر امنیت ملی سوریه به ایران سفر کردند تا درباره آتش‌بس فراگیر در این کشور، بررسی آخرین تحولات امنیتی و میدانی در فرایند همکاری مشترک دو کشور در مبارزه با تروریسم تکفیری، تبادل نظر پیرامون اقدامات و ابتکارات سیاسی مشترک برای حفظ آتش‌بس و ایجاد زمینه برای آغاز گفتوگوهای سوری ــ سوری و اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از بازسازی توان عملیاتی و روحی گروههای تروریستی پس از شکست در حلب، مذاکراتی را با محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه و علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی داشته باشند.
حضور مملوک آن هم به‌شکل رسانه‌ای، در همراهی با ولید معلم به تهران از نکات مهم و قابل توجه دیدار تیم سوری از ایران بود.
ولید معلم از ساعت 13 که وارد تهران شد تا عصر همان روز، سه دور مذاکره با همتای ایرانی خود داشت که دور سوم آن به‌صورت خصوصی برگزار شد و این موضوع نیز (برگزاری سه دیدار در یک روز) قابل توجه بود و شاید نمونه آن در مذاکرات هسته‌ای به چشم خورده باشد.
ظریف و معلم آخرین تحولات سوریه از جمله آتش‌بس پایدار، کمک‌های انسانی، مبارزه با گروههای تروریستی، ابتکارات سیاسی مطرح شده برای گفت‌وگو و صلح در این کشور را به‌تفصیل مورد گفت‌وگو و تبادل نظر قراردادند.
هیئت سوری پس از دیدار با ظریف به دیدار علی شمخانی رفت که علاوه بر دبیری شورای عالی امنیت ملی، هماهنگ کنندگی اقدامات سیاسی، امنیتی و دفاعی ایران با سوریه و روسیه را نیز به‌عهده دارد.
شمخانی در این دیدار مطالب مهمی را مطرح و در واقع موضع جمهوری اسلامی در خصوص آتش‌بس فراگیر در سوریه را بیان کرد.
وی بازگشت گروههای مسلح به میز مذاکره و پذیرش شروط آتش‌بس دولت را حاصل دستاوردها و پیروزی‌های میدانی به‌ویژه آزادسازی شهر راهبردی حلب دانست و افزود: با توجه به سوابق بدعهدی و نقض آتش‌بس در گذشته از سوی این گروه‌ها، تنها ضمانت پایبندی مسلحین به توافقات، حفظ اقتدار نظامی و تسلط بر تحرکات و فعالیت‌های آنان است.
دریابان شمخانی گفت: هر مسیر سیاسی و گفت‌وگویی که منجر به تضعیف حاکمیت دولت فراگیر و قانونی این کشور بر تمام سرزمین سوریه شود و یا بخواهد بخشی از سرزمین سوریه را در اختیار گروههای تروریستی و یا اشغال نظامی خارجی قرار دهد خلاف منافع مردم و تهدیدی برای کشورهای منطقه و محکوم به شکست خواهد بود.
دبیر شورای عالی امنیت ملی با بیان تأثیرگذاری راهبردی پیروزی حلب بر شکست تروریست‌های جبهه النصره و جبهه حامی آنها گفت: این مسئله ضمن خنثی سازی نقشه راه تجزیه منطقه که توسط غربی‌ها دنبال می‌شود، اثبات کننده امکان پیروزی بر تروریستها به‌شرط حفظ انسجام و هماهنگی در جبهه مقاومت است.
سرلشکر علی مملوک مشاور امنیت ملی رئیس جمهور سوریه و ولید المعلم وزیر امور خارجه این کشور نیز در این دیدار طی سخنان جداگانه‌ای با ارائه گزارشی از تحولات میدانی و سیاسی اخیر و فرایند توافق آتش‌بس با معارضان مسلح تأکید کردند: مبارزه بی‌امان با عناصر داعشی و جبهه النصره و گروههای مرتبط با آنان کنار پیگیری مسیرهای سیاسی ادامه خواهد یافت و دولت و ملت قهرمان سوریه، اجازه تجزیه و تداوم حضور تروریستها در این کشور و یا اشغال نظامی خارجی را نخواهند داد.
هیئت سوری پس از آن به دیدار رئیس‌جمهور رفت.
روحانی در این دیدار با بیان اینکه امروز پس از پیروزی حلب شرایط خوبی برای انجام اقدامات میدانی علیه تروریستها و فعالیت‌های سیاسی برای بازگرداندن ثبات و امنیت به سوریه فراهم شده است، اظهار امیدواری کرد اقدامات آتی برای حل بحران سوریه و مذاکرات صلح، منجر به حاکمیت دمشق بر کل سوریه، ایجاد امنیت برای مردم سوریه و حفظ تمامیت ارضی این کشور شود.
این سفر از چشم رسانه‌های ترکی و عربی و نیز غربی دور نماند و هر یک با سیاست و موضع کشور خود اقدام به انتشار اخبار مربوط به آن کردند. کم‌اهمیت جلوه دادن این سفر و دیدار فصل مشترک سیاست خبری آنها در انعکاس اخبار دیروز تهران بود.
چند ساعت بعد بود که در شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه پیشنهادی روسیه در پشتیبانی از توافق آتش‌بس در سوریه و مذاکرات صلح کشور با اجماع به تصویب رسید.
این قطعنامه را روسیه در اولین روز از اجرای توافق آتش‌بس سوریه به شورای امنیت پیشنهاد داده بود و در آن بر تشکیل یک دولت انتقالی در سوریه تأکید شد که کشور را به مسیر صلح هدایت کند.
قطعنامه شورای امنیت مقرر می‌کند که کارکنان امدادی باید در سراسر سوریه از شرایطی برخوردار باشند که بتوانند به‌سرعت خود را به کسانی که نیاز به کمک دارند برسانند و در این مسیر امنیت داشته باشند.
این قطعنامه همچنین از مذاکرات سیاسی که قرار است در شهر «آستانه» پایتخت قزاقستان میان نمایندگان حکومت سوریه و گروههای معارض این کشور برگزار شود استقبال می‌کند.
مذاکرات مورد اشاره با میانجی‌گری ترکیه و روسیه در ماه ژانویه برگزار می‌شود در حالی که از یک سو نیز «استفان دی‌میستورا» نماینده سازمان ملل متحد در امور سوریه، تلاش می‌کند تا مذاکرات ژنو با حضور همه طرف‌های درگیر جنگ سوریه در ماه فوریه، از سر گرفته شود.
نکته مهمی که در این قطعنامه وجود دارد استناد به نشست سه‌جانبه مسکو بین روسیه، ایران و ترکیه است که در آن بیانیه‌ای صادر و بر لزوم در پیش گرفتن راه حل سیاسی و مبارزه با گروههای تروریستی داعش و النصره تأکید شده بود، به‌عبارت دیگر پس از دعوتی که از ایران برای نشست بین‌المللی سوریه در لوزان سوئیس که مهر ماه انجام گرفت، صورت گرفت، برای اولین بار به‌طور رسمی نام ایران در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به‌عنوان یکی از ارکان ایجاد صلح و ثبات در سوریه ذکر شده که این موضوع نشاندهنده اذعان غرب به نقش سازنده ایران در قالب یک سند است.
علی‌رغم برخی مسائل مطرح شده درباره به حاشیه رانده شدن ایران در ماجرای آتش‌بس و پررنگ شدن نقش روسیه و ترکیه، باید گفت که با توجه به فضای موجود بین‌المللی و منطقه‌ای و حساسیت‌هایی که از سوی برخی کشورها نسبت به حضور پررنگ ایران در عرصه میدانی و سیاسی سوریه وجود دارد، ایران نقش مهمی در ماجرای آتش‌بس در سوریه ایفا کرده است، به‌طوری که طرح آتش‌بس روسیه در سازمان ملل شبیه همان طرح 4ماده‌ای ایران برای صلح سوریه است. «پایان دادن به خشونت‌ها در سوریه و شروع روند سیاسی» یکی از این موارد بود.
پیش از تصویب قطعنامه نیز رؤسای جمهور ایران و روسیه گفت‌وگویی تلفنی با یکدیگر داشتند تا بار دیگر تأکید شود که همه فعالیت‌های دیپلماتیک روسیه در عرصه بین‌المللی که مرتبط با سوریه است در هماهنگی با ایران انجام می‌گیرد.
پوتین و روحانی در این تماس تلفنی بر ضرورت هماهنگی و اجرای توافق آتش‌بس در سوریه و آغاز روند گفتوگوهای سیاسی برای ایجاد راه حل مسالمت آمیز در این کشور تأکید کردند.
رؤسای جمهوری ایران و روسیه همچنین در مورد اقدامات لازم برای شروع گفتوگوهای سوریه در آستانه، پایتخت قزاقستان گفت‌وگو کردند.
ترکیه پس از آزاد سازی حلب به‌دست ارتش سوریه و مقاومت، ترور سفیر روسیه در آنکارا و همچنین ناامیدی از تأثیر گذاری غرب و عربستان در تحولات سوریه تا حدودی متمایل به جبهه مقابل شده تا در فردای سوریه سهم و نقشی داشته باشد.
اتفاقات روز گذشته در تهران و نیویورک که در امتداد نشست سه‌جانبه مسکو و نیز آزاد سازی حلب قرار داشت، نشان داد که تحولات مرتبط با سوریه در مسیر امیدوار کننده و سازنده‌ای قرار گرفته که با محوریت روسیه، ایران و به‌تازگی ترکیه دنبال می‌شود.
گزارش از علی حیدری
انتهای پیام/*
