آخرین تکاپوی اوباما برای پرونده فلسطین و فرار ترامپ

به گزارش گروه بین الملل باشگاه خبرنگاران تسنیم (پویا)، شورای امنیت سازمان ملل روز جمعه 3 دی 1395 قطعنامه ای را با عنوان « قطعنامه 2334 » در محکومیت شهرک سازی رژیم صهیونیستی تصویب کرد. تصویب چنین قطعنامه ای مقرون به سابقه است و پیش از این نیز قطعنامه هایی در محکومیت آن صادر شده است. صدور این قطعنامه با جزر و مدهای بسیاری رقم خورد و مواضعی که در قبال آن اعلام شد همگی قابل توجه اند.

پیشینه عدم استفاده آمریکا از وتو در قطعنامه های شورای امنیت علیه شهرک سازی

آمریکایی ها پیش از این در سال های 1979 قطعنامه 446 ، سال 1979 قطعنامه 452، سال 1980 قطعنامه 478 را وتو نکردند. غیر از این سه قطعنامه، قطعنامه 465 نیز در محکوم کردن شهرک سازی تصویب شد. در دوره ریاست جمهوری لیندن جانسون، 7 قطعنامه علیه سیاست های رژیم صهیونیستی تصویب شد که آمریکا در هیچ یک از آنها از حق وتو استفاده نکرد. در دوره ریچارد نیکسون، 15 قطعنامه علیه رژیم صهیونیستی تصویب شد. در دوره جرالد فورد دو قطعنامه، در دوره رونالد ریگان 11 قطعنامه، در دوره بوش پدر، 9 قطعنامه، در دوره بیل کلینتون، 3 قطعنامه و در دوره بوش پسر 6 قطعنامه علیه سیاست های رژیم صهیونیستی تصویب شد. اما در دوره اوباما تا روزهای پایانی ریاست جمهوری وی، هیچ قطعنامه ای علیه رژیم صهیونیستی تصویب نشد و تنها این قطعنامه علیه این رژیم زمانی به تصویب رسید که کمتر از یک ماه به پایان ریاست جمهوری اوباما باقی مانده است.

فرآیند تصویب قطعنامه 2334

پیش نویس اولیه این قطعنامه را جمهوری عربی مصر تدوین کرد. اما پس از یک روز ، مصر پیشنویس خود را پس گرفت. پیشنویس دوم را 4 کشور از اعضای غیر دائم شورای امنیت ارائه کردند. مالزی، سنگال، ونزوئلا و زلاندنو این طرح را ارائه کردند. 14 عضو موجود در شورای امنیت سازمان ملل به این طرح رأی مثبت دادند. از 5 عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل 4 عضو ( چین، روسیه، فرانسه، انگلستان)، رأی مثبت ارائه کردند. 10 عضو غیر دائم شامل آنگولا، ژاپن، مصر، زلاند نو، مالزی، سنگال، اسپانیا، ونزوئلا، اوکراین نیز رأیشان به این قطعنامه مثبت بود. نکته قابل توجه این بود که آمریکا از حق وتو استفاده نکرد و به این قطعنامه رأی ممتنع داد. مفهوم این رأی گیری آن بود که این قطعنامه با رأی قاطع و اجماع بین المللی به تصویب رسید.

بخش اصلی قطعنامه 2334

در یکی از بندهای این قطعنامه آمده است: هر گونه فعالیت شهرک سازی به دست صهیونیست ها در اراضی اشغال شده فلسطینی ها که قدس شرقی را نیز شامل می شود ، طبق قوانین بین المللی غیر قانونی است و مانع اصلی مقابل تحقق صلحی براساس طرح « تشکیل دو کشور» است. نکته قابل توجه در این قطنامه از این قرار است که این قطعنامه تنها به تفحص راه های عملی برای تضمنین اجرای کامل قطعنامه های مربوط به شهرک سازی هر سه ماه یک بار، توصیه می کند. بدون آنکه مکانیزم اجرایی آن را توضیح دهد.

عملکرد آمریکا در تصویب قطعنامه 2334

رأی ممتنع آمریکا به این قطعنامه برای نخستین بار در دوره ریاست جمهوری اوباما اتفاق افتاده است . این امر ادامه رقابت بین دولت اوباما و دولت ترامپ در پرونده فلسطین است که تا روزهای آخر نیز ادامه دارد.

مواضع طرف‌های مختلف

ترامپ

به محض تصویب این قطعنامه، دونالد ترامپ در صفحه توئیترش نوشت: از 20 ژانویه همه چیز تغییر خواهد کرد. تحلیل ها بر این است که ترامپ پس از به دست گرفتن امور و روی کار آمدن دولتش، علیه قطعنامه 2334 اقدامی جدی خواهد کرد.

بنیامین نتانیاهو

نتانیاهو به محض آنکه این قطعنامه تصویب شد، سفر نخست وزیر اوکراین به سرزمین های اشغالی را لغو کرد. برخی منابع اعلام کردند نتانیاهو دیدار با ترزا می، نخست وزیر انگلستان در حاشیه کنفرانس داووس سوئیس را نیز لغو کرده است. از سوی دیگر نتانیاهو سفیران رژیم صهیونیستی را از سنگال و زلاندنو فرا خواند و سفیران این دو کشور در سرزمین های اشغالی را نیز احضار کرد. سنگال از موضع خود دفاع کرد و مقابل رژیم صهیونیستی ایستاد. دفتر نتانیاهو دستوری را دریافت کرد که کمک هایی که به سنگال ارسال می شد، قطع شود.

محمود عباس

پس از تصویب قطعنامه 2334 در شورای امنیت سازمان ملل محمود عباس این مسئله را پیروزی معنوی برای فلسطینیان برشمرد. جنبش فتح نیز در اظهاراتی شبیه ابومازن این قطعنامه را پیروزی  معنوی برای خودشان به حساب آوردند. در حقیقت این تلاش آنها اقدامی در جهت از آن خود کردن اقدام شورای امنیت است. 

برآورد و تحلیل

با آنکه این قطعنامه در زمانی به تصویب رسید که بیش از 2 سال است مسئله فلسطین در جناح سازش حتی بر زبان ها نیز جاری نشده است شاید اقدامی به جلو تلقی شود. اما نکته مهم در مورد این قطعنامه ، عدم وجود ضمانت اجرایی در این قطعنامه است. بلافاصله پس از تصویب این قطعنامه رژیم صهیونیستی اعلام کرد به هیچ وجه این قطعنامه را اجرا نخواهد کرد. از سوی دیگر ابومازن آن را پیروزی معنوی برشمرد که این تعبیر نشان دهنده عدم امید به اجرایی شدن آن دارد.

اما اینکه اوباما در روزهای پایانی ریاست جمهوری اش این قطعنامه را وتو نکرد می تواند به این معنا تعبیر شود که اوباما با این اقدام تنها تلاش کرد مسیر مذاکره بین صهیونیست ها و فلسطینی ها را دوره ترامپ بازکند و با این قطعنامه صهیونیست ها را که به شدت با مذاکره در دوسال آخر ریاست جمهوری وی مخالفت کردند پای میز مذاکره بنشاند. اگر این تحلیل را بپذیریم باید به این نکته نیز اذعان کنیم، اظهار نظر ترامپ پس از تصویب این قطعنامه که اعلام کرد از 20 ژانویه همه چیز تغییر خواهد کرد پاسخ منفی وی به بازشدن مسیر مذاکرات است و باید این مسیر را بسته دانست.

باید به طور دقیق گفت خوش بینی بیش از حد به این قطعنامه به هیچ وجه نمی تواند جز در سخن و کلام ادامه یابد. زیرا از یکسو این قطعنامه تنها جوهری بر روی کاغذ باقی خواهد ماند و از دیگر سوی پاسخ منفی ترامپ به تلاش اوباما و قطعنامه 2334 نشان دهنده این است که فلسطینیان از هم اکنون باید نگران وضعیت خود در دوره ریاست جمهوری رئیس جمهور جدید آمریکا باشند.

انتهای پیام/