تغییر «بارزانی» در شرایط کنونی به نفع اقلیم کردستان نیست/در نبرد علیه بعثی‌ها در کنار پاسداران ایرانی بودیم
دبیرکل حزب «سوسیالیست دموکرات» و از شخصیت‌های مطرح در اقلیم کردستان میزبان خبرنگار تسنیم بوده و به سوالات وی پیرامون اوضاع کنونی خاورمیانه، آینده عراق، مسئله ریاست اقلیم و روابط با جمهوری اسلامی ایران پاسخ داده است.
ادریس سلیمانی، خبرنگار خبرگزاری تسنیم، اقلیم کردستان عراق: «محمد حاجی محمود» دبیرکل حزب «سوسیالیست دموکرات» و از شخصیت‌های مطرح در اقلیم کردستان میزبان خبرنگار تسنیم بوده و به سوالات وی پیرامون اوضاع کنونی خاورمیانه، آینده عراق، مسئله ریاست اقلیم و روابط با جمهوری اسلامی ایران پاسخ داده است.
اهم سخنان وی در این گفت‌وگو به شرح زیر است:
- کشورهایی که هیچ تعلقی به خاورمیانه ندارند در حال حاضر این منطقه را به میدان جنگ و زورآزمایی خود تبدیل کرده‌اند.
- در حال حاضر محصول سیاست کشورهای غربی، وجود تفکر تندرو در سطح منطقه است.
- به اعتقاد من وابستگی عراق به آمریکا چندان موضوع مناسبی برای این کشور نیست و نخواهد بود.
- سفر رئیس اقلیم کردستان به بغداد بسیار مهم و زمینه حل بسیاری از مشکلات را فراهم کرد.
- خون نیروهای پیشمرگه و نیروهای پاسدار ایرانی در سنگر نبرد علیه بعثی‌ها با هم ریخته شد.
تسنیم: ارزیابی جنابعالی از وضعیت کنونی خاورمیانه به کلی چیست؟
محمد حاجی محمود: آنچه که از منطقه خاورمیانه می‌بینیم تصویر جنگ و درگیری و قدرتنمایی گروههای تروریستی است و آنهایی هم که هیچ تعلقی به این منطقه ندارند در حال حاضر خاورمیانه را به میدان جنگ و زورآزمایی خود تبدیل کرده اند. آمریکا با عضویت 64 کشور دیگر ائتلافی را تحت عنوان ائتلاف بین‌المللی علیه داعش به وجود آورده است، عربستان سعودی ائتلاف کشورهای عربی را هدایت می‌کند، ترکیه و کشورهای دیگر منطقه در تحولات کنونی درگیر هستند، روسیه حضور و نقش ویژه خود را ایفا می‌کند. اگر چه در کشورهای دیگری همچون لیبی و یمن درگیری‌هایی در جریان است اما نبرد اصلی و مرکز اصلی این تحولات در کشورهای سوریه و عراق است.
می‌توان این ناآرامی‌ها را به نوعی جنگ سوم جهانی دانست که البته تفاوت‌هایی با جنگ‌های جهانی اول و دوم دارد، شروع جنگ‌های پیشین از قاره اروپا بود اما در این مرحله اروپایی‌ها در منطقه خاورمیانه سیاست جنگی خود را پیاده می‌کنند. پس از جنگ‌های جهانی اول و دوم تعدادی از ملت‌ها استقلال سیاسی خود را اعلام و به کشوری مستقل تبدیل شدند. جنگ‌های جهانی همیشه مسبب تغییراتی در وضعیت سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی کشورها بوده‌اند، در جنگ‌های جهانی اول و دوم و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی این مسئله را شاهد بوده‌ایم، یعنی تغییرات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زمینه‌ساز تغییرات جغرافیایی و اعلام استقلال پاره‌ای از ملت‌های دیگر بوده‌اند.
در این مرحله هنوز مشخص نیست که چه تغییراتی حاصل خواهد شد، آیا سوریه و عراق به حالت کنونی باقی می‌مانند، تغییراتی در چارچوب مرزهای سیاسی این کشورها روی خواهد داد یا این کشورها هم تجزیه و ماحصل آن اعلام استقلال کشورهای دیگری خواهد بود؟ اینها از احتمالاتی است که در حال حاضر وجود دارند. جنگ و ناآرامی‌های خاورمیانه در این مرحله و با ظهور و قدرتنمایی گروه تروریستی داعش موضوع مهمی است، زیرا ما با گروهی روبرو هستیم که تمامی اصول انسانی را زیر پا گذاشته است.
در این مرحله کردها نقش تعیین‌کننده‌ای دارند و بخش مهم نیروی زمینی نبرد علیه تروریست‌های داعش محسوب می‌شوند. با وجود حملات هوایی آمریکا و نیروهای ائتلاف، روسیه و دیگر کشورها، این کردها هستند که در جبهه زمینی توانسته‌اند موفقیت‌ها و پیروزی‌های مهمی را در کارنامه نبرد علیه تروریست‌ها به ثبت برسانند.
تسنیم: کشورهای غربی از شعله‌ور شدن جنگ‌های خاورمیانه چه منافعی را دنبال می‌کنند؟
محمد حاجی محمود: واضح و مبرهن است که پیدایش داعش قضیه‌ای مرتبط با سیاست‌های آمریکا و اروپایی‌ها بوده است، بسیاری از سرکرده‌های گروه تروریستی داعش در گذشته زندانی آمریکا بوده‌اند که بعدها با آزادی خود اقدام به تشکیل چنین گروهی نمودند.
در حال حاضر محصول سیاست این کشورها وجود تفکر تندرو در سطح منطقه است. کشورهای غربی و در رأس آنها آمریکا به انواع و اشکال گوناگون سعی در کسب منافع بیشتر و پاسداری از آنها دارند.
پیدایش گروههای تروریستی توسط آمریکا و دول اروپایی بسته به شرایط زمانی و مکانی است، روزگاری گروه تروریستی القاعده بود که با بودجه عربستان و نقش اطلاعاتی پاکستان و حمایت‌های آمریکا به وجود آمد و به مرور گروههای دیگری نیز اعلام وجود کردند، این احتمال وجود دارد که پس از داعش نیز ما شاهد ظهور گروههای تروریستی دیگری باشیم.
تفکر تندرو دست مایه آمریکا برای ظهور گروههای تروریستی در منطقه است. در توضیح منافع کشورهای غربی بالاخص آمریکا می‌توان گفت که نخست، ناآرامی‌ها به دور از این کشورها است، دوم، تجارت اسلحه و کسب درآمدهای هنگفت از این راه برای آنها تضمین می شود، سوم، موجبات کاهش قیمت جهانی نفت را فراهم می‌کنند، چهارم، نیاز کشورهایی همچون عراق به دول غربی در مرحله بازسازی، منافع اقتصادی زیادی را برای آنها به همراه دارد. از سویی دیگر با ظهور و پیدایش گروههای تروریستی، غرب سیاست اسلام‌هراسی خود را به شدت دنبال می‌کند. همچنین اختلافات موجود در میان کشورهای اسلامی که نتیجه مستقیم دخالت‌های آنان در سطح منطقه است در عمل باعث تضعیف قدرت جهان اسلام شده است. روشن است که در این معرکه، آمریکا و کشورهای غربی منافع پیش‌بینی شده خود را دنبال می‌کنند و آنچه برای کشورهای اسلامی منطقه به یادگار خواهد ماند ویرانی و آتش تفرقه و اختلافی است که سال‌ها باعث ریخته شدن خون انسان‌های بی‌گناه خواهد شد.
تسنیم: وضعیت سیاسی و امنیتی عراق در آینده به کدامین سمت و سو می‌رود؟
محمد حاجی محمود: عراق دیگر آن کشور متحد و یکپارچه نیست، نخست‌وزیر عراق از آمریکا، ایران و اقلیم کردستان درخواست کمک کرده است این در حالیست که شمار زیادی از عراقی‌ها به دلیل وجود جنگ داعش در خارج از کشور خود به سر می‌برند. وابستگی عراق به آمریکا می‌تواند تبعات منفی را در پی داشته باشد. تعجیل آمریکا در شروع جنگ موصل به کلی با قضیه انتخابات این کشور در ارتباط بود و با شکست دموکرات‌ها، واشنگتن مایل به اتمام این جنگ نیست و همین امر بر نحوه عملکرد حکومت عراق تاثیرگذار خواهد بود و به اعتقاد من وابستگی عراق به آمریکا چندان موضوع مناسبی برای این کشور نیست و نخواهد بود.
آمریکا در تعامل با عراقی‌ها صداقت ندارد، سال 2003 در مدتی بسیار کوتاه رژیم صدام حسین را ساقط کرد، اما به چه دلیل بیشتر از دو سال است توان نابودی گروه تروریستی داعش را ندارد مسئله‌ای است که دولتمردان کاخ سفید باید پاسخگو باشند. زمینه‌های گوناگون سیاسی، اقتصادی، امنیتی و جغرافیایی وضعیت کنونی عراق را رقم زده‌اند که حل و فصل آنها نیازمند روحیه‌ای ملی و نگاه یکسان به کلیه قومیت‌ها و مذاهب است و در غیر اینصورت نمی‌توان انتظار داشت که عراق توان و قدرت یک کشور متحد و یکپارچه را دارا باشد.
تجربه حکومت‌های پس از صدام در عمل تجربه موفقی را به تصویر کشیده نشده است و از اینرو باید دنبال نسخه دیگری برای اداره آینده عراق بود. اگر بغداد به دنبال حکم بصره تا زاخو (جنوب تا شمال) باشد به نظر من قابل تحقق نیست و ممکن است از سوی سنی‌ها و کردها مورد قبول واقع نشود. لازم است عراقی‌ها به دنبال سیاستی باشند که در آن حقوق تمامی مذاهب و قومیت‌ها لحاظ گردد.
تسنیم: جنابعالی عضوی از هیئت اقلیم کردستان در سفر مسعود بارزانی به بغداد بودید، پس از این سفر شاهد هماهنگی نظامی بغداد – اربیل در نبرد علیه گروه تروریستی داعش بودیم. آیا اراده تحکیم این روابط از سوی دولتمردان کرد و عراقی وجود دارد؟
محمد حاجی محمود: در این زمینه توپ در میدان دولتمردان بغداد است، آنها می‌توانند تصمیمات مهمی در راستای تحکیم روابط بغداد – اربیل اتخاذ کنند. اگر حکومت مرکزی در برابر کلیت عراق احساس مسئولیت نماید و خود را در جغرافیای بغداد محصور نکند می‌تواند در راستای حل و فصل مشکلات کنونی قدم‌های مهمی بردارد.
سفر رئیس اقلیم کردستان به بغداد بسیار مهم و زمینه حل بسیاری از مشکلات را فراهم کرد. ما خوشحال هستیم که بتوانیم مشکلات خود را با حکومت مرکزی از راه تفاهم مرتفع نمائیم. ما می‌توانیم که در چارچوب عراق حیات سیاسی خود را تداوم بخشیم اما لازم است این نکته را مد نظر قرار دهیم که عراق امروز دارای سه نیروی اصلی است، شیعه، سنی و کرد. باید سیاستی در عراق حکمفرما باشد که حقوق و امتیازات این سه عنصر اصلی در چارچوب قانون اساسی لحاظ و ضمانت اجرایی هم داشته باشد. در نبرد علیه داعش، نیروهای پیشمرگه توانستند همکاری خوبی با ارتش عراق داشته باشند، بنابراین اتخاذ سیاستی جدید برای اداره عراق لازم و ضروری است و اگر دولتمردان عراق در عمل به دنبال چنین هدفی باشند، می‌توان نقشه راهی برای آینده و رهایی از مشکلات کنونی ترسیم کرد.
تسنیم: اگر اربیل و بغداد به تفاهم و توافق مشترکی نرسند موضع اقلیم کردستان چگونه خواهد بود؟ آیا کردها در چارچوب عراق باقی خواهند ماند یا سیاست دیگری اتخاذ خواهند کرد؟
محمد حاجی محمود: به اعتقاد من می‌توان از راه مذاکره و گفت‌وگو به نتایج مهمی دست یافت، کردها می‌توانند در چارچوب مرزهای سیاسی عراق باقی بمانند، اما گذار از مرحله فدرالیسم کنونی به کنفدرالیسم برای اقلیم کردستان حائز اهمیت است، در این سیستم می‌توان انتظار همکاری بغداد و اربیل را در صحنه عمل پیاده کرد، ما می‌توانیم آینده عراق را با تفاهم و همکاری مشترک تضمین کنیم.
تسنیم: یکی از مشکلات کنونی احزاب و جریان‌های سیاسی اقلیم کردستان مسئله ریاست این اقلیم است، به نظر جنابعالی این مسئله از راه توافق سیاسی قابل حل است یا از راه حقوقی؟
محمد حاجی محمود: ریاست اقلیم از راه انتخابات به این پست رسیده است، پس از آن براساس درخواست جریان‌های دیگر مدت ریاست ایشان برای دو سال دیگر تمدید شد، احزاب سیاسی پس از آن وارد یک توافق سیاسی شدند که ما به عنوان حزب سوسیالیست اطلاعی از محتوای آن نداشتیم و بعدها این توافق به شکست انجامید.
همزمان با پیدایش داعش مسئله تغییر در قانون انتخابات ریاست اقلیم مطرح شد اما آمریکا، انگلیس، سازمان ملل و کشورهای دیگر هم خواهان آن بودند که تغییراتی در پست ریاست اقلیم کردستان حاصل نشود. اختلافات ناشی از این امر مشکلات زیادی را در صحنه عمل برای اقلیم کردستان به همراه داشت. در حال حاضر نیز مسعود بارزانی با انتشار پیامی درخواست کرده است که شخص دیگری برای ریاست اقلیم کردستان تعیین گردد و تغییراتی در کابینه و نهادهای دیگر اقلیم کردستان صورت پذیرد. چنین تغییراتی در بازه زمانی ده ماهه خواهد بود که به اعتقاد من اگر کسی دیگر به عنوان رئیس اقلیم کردستان انتخاب شود در فاصله کوتاه ده ماهه توانایی و فرصت انجام برنامه‌های مورد نظر خود را نخواهد داشت، بنابراین بهتر آن است که ریاست اقلیم کردستان تا انتخابات آتی در سمت خویش ابقا شود و انتخابات خواهد توانست احزاب را به سوی همکاری و کابینه ائتلافی در آینده رهنمون سازد.
تسنیم: روابط حکومت اقلیم کردستان عراق و جمهوری اسلامی ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
محمد حاجی محمود: روابط کردهای عراق با جمهوری اسلامی ایران مراحل چندگانه‌ای دارد. با قرارداد الجزایر و همکاری‌های مشترک ایران و عراق، کردها در مبارزه خود بر علیه رژیم بعث موانع زیادی را پیش رو داشتند اما با پیروزی انقلاب اسلامی ایران فرصت جدیدی در اختیار کردها قرار گرفت. در زمان رژیم پهلوی حضور نیروهای پیشمرگه کرد در مناطق مرزی با ایران بسیار محدود و اندک بود اما به لطف پیروزی انقلاب مردمی ایران شاهد تحولات جدیدی بودیم،.
پیشمرگه‌ها با آزادی بیشتری در نواحی مرزی حضور داشتند، مجروحان ما جهت مداوا به ایران اعزام شدند، همکاری‌های فی‌مابین تا شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران تداوم داشت، در این مرحله کردها و جمهوری اسلامی خود را در جبهه مشترکی دیدند، خون نیروهای پیشمرگه و نیروهای پاسدار ایرانی در سنگر نبرد علیه بعثی‌ها با هم ریخته شد، زمینه تحکیم روابط ما با جمهوری اسلامی ایران از قبل مهیا بوده است.
علاوه بر این در تراژدی حمله شیمیایی رژیم صدام در حلبچه، هزاران نفر از ساکنین این شهر در اردوگاه‌های ایران ساکن شده و جمهوری اسلامی ایران با آغوش باز از آنها استقبال و خدمات شایسته‌ای به آنها ارائه کرد. روابط اقلیم کردستان عراق با جمهوری اسلامی ایران زمینه‌های وسیعی را در بر می‌گیرد و مرزهای مشترک ما با ایران بیش از پیش زمینه ساز بهبود و تحکیم این روابط را فراهم کرده‌اند. روابط فرهنگی ما نیز به همین شیوه قابل دفاع است. اقلیم کردستان و جمهوری اسلامی ایران در سطح منطقه از بالاترین سطح روابط سیاسی برخوردار هستند، کردها در هر مشکل و بحرانی، ایران را بهترین حامی و پشتیبان خود دانسته‌اند. ایران در زمره اولین کشورهایی بوده است که پس از سال 2003 اقدام به بازگشایی کنسولگری‌های خود در اربیل و سلیمانیه نموده و همیشه حلال مشکلات اربیل و بغداد بوده است. ایران کشوری مهم برای کردها محسوب می‌شود.
تسنیم: نقش جمهوری اسلامی ایران در نبرد علیه گروه تروریستی داعش چگونه بوده است؟
محمد حاجی محمود: داعش به عنوان یک گروه تروریستی به صراحت مخالفت خود را با مسلمانان شیعه اعلام کرد و جمهوری اسلامی ایران هم دریافت که این گروه تروریستی خطری برای وی محسوب می‌شود بنابراین تهران سیاست نبرد علیه داعش را اتخاذ و در صحنه عمل نیز آن را اجرایی کرد. ایران در نبرد علیه تروریست‌ها وزنه سنگینی محسوب می‌شود و با کردها نقش تعیین‌کننده‌ای را ایفا کرده است. نتایج سیاست جمهوری اسلامی در مقابله عملی با تروریست‌ها قابل لمس است.
در این دیدار محمد حاجی محمود، دیبرکل حزب سوسیالیست دموکرات کردستان عراق کتاب «خاطرات یک پیشمرگ» از سری نوشته‌های خود را به خبرنگار تسنیم اهداء کرد.
انتهای پیام/.
