دیدار با اردشیر بابکان در نخستین بنای گنبددار عهد ساسانی+ عکس و فیلم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، استان فارس را نه تنها به لحاظ آب و هوا بلکه به دلیل وجود جاذبه‌های تاریخی می‌توان ایران کوچک نامید. در این سرزمین از یادگارهای دوران هخامنشی، اشکانیان، ساسانیان و دوره‌های مختلف بعد از اسلام دیده می‌شود.

شهرستان فیروزآباد از شهرهای تاریخی استان فارس است که بخشی از آثار دوران اشکانی و ساسانی را در خود جای داده است و از لحاظ مذهبی جایگاه ویژه‌ای در میان ساسانیان داشته است و یکی از مهم‌ترین آتشکده‌های ساسانی در این شهر واقع شده است.

کاخ اردشیر

کاخ اردشیر بابکان یا آتشکده فیروزآباد در دوران اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی به دست اردشیر بابکان بنیان‌گذار سلسله ساسانی در سده 3 میلادی ساخته شد. کاخ اردشیر بابکان از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری فیروزآباد است. این بنا در 100 کیلومتری جنوب شرقی شیراز واقع شده است.

این کاخ از کاخ‌های ییلاقی اردشیر به شمار می‌رود که از سنگ پاره و ملات گچ ساخته شده است. گچ بری و تزئینات تالارها بسیار زیبا و با شکوه هستند و به کاخ تچر در پارسه شباهت دارد، اما از چند سال گذشته مردم روستای آتشکده که در جوار کاخ اردشیر قرار دارد در نزدیکی این کاخ مردگان خود را دفن می‌کنند.

کاخ فیروزآباد نخستین بنای طاق و گنبددار عهد ساسانی است که با یک اسلوب معماری اصیل ملی با سنگ‌های نیمه تراش میخکی ساخته شده و طاق و گنبد هم از سنگ و سبک آن هم ایرانی است. ستون‌های چهارگوش و نیمه ستون همه از سنگ میخکی در این ساختمان به کار رفته و این نوع ستون‌سازی در بناهای اشکانی نیز دیده شده است.

کاخ و آتشکده فیروزآباد با آنکه در آغاز شاهنشاهی این دودمان ساخته شده، از بهترین ساختمان‌های عهد ساسانی و طرح و نقشه و هنر آن کاملاً ایرانی و ملی است. قسمتی از این بنا که طاق‌های سنگی گنبدی آن به جا مانده شامل بسیاری از نکات و اصول جالب معماری است که دوره‌های بعد در سایر ساختمان‌های ساسانی از آن تقلید شده است.

دیوارهای بیرون کاخ، پنجره نداشته و شبیه دیوار دژ ساخته می‌شده، اما دارای ستون‌های چسبیده به دیوار و طاق بوده است. در جهت جنوبی بیرون از کاخ، برکه آب زلالی است بنام خنپ یا قمپ آتشکده که آب از همانجا جوشیده، جاری می‌شود. 

این کاخ دارای تالارهای تو در تو است و با گذشت 1800 سال گچ‌بری قسمت بالای دیوارهای داخلی آن همچنان سالم مانده‌است. کمی بالاتر از کاخ آتشدانی برای مراسم مذهبی وجود دارد. وجود چهار عنصر طبیعی آب، باد، خاک و آتش امتیار ویژه‌ای به این منطقه داده‌است.

قلعه دختر

در شش کیلومتری جاده فیروزآباد به شیراز در دامنه کوهی مشرف به جاده قرار دارد که پس از طی مسافتی حدود 300 متر می‌توان به قلعه رسید. اردشیر ساسانی احتمالاً این قلعه را در اواخر دوران اشکانیان و زمانی که هنوز بر اردوان پنجم، آخرین شاه دودمان اشکانیان، خروج نکرده بود، ساخته‌است.

این قلعه حصین در سه سطح ساخته شده و ورود به آن از نازلترین سطح از طریق پلکانی مارپیچ که به حیاط اصلی تراس میانی می‌رسید، صورت می‌گرفت. سه طرف حیاط را اتاق‌های چهارگوش دارای طاق ضربی در بر گرفته بود و طرف چهارم به تراس فوقانی که روی آن ساختمان کاخ اصلی واقع شده بود، منتهی می‌شد.

تمامی کاخ را یک ایوان بزرگ دارای طاق ضربی و دو ایوان کوچکتر در دو سو تشکیل می‌داد. ایوان بزرگ که 14 متر پهنا و 23 متر درازا داشت به یک اتاق مرکزی که سقف آن به شیوه‌ای تازه یعنی گنبد پوشانده شده بود، منتهی می‌گشت. در جناحین این اتاق گنبددار اتاق‌های اضافی قرار گرفته و کل آنها در داخل یک دیوار خارجی مدور جای داشت.

در قلعه دختر شیوه جدیدی  برای قرار دادن سقفی مدور بر بنای چهار گوش به کار گرفته شد که استفاده از سکنج در گوشه‌هاست. این قلعه کامل از سنگ‌های درشت ساخته و سنگ‌های نما تراشیده شده‌اند ولی سنگ‌های پی‌ها و داخل دیوارها از قلوه سنگ‌های درشت رودخانه‌ای تشکیل شده‌اند. عظمت بنای این قلعه، مبهوت کننده‌است و دیوارهای بلند آن با همه شکستگی و ریخته شدن، هنوز هم شکوهی خیره‌کننده دارند.

در قسمتی از قلعه دهانه غاری دیده می‌شود که به قول بعضی از محلی‌ها این غار راهی به کاخ اردشیر بابکان در جلگه فیروزآباد داشته‌است، یعنی در زمان حمله دشمن به قلعه، محصورین قلعه می‌توانستند از طریق این غار با شهر ارتباط داشته باشند و بتوانند غذا و نیروی انسانی وارد قلعه کنند.

انتهای پیام/