مسکو مخالف ژئوپلیتیک کردی در سوریه است

«شعیب بهمن» کارشناس مسائل اوراسیا در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، در خصوص هشدار رئیس سابق دستگاه اطلاعات خارجی روسیه مبنی بر این‌که تجزیه سوریه باعث تشکیل کشور کردستان می‌شود، با اشاره به حمایت مسکو از دولت مشروع سوریه اظهار داشت: حفظ یکپارچگی و تمامیت سرزمینی سوریه سیاست اصلی روسیه در این کشور است. روس‌ها تا به امروز نیز در راستای همین سیاست حرکت کرده‌اند.

وی با توجه به روابط مسکو و کردها اشاره داشت: مسکو در مقاطعی به‌ویژه در زمان شروع بحران سوریه همکاری نزدیکی با کردها از جمله PYD ایجاد کرد. روس‌ها با کردها خصوصاً حزب کارگران کردستان ترکیه (PKK) دارای یک سابقه تاریخی هستند. PYD در سوریه امروز نیز یکی از شاخه‌های اقماری PKK به شمار می‌آید.

پژوهشگر ارشد مسائل روسیه با توجه به گرایش‌های چپ گرایانه‌ای که بین کردها وجود داشت، گفت: ارتباطات نزدیکی بین مسکو و کردها از گذشته برقرار بود. ارتباط بین طرفین در جریان بحران سوریه نیز تشدید شد. مسکو تلاش کرد به کردها به‌ عنوان یکی از بازیگران دخیل در شرایط آتی سوریه توجه ویژه‌ای داشته باشد. کردها از لحاظ جمعیتی، جغرافیایی و نیروی نظامی بازیگر مؤثر و تعیین‌کننده‌ای در داخل سوریه محسوب می‌شوند.

وی نقش سنتی کردها در سیاست خارجی روسیه در قبال ترکیه را عاملی دانست که آنها را در طول چند سال اخیر برای روسیه مهم کرده و خاطرنشان کرد: روس‌ها در گذشته به‌ویژه در دهه 90 عموماً از برگه کردی در برابر ترکیه استفاده می‌کردند. کما اینکه ترکیه نیز در قبال روس‌ها از شورشیان قفقاز شمالی به‌ویژه چچنی استفاده می‌کرد؛ بنابراین این امر برگی بود که در سیاست خارجی روسیه و ترکیه وجود داشت و هر دو بازیگر از آن استفاده می‌کردند.

بهمن توافق مسکو و آنکارا را مورد توجه قرار داد و افزود: استفاده از این برگ در طول سال‌های گذشته تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است. توافقی بین روس‌ها و ترک‌ها ایجاد شد که روسیه دست به تحریک کردها نزند، در مقابل ترکیه نیز از تحریک جدایی‌طلبان و شورشیان در قفقاز شمالی و چچن دست بردارد.

وی با اشاره به تنش بین روسیه و ترکیه بعد از سقوط جنگنده سوخوی روسی تصریح کرد: این سیاست سنتی بعد از تنش زا شدن روابط مسکو و آنکارا دوباره بین طرفین شدت گرفت. به این معنا که روسیه تلاش کرد روابط گسترده‌تری را با کردها در سوریه و ترکیه برقرار کند. به نظر می‌رسد همین مسئله فضایی ایجاد کرده که روس‌ها به سمت حمایت از کردها حرکت کنند؛ اما واقعیت این است که روس‌ها به دنبال حفظ تمامیت ارضی و یکپارچگی در سوریه هستند.

کارشناس مسائل اوراسیا با توجه به عدم‌حمایت مسکو از تشکیل ژئوپلیتیک کردی در منطقه اشاره کرد: مسکو به‌ هیچ‌ وجه خواهان شکل گیری کشور کردی مستقل در سوریه نیست؛ چراکه روس‌ها این موضوع را به‌خوبی درک می‌کنند که با توجه به پراکندگی جغرافیایی کردها در چهار کشور ایران، عراق، سوریه و ترکیه عملاً شکل‌گیری کشور مستقل کردی در سوریه به معنای تغییر نقشه منطقه غرب آسیا است که روسیه به دنبال چنین مسئله‌ای در منطقه نیست و از آن حمایت نمی‌کند.

وی در پاسخ به این پرسش که «آیا هشدار رئیس سابق دستگاه اطلاعات خارجی روسیه مبنی بر این‌که تجزیه سوریه باعث تشکیل کشور کردستان می‌شود، حاکی از شرایط جدیدی در عرصه میدانی است؟» اظهار داشت: تحرکات نظامی ترکیه در جرابلس به‌ نوعی از شکل‌گیری یک ژئوپلیتیک جدید کردی در منطقه جلوگیری کرد. کردهای سوریه در چند سال اخیر تلاش می‌کنند که قلمروی سرزمینی خود را گسترش دهند.

پژوهشگر ارشد مسائل روسیه کردهای شمال سوریه را در تلاش برای ایجاد یک کریدور کردی تا دریای مدیترانه خواند و تبیین کرد: اگر پیشروی کردها ادامه پیدا می‌کرد، این امر به‌ منزله تغییر شرایط ژئوپلیتیکی کردها در سطح منطقه بود. اگر کردهای سوری به سمت استقلال پیش روند، ناچار هستند که با یکی از چهار کشور همسایه خود همگرایی ایجاد کنند. با این حال اگر کریدور کردی شکل می‌گرفت و دسترسی آنها به دریای مدیترانه امکان‌پذیر می‌شد، آن زمان شرایط ژئوپلیتیک آنها کاملاً تغییر پیدا می‌کرد. این امر فرصتی ایجاد می‌کرد که آنها شرایط سیاسی و موقعیت نظامی خود را بدون جلب رضایت چهار کشور ارتقا دهند.

وی با بیان اینکه اختلافات فراوانی بین کردها وجود دارد، خاطرنشان کرد: کردهای اقلیم کردستان با PKK و PYD اختلافات زیادی درباره سرنوشت کردها و ریاست آن دارند؛ لذا بحث استقلال کردها علاوه بر عوامل منطقه‌ای و بین‌المللی با مانع اختلافات داخلی کردها نیز مواجه است. با این‌ حال کردهای سوریه و ترکیه از بحران موجود در غرب آسیا تمام استفاده لازم را می‌برند تا بتوانند موقعیت خود را دست‌کم در نظام آینده سوریه مستحکم‌تر از پیش کنند و حتی جایگاه خود را تا رسیدن به خودمختاری ارتقا دهند.

انتهای پیام/