آمریکا به‌دلیل سفر به سوریه مرا تحریم کرد/ حرف شطرنج‌باز آمریکایی سیاسی بود، همه باید به قوانین ایران احترام بگذارند/ نزدیک بود رئیس فیفا شوم
رئیس فدراسیون جهانی شطرنج با حضور در خبرگزاری تسنیم گفت که همه کشورها باید به مقررات میزبان مسابقات احترام بگذارند. او همچنین از برگزاری مسابقات قهرمانی زنان جهان در ایران حمایت کرد.
به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری تسنیم، شطرنج در ایران در سال‌های اخیر رشد فراوانی داشته و بیش از پیش نام آن در رسانه‌ها و مردم مطرح می‌شود. این روند رو به رشد، «کرسان ایلیومژینوف» رئیس 54 ساله فدراسیون جهانی را علاقه‌مند کرد تا برای در جریان قرار گرفتن برگزاری مسابقات مهم در کشورمان، به ایران سفر کند.
ایلیومژینوف در سفر خود به ایران، میهمان خبرگزاری تسنیم بود و درباره مسائل مختلفی صحبت کرد؛ از تحریم شدن توسط آمریکا و دخالت دادن سیاست توسط این کشور در ورزش تا فشارهای سیاسی علیه کاروان المپیک و پارالمپیک روسیه.
گفت‌وگوی تسنیم با رئیس روسیه‌ای فدراسیون جهانی شطرنج (فیده) که سابقه فعالیت در رشته‌های دیگری همچون بوکس و فوتبال را نیز دارد، در زیر آمده است:
تسنیم: در یک سال اخیر چند سفر را به ایران تجربه کرده‌اید و شرایط کشورمان را چگونه می‌بینید؟
همانطور که می‌دانید، فیده یک سازمان بزرگ است که 187 کشور عضو آن هستند. این فدراسیون 92 سال قبل تاسیس شده و فکر می‌کنم با توجه به این تعداد، فعالیت‌های ما مهم و زیاد خواهد بود.
هر سال در جهان بیش از 100 هزار تورنمنت تحت نظر فدراسیون جهانی برگزار می‌شود و در حال حاضر حدود 600 میلیون نفر در دنیا شطرنج را می‌دانند و بازی می‌کنند.
شعار اصلی ما این است که باید یک میلیارد شطرنج‌باز به معنی یک میلیارد فرد باهوش در جهان داشته باشیم. به همین دلیل و برای رسیدن به این هدف به بیش از 100 کشور سفر می‌کنم تا ببینیم چه فعالیت‌هایی در این مسیر انجام می‌شود. در حال حاضر فدراسیون ایران یکی از فعال‌ترین‌ها در بین 187 عضو فیده است و برنامه ما این است که از کشورهای فعال حمایت کنیم.
من روز گذشته (سه‌شنبه) در افتتاحیه جام پایتخت شرکت کردم. 370 بازیکن از 16 کشور شرکت کرده‌اند و بخش مسابقات زیر 14 سال نیز افتتاح شد. با بسیاری از بچه‌ها صحبت و از تمامی آنها و خانواده‌های‌شان تشکر کردم که یک کار فکری را که برای آینده مفید خواهد بود، انجام می‌دهند.
تسنیم: در هفته‌های اخیر برگزاری مسابقات قهرمانی شطرنج زنان جهان در ایران به واسطه اعتراض یک بازیکن آمریکایی بسیار پر سر و صدا شده بود...
همانطور که می‌دانید دو ماه قبل در کنگره جهانی در باکو مسئله میزبانی ایران مطرح شد، اما یک بازیکن از آمریکا سعی کرد این میزبانی را زیر سوال ببرد. من به ایران آمدم تا حمایت خود را اعلام کنم و همچنین از شرایط بازدید داشته باشم و اعلام کنم که مسابقات صددرصد برگزار خواهد شد. از هتل و محل برگزاری مسابقات بازدید کردم و سالن مسابقه و تمام شرایط در بالاترین سطح قرار دارد. امیدوارم این مسابقات بهترین مسابقات زنان قهرمانی جهان در تاریخ این تورنمنت باشد.
تسنیم: با توجه به پیشینه و شناختی که از ایران دارید، آیا حرف شطرنج‌باز آمریکایی روی شما تاثیرگذار بود؟
این حرکت‌ها و حیله‌ها ربطی به فدراسیون جهانی ندارد و یک مسائل سیاسی پشت سر آنها است. در فیده 187 عضو داریم و تمامی آنها حق دارند که مسابقات را طبق قوانین خودشان میزبانی کنند. پس اولین اصل این است که از همه دفاع می‌کنیم و این حق را به همه می‌دهیم که برگزار کننده مسابقات باشند. نکته دیگر این است که فیده اعتقاد دارد باید به قوانین و رسوم کشورها احترام گزارد، پس ما به این قوانین احترام می‌گزاریم و معتقدیم همه باید آنها را رعایت کنند. مطمئن هستم که همه 64 بازیکن در نهایت به تهران خواهند آمد.
تسنیم: نزدیک به یک ماه دیگر مسابقات قهرمانی مردان جهان در آمریکا برگزار می‌شود و دو ماه پس از آن نیز ایران میزبان مسابقات زنان جهان خواهد بود. آیا پشت این اعضای میزبانی‌ها تفکر خاصی داشتید؟
زمانی که تصمیم گرفتیم این میزبانی‌ها را بدهیم، واقعاً به این مسئله فکر نکردیم. بحث ما ورزش است و به سیاست کاری نداریم. این میزبانی‌های پیاپی آمریکا و ایران اتفاقی بوده و ربطی به هم ندارند. وقتی که دیدم یک بازیکن آمریکایی به میزبانی ایران اعتراض کرده، به ارتباط این دو موضوع فکر کردم. البته هر کسی که اعتراض کند، ما میزبانی را از آمریکا و ایران نمی‌گیریم.
در چند سال گذشته مشاهده کردیم که سیاستمداران آمریکایی سعی کردند از فعالیت‌های ایران جلوگیری کرده و محکوم کنند و ایران هم از خودش دفاع کرده است. وقتی که قبول کردم مسابقات مردان جهان در آمریکا برگزار شود، خیلی‌ها اعتراض کردند که چرا این کشور میزبان شده است. آنها می‌گفتند در آمریکا دموکراسی واقعی وجود ندارد و اعطای این میزبانی خوب نیست.
درباره آمریکا مسائل زیادی هست که خیلی‌ها به آن در دنیا معترض هستند. بنابراین می‌خواستیم نشان دهیم که سیاست‌های کلی فدراسیون جهانی این است که فقط به فکر شطرنج هستیم. حتی تا این حد باید بگویم که من از سال گذشته در لیست تحریم شدگان آمریکا هستم و نمی‌توانم به آمریکا بروم. با این وجود میزبانی را به این کشور دادم. من به عنوان رئیس فیده در لیست تحریم هستم و ویزا برایم صادر نمی‌شود. این چه دموکراسی است که به من به عنوان رئیس فیده ویزا نمی‌دهند تا در مسابقاتی که همیشه رسم بوده رئیس فدراسیون جهانی آن را افتتاح کند، حضور داشته باشم. ببینید چقدر از دموکراسی دور هستند. آمریکا همیشه سعی کرده سیاست و ورزش را به هم مرتبط کند. من سال گذشته به سوریه رفتم و با همراه بشار اسد، رئیس جمهور این کشور یک آکادمی شطرنج را افتتاح کردیم، چرا که به هر حال باید زندگی جریان داشته باشد، اما آمریکا به همین دلیل که می‌خواستم فعالیت‌های عادی در سوریه ادامه داشته باشد، مرا در لیست تحریم شدگان قرار داد و این اتفاق افتاد.
تسنیم: جایگاه شطرنج‌بازان ایران را چگونه می‌بینید و چه آینده‌ای را پیش‌بینی می‌کنید؟
وقتی فعالیت‌های مختلف ایران را مشاهده می‌کنم، آینده شطرنج ایران را روشن می‌بینم و بعید نیست که در آینده‌ای نه چندان دور یک قهرمان شطرنج جهان از ایران باشد. فدراسیون ایران سخت تلاش می‌کند و اینجا سرزمین مادری این رشته هم هست. وقتی در کتیبه‌ها و فرش‌ها نقش و نگار شطرنج دیده می‌شود، این مسئله عامل دیگری است که مردم احساس بومی بودن را داشته باشند.
تسنیم: ایران پتانسیل پرورش بازیکنی مثل مگنوس کارلسن، نفر اول جهان را دارد؟
چند سال پیش وقتی کارلسن در نروژ ظهور کرد و نامش به عنوان نابغه مطرح شد، این کشور جایگاهی در شطرنج جهان نداشت، اما حمایت کردیم و او نیز استعداد داشت و به همین دلایل شطرنج به عنوان یک درس در نروژ تدریس شد و الان فعالیت زیادی انجام می‌شود. البته من به مراتب ایران را مستعدتر می‌دانم و این پتانسیل که به زودی یک نفر بتواند قهرمان جهان باشد را می‌بینم.
به عنوان رئیس فیده این حق را دارم که اگر بازیکنی را مستعد بدانم، از وایلد کارت برایش استفاده کرده و آن را در بالاترین جایگاه شرکت بدهم. 12 سال پیش مگنوس کارلسن و سرگی کاریاکین رو با وایلد کارت خودم در مسابقاتی که در لیبی برگزار می‌شد، شرکت دادم و نتایج خوبی بابت این کار گرفته شد.
تسنیم: فیده هم مانند سایر فدراسیون‌های جهانی به کشورهای عضو کمک مالی می‌کند؟
بله، یک برنامه برای کشورهای در حال توسعه داریم، یعنی آنهایی که در این رشته ضعیف باشند را کمک می‌کنیم. 20 سال پیش تعداد اعضای فیده 100 کشور بود و در 20 سال اخیر به 187 کشور رسانده‌ایم. آن زمان مسابقاتی در آمریکای مرکزی، جنوبی و آفریقا برگزار نمی‌شد، اما الان همه جا مسابقه هست.
یکی از برنامه‌های ما مدارس شطرنج است. در واقع کشورهایی که وارد این برنامه شوند را حمایت می‌کنیم. یکی دیگر از برنامه‌ها این است که اسپانسرهای بیشتری جذب کنیم.
وقتی سال 1995 رئیس فیده شدم، فدراسیون جهانی مشکلات سیاسی و اقتصادی زیادی داشت و 1.5 میلیون دلار بدهی بر جا مانده بود و من در چنین وضعیتی آمدم. شخصاً از منابع خودم بیش از 100 میلیون دلار به شطرنج برای گسترش آن تزریق کردم. الان فیده کاملاً محکم و استوار است و بیشتر و بیشتر رشد می‌کند.
تسنیم: «حضور یک میلیارد نفر در شطرنج» چه زمانی محقق می‌شود و ایران چه نقشی در این مسیر دارد؟
این موضوع را برای سال 2020 هدف‌گذاری کرده‌ایم. به همین دلیل هم به این همه کشور سفر کرده و با وزرای آموزش و پرورش دیدار می‌کنم. به زودی در ایران همه بچه‌ها و کسانی که می‌توانند، بازی خواهند کرد. ایران با 80 میلیون جمعیت می‌تواند نقش بزرگی داشته باشد.
باید به نکته دیگری هم اشاره کنم. زمانی که به عنوان رئیس جمهور کالمیک انتخاب شدم، فقط چند نفر در آنجا شطرنج بازی می‌کردند، اما پس از چند سال همه بچه‌ها در مدارس بازی می‌کردند.
تسنیم: شطرنج در رشته‌های دیگر هم وارد شده، آیا بازیکنانی هستند که به شطرنج علاقه‌مند باشند؟
می‌خواهم مثالی می‌زنم. در 14 سالگی قهرمان بوکس شهرم شدم و 15 سالگی عضو تیم فوتبال شهرم بودم. البته به صورت همزمان در شطرنج هم فعالیت داشتم. درست است که در بوکس دست‌ها مشت می‌زنند، ولی مغز است که فرمان می دهند. در فوتبال هم درست است که پاها کار دویدن را انجام می‌دهند، اما مغز است که فرمان می‌دهد. همچنین در کشور من (روسیه) قانون این بود که کسی که می‌خواهد مقام دولتی بگیرد، باید ثابت می‌کرد که شطرنج را می‌داند. به همین دلیل تاکید دارم که تعداد زیادی از افراد باید شطرنج بازی کنند، چون یاد می‌گیرند که اول فکر کرده و بعد از آن عمل کنند. در کارهای دیگر همچون سیاست هم باید همینطور باشد و چنین افرادی موفق‌تر هستند.
تسنیم: تغییر تقریباً همزمان وزرای ورزش ایران و روسیه هم نکته جالبی بود...
ویتالی موتکو یک مرحله بالاتر رفته و معاون نخست وزیر شده که در بخش ورزش و جوانان و توریسم فعالیت را ادامه بدهد.
تسنیم: روس‌ها در یک سال اخیر بحران‌های زیادی در ورزش داشتند و علاوه بر کنار گذاشته شدن چندین ورزشکار المپیکی، کاروان پارالمپیک این کشور به ریو نرفت که این مسائل به تضعیف ورزش روسیه منجر شد. به عنوان یک شهروند چه نظری در این باره دارید؟
به عنوان یک شهروند معتقدم یک فشار سیاسی پشت این موضوع بود و آمریکا سعی داشت برای محرومیت ورزشکاران روسیه فشار وارد کند. این معنی ندارد که همه ورزشکاران پارالمپیک یک کشور را به گناه که دیگران مرتکب شده‌اند، محروم کنند. به نظرم این یک فشار سیاسی بود.
تسنیم: دوپینگ در بین شطرنج‌بازان روسیه هم وجود داشت؟
تنها رشته‌ای هستیم که با وجود انجام آزمایش، تاکنون هیچ دوپینگی در شطرنج ثبت نشده است. در سال 1999 یعنی زمانی که عضو کمیته بین‌المللی المپیک شدیم، قراردادی را با وادا امضا کردیم که در همه مسابقات سطح بالا تست دوپینگ گرفته شود و تا الان هیچ آزمایش مثبتی ثبت نشده است.
تسنیم: چه زمانی امیدوارید که شطرنج به المپیک وارد شود؟
در سال 1995 که رئیس فیده شدم، شاید شطرنج نه به عنوان ورزش و نه عضو IOC شناخته می‌شد، اما از آن سال در این جهت حرکت کردم. یکی از اولین کارهایی که انجام دادم، این بود که با خوان آنتونیو سامارانش، رئیس وقت کمیته بین‌المللی المپیک در سوئیس دیدار کردم و او خیلی صمیمانه راهنمایی کرد که در چه مسیری باید حرکت کنیم.
دیگر کار انجام شده این بود که مسابقات قهرمانی جهان بین کارپف و آناند را در محل موزه جهانی IOC برگزار کردیم. در همان مسابقه پزشکانی حضور داشتند و تست جسمانی و میزان فعالیت بازیکنان را اندازه‌گیری کردند تا ببیند شطرنج را می‌توان ورزش حساب کرد یا نه. آنها به این نتیجه رسیدند که شطرنج به عنوان یک ورزش شناخته شود و هم اکنون شطرنج در مسابقات داخل سالن آسیا، در بازی‌های آفریقا و پان آمریکن برگزار می‌شود.
سال گذشته جلسه‌ای با توماس باخ، رئیس IOC را برگزار کردیم. در واقع شروع کردیم به کار تا به روشی در خصوص ورود شطرنج به المپیک برسیم. البته برنامه‌ای بود که کمیته‌های ملی کشورها امضا و تقاضا کردند که شطرنج حداقل جزو ورزش‌های المپیک زمستانی باشد.
تسنیم: می‌توانید تاریخی را برای ورود به المپیک تابستانی مشخص کنید؟
نمی‌توانم زمان مشخص کنم، اما تمام وقت کار می‌کنیم. معتقدیم زمانی که شطرنج وارد المپیک شود، تاج بازی‌ها خواهد بود.
تسنیم: روسیه میزبان خوبی برای جام جهانی فوتبال در سال 2018 خواهد بود؟
بله، مطمئن هستم که خوب برگزار می‌شود. من در فوتبال فعالیت داشتم و مدیر باشگاه اورالان بودم. الکسی اسمرتین به عنوان یکی از اعضای تیم ما کاپیتان روسیه شد و برای چلسی هم بازی کرد. همچنین والری اسلوتسکی که از کالمیک بود، مربی روسیه هم شد.
تسنیم: پس با این علاقه ممکن است رئیس فیفا شوید؟
بله، در گذشته این ایده بود که به عنوان یکی از نامزدهای ریاست فیفا وارد شوم و حتی به 25 کشور هم سفر کردم. البته در کنگره جهانی نیز خیلی از کشورهای عضو گفتند که در شطرنج بمانم و به فوتبال نروم، ولی ممکن است یک روز نامزد ریاست فیفا شوم و شطرنج و فوتبال را پیوند دهم.
تسنیم: نظرتان درباره ایران، تهران و شهرهایی که سفر کرده‌اید، چیست؟
من خیلی از شهرهای ایران از جمله بندرعباس، مشهد و ... را دیده‌ام. ایران تاریخی کهن دارد و دیدن این شهرها جالب است. ایران پتانسیل رشد در همه زمینه ها را دارد، نه فقط شطرنج، بلکه در همه ورزش‌ها و سایر مسائل.
* اولین نکته‌ای که در خصوص این کلمات به ذهن‌تان می‌رسد را بیان کنید:
- کاسپاروف: خرابکار
- کارپف: صلح‌ساز
- پوتین به عنوان یک رئیس جمهور ورزشکار: مرد قدرتمند
- فوتبال: سرگرمی من
- شطرنج: زندگی من
- ایران: تاریخی
- تهران: زیبا
گفت‌و‌گو از جعفر جدی
انتهای پیام/
