سیاست‌های عربستان، ترکیه و قطر در جهت شعله‌ورتر کردن افراط‌گرایی است
تحلیلگر مسائل ژئوپلیتیک در خاورمیانه سیاست‌های عربستان، ترکیه و قطر در خاورمیانه را در جهت رادیکالیزه کردن مخالفان و شعله‌ورتر کردن افراط‌گرایی در منطقه عنوان کرد.
«جهاد مرقده» در گفت‌وگو با خبرنگار بین‌الملل باشگاه خبرگزاری تسنیم(پویا)، با انتقاد از سیاست‌های دخالتی عربستان، ترکیه و قطر گفت: «عربستان سعودی و ترکیه تنها بازیگران منطقه‌ای نیستند بلکه ایران به همراه متحدانش در کنار بشار یک قدرت بزرگ در کنار سایر بازیگران بسیار مهم به‌حساب می‌آید. درحالی‌که بازیگرانی همچون ترکیه و عربستان سعودی و همچنین قطر از طرفی حمایت می‌کنند که از یک راه‌حل سیاسی جلوگیری می‌کند و تجاوز خود علیه مردم ازجمله مردم قحطی‌زده و گرسنه را دنبال می‌کند. آن‌ها فقط در جهت رادیکالیزه کردن مخالفان و شعله‌ورتر کردن افراط‌گرایی در منطقه گام برمی‌دارند.»
در ادامه متن کامل گفت‌وگو قابل‌مشاهده است.
تسنیم: به‌تازگی، صحبت‌هایی از یک سناریو به گوش می‌رسد که در آن آمریکا به شکل مستقیم نیروهای ارتش عربی سوریه را هدف قرار داده است. پیش‌ازاین، سخنگوی وزارت دفاع روسیه، سرلشکر ایگور کوناشنکو گفته بود: «به همکارانمان در واشنگتن توصیه می‌کنم که به‌دقت عواقب احتمالی تحقق چنین طرح‌هایی را در نظر بگیرند.» واشنگتن نیز به هشدار روسیه عکس‌العمل نشان داد: «ما مصمم هستیم تا همچنان عملیات خود را همچون نه ماه گذشته، در سوریه ادامه دهیم. همچنان همه مراحل لازم را برای اطمینان از ایمنی خدمه پروازی آمریکا در پیش می‌گیریم.»
در اظهارات مشابه، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، ماریا زاخارووا، طی کنفرانسی خبری که روز پنجشنبه در مسکو برگزار شد اعلام داشت که هرگونه تهدید علیه نیروهای خود در سوریه را به‌خصوص پس از مذاکرات «بی‌پاسخ نخواهد گذاشت.» این در حالی بود که یک گروه مخالف موردحمایت غرب از این کشورها درخواست سلاح‌های ضد هوایی کرده بودند. کارشناسان معتقدند که افزایش تنش بین ایالات‌متحده و روسیه ممکن است به یک جنگ هسته‌ای و نابودی نوع بشر منجر شود. نظر شما دراین‌باره چیست؟ باید انتظار چه اتفاقی را در آینده داشت و روسیه باید خود را با چه چیز آماده سازد؟
مرشده: اول باید به این نکته اشاره داشت که درواقع مداخله ترکیه با موافقت روسیه انجام شده است و بنابراین نباید از آن به مداخله ناتو یاد کرد. سه موضوع برجسته در سؤال شما قابل‌بررسی و تحلیل است:
نخست اظهارنظر روسیه در خصوص هدف قرار گرفته شدن نیروهای ارتش سوریه، پایگاه‌ها و فرودگاه‌های آن به¬وسیله ایالات‌متحده است که مسکو به‌شدت در برابر آن اعلام موضع کرده و هشدار داده است. به نظر می‌رسد که آمریکا قصد ورود به چنین مرحله‌ای را نداشته باشد. این موضوع نه از ترس اقدامات تلافی‌جویانه روسیه در حمله موشکی کروز، بلکه ناکارآمدی چنین تدابیری در پایان درگیری و یا بازگشت به میز مذاکره قابل‌تحلیل است.
بخش دوم مربوط به واکنش آمریکا در مورد حملات ائتلاف به اهداف داعش در سوریه است؛ جایی که آن‌ها به‌طور غیرمستقیم به روس‌ها هشدار دادند که نباید به مداخله خود در روسیه ادامه دهد.
آخرین و جالب‌ترین نکته در رابطه با بیانیه روسیه است. مسکو در این اظهارنظر به مخالفان هشدار داد که نباید از سلاح‌های ضد هوایی در برابر نیروهای روسی استفاده کنند. به نظر من این دو معنا دارد. نخست آمریکایی‌ها توافق کرده‌اند تا به عربستان سعودی اجازه تأمین سلاح‌های ضد هوایی را بدهند تا این کشور بتواند تسلیحات لازم را در اختیار مخالفان قرار دهد و ضمنا هر طور که شده روس‌ها را تا زمانی که این سلاح‌ها علیه نیروهای آن‌ها استفاده‌نشده است، به این کار تسلیم کنند. به نظر می‌رسد این ایده، در زمان حاضر طرح دوم واشنگتن باشد. برای یافتن پاسخ‌های سؤالاتی همچون اینکه این سلاح‌ها به چه میزان می‌تواند مؤثر باشد و چه تأثیراتی را بر تحولات اخیر خواهد داشت، تنها باید گذشت زمان تعیین‌کننده باشد.
تسنیم: در هفته‌های اخیر، کشورهای غربی و به‌طور ویژه انگلستان و فرانسه، کمپینی ضد روسی را تشکیل دادند و مسکو را به جنایات جنگی در حلب متهم کردند. به نظر می‌رسد که این کشورها بخشی از سیاست‌های آمریکا هستند تا به حفظ تروریست‌ها و تضعیف مسکو کمک کنند. درنتیجه نیروهای ارتش سوریه که با حمایت جنگنده‌های روسی در حال پیشروی در میدان هستند، به‌شدت آسیب‌پذیر می‌شوند. نظر شما چیست؟
مرشده: این ائتلاف را نمی‌توان ضد روسیه و مرتبط با روسیه و سوریه¬ دانست. هرچند چنین گفته می‌شود که حلب چندین بار توسط روس‌ها بمباران شده است. این بمباران به‌تازگی با مهماتی همچون بمب فسفر همراه بود و درمجموع باعث شد تا جامعه بین‌المللی آشکارا خشم خود را از استفاده مفرط از زور ابراز دارد.
با توجه به جنایت جنگی، شاید چنین اظهارنظری در مورد حلب بی‌خردانه تصور شود اما درست‌ترین حقائق باید توسط کمیسیونی بین‌المللی معلوم شود. در 22 اکتبر، شورای حقوق بشر سازمان ملل قطعنامه‌ای صادر کرد تا به حوادث صورت گرفته در حلب رسیدگی کند و کسانی را که مسئول جنایات جنگی هستند مشخص سازد. همچنین از سوی دیگر دبیر کل سازمان ملل به‌طور جداگانه‌ای و به‌منظور رسیدگی به بمباران کاروان کمک سازمان ملل (که 13 سپتامبر در شهر حلب اتفاق افتاد) هیئتی تشکیل یافت تا به کشف حقیقت بپردازند. او همچنین گفت که همه طرف‌های درگیری باید در برابر کارهای خود پاسخگو باشند.
تسنیم: این راز برای هیچ‌کسی پوشیده و پنهان نیست که عربستان سعودی و ترکیه در حال حاضر به دو قدرت مهم منطقه‌ای تبدیل شده‌اند و این بیشتر با توجه به موقعیت جغرافیایی آن‌ها در منطقه خاورمیانه معنی می‌یابد. با توجه به گزارش‌های تأییدشده، مستقیماً یا به‌صورت غیرمستقیم، حمایت از تروریست‌ها در میان کشورهای عربی، به شعله‌ورتر شدن بحران جاری دامن می‌زند. این دو کشور به دنبال چه چیزی در سوریه هستند؟ این‌گونه اقدامات خصمانه ممکن است چه عواقبی را به دنبال داشته باشد؟
مرشده: عربستان سعودی و ترکیه تنها بازیگران منطقه‌ای نیستند بلکه ایران به همراه متحدانش در کنار بشار یک قدرت بزرگ در کنار سایر بازیگران بسیار مهم به‌حساب می‌آید. درحالی‌که بازیگرانی همچون ترکیه و عربستان سعودی و همچنین قطر از طرفی حمایت می‌کنند که از یک راه‌حل سیاسی جلوگیری می‌کند و تجاوز خود علیه مردم ازجمله مردم قحطی‌زده و گرسنه را دنبال می‌کند. آن‌ها فقط در جهت رادیکالیزه کردن مخالفان و شعله‌ورتر کردن افراط‌گرایی در منطقه گام برمی‌دارند درحالی‌که ایران معتقد است هرکسی که با رژیم در حال مبارزه است، تروریست به‌حساب می‌آید؛ بنابراین ما نیاز به بازتوازن روایت داریم تا از این طریق بتوانیم ماجرا را واضح‌تر ببینیم.
این درگیری همچنین شکافی عمیق میان شیعه و سنی در عراق ایجاد کرده است. به نظر می‌رسد که عربستان حامی سنی‌ها باشد و ایران نیز در طرف مقابل قرار داشته باشد. درحالی‌که هیچ‌کس در این موضوع بحث نکرده اما تغییرات ژئوپلیتیکی وجود دارد که باعث می‌شود این حمایت به دامن زدن درگیری‌ها بینجامد. هنوز هم برای مردم بهترین راه‌حل این است که قدرت خود را توسعه بخشند و یا اینکه چیدمان جدیدی را به دست آورند.
تسنیم: در ماه‌های اخیر شاهد افزایش تنش‌ها در خاورمیانه بوده‌ایم. به نظر شما چرا درگیری‌ها شدت یافته است؟
در اینجا سؤال دیگری مطرح شود و آن این است که چگونه می‌توان قبل از رسیدن به میز مذاکرات، منافع خود را به حداکثر رساند. در زمان فعلی هنوز در این مرحله قرار داریم و این دلیل شدت یافتن درگیری از یمن به عراق و سوریه است. ما هنوز به پایان بازی نرسیده‌ایم. عراق باید پس از سقوط موصل در جهت ثبات حرکت کند و با قبایل کرد و سنی برای رسیدن به یک توافق جدید با دولت مرکزی در بغداد مذاکره کند. دیدار چند هفته پیش آقای بارزانی با حیدر العبادی ملاقات برای بحث در مورد این مسائل صورت گرفت.
اگر حوثی‌ها و عبد ربه منصور هادی نتوانند به توافق برسند، یمن نیز اوضاع متشنجی خواهد داشت. جان کری پیشنهادی را بر اساس یک دولت مشترک ارائه داده است که موردتوافق عربستان سعودی و شورای همکاری خلیج‌فارس هم قرار گرفته؛ اما حوثی‌ها از پذیرش چنین طرحی خودداری کرده‌اند. در عوض آن‌ها در مناطق تحت کنترلشان دولت خود را تشکیل داده‌اند. به نظر من تا وقتی آب‌ها از آسیاب بیفتد باید جنگ را متوقف کنیم و به یمن چندتکه رضایت دهیم. آخرین زمانی که این تفکیک صورت گرفت، 25 سال طول کشیده تا کشور دوباره یکپارچه شود. در مورد سوریه، خیلی زود تصمیم بگیریم که چگونه و در کجا دومینو فرومی‌ریزد. تنها زمان است که مسئله را به ما خواهد گفت.
گفت‌وگو از امیرمحمد اسماعیلی
انتهای پیام/
