پشت پرده چرخش سیاسی حریری درلبنان

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، بیش از 30 ماه است که لبنان به دلیل «خلاء ریاستی» در یک بن بست سیاسی گیر افتاده است. آنچه «خلاء ریاستی» در لبنان خوانده می شود، به تاریخ 25 مه 2014 و پایان دوره ریاست جمهوری «میشل سلیمان» باز می گردد. از آن تاریخ تاکنون احزاب و جریان های سیاسی لبنان نتوانسته اند، برسر معرفی گزینه ای مشترک به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری به توافق برسند. بنا به قانون، رئیس جمهور لبنان فقط از میان مسیحیان توسط پارلمان این کشور برگزیده می شود. با این حال ترکیب کنونی جریان های سیاسی داخل پارلمان امکان توافق بر یک رئیس جمهور جدید را که رای نیم به اضافه یک نمایندگان (65 رای) را داشته باشد، دشوار ساخته بود. از میان 128 کرسی پارلمان مطلقا هیچ یک از جریان های سیاسی واجد اکثریت لازم برای تعیین رئیس جمهور نبودند. ناگزیر رئیس جمهور لبنان تنها از طریق ائتلاف گروه های سیاسی امکان پذیر بود که این خود تاکنون میسر نگردیده بود. در این کشمکش سیاسی حزب ا... و احزاب همپیمان با آن موسوم به ائتلاف 8 مارس از ریاست جمهوری میشل عون حمایت می کنند و جریان مقابل یعنی جریان 14 مارس به رهبری سعد حریری حامی ریاست جمهوری سمیر جعجع هستند. با این حال این روز ها شاهد یک گردش سیاسی و عقب نشینی استراتژیک از سوی جریان 14 مارس و شخص سعد حریری بوده ایم. حریری در یک کنفرانس مطبوعاتی به صورت رسمی از مواضع قبلی خود عقب نشسته و حمایتش را از میشل عون نامزد مورد حمایت حزب ا... لبنان اعلام کرده است. این چرخش مواضع در سه سطح بین المللی، منطقه ای و داخلی قابل بررسی است.
تغییر توازن قوا در سطح بین الملل
در سطح بین المللی در سال های اخیر شاهد تغییر توازن قوا میان قدرت های فرا منطقه ای و بلوک های سیاسی هستیم. به صورت مشخص آمریکا در دور دوم حضور اوباما در کاخ سفید با اتخاذ سیاست انزواگرایی و تغییر ثقل استراتژیک از خاورمیانه به خاور دور، همپیمانان منطقه ای خود را رها کرده است. این امر باعث شده تا بسیاری از بازیگران منطقه در سیاست های خود تجدید نظر کرده و به دنبال ایجاد ائتلاف های جدید باشند. از سوی دیگر این روز ها شاهد حضور فعال مسکو در منطقه خاور میانه هستیم که بیشترین نمود آن را می توان در سوریه مشاهده کرد، جایی که پوتین بر خلاف همتای آمریکایی خود به جای خالی کردن پشت همپیمانان خود به صورت رسمی وارد معر که نبرد شده است. لبنان به عنوان کشوری که از قدیم محل تعامل و زور آزمایی بلوک های قدرت بوده است، قطعا از تحولات در عرصه بین المللی متاثر است. سفر چندی پیش سعد حریری به مسکو را می توان در همین راستا تفسیر کرد.
دست بالای مقاومت در سطح منطقه ای
در سطح منطقه ای نیز دست بالای مقاومت در تحولات میدانی در سوریه، عراق و یمن به صورت مشخص عاملی تعیین کننده بر تغییر سیاست سعد حریری بوده است. علاوه بر این عملیات اخیر علیه داعش در موصل عراق و همچنین در حلب سوریه، می تواند باعث کوچ این گروه تروریستی به یک بستر مناسب برای تداوم زندگی انگلی خود باشد. لبنان به دلیل ساختار شکننده خود می تواند یک هدف مناسب برای جریان های تروریستی تکفیری باشد. از سوی دیگر این روز ها زمزمه های جدایی میان حریری و دربار سعود به گوش می رسد. روزنامه العرب، چاپ لندن، در این رابطه می نویسد:«شاید تمایل حریری به حمایت از عون و شکست رکود در روابطش با حزب ا... به این دلیل باشد که حریری دریافته ریاض به دنبال حمایت از بدیلی سنی به جای اوست. برای همین رهبر جریان المستقبل تحرکاتی را آغاز کرده است تا بتواند خسارت های گذشته را جبران کند و مجددا در راس پازل سیاسی لبنان قرار بگیرد اما تغییر متحدان از عربستان به داخل لبنان می تواند هزینه هایی را نیز بر او متحمل کند.» واقعیت این است که ماجراجویی های عربستان و شاهزادگان جوان این کشور در منطقه با شکست مواجه شده است. علاوه بر این، این اقدامات بی خردانه باعث شده تا دولت سعودی برای سال جاری در انتظار کسری بودجه 87 میلیارد دلاری باشد، کار به جایی رسیده که دولت عربستان سعودی برای اولین بار اوراق قرضه دولتی صادر کرده تا بتواند از طریق استقراض بین المللی بحران اقتصادی خود را ترمیم کند. به بیان ساده تر نه تنها عربستان در منطقه شکست خورده بلکه کفگیر هم به ته دیگ خورده، سعد حریری هم فهمیده که دیگر نمی تواند به دربار سعود اتکا کند. لذا درصدد بر آمده تا با اتکا به اندک اعتبار طایفه ای خود در داخل لبنان به حیات سیاسی اش ادامه دهد.
قمار حریری در سطح داخلی
در سطح داخلی می توان گفت که حریری دست به یک قمار حیاتی و پر ریسک زده است. یکی از اصلی ترین دلایل چرخش سیاسی حریری در سطح داخلی بحران مالی است که به صورت خاص دامن خاندان حریری را گرفته است. حریری تلاش دارد تا با یک توافق سیاسی به نخست وزیری لبنان باز گردد، شاید از این طریق بتواند اموال خود را نجات دهد. به اعتقاد ناظران نخست وزیری حریری برای او گریزناپذیر است، وی در حال حاضر بسیاری از دارایی های خود را به دلیل درگیر شدن در ماجراجویی های عربستان سعودی از دست داده و از سوی دیگر نفوذ خود را در لبنان به دلیل کاهش شدید نفوذ عربستان در لبنان از دست رفته می بیند.
المانیتور می نویسد:«میان بحران مالی حریری با تمایلش به انتخاب میشل عون برای سمت ریاست جمهوری لبنان رابطه مستقیم وجود دارد و حریری می خواهد با این کار وضعیت شخصی خود را در عرصه سیاسی لبنان تثبیت کند و به منافع دیگری برسد.» حریری برای این منظور دست به یک قمار سیاسی بزرگ زده است. او تصمیم گرفته محبوبیت خود را به عنوان رهبر اهل سنت لبنان به قمار بگذارد، چرا که هضم ریاست جمهوری میشل عون بعد از سال ها مخالفت، برای هواداران و متحدان او بسیار دشوار است. از سوی دیگر چرخش سیاسی حریری باعث اختلاف او با ریاض خواهد شد. پیشتر عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی گفته بود که مواضع سیاسی سعد حریری مواضع شخصی اوست و به معنای حمایت ریاض از مواضع سیاسی او محسوب نمی شود و مسئولیت و عواقب این مواضع نیز مستقیما متوجه شخص سعد حریری است. اظهاراتی که به روشنی نشان از جدایی راه حریری از عربستان سعودی دارد. بازنگری حریری در مواضع سیاسی اش سبب می شود نگاه ریاض به دیگر متحدان لبنانی اش چون ولید جنبلاط، رهبر دروزی های لبنان و وائل ابو فاعور بیشتر شود.
به هر حال کمتر از ده روز دیگر به نشست بعدی پارلمان لبنان برای انتخاب رئیس جمهور باقی مانده است. ده روز سرنوشت سازی که می تواند نقش حیاتی در خروج لبنان از یک بن بست سیاسی دو سال و نیمه داشته باشد. باید منتظر ماند و دید مهره های بازی در شطرنج سیاسی لبنان چگونه حرکت خواهند کرد.

انتهای پیام/