کمکاری دولت در مکانیزه سازی کشاورزی آذربایجان غربی
واکاوی مشکلات بخش کشاورزی نیازمند نشستن پای درددل کشاورزان و شنیدن مشکلات آنان و سپس انطباق دادن آن با برنامه‌ها و دیدگاه‌های مدیران بخش کشاورزی و اساتید دانشگاه است که در گزارش پیش رو مکانیزه سازی کشاورزی و نقش دلالان و واسطه‌ها بررسی شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، آذربایجان‌غربی، استانی که همه آن را با خشکی دریاچه ارومیه می‌شناسند و در تصورات عموم مردم این استان با سیستان و بلوچستان مقایسه می‌شود چرا که آن استان هم با مشکل خشکی دریاچه هامون مواجه است.
برخلاف این باور غلط، آذربایجان‌غربی دومین استان پر آب کشور است و در جای جای آن، آثار سیلاب‌ها و رودهای فصلی قابل مشاهده است و به برکت این نعمت خدادادی، این استان طبیعت بکری نیز دارد که حتی بعضاً برای اهالی خود آذربایجان‌غربی هم ناشناخته است.
حال سوال این است که چرا استانی که دارای منابع سرشار آبی است، باید با مشکل کم آبی و خشک‌سالی دست و پنجه نرم کند؟ چرا باید مثلاً در شهر خوی که دومین شهر بزرگ و پرجمعیت استان است سخن از بحران آب باشد؟
و سوال دیگر اینکه چرا محصولات کشاورزی آذربایجان‌غربی در سطح کلان نمی توانند تعیین کننده باشد؟
برای مثال چرا این استان هیچ‌گاه نمی‌تواند ادعا کند که یک‌سال نیاز‌های سیب یا انگور و یا آلبالوی کشور را تامین می‌کند؟
باید اذعان کرد که گاهی مشاهده می‌شود که محصولات کشاورزی استان که دست رنج تلاش یک سال دست‌های پرپینه کشاورزان است به دلیل فقدان سیاستهای حمایتی برای فروش، نابود شده و یا در بهترین حالت برای جلوگیری از ضرر 100 درصدی و برآورده شدن مخارج صرف شده، به کارخانه‌هایی همچون آبمیوه یا کنسانتره با نرخ حداقلی فروخته می‌شود.
چرا در کشور‌های پیشرفته کشاورزان جزو قشر پردرآمد جامعه اند و به علوم روز دنیا در زمینه‌های مختلف کشاورزی مسلط‌‌اند و با نرم افزارهای مختلف و با رایانه از ریزترین تغییرات و برآیندها آگاهی یافته اما نه تنها در آذربایجان‌غربی بلکه در کل کشور کشاورزان سنتی حتی قدرت استفاده از یک گوشی همراه ساده را ندارند؟
خبرنگار تسنیم برای پاسخ یابی به این سوالها و واکاوی موضوع در گزارش پیش رو هم به سراغ کشاورزان رفته و دیدگاه های آنان را جویا شده و هم با تعدادی از مسئولین و کارشناسان مرتبط همکلام شده که مشروح آن در پی می آید.
دلالان قیمت محصولات کشاورزی را تعیین می کنند نه کشاورزان
علی رحمانی، مردی که به گفته خودش از کودکی و از وقتی که چشم باز کرده خود را در زمینهای کشاورزی دیده، با ابراز گلایه از درآمد ناچیز کشاورزی می‌گوید: کشاورزی یعنی فقر، یعنی یک سال شب و روز زحمت کشیدن در زمین، یعنی وقتی که باران می‌بارد تو نگران باشی که به محصولت آسیب نرسد، یک باد شدیدی بوزد و یا خشک‌سالی حتی خفیفی هم شروع شود باز باید نگران محصولت باشی.
وی بیان می‌کند: با وجود این همه زحمت باید در نهایت چشمت به دستان دلالان باشد که چقدری روی محصولت ارزش گذاشته و می خرند که همیشه هم بخاطر واردات و اشباع بازار و هزاران دلیل دیگر، اوضاع بازار به اذعان همین دلالان خراب است و محصول به پایین‌ترین قیمت فروخته می‌شود.
رماتیسم محصول کشاورزی سنتی برای کشاورزان!
رجب کوراوغلی از دیگر کشاورزان آذربایجان غربی هم با اذعان به سختی کار و درآمد اندک آن می‌گوید: در شب‌هایی که مردم در حال استراحت و خواب‌اند برای آبیاری به زمین کشاورزی رفته‌ام و در طول سال‌ها رماتیسم گرفته ام بنابراین دیگر پاهایم همیشه درد می‌کند و باید هزینه‌های محصول را خرج دکتر کنم.
وی می‌افزاید: در زمان‌های قدیم یعنی حدود 20-30 سال قبل خاک حاصل‌خیز بود و آب‌رودها فراوان، طوری که در هر گوشه و کناری چشمه‌ای می‌جوشید ولی هم اکنون آن محصولات گذشته را نمی توان برداشت کرد چون خاک دیگر آن خاک قبلی نیست.
کشاورزی سنتی عامل اصلی فرسایش خاک
فرسایش خاک و برداشت محصول نامرغوب و بی‌کیفیت دقیقا همان نکته ظریفی است که بهمن حسینی، استاد دانشگاه ارومیه به آن اذعان کرده و تصریح می‌کند: استفاده از سیستم‌های سنتی یعنی کمک به فرسایش روز افزون خاک.
وی با تشریح مشکلات کشاورزی آذربایجان‌غربی اظهار داشت: کمبود منابع آبی ایجاب می‌کند که از هرگونه روش سنتی آبیاری همچون غرق‌آبی پرهیز کرد چرا که نه تنها دردی دوا نمی‌کند بلکه بر مشکلات کشاورزان هم می‌افزاید.
این استاد دانشگاه ارومیه با یادآوری ظرفیت بالای کشاورزی در آذربایجان‌غربی بیان می‌کند: وقتی از سیستم‌های سنتی استفاده می‌شود هزینه‌های کشاورزی بالا رفته و در نقطه مقابل آن درآمد کاهش می‌یابد که تنها نتیجه آن فقیرتر شدن کشاورزان است.
وی با تاکید بر اهمیت بکارگیری روشهای روز دنیا در زمینه کشاورزی تصریح می‌کند: استفاده از سیستم‌های سنتی سبب می‌شود که منابع‌آبی، خاک و محصول روز به روز کاهش یابد که تنها چاره آن به روز شدن و استفاده از روشهای نوین است برای مثال در روشهای نوین کشاورزی همچون قطره‌ای و بارانی مصرف آب را بیش از 70 درصد کاهش داده و در مقابل سبب افزایش 40 درصدی عملکرد می‌شود.
ضرورت استفاده از بذر و نهالهای پربارور
حسینی می‌افزاید: وقتی از روشهای مکانیزه کشت، داشت و برداشت استفاده شود، هزینه‌ها کاهش یافته و درآمد کشاورزان بالا می‌رود.
وی اظهار داشت: در سیستم‌های سنتی از بذرهای کم عملکرد استفاده می‌شود که سبب افزایش هزینه و کاهش درآمد می‌شود حال آنکه اگر از نهالهای رویش یا بذرهای اصلاح شده استفاده شود، هم سیستم مکانیزه جواب‌دهی بهتری داشته و هم عملکرد و بازده افزایش یافته و درآمد کشاورزان بالا می‌رود.
این کارشناس کشاورزی می‌افزاید: مکانیزه کردن راحت‌تر از روشهای سنتی است برای مثال با روشن-خاموش کردن یک کلید کار چند ماه آبیاری یکجا انجام می‌شود و یا بجای بهره برداری از درخت‌های گیلاس 7-8 متری، درخت 2-3 متری را به‌راحتی مدیریت می‌کند.
وی با تاکید بر نقش جهاد کشاورزی در بهبود اوضاع کشاورزی آذربایجان‌غربی تصریح می‌کند: مشکل عمده کشاورزی استان فاصله دانش روز دنیا از زمینهای کشاورزی است که باید جهاد کشاورزی رابط بین دانشگاه به نمایندگی از سیستم‌های روز دنیا و کشاورزان باشد.
روند مکانیزه سازی کشاورزی آذربایجان غربی
خوشبختانه امروز جهاد کشاورزی به اهمیت این نکته پیدا برده است که اسمعیل کریم‌زاده رئیس جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی در این می‌گوید: مکانیزاسیون کشاورزی یعنی انجام امور کشاورزی در مدت زمان کمتر و با دقت بیشتر که علاوه بر افزایش تولید باعث کاهش هزینه‌ها هم می‌شود.
وی می‌افزاید: بسیاری از روش‌ها و ابزارهای کشاورزی که امروزه روش‌ها و دستگاه‌های رایج و معمول کشاورزی محسوب می‌شود، در چند دهه قبل جزو تکنولوژی‌های نوین محسوب می‌شدند که در بسیاری از موارد سبب افزایش کمی و کیفی تولید محصولات کشاورزی به همراه کاهش هزینه‌ها و افزایش بازده و بهره‌وری شده‌اند که از آن جمله می‌توان به دستگاه‌های کاشت و یا سمپاش‌های جدید اشاره کرد.
کریم‌زاده تصریح می‌کند: هم اکنون استفاده از تکنولوژی‌های نوین مانند ماشینها و ادوات کشاورزی جدید و یا روشهای آبیاری مدرن مطرح و پیشنهاد می شود چرا که قطعا در افزایش تولید و بازده موثر و تاثیرگذار خواهند بود.
تولید محصولات استراتژیک با استفاده از روشهای مدرن
با توجه به اینکه در حال حاضر وضعیت خاک آذربایجان غربی مناسب است و خوشبختانه در این مورد هنوز با بحران فاصله داریم، به همین دلیل محصولات متنوعی در این استان کاشت می‌شود که به گفته رئیس جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی‌پیشرفت در مکانیکی کردن هم متفاوت است.
وی در این خصوص می افزاید: میزان استفاده از مکانیزاسیون در آذربایجان غربی با توجه به تنوع محصولات متفاوت است و در محصولات استراتژیک مانند گندم، چغندرقند، ذرت دانه‌ای و علوفه‌ای استفاده از دست‌گاه ها مناسب است ولی در برخی محصولات مانند نخود و بطور کلی در باغ‌ها به‌دلیل روشهای سنتی کشت و بهره‌برداری، امر مکانیزاسیون خوب نیست.
کریم‌زاده با تشریح اولویت‌های این سازمان در استفاده از تکنولوژی‌های نوین بیان می‌کند: محصولات زراعی استراتژیک مانند گندم، جو، ذرت دانه‌ای و علوفه‌ای، دانه‌های روغنی بخصوص کلزا و آفتاب‌گردان، محصولات صنعتی مانند چغندرقند، علوفه و محصولات باغی مانند سیب و انگور ایستاده در اولویت قرار دارند.
وی با تشریح اهم برنامه‌های جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی برای بالا بردن ضریب مکانیزه سازی زمینهای کشاورزی می‌گوید: پرداخت خرید ماشینها و ادوات کشاورزی به متقاضیان، پرداخت یارانه بلاعوض برای تامین بخشی از خرید ماشینها و ادوات کشاورزی با تکنولوژی‌های نوین، استاندارد سازی ماشینها و ادوات کشاورزی تولیدی در استان از طریق مرکز ملی گواهی تست و استاندارد ماشین‌های کشاورزی و آزمایشگاه همکار مربوطه در دانشگاه ارومیه، سیاست گذاری و برنامه‌ریزی برای افزایش تشکلهای خدمات مکانیزه کشاورزی با هدف افزایش بهره‌وری ماشینها و ادوات کشاورزی و برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی کشاورزی برای بهره‌برداران ماشینها و ادوات کشاورزی از مهمترین برنامه‌ها برای مکانیزه کردن است.
گزارش: مرتضی محمد صادقی
انتهای پیام/
