"فایناس" کلاهی که بر سر پروژه مترو اهواز گذاشتند/شهردار اهواز زیر بار تغییر پیمانکار نرفت

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، در بخش اول گفت‌وگوی تفصیلی با عباس هلاکویی مدیرعامل قطارشهری اهواز به برخی از مشکلات ویژه بزرگترین و پرهزینه ترین پروژه شهری استان در اهواز پرداختیم؛ وی در این گفت‌وگو 2ساعته مهم ترین مشکل این پروژه مهم و زیرساختی کلانشهر اهواز را بی توجهی و  نبود اراده جدی توسط مدیران شهری و استانی عنوان می کرد که برای بسیاری از مخاطبان که به شیوه های مختلف با ما تماس داشتند بسیار قابل تامل بود.

یکی از مصادیق این بی توجهی‌ها و قائل نبودن اولویت برای این نیاز مهم شهری، عدم اختصاص حتی یک ریال بودجه توسط شهرداری اهواز در دوران مدیریت شهردار فعلی است و مصادق دیگر و عجیب تر اینکه به گفته هلاکویی وی از 7مرداد استعفا داده و با وجود اطلاع استاندار خوزستان به عنوان رئیس شورای سازمان قطارشهری و شهردار اهواز تاکنون این سازمان بودم مدیر و سرپرست رها شده است. در بخش اول اشاره شد که در دوره شهردار فعلی اهواز حتی یک ریال هم از شهرداری به این پروژه تزریق نشده که سند این ادعا در این بخش از مصاحبه منتشر می‌شود.

ادامه مصاحبه خواندنی با شهردار سابق و مدیرعامل فعلی قطارشهری اهواز به همراه نکات مهم این گفت‌وگو به این شرح است. 

• مترو در این 10سال در احداث تونل و امور ساختمانی 57 پیشرفت داشته/دربخش تجهیزات و قطار صفر درصد
• وضعیت مالی و اعتباری پروژه با قبل از تحریم و برجام هیچ فرقی نکرده است
• رودخانه کارون پاشنه آشیل مترو اهواز بود که از آن عبور کردیم
• استاندار خوزستان هم نمی‌داند پیمانکار مترو چینی نیست و یک شرکت ایرانی است
• پیمانکار قطارشهری اهواز در اجرای تعهداتش بدعهدی کرده است
• استاندار، معاون عمرانی و من نامه خلع ید پیمانکار را امضا کردیم اما شهردار اهواز زیر بار نرفت
• شریک چینی پیمانکار مترو بدلیل تامین نشدن فاینانس وارد پروژه نشده

تسنیم: باتوجه به همه مشکلات و جزئیاتی که مطرح کردید، از نظر مهندسی و اجرایی برای اطلاع مردم توضیح دهید که قطارشهری اهواز با همه هزینه‌ها و زمان‌هایی که از آن گذشته است چند درصد پیشرفت داشته است؟

هلاکویی: پیشرفت پروژه دو بخش است؛ یک بخش کیسونی که مربوط به امور ساختمانی مثل احداث تونل و ایستگاه‌ها است و یک بخش نورنکویی مثل تامین واگن‌های قطار و پله برقی‌های مخصوص و مدیریت آن، آنچه که نورنکو(شرکت چینی همکار با کیسون) باید برای ما جنس می آورد 55درصد پروژه بوده و 45درصد دیگر را کیسون باید کار ساختمانی می‌کرد.

از 45درصد کارهای ساختمانی که برعهده کیسون بوده است 57درصد آن انجام شده ولی آنچه که نورنکو باید انجام می‌داد هیچ کاری انجام نشده است یعنی تجهیزات صفر درصد و  ساختمانی 57 درصد و در نهایت تقریبا 27درصد کل پروژه انجام شده است. از نظر کیلومتری از 22 کیلومتر تونلی که باید احداث کنیم 11 کیلومتر حفرشده و با درصد 75تا 90درصد انجام شده است.

از آنجا که با دستگاه حفار TBM کار می‌کنیم و دستگاه نیز 7 متر ارتفاع دارد، باید 7 متر بالا تر از دستگاه حفر شود همچنین به دلیل شیب زمین در کل عمق ایستگاه‌های مترو در اهواز 17 متر است اما ایستگاه‌ها در زیر رودخانه 35 متر عمق دارد.

تسنیم: گفته می‌شود تهیه قطار و همچنین عبور تونل‌های مترو از رودخانه کارون از چالش‌های مهم پروژه هستند، با این چالشها چکار کردید؟

هلاکویی: 4 خطی که در اهواز کار می‌کنیم شرقی و غربی رودخانه هستند یعنی رودخانه همانند دره‌ای سر راه ما قرار دارد. بزرگترین چالش در قطار شهری اهواز این بود که باید از رودخانه عبور کرد به همین خاطر با یک شیب ملایم که از ایستگاه‌ نادری شروع می‌شود تا عمق35 متری زیر رودخانه کارون را حفر کردیم تا از حوادثی که ممکن است بعدا پیش بیاید جلوگیری کنیم.

خط ایستگاه فرودگاه تا فلکه ساعت که حدود 11کیلومتر است و از زیر رودخانه هم می‌گذرد کاملا حفر شده و خط دیگر از نادری تا فلکه ساعت است که هزار و 750متر از آن باقی مانده است. رودخانه پاشنه آشیل مترو اهواز بود.

درباره موضوع دوم هم مشکل تهیه قطار را برای خطوط نداریم. دولت 300 قطار برای اصفهان، تبریز و شیراز خریداری کرده و گفته اگر خط اهواز نیز راه افتاد از این تعداد به اهواز هم تعلق می‌گیرد. در کل مترو اهواز 120 قطار لازم دارد که فعلأ در صورت تکمیل ایستگاه‌های مطرح شده 10 قطار کافی است.

تسنیم: این سوال مرتبا مطرح می‌شود که چرا چینی‌ها در پروژه قطارشهری اهواز تعلل می‌کنند؛ سوال مهم اینجاست آیا اساسا چینی‌ها در این پروژه حضور دارند؟

هلاکویی: (باخنده) شرکت کیسون اصلأ چینی نیست. حتی استاندار هم می‌گوید پیمانکار چینی مترو! حداقل سوال کنند که «کو پیمانکار چینی یا اینها که قیافه‌هایشان ایرانی است چه چینی‌هایی هستند؟». کیسون اسم یک روستا است در استان گلستان و در اصل گیسون است ولی اسم شرکت را کیسون گذاشته‌اند. کیسون یک شریک چینی دارد به اسم نورنکو که 20 سال است در کشور ما کار می‌کند و حتی با مترو تهران نیز کار کرده است. شرکت کیسون ایرانی است مالک و سهامدارنش نیز ایرانی است ولی با یک شرکت چینی قرار داد بسته تا پروژه  ما را انجام دهند.

پس در اصل دو شرکت با هم شریک شدند تا پروژه قطار شهری اهواز را انجام دهند. شرکت چینی چون فاینانس نشده اصلا نیامده و اکنون ما با شرکت کیسون که ایرانی است، کار می‌کنیم و به جای اینکه او برای ما پول بیاورد ما داریم پول نقد به این شرکت می‌دهیم تا کار کند. به جای اینکه کیسون پول بیاورد و ما خرج کنیم و بعد از 5سال به او پول را برگردانیم ما به او پول نقدی می‌دهیم که کار کند.

نهایتا اینکه پیمانکار این پروژه ایرانی است و ما با شریک خارجی کار نکرده‌ایم چون زمانی با خارجی کار می‌کنیم که جنس را خودش بیاورد و کار کند و 5 سال بعد از ما پول آن را بگیرد. هیچ شرکت خارجی چه چینی و چه آلمانی تا حالا یک ریال به این پروژه پول نداده ولی اسم آنها در قرار داد هست.

تسنیم: تشکر از توضیح شفاف شما آن هم به زبان ساده ؛ خوب حالا همین شرکت کیسون چقدر با شما بدعهدی کرده است؟

هلاکویی: شرکت کیسون دو بد عهدی کرده یکی اینکه به این شرط در قرار داد آمد چون تنها شرکتی بود که گفت من فاینانس می‌آورم و اگر قرار بود فاینانس نیاورد شرکت‌های دیگر با احتمال شرایط  بهتر وجود داشت اما در مناقصه گفتند هر شرکتی که بتواند فاینانس بیاورد، برنده است و کیسون اعلام کرد که با فاینانس ظرف 4 سال این کار را انجام می‌دهم و این 4 سال هم پولش را خودم از طریق نورنکو که شریک مااست تهیه می‌کنیم.

از آنجا که کیسون گفت ما با نورنکو این کار را انجام می‌دهیم در مناقصه گفتند که دیگر بقیه پاکت‌ها را باز نکنیم در حالی که شاید قیمت بقیه شرکت‌ها کمتر از قیمت پیشنهادی کیسون بوده باشد.

تسنیم: چرا بعد از 10 سال و با وجود عدم اجرای تعهدات پیمانکار، با کیسون لغو قرارداد نکردید؟

هلاکویی: ما در این زمینه بیش از 4 جلسه داشتیم که پیمانکار را خلع ید کنیم ولی خلع ید کردن پیچیدگی‌های حقوقی دارد؛ با این وجود می‌شد که خلع یدش کرد و ما هم چند بار در این باره اقدام کردیم. کیسون می‌گفت درست است که فاینانس نیاوردم ولی مشکل از تحریم بود چرا که روزی که قرار داد مناقصه را گذاشتیم تحریم‌ها به این صورت نبود و فصل فصل بود.

کیسون می‌گفت که اگر مرا خلع ید کنید من هم در دادگاه بین المللی از شما شکایت می‌کنم و می‎گویم که ایران تحریم بوده و کسی به او وام نمی‌داده است به زبان ساده می‌گوید «به من چه؟ مقصر خود ایران است»

بعد از برجام استاندار خوزستان گفت این شرکت این‌کاره نیست و حتی وزیر کشور به ما نامه نوشت که پیمانکار را رد کنید چرا که به درد نمی‌خورد. استاندار، من و معاون عمرانی استاندار همه نامه را برای خلع ید کردن کیسون امضا کردیم ولی شهر دار باید قرار داد را لغو می‌کرد چون شهردار قرار داد را با کیسون و نورنکو بسته بود. شهردار هم می‌گفت که من باید مطمئن شوم که اگر خلع ید کردیم شکایت نمی‌کند و اموال شهرداری مصادره نمی‌شود.

(جدول مقایسه‌ای میان اعطای اعتبار شهرداری‌های کلانشهرهای کشور/شهرداری اهواز صفر!)

تسنیم: به بحث فاینانس در پروژه قطارشهری اهواز اشاره کردید، این موضوع به کجا رسید؟ آیا دوران پسابرجام گشایشی برای اعتبار مترو اهواز ایجاد کرد؟

هلاکویی: کلاه بزرگی که سر اهواز گذاشتند فاینانس بود. به جز اهواز و کرج بقیه شهرها به دنبال فاینانس نبودند چون می‌دانستند، فاینانس واقعی نیست؛ وضع متروی کرج از ما بدتر است و فقط 16یا 17 درصد پیشرفت داشته است.

الان هیچ فرقی با قبل تحریم نداریم و هیچ فاینانسی در کار نیست مگر نه اینکه گفتند برجام می‌شود و فاینانس انجام می‌شود؟ ادامه روند کار قطار شهری اهواز به استاندار برمی‌گردد به این صورت که یا خودش باید از اعتبارات دولت پول بیاورد و یا اینکه شهردار را بر اساس قانون مجبور کند از طریق اوراق مشارکت برای پروژه اعتبار تأمین کند. اگر شهردار پول ندهد دولت نیز پول ندهد استاندار هم کاری نکند همچنان پروژه تعطیل خواهد بود.

روز اولی که حرف از اجرای فاینانس شد هیچکدام از مدیران نمی‌دانستند که فاینانس چیست! چون فاینانسی اتفاق نیافتاده بود که بدانند فاینانس چه سیکلی دارد. هیچ کس از قوانین فاینانس مطلع نبود.

وقتی شهردار، استاندار از فاینانس اطلاعی ندارند چگونه  فاینانس انجام شود. همین الان هم بسیاری از مدیران روش را نمی‌دانند یعنی اگر به استاندار بگویند شما چرا فاینانس را دنبال نمی‌کنید نمی‌داند که باید چه کار کند. استاندار باید رئیس بانک را به عنوان نماینده برگزیند و از او بخواهد مشکلات را پیگیری کند.

علت عدم اجرای فاینانس این است که متولی بازپرداخت وام دولت و شهرداری است و به همین دلیل این موضوع هیچ وقت به نتیجه نمی‌رسد چون هیچ بانکی برای وامی که به یک پروژه می‌دهد خودش را همزمان با دو جا(دولت و شهرداری) درگیر نمی‌کند.

در فاینانس باید بانک عاملی وجود داشته باشد بانک عامل همان بانکی است که بین بانک ایرانی و خارجی قرار داد ایجاد می‌کند. یعنی در فاینانس باید یک بانک ایرانی ضامن پروژه ما شود؛ طبق قرار داد 50درصد شهرداری و 50درصد دولت باید تضمین دهند. ما این مراحل را طی کردیم و به بانک عامل اطلاع دادیم ولی بانک قبول نکرد و می‌گفت یا دولت و یا فقط شهرداری باید تضمین دهند.

چون سال 70 به شهرداری تهران برای مترو وامی داده ولی بعد نتوانسته پول را از شهرداری بگیرد به همین دلیل بانک گفت ما دیگر از هیچ شهرداری‌ ضامن قبول نمی‌کنیم و باید ضمانت را 100درصد از دولت بگیرید. دولت نیز می‌گفت قانون اجازه نمی دهد. سوال اینجاست که چرا فاینانس نیروگاه یا سد عملی می‌شود؟ دلیلش این است که 100درصد آن پروژه‌ها را دولت تضمین می‌دهد.

تسنیم: چرا از ابتدا به مشکلات فاینانس آن هم برای یک پروژه در این سطح فکر نشده بود؟

هلاکویی: اگر فاینانسی عملیاتی نشود قرار داد خود به خود و قانونأ لغو می‌شود. این سیاست غلطی بوده که از اول گفتند قراد داد براساس فاینانس باشد چون قدرت دولت را محک نزده بودند و انگار نشسته بودند در نیویورک و با شرایط یک کشور خارجی قرار داد بسته‌اند و نمی‌دانستند در اهواز آن هم با اوضاع تحریم وگرفتاری‌های که در کشور هست قرارداد فاینانس امضا کردن یعنی چه!

همه مسئولان حواسشان نبوده حتی وزارت کشور چون ما مکاتباتی با وزارت کشور داشتیم. تا به امروز نه تنها برای ما بلکه برای کرج هم فاینانسی انجام نشده است.

الان مترو اهواز و کرج تعطیل است ولی «یک آدم دلسوز در کشور نمی‌آید بگوید ما دو پروژه ملی در کشور انجام دادیم و برای هر کدام هم 500 میلیارد تومان پول دادیم بیایم بنشینیم و ببینیم الان چه کار کنیم تا موضوع حل شود »

تسنیم: به عنوان سوال پایانی؛بالاخره پس از این همه روز از استعفای شما از مدیریت سازمان قطارشهری به نظرتان مدیر توانمند برای این پروژه چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟

هلاکویی: پروژه قطار شهری پروژه‌ای نیست که یک جوان بی‌تجربه بتواند مسئولیت آن را بر عهده بگیرد و کار را جلو ببرد. کسی از من پرسید بهترین فرد برای جایگزینی خودت کیست من گفتم حجازی چرا که معاون استاندار و استاندار بوده است.

به نظر من باید در حد حجازی برای جایگزینی من و با توجه به مشکلات قطار شهری اهواز دنبال کنند ولی به دنبال کسانی هستند که با شورا ارتباط داشته باشند و مهم نیست که اطلاعات فنی ندارد، یک بار به من گفتند یکی از افرادی که مسئول پسماند بوده و وزارت کشور هم او را عزل کرده را می‌خواهند جایگزینت کنند؛ واقعا نسبت به تصمیم‌های مدیریتی چقدر عقب مانده هستند. فقط می‌گویم خداوند شهر را با این اتفاقات حفظ کند.

تسنیم : از فرصت و اطلاعاتی که در اختیار ما قراردادید متشکریم.

انتهای پیام/