کاهش ۹۲ درصدی ورودی آب به رودخانه‌های قم/مدیریت استانی منابع، عامل تشدید معضل کم‌آبی
توجه ویژه مسئولان به حل مشکل دریاچه نمک قم ، کاهش ۹۲ درصدی آورد رودخانه‌های استان و استفاده از تجربیات زیست‌محیطی جهانی مهم‌ترین مسائلی بود که در جلسه این هفته بنیاد قم پژوهی مطرح شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، جلسه بنیاد قم پژوهی این هفته با حضور سید حسن رضوی رئیس سازمان برنامه‌ریزی و مدیریت قم، سید رحمان دانیالی مدیرکل محیط‌زیست قم، محسن اروجی مدیرکل مدیریت بحران قم و جمعی از قم پژوهان با موضوع «ریزگردها و نقش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی» در مجتمع آموزش عالی طلوع مهر قم برگزار شد.
در ابتدای جلسه محسنی با ارائه گزارشی از فعالیت‌های بنیاد قم پژوهی در زمینهٔ ریزگردها اظهار داشت: دشت مسیله روزی انبار غله ایران تلقی می‌شد و تعداد پرشمار نسخ خطی شاهد این امر است، در این دشت وفور گیاه و حیوانات به حدی بوده که شکارچیان آمال و آرزوهای خود را در آن جست‌وجو می‌کردند.
این قم‌پژوه بابیان اینکه در جلسات اخیر بنیاد قم پژوهی از مدیران محیط‌زیست در راستای حل این بحران دعوت به‌عمل‌آمده است، افزود: انتقاد از تعدد متولیان، موضوع نیروگاه حرارتی قم، استفاده استان‌های بالادستی از حق‌آبه‌های قم و اشاره به استفاده از تجربیات جهانی ازجمله مباحث مورد طرح در این جلسات بوده است.
در ادامه جلسه سید حسن رضوی بابیان اینکه اتفاقات پیش‌آمده حاصل عملکرد خود انسان در طبیعت است، گفت: شرایطی را به وجود آورده‌ایم که از موهبات الهی استفاده نکرده‌ایم همچنین فرهنگ‌سازی‌های لازم دراین‌باره صورت گرفت.
لزوم توجه به بهره‌وری در کشاورزی استان
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی قم با بیان اینکه تذکرات و پیش‌بینی‌ها در این مورد باید از سوی جهاد کشاورزی به مسئولان داده می‌شد، خاطرنشان کرد: باید گفت که در زمینهٔ کشاورزی در برهه‌های مختلف همه به خود اجازه کارهای غیرقانونی مانند حفر چاه‌های غیرمجاز دادند و نتیجه این شد که دولت قوانینی را تنظیم کرد که براساس این قوانین افرادی اجازه تخلف پیدا کردند.
رضوی بابیان اینکه 6 درصد مباحث مربوط به استان قم در زمینهٔ کشاورزی است، افزود: باید تلاش کنیم به نقطه‌ای برسیم که بهره‌وری محصول را بالا ببریم و در مقاطعی نیز استان به سمت رونق کشاورزی به‌عنوان نمونه کشت زیتون رفت درحالی‌که برای استان منفعت نداشت.
وی با اشاره به اینکه عامل انسانی در کل دنیا و ایران سبب تخریب محیط‌زیست شده است، تصریح کرد: پیش‌بینی‌های صورت گرفته در 50 سال گذشته نشان می‌داد که دنیا به چه سمتی در حال حرکت است در 30 سال ابتدایی بعد از دهه 1960 میلادی دنیا به این خطرات توجه نشان داد و در 20 سال گذشته این خطرات در حد سران مطرح شد.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی قم بیان کرد: مدل تصمیم‌گیری سران جهانی نشان می‌دهد که دولت‌ها ناظر و مردم مسئول و مجری هستند درحالی‌که این مسئله در ایران برعکس است به‌عنوان نمونه در کشورهای دنیا بیشترین جرائم مربوط به بحث‌های محیط زیستی است اما در ایران این‌گونه نیست.
رضوی با اشاره به اینکه تا سال 2000 میلادی زمین یک و نیم درجه گرم شده و این درحالی‌که است که ظرف 15 سال گذشته نیز همین مقدار زمین گرم شده است، گفت: در استان قم به دلایل مختلف این معدل بالاتر از معدل جهانی است و سران در دنیا بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته نگران این هستند که شرایط دنیا بدتر از این حد شود.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی قم بیان کرد: در سال 1335 بیشترین جمعیت قم در روستاها زندگی می‌کردند درحالی‌که این رقم به‌شدت کاهش‌یافته و به کمتر از 5 درصد رسیده است ازاین‌رو باید زیرساخت‌های اولیه را به دلیل شهرنشینی بیش‌ازاندازه در شهرها تأمین کنیم.
فقدان نگاه زیست‌محیطی در ایران به مسئله آلاینده‌ها
رضوی بابیان اینکه کشورهای غربی و به‌ویژه آمریکا 50 سال در زمینهٔ مدیرت محیط‌زیست و آمایش سرزمین از کشور ما جلوتر هستند، گفت: در ایران همواره به دنبال رفع نیازها بودیم و این مسئله سبب شد که به آلاینده‌ها توجه نداشته باشیم که این مسئله ربط به دولت خاصی ندارد و حتی در قبل از انقلاب نیز نگاه زیست‌محیطی نداشتیم.
وی بابیان اینکه در دو برنامه آتی توسعه بحران آب و بحران محیط‌زیست را داریم، افزود: دو استان قم و تهران بحرانی‌ترین شهرهای ما از نظر تأمین آب در کشور هستند و دلیل آن دو برابر شدن جمعیت این دو استان است همچنین میانگین بارندگی در کشور کاهش‌یافته و تناوب بارندگی به‌هم‌خورده است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی قم با اشاره به اینکه میانگین چرا در مراتع در کشور 2 تا 3 برابر ظرفیت خود است، افزود: آورد رودخانه‌های کشور در 3 سال گذشته بین 40 تا 50 درصد کاهش‌یافته همچنین منابع آبی قابل‌دسترس کشور 30 درصد کاهش‌یافته که همه این مسائل به دلیل تغییرات اقلیمی است.
رضوی بابیان اینکه سرانه آب تجدیدپذیر در کشور پایین‌تر از 50 درصد است، گفت: باید اذعان کرد که در کشور ما هنوز ابعاد بحران نه در میان مسئولان و نه در میان مردم درک نشده و تنها توانسته‌ایم شرایط کیفی مطلوب‌تری برای قم همانند تهران به وجود آوریم.
کاهش 92 درصدی آورد رودخانه‌های استان قم
وی بابیان اینکه ورودی آب رودخانه‌های استان ظرف 5 سال گذشته 92 درصد کاهش‌یافته است، خاطرنشان کرد: دلیل این مسئله نداشتن مدیریت منابع آبی است و باید گفت در کشورهای دیگر مدیریت آب استانی نیست اما در ایران مدیریت آب استانی شده است و این مسئله در کمتر از 5 سال مشکلات خود را نشان داد.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی قم با تأکید بر اینکه با استانی شدن مدیریت آب آثارش دوچندان شده و اگر وزارت نیرو و دولت مدیریت حوزه‌ای را راه‌اندازی نکنند مشکلات وخیم‌تر می‌شود، افزود: عوامل انسانی دلیل رخ‌دادن این مسائل بوده است چراکه آمدیم و صنعت را در بالادست یک حیات طبیعی ایجاد کردیم و همه این مسائل سبب شده که قره چای از سال 75 به بعد در استان قم از بین رفته است.
حل مسائل زیست‌محیطی قم نیازمند عزم ملی است
رضوی با تأکید بر اینکه تمام استفاده‌کنندگان، مردم و مدیران باید ابعاد فاجعه را درک کنند، افزود: در کنار مشکلات پتانسیل‌های فراوانی نیز داریم و در کنار معایب می‌توان به یک تعادلی دست‌یافت همچنین عزم ملی و ایجاد موج می‌توان بسیاری از مشکلات را در این زمینه حل کرد.
وی با تأکید بر شکل‌گیری سازمان‌های مردم‌نهاد در زمینهٔ مسائل زیست‌محیطی گفت: همچنین در دولت باید تزریق منابع داشته باشیم چراکه در سطح کشور 110 هزار هکتار کانون داریم و درحالی‌که است که 8 هزار هکتار کار جدی کرده‌ایم و از ظرفیت‌های مردمی استفاده نکردیم.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان قم افزود: دنیا راه‌های بسیاری را تجربه کرده و با محور قرار دادن مردم به نتیجه رسیده است، در این کشورها مسئولان سود و زیان را به مردم گفته‌اند و هدایت‌گری کرده‌اند این درحالی‌که است که در کشور ما این هدایت‌گری شکل نگرفته و بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف کشور ما همین بوده است.
رضوی با اشاره به امضای تفاهم‌نامه‌های زیست‌محیطی در قالب‌های ملی و استانی گفت: آهنگ این جهت‌گیری‌ها کند است و باید جهت‌گیری‌ها به سمتی باشد که مردم را در این امر دخیل کنیم همچنین در زمینهٔ محیط‌زیست پیشنهاد‌هایی داریم اینکه تحت هیچ شرایطی در مقابل آلاینده‌ها حاکمیت نباید کوتاه بیاید.
دریاچه نمک قم نیازمند توجه ویژه مسئولان است
وی بابیان اینکه باید برنامه‌ریزی‌ها در مدل استانی، کشوری و قاره‌ای باشد، خاطرنشان کرد: همان‌طوری که دولت به دریاچه ارومیه نگاه ویژه‌ای دارد باید به باتلاق گاوخونی و دریاچه نمک قم نیز توجه ویژه‌ای داشته باشد و باید گفت عوارضی که در حوض سلطان و دریاچه نمک به وجود آمده بالاتر از حدی است که باید باشد.
در پایان جلسه سید رحمان دانیالی بابیان اینکه تا چند دهه گذشته مسئولان کشوری استان قم را تالابی نمی‌دانستند، گفت: بعد از گذشته چند سال خوشبختانه مرکز تحقیقات زیست‌محیطی احیاء شد و بعد از گذشت چندین سال 5 هزار هکتار پاسگاه محیط‌بانی حوض سلطان احیاء شد.
مدیرکل محیط‌زیست قم در رابطه با احقاق حق آبه‌های قم گفت: با مکاتباتی که صورت گرفت مقرر شد که استان‌های مجاور جلسه‌ای را برای احقاق حق آبه ها در وزارت نیرو شکل بگیرد و درسال جاری در رودخانه قم رود 2 حق آبه زیست محیطی رها سازی شد.
دانیالی خاطرنشان کرد: با عنایات استاندار و مدیریت بحران مقرر شده که همایشی اختصاصی در مورد دریاچه نمک قم با حضور استان‌های دخیل داشته باشیم.
انتهای پیام/
