تداوم نگرانی‌ها از تأثیر فرونشست دشت مرودشت بر تخت‌جمشید
فرونشست دشت مرودشت بر اثر برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی که از سال‌های گذشته شروع شده نگرانی‌هایی را برای تخت‌جمشید به وجود آورده که برای مقابله با آن مطالعات علمی به‌ویژه درباره فونداسیون این بنا را ضروری می‌کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، خشکسالی‌های پیاپی و برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی در استان فارس دامن تخت‌جمشید را گرفت و به‌گفته مسعود رضایی منفرد، مدیر پایگاه تخت‌جمشید این امر از سال 86ــ86 ترک‌هایی را در تخت‌جمشید ایجاد کرده است.
نگرانی حاصل از این ترک‌ها سبب شد که مسئولان پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید قراردادی با دانشگاه شیراز برای تحقیقات بیشتر امضا کنند تا در این زمینه به‌صورت تخصصی کار پژوهشی انجام شود. رضایی می‌گوید: «در آن زمان دکتر رئیسی، پدر علم هیدروژئولوژی ایران به ما اخطار داد که ممکن است در یکی دو سال آینده اتفاقات مهمی در تخت‌جمشید بیفتد».
پس از این اخطار این محقق برجسته مسئولان به فکر چاره افتادند و برای کاهش خطر تمامی چاه‌های حریم تخت‌جمشید را پلمب کردند که به‌گفته مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید 6 چاه در این محوطه پلمب شده و از آن زمان تاکنون اجازه برداشت داده نشده است.
بیش از 15هزار چاه در دشت مرودشت
آن‌طور که رضایی منفرد می‌گوید: در دشت مرودشت بیش از 15 هزار چاه وجود دارد که 50 درصد آن غیرمجاز است و همین برداشت بیش از اندازه و غیرمجاز سبب فرونشست دشت مرودشت شده و این فرونشست ترک‌هایی را در تخت‌جمشید و آثاری که در این حریم واقع شدند، به وجود آورده است.
وی فرونشست دشت مرودشت را عاملی برای ترک تخت‌جمشید می‌داند و معتقد است این خطر برای میراث جهانی تخت‌جمشید نیاز به طرح ملی و اعتبارات ملی دارد و باید تمامی وزارتخانه‌های مرتبط وارد عمل شوند.
در خرداد سال گذشته خبرگزاری تسنیم پدیده فرونشست دشت‌های استان فارس را با مدیریت بحران استانداری در میان گذاشت و حسن فیاض‌پور، مدیرکل بحران استانداری فارس از نیاز 8 میلیارد ریالی برای مقابله با فرونشست دشت‌های مرودشت، استهبان و فسا خبر داد که سهم دشت مرودشت به‌دلیل اهمیت و وجود تخت‌جمشید 4 میلیارد ریال اعلام شد.
پس از گذشت یک سال با وجود پیگیری‌های مدیریت بحران استانداری این بودجه تأمین نشد و امسال به‌گفته فیاض‌پور بناست که 5 درصد از سهم اعتبارات دو درصد نفت و گاز شهرستان‌های مرودشت، فسا و استهبان برای مقابله با پدیده فرونشست هزینه شود.
5درصد از اعتبارات دودرصد نفت و گاز مرودشت برای مقابله با فرونشست زمین
فیاض‌پور از میزان سهم شهرستان‌ها از این اعتبارات اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: بناست پس از مشخص شدن سهم هر شهرستان و ابلاغ آن به شهرستان‌ها این میزان صرف پدیده فرونشست زمین در این سه منطقه و به‌ویژه دشت مرودشت شود.
وی معتقد است که پدیده فرونشست زمین بیش از اینکه برای تخت‌جمشید تهدید باشد برای مردم این منطقه و کسانی که برای بازدید می‌روند خطرآفرین است. وی می‌گوید: پیشینیان ما بنای تخت‌جمشید را بر پایه‌های محکم و سنگی بنا کردند و آسیبی به این بنا براثر فرونشست زمین وارد نمی‌شود.
مصیب امیری، مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس با مدیرکل بحران استانداری هم‌نظر و هم‌عقیده است و می‌گوید: پدیده فرونشست مربوط به امسال نیست و این امر به‌دلیل خشکسالی‌های متعدد و برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی حاصل شده و از این دیدگاه کل استان در معرض خطر هستند.
وی بر این باور است که خطر صد در صدی متوجه تخت‌جمشید نیست چراکه مجموعه تخت‌جمشید بر بستر سنگی واقع شده و در حال حاضر و کوتاه‌مدت خطری این مجموعه جهانی را تهدید نمی‌کند اما این امر به‌عنوان یک خطر بالقوه وجود دارد.
امیری راهکار مقابله با این خطر بالقوه را در پلمب چاه‌ها، تغییر الگوی کشت در دشت مرودشت و روی آوردن به کشت‌های گلخانه‌ای می‌داند تا این خطر کاهش یابد.
عزت‌الله رئیسی اردکانی، پدر علم هیدروژئولوژی ایران اما نگرانی دیگری دارد، وی می‌گوید آنچه سبب نگرانی در منطقه تخت‌جمشید می‌شود احتمال وجود خاک رس در زمین‌های این منطقه است که صحت این امر با بارش باران و نفوذ آب به زمین سبب ایجاد حفره در بستر آهکی زمین می‌شود و احتمال فروچاله را قوت می‌بخشد.
روی فونداسیون تخت‌جمشید مطالعات علمی انجام شود
علیرضا عسگری، استاد باستان‌شناسی و رئیس دانشگاه هنر شیراز بر این باور است که هر گونه اظهار نظر درباره تخت‌جمشید باید با دیدی علمی همراه باشد چراکه این مجموعه یک بنای جهانی است به همین دلیل درباره اظهاراتی که در این باره مطرح شده می‌گوید: باید درباره فونداسیون تخت‌جمشید مطالعات علمی انجام شود.
به‌گفته وی احتمال تأثیر منفی فرونشست دشت مرودشت بر تخت‌جمشید نگران‌کننده است و برای اطمینان در این زمینه باید تحقیقات علمی در همه زمینه‌های علمی مربوط به تخت‌جمشید به‌ویژه آب و هواشناسی کهن در طول سه تا چهار هزار سال پیش تا زمان حاضر انجام شود.
رئیس دانشگاه هنر شیراز از آغاز تحقیقات تازه درباره آب و هواشناسی کهن با همکاری مرکز تحقیقاتی آب و هوای مدیترانه، دانشگاه هنر شیراز و وزارت علوم خبر داد و گفت: این تحقیقات میزان تغییرات در دشت مرودشت را در طول تاریخ بررسی می‌کند و اینکه این تغییرات تا امروز چه آثاری در پی داشته تا بتوان زمان کنونی را با اطلاعات علمی بررسی کرد.
به‌گفته عسگری در آینده نزدیک مطالعات گسترده روی چشمه‌ها، قنات‌ها و به‌طور کلی تغییرات آب و هوایی دشت مرودشت شروع می‌شود که البته این مطالعات با مطالعات زمین‌شناسی دانشگاه شیراز فرق دارد و مطالعه برای همه دشت مرودشت است که تمام مسائل زیستی و پوشش گیاهی بررسی می‌شود و تخت‌جمشید هم بخشی از آن است.
انتهای پیام/*
