به‌دنبال "تکنولوژی سوخته" غرب نباشیم/۷۰ درصد تسهیلات بانکی در حوزه تولید "صوری" است/دولت اقتصاد را به مردم واگذار کند
رئیس بسیج علمی و پژوهشی سپاه امام رضا(ع) با تاکید براینکه دولت باید اقتصاد را به مردم واگذار کند، گفت: ما تکنولوژی سوخته و اشباع اروپا و غرب را نمی‌خواهیم بلکه باید به دنبال تکنولوژی باشیم که به حل نیاز کشور منجر شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، اقتصاد مقاومتی سال‌ها است که مورد تاکید رهبر انقلاب قرار گرفته و تحقق آن توسط مسئولان و مردم اهتمام ویژه‌ای را می‌طلبد.
با وجود تاکیدات مقام معظم رهبری شاهد هستیم در چند سال اخیر موانع و چالش‌هایی مانع از تحقق این امر در کشور بوده است، در این زمینه در گفت‌وگویی با علیرضا جامی، مسئول سازمان بسیج علمی و پژوهشی خراسان‌رضوی و مدرس دانشگاه ابعاد و برخی موانع و چالش‌های این مهم و راهکارهایی که می‌تواند به تحقق اقتصاد مقاومتی منجر شود، بررسی می‌شود.
تسنیم: مفهوم و معنای اقتصاد مقاومتی چیست؟ ارکان اساسی آن را در چه فاکتورهایی می‌دانید؟
جامی: تعبیر واژگان اقتصاد مقاومتی برای نخستین‌بار توسط مقام معظم رهبری در جمعی از کارآفرینان کشور، مطرح شد. ایشان در سال‌های بعدی نیز این مفهوم و تعاریف، را باز تعریف کردند.
با بررسی فرمایشات ایشان متوجه می‌شویم که معظم‌له اقتصاد مقاومتی را اقتصاد درون‌زا دانستند یعنی اقتصادی که بتواند از توانمندی‌های بالقوه و بالفعل کشور اعم از نیروی انسانی و سرمایه‌های مادی و طبیعی استفاده کند.
کشور ما سال‌های زیادی است که به نفت وابستگی شدید دارد و به عنوان یک کشور تک محصولی مطرح است. نقش پررنگ اقتصاد ما اقتصاد نفتی است که این امر جزو اشکالات اساسی کشور است. از آنجا که 80 درصد درآمد کشور ما وابسته به نفت است تحریم‌هایی که از ابتدای انقلاب تاکنون تجربه کرده‌ایم نیز ناشی از همین پاشنه آشیل کشور بوده است.
دشمن ما برای تک‌تک گسل‌های موجود در اقتصاد کشورمان برنامه‌ریزی و تحریم‌های مختلفی را در عرصه‌های کشاورزی، نفتی و پولی علیه ما وضع کرده برای همین باید به محصولات دانش‌بنیان توجه شود.
ما دو تحریم جدی یکی در سال 85 با عنوان تحریم نفتی و دیگری در سال 90 تحریم پولی و بانکی داشتیم که تحریم دوم بسیار ضربه سنگینی به اقتصاد کشور وارد کرد و تازه آنجا مسئولان فهمیدند چرا مقام معظم رهبری اقتصاد مقاومتی را مطرح کرده‌اند. ما در جنگ اقتصاد با دشمن هستیم و باید اقتصاد مقاومتی را در کشور اجرایی کنیم.
اقتصاد مقاومتی یک اقتصاد ریاضتی نیست بلکه یک اقتصاد پویا، جلو برنده و پیش برنده است که بنا است روی مسائل و نقاط کلیدی اقتصاد ایران دست بگذارد و گلوگاه‌های اقتصادی را تبدیل به فرصت کند و طبق یک برنامه منظم و منسجم اقتصاد کشور را به پیش ببرد.
همچنین اقتصاد مقاومتی یعنی کارآفرینی در کشور در حوزه‌های مختلف به نوعی که سبب ایجاد واحدهای تولیدی و مولد در کشور شود. مقام معظم رهبری در بیانات‌شان برای این مهم در جایی دیگر فرمودند: اقتصاد مقاومتی دانش‌بنیان و دانش‌محور است. همچنین اقتصاد مقاومتی یعنی مردمی کردن اقتصاد، یعنی توسعه اقتصاد توسط آحاد مردم جامعه که در این میان می‌توان به اصل 44 قانون اساسی اشاره کرد.
اقتصاد مقاومتی، اقتصادی پویا است به این معنا که بخش فعال جامعه بدون رکود در حال تولید و فعالیت باشد، در این اقتصاد تورم کنترل شده و بنگاه‌های اقتصادی در یک فضای رقابتی و باز در حال تولید و صادرات محصول خود به سایر کشورها هستند.
تسنیم: ویژگی‌های مختلف اقتصاد مقاومتی را در چه عوامل و پارامترهایی باید جستجو کرد؟
جامی: مفاهیمی که عرض کردم ویژگی‌های این اقتصاد بود مانند درون‌زا بودن، ریاضتی‌نبودن، پویا بودن، متکی به توانمندی‌های داخلی و مردمی‌بودن. اقتصاد مقاومتی خصوصیات منفی ندارد ولی می شود بار منفی به آن داد برخی افراد اقتصاد مقاومتی را تعبیر به اقتصاد ریاضتی میکنند و یا می‌گویند اقتصاد مقاومتی نگاه به درون دارد و توجه به دانش کشورهای خارجی ندارد و این در حالی است که در معنای واقعی اقتصاد مقاومتی، به آن بخش هم توجه شده است.
در اقتصاد مقاومتی مثبت یعنی ما از تکنولوژی غرب استفاده می‌کنیم ولی این استفاده در جهت تکمیل پازل اقتصاد مقاومتی کشور است نه به این معنا که هرگونه تکنولوژی و سرمایه‌گذاری غرب برای ما مفید باشد بلکه ما جهت‌گیری استراتژیک و راهبرد آن را تعیین می‌کنیم.
تسنیم: نقش مردم در تحقق اقتصاد مقاومتی چیست و چه موانعی برای مردمی‌کردن اقتصاد وجود دارد؟
جامی: مردمی‌کردن اقتصاد الزاماتی دارد. بخشی از آن تدوین مقررات و قوانین است که بخشی از این قوانین را دولت باید از طریق مجلس و برخی وزارتخانه‌ها محیا کند که این امر سبب انگیزه ورود مردم به اقتصاد می‌شود.
همچنین رفع قوانین و مقررات دست و پا گیر، شاهدیم که از قبل از انقلاب تاکنون برخی قوانین دست و پاگیر در ساختار حکومتی ما رسوب کرده که این موارد باید حذف شوند تا مسیر ریل‌گذاری برای ورود مردم به این بخش باز شود. یکی دیگر از موارد، حمایت‌های دولت است که باید در این زمینه اقدام کند. مثلا از مهمترین آنها کنترل واردات است تا زمانی که واردات کنترل نشود مردم نمی‌توانند در هیچ کاری تولیدی ورود پیدا کنند.
به نظر من جوهره اقتصاد مقاومتی، مردمی‌کردن اقتصاد است و دولت باید کمک کند تا اقتصاد را به مردم واگذار کند اینکه 80 درصد اقتصاد در دست دولت و 20 درصد اقتصاد در دست مردم باشد، درست نیست بلکه باید 20 درصد اقتصاد را در دست دولت داشته باشیم که تحقق این امر همان چشم انداز اقتصاد مقاومتی است که باید به آن برسیم.
متاسفانه شاهدیم که در وضعیت اقتصاد فعلی که 20 درصد اقتصاد در دست مردم است نیز تولیدکنندگان دچار مشکلات عدیده‌ای هستند که این امر به‌دلیل حل‌نکردن مشکلات از سوی دولت است.
همچنین دولت باید در زمینه کنترل واردات اقدام جدی داشته باشد و با آماده‌کردن فضای کسب و کار، تسهیلات بانکی کم‌بهره به تولیدکنندگان دهد به‌طور مثال تولیدکننده ما با وام 20درصد چگونه با تولیدکننده آلمانی یا چینی که تسهیلات بانکی با بهره کمتری دریافت میکنند، رقابت کند؟
تسنیم: یکی از موارد مهم در تحقق اقتصادمقاومتی توجه به اصل 44 قانون اساسی است، چه موانعی بر سر راه این اصل قانونی قرار دارد که مانع از اجرای آن شده است؟
جامی: در اجراشدن اصل 44 سازمان خصوصی‌سازی بنا داشت تا شرکت‌های دولتی را به بخش خصوصی واگذار کند که متاسفانه این حرکت به کندی در حال انجام است و به نوعی وزرا و معاونین در این باره دیر تصمیم می‌گیرند و جهادی عمل نمی‌کنند و گاهاً دلشان نمی‌آید تا آن مجموعه را به بخش خصوصی واگذار کنند که این یک اشتباه است.
برای اجرای اصل 44 باید انقلابی در دولت صورت بگیرد و به نظر من اگر این اصل قانونی اجرا شود بخش زیادی از اقتصاد مقاومتی را به جلو برده‌ایم چون مردم وارد حوزه اقتصادی می‌شوند و با توان مردم و کارشناسان موانع برطرف می‌شود.
تسنیم: الزامات شکل‌گیری اقتصاد مقاومتی چیست؟
جامی: برای شکل گیری اقتصاد مقاومتی باید به چند حوزه توجه کنیم. اول اینکه باید الگوی مصرف در کشور اصلاح شود که برای تحقق این امر باید برنامه‌ریزی و کار کنیم به ویژه در عرصه فرهنگ سازی مصرف. اسراف در کشور ما در زمینه‌های مختلف زیاد است همچنین بسیاری از کالای ایرانی مورد توجه مردم ما نیست که این مهم باید تغییر کند. دوم در عرصه تولید باید بنگاه‌های اقتصادی تولیدی را در کشور گسترش دهیم و زیرساخت‌های تولید را مهیا کنیم.
سوم جذب پول و سرمایه‌گذاری داخلی است. اقتصاد مقاومتی نیاز به پول و سرمایه‌گذاری دارد، پول در اقتصاد مقاومتی مانند فشنگ است که در جنگ با دشمن باید به درستی از آن استفاده کرد.
اکنون دولت نگاه به پول و سرمایه‌گذاری خارجی دارد که این اشتباه است بلکه باید به سرمایه داخلی نیز توجه کرد بسیاری از مردم پول خود را در بانک گذاشته‌اند که اگر دولت سیاست درستی اتخاذ کند مردم پول خود را در عرصه تولید سرمایه‌گذاری میکنند. باید توجه کرد که سرمایه داخلی ده‌ها و صدها برابر بیشتر از سرمایه خارجی است.
چهارم توجه به صنایع دانش بنیان است که با فراهم کردن زیرساخت‌ها، ایجاد و حمایت از شرکت‌های دانش بنیان که متشکل از فارغ التحصیلان دانشگاهی و اساتید است منجر به استفاده از صنایع دانش بنیان خواهد شد.
تسنیم: مهمترین چالش‌ها و محدودیت‌ها برای تحقق اقتصاد مقاومتی چیست؟
جامی: در پاسخ به این سوال باید گفت این چالش‌ها را باید در دو عرصه مردم و دولت مورد بررسی قرار داد. در سطح دولت می‌توان به قوانین دست و پاگیر، واردات بی‌رویه به ویژه کالاهای لوکس، عدم کنترل قاچاق و عدم اصلاح نظام بانکی به عنوان چالش جدی اشاره کرد. اقتصاد مقاومتی با بهره وام 20 درصد محقق نمی‌شود نظام بانکی کشور متاسفانه بیشتر تسهیلاتش را در حوزه دلالی و واسطه‌گری پرداخت می‌کند تا تولید کالا.
متاسفانه شاهدیم که امروز 70 درصد تسهیلات بانکی در حوزه تولید صوری بوده و مربوط به استهمال شرکت‌هایی بوده که 10 سال پیش وام گرفته‌اند و بانک‌ها به آنها مهلت داده‌اند.
همچنین در سطح مردم نیز باید اقبال به خرید کالای خارجی که متاسفانه بخش زیادی از برندهای خارجی در کشور ما به فروش می‌رسد کاهش یابد و مردم به سمت خرید کالای ایرانی ترغیب شوند. همچنین باید به عدم سرمایه‌گذاری مردم در کارهای درازمدت تولیدی نیز اشاره کرد. به نظر من هم دولت و هم مردم باید به اقتصاد دانش‌بنیان توجه کنند و به سمت کارهای پژوهش محور بیایند.
گام اول در اقتصاد مقاومتی توجه به اقتصاد داخلی است ما باید اقتصاد داخل را قوی کنیم تا بتوانیم از خدمات غرب استفاده کنیم. اگر در اقتصاد داخلی ضعیف باشیم در مقابل قوی باید امتیاز دهیم که در دیپلماسی این یک ضعف است.
به نظر من دولت باید به اقتصاد داخلی توجه کند و 80 درصد توانش را برای قوی‌کردن اقتصاد داخلی بگذارد آن گاه با پشتوانه این اقتصاد وارد عرصه بعدی یا همان اقتصاد برون‌گرا شود و از سرمایه خارجی استفاده کند. البته باید توجه داشت که استفاده از سرمایه خارجی نباید به طور مثال در تولید سیگار باشد ما تکنولوژی سوخته و اشباع اروپا و غرب را نمی‌خواهیم بلکه به دنبال تکنولوژی باشیم که به حل نیاز کشور منجر شود. چگونه می‌شود مک دونالد آمریکایی بیش از 35 هزار شعبه در دنیا دارد ولی شرکت هواپیمایی تنها یک شعبه در خود آمریکا دارد؟
غرب ثابت کرده تکنولوژی مورد نیاز مان را به ما نمی‌دهد و ما را برای مصرف کالاهایش می‌خواهد برای همین باید خیلی هوشمندانه در خرید تکنولوژی جلو برویم. در مدت اخیر سیاست غرب زدن اقتصاد کشورمان بود به‌طوری که پس از برجام اتحادیه اروپا تعرفه‌های گمرکی محصولات ایرانی را افزایش داد و سیاست انقباظی به خود گرفت تا کالای ایرانی خریداری نشود.
تسنیم: در ادامه گریزی به برنامه‌های سازمان بسیج علمی- پژوهشی و فناوری خراسان رضوی بزنید و بگویید این سازمان چه برنامه‌هایی را در زمینه اقتصاد مقاومتی دارد؟
جامی: اولویت اول اقتصاد مقاومتی در این سازمان حوزه‌های فناوری دانش‌بنیان است. ما به دنبال این هستیم که با حمایت از شرکت‌های دانش بنیان به مخترعین، مبتکرین و نخبگان کمک کنیم و به جامعه متخصص کشور اعم از دانشجو استاد در تاسیس شرکت‌های دانش بنیان یاری رسانیم تا مسائل مختلف کشور را به دست گیرند و در موضوعات متنوع به ویژه تولید محصولات دانش بنیان همت گمارند.
ما در حوزه نانوتکنولوژی خروجی خوبی داشتیم و در این زمینه کمک شایانی به اقتصاد کرده‌ایم. همانطور که می‌دانید بسیاری از محصولاتی که وارد کشور ما می‌شود با نانو تولید می‌شوند که ما می‌توانیم این محصولات را در کشور تولید و در آینده جایگزین آنها کنیم. همچنین در حوزه بیوتکنولوژی، لیزر، صنایع دفاعی، الکترواپتیک، صنایع غذایی و فناوری‌های نرم اقداماتی را انجام داده‌ایم.
تسنیم: مقام معظم رهبری تاکیدات فراوانی در ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان کرده‌اند در این زمینه چه اقداماتی را انجام داده‌اید؟
جامی: ما از 22 شرکت دانش‌بنیان در ایجاد، شکل‌گیری و هدایت حمایت کرده و به آنها کمک کرده‌ایم. همچنین هفت مرکز رشد در مجموعه استان ایجاد کرده‌ایم که در مرکز رشد نانو چندین محصول تولید شده مانند تولید محصول کمک آسیاب سیمان که یک محصول نانویی و استراتژیک است که کاربر آن کارخانجات سیمان است.
ما این محصول را از آلمان و فرانسه وارد می‌کردیم که اکنون در داخل تولید می‌شود و به کارخانجات تحویل داده‌ایم. در حوزه راداری مرکز رشد ما موفق به تولید سامانه‌های پردازش راداری شدند و تولید خوبی داشتند.
در حال حاضر جامعه دانش بنیان ما 200نفری و جامعه مخترعین ما 1000 نفری است که کمک به شرکت‌های داشن بنیان یکی از برنامه‌های ما است.
رهبر معظم انقلاب فرمودند باید 80000 شرکت دانش‌بنیان در کشور ایجاد شود که این شرکت‌ها ستون اقتصاد کشور هستند در همین باره طبق آمار موجود حدوداً 2000 شرکت دانش بنیان در کشور است که البته فاصله زیادی تا تشکیل این 80 هزار شرکت داریم که نیازمند کار شبانه‌روزی است و رسیدن به این مهم از آرمان‌های سازمان بسیج علمی استان است که این مهم را در لایه‌های مختلف برنامه‌هایمان گنجانده‌ایم.
حمایت‌های ما از شرکت‌های دانش‌بنیان شامل تسهیلات بانکی، حمایت از طرح‌ها و ایده‌ها، حمایت‌های بلاعوض برای کمک به ساخت نمونه اولیه، کمک به تجاری‌سازی، معرفی این شرکت‌ها به دستگاه‌های دولتی، مشاوره، فروش محصولات دانش بنیان در بازار، جذب سرمایه گذای بر روی محصولات یا خریداری دانش فنی بوده است.
انتهای پیام/
