قرائت جزء، مناجات و دعای روز اول ماه مبارک رمضان

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، گردش ماه بار دیگر ما را در آستانه حلول ماه مبارک رمضان قرارداد؛ با ورود به ماه رمضان عبادت خاص این ماه نیز در اذهان تداعی می‌شود؛ ازاین‌رو ماه رمضان را ماه روزه نیز گفته‌اند؛ همچنین چون بنا به روایات مصداق صبر در قرآن روزه دانسته شده است؛ آن را ماه صبر نیز گفته‌اند. ماه خدا و ماه میهمانی الهی از دیگر اسامی است که به‌اعتبارهای مختلف به این ماه عزیز داده شده است؛ بهترین و پرفیض‌ترین عبادت در بهترین ایام و لیالی اوقات، موجبات رشد و تعالی انسان‌ها و دستیابی به قرب الهی را آسانتر می‌سازد و از مصادیق نور علی نور محسوب می‌شود.

دعاى روز اول ماه مبارک رمضان

بسم الله الرحمن الرحیم

اللّهمَ  اجْعلْ صِیامی فـیه صِیـام الصّائِمینَ وقیامی فیهِ قیامَ القائِمینَ ونَبّهْنی فیهِ عن نَومَةِ الغافِلینَ وهَبْ لی جُرمی فیهِ یا الهَ العالَمینَ واعْفُ عنّی یا عافیاً عنِ المجْرمینَ.

خدایا قرار بده روزه مرا در آن روزه داران واقعى و قیام و عبادتم در آن قیام شب زنده داران و بیدارم نما در آن از خواب بى‌خبران و ببخش به من جنایتم را در این روز، اى معبود جهانیان، و در گذر از من اى بخشنده جنایت‌کاران.

صوت دعای روز اول:

دانلود

صوت دعای سحر:

متن دعای سحر

 فایل صوتی ربنا با صدای سلیم مؤذن‌زاده:

سوره آل عمران ــ آیه 8
رَبَّنَا لاَتُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنتَ الْوَهَّابُ
پروردگارا ! دلهای‌مان را پس از آنکه هدایتمان فرمودى منحرف مکن، و از سوى خود رحمتى برما ببخش؛ زیرا تو بسیار بخشنده‌اى.

سوره مؤمنون ــ آیه 109
رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَأَنتَ خَیْرُ الرَّاحِمِینَ
پروردگارا! ما ایمان آوردیم، پس ما را بیامرز و به ما رحم کن که تو بهترین رحم کنندگانى.

سوره کهف ــ آیه 10
رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَةً وَهَیِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا
پروردگارا! رحمتى از نزد خود به ما عطا کن، و براى ما در کارمان زمینه هدایتى فراهم آور.

سوره بقره ــ آیه 250
رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَیْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ
پروردگارا! بر ما صبر و شکیبایى فرو ریز، و گامهای‌مان را استوار ساز، و ما را بر گروه کافران پیروز گردان.

صوت دعای افتتاح:

متن دعا

صوت مراسم شب اول مسجد ارک با نوای حاج منصور ارضی

متن و صوت «یاعلی یاعظیم»

یا عَلِىُّ یا عَظیمُ یا غَفُورُ یا رَحیمُ اَنْتَ الرَّبُّ الْعَظیمُ الَّذى لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىءٌ وَ هُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ وَ هذا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ فَضَّلْتَهُ عَلَى الشُّهُورِ

اى والا، اى بزرگ، اى آمرزنده، اى مهربان، تویى پروردگار بزرگ، آن کسی که همانند او نیست و او شنوا و بینا است و این ماهى است که او آن را بزرگ و گرامى داشته و شرافت و برترى داده بر ماه‌های دیگر

وَ هُوَ الشَّهْرُ الَّذى فَرَضْتَ صِیامَهُ عَلَىَّ وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضانَ الَّذى اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ هُدىً لِلنّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَالْفُرْقانِ وَ جَعَلْتَ فیهِ لَیْلَةَ الْقَدْرِ وَ جَعَلْتَها خَیْراً مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ

و این ماه، ماهى است که او روزه گرفتن را بر من واجب کرده و این ماه، ماه رمضان است همان ماهى که قرآن را در آن فرو فرستادى، قرآنى که راهنمایى برای مردم است و حاوی نشانه‌هایی روشن است برای هدایت و تشخیص (و جداسازی میان حق و باطل)

فَیاذَالْمَنِّ وَ لایُمَنُّ عَلَیْکَ مُنَّ عَلَىَّ بِفَکاکِ رَقَبَتى مِنَ النّارِ فیمَنْ تَمُنُّ عَلَیْهِ وَ اَدْخِلْنِى الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.

و در این ماه شب قدری هست که آن را بهتر و برتر از هزار ماه قرار دادی، پس ای صاحب منت بر ما، که هیچ‌کس بر تو منت ندارد، بر من منت بگذار با رهاسازی من از آتش (عذاب) و مرا همراه با آنان که بر آنها این منت را خواهی گذاشت به‌واسطه رحمت و بزرگواری‌ات داخل بهشت گردان، اى مهربانترین مهربانان.

بسم الله الرحمن الرحیم
اَللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلى اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ، اَللّهُمَّ اَغْنِ کُلَّ فَقیرٍ
خدایا بفرست بر خفتگان در گور نشاط و سرور، خدایا دارا کن هر ندارى را

اَللّهُمَّ اَشْبِعْ کُلَّ جایِعٍ، اَللّهُمَّ اکْسُ کُلَّ عُرْیانٍ
خدایا سیر کن هر گرسنه‌اى را، خدایا بپوشان هر برهنه را

اَللّهُمَّ اقْضِ دَیْنَ کُلِّ مَدینٍ، اَللّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ کُلِّ مَکْرُوبٍ
خدایا ادا کن قرض هر قرضدارى را، خدایا بگشا اندوه هر غمزده را

اَللّهُمَّ رُدَّ کُلَّ غَریبٍ، اَللّهُمَّ فُکَّ کُلَّ اَسیرٍ
خدایا به وطن بازگردان هر دور از وطنى را، خدایا آزاد کن هر اسیرى را

اَللّهُمَّ اَصْلِحْ کُلَّ فاسِدٍ مِنْ اُمُورِ الْمُسْلِمینَ، اَللّهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَریضٍ
خدایا اصلاح کن هر فسادى را از کار مسلمین، خدایا درمان کن هر بیمارى را

اَللّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنا بِغِناکَ، اَللّهُمَّ غَیِّرْ سُوءَ حالِنا بِحُسْنِ حالِکَ
خدایا ببند رخنه فقر ما را به‌وسیله دارایى خود، خدایا بدى حال ما را به خوبى حال خودت مبدل کن

اَللّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّیْنَ وَاَغْنِنا مِنَ الْفَقْرِ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىءٍ قَدیرٌ.
خدایا ادا کن از ما قرض و بدهی‌مان را و بى‌نیازمان کن از ندارى، به‌راستى که تو بر هر چیز توانایى.

 دعای ابو حمزه ثمالی با صدای حاج مهدی سماواتی

قسمت اول

قسمت دوم

قسمت سوم

قسمت چهارم

ترتیل جزء اول قرآن کریم با صدای استاد پرهیزکار

_دانلود

  متن قرآن کریم با صدای قاریان مختلف

آداب مسلمانان کشورهای مختلف درماه رمضان

ماه مبارک رمضان آداب و رسوم و شرایط خاص خود را دارد که آن را از بقیه ماه‌های سال متمایز می‌کند. با این همه مسلمانان مناطق مختلف جهان و بویژه کشورهای اسلامی در این ماه متناسب با فرهنگ‌های خود، هر کدام آداب و رسوم خاص دارند تا به بهترین شکل ممکن از فضیلت این ماه بهره ببرند. مراسمی که از کشوری به کشور دیگر و حتی از شهری به شهر دیگر تفاوت دارد.آنچه در زیر می‌آید نگاهی مجمل به این مراسم و مناسک در برخی از کشورهاست.

گزارش شماره یک:"رمضان در هند"
مسلمانان هند در ماه رمضان مساجد و گلدسته‌ها را با چراغ تزئین می‌کنند و در آنها کلاس‌های قرآنی برگزار می‌کنند. در این ایام مساجد مملو از نمازگزار می‌شود. مسلمانان هندی هنگامی که خرما نباشد با آب و برخی نیز با نمک افطار می‌کنند. این عادتی است که تنها در هند رواج دارد. سفره‌های افطار و سحر مسلمانان هند با غذاهای خاصی به نام «غنجی» همراه است که از برنج، گوشت، آب و مواد دیگر درست می‌شود. سحرخوان نیز در هند نقش برجسته‌ای دارد که پیش از نماز صبح مردم را از خواب بیدار و با به‌پایان رسیدن ماه رمضان از آنها هدیه دریافت می‌کند.

مسلمانان هند در دهه آخر ماه رمضان سنت اعتکاف را برگزار و بر شب قدر تاکید بسیاری می‌کنند. آنها در شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان برای فاتحه خواندن اموات به قبرستان می‌روند و برای آنها قرآن می‌خوانند. در شب قدر عده‌ای از جوانان به کوچه‌ها و خیابان‌ها می‌روند و درهای خانه‌ها را زده و آنها را برای احیای ماه مبارک رمضان صدا می‌کنند و قداست این ماه را یادآور می‌شوند.

"پاکورا" افطاری هندی (هند، پاکستان، بنگلادش، نپال، برمه)

این غذا که در تمام طول سال در کشورهای آسیای جنوبی پخته می‌شود، در ماه رمضان جزء لایفنک سفره‌های افطار مسلمانان این کشورهاست.

پاکورا نوعی اسنک روغنی است که اندازه‌های آن چندان بزرگ نیست و با انواع سبزیجات متنوع پرشده و پس از غلتانده شدن در آرد نخودچی در روغن فراوان سرخ می‌شود. 

پاکورای پیازی که با گشنیز و ادویه‌جات مختلف پر می‌شود، در بنگلادش بیشتر از دیگر انواع آن مرسوم است.

سیستم غذایی در ماه مبارک رمضان

روش صحیح تغذیه در ماه رمضان یکی از موارد مهمی است که لازم است مورد توجه قرار گیرد تا از عوارض جسمی و یا عصبی جلوگیری شود. در غیر اینصورت ممکن است عوارضی حاصل شود که یا روزه گرفتن را عامل آنها محسوب کنند و یا اثرات آن باعث عدم تداوم روزه گرفتن گردد.

تغذیه در ماه مبارک رمضان

بطور کلی چهار فاکتور در تغذیه در ماه رمضان باید مورد توجه قرار گیرد که عبارت اند از:

زمان غذا خوردن:

در ماه مبارک رمضان زمان غذا خوردن اصلی سه مرحلة سحر، افطار و شام می باشد که لازم است کاملاً از هم مجزا باشند. دو زمان سحر و افطار تقریباً مشخص شده است. در سحر لازم است که طوری برنامه ریزی شود که علاوه بر زمان کافی برای ذکر و دعا و عبادت زمان کافی برای غذا خوردن در نظر گرفته شده باشد. یکی از موارد اشتباه غذایی در این مرحله تسریع در غذا خوردن در وقت سحر است که اثرش بعد از چند روز روزه گرفتن در سیستم گوارش خواهد بود مثل سنگینی معده، عدم مراحل هضم طبیعی غذا در طول روز، ترشی معده و در ادامه به ناراحتی های معده و روده دچار خواهند شد.

نکته دیگر در مورد تغذیه در ماه رمضان این است که باید به زمان صرف افطار و شام توجه داشت.نبایستی بدون درنظر داشتن حجم غذای خورده شده در افطار وارد مرحله شام خوردن شد. صرف افطار می بایست در اولین فرصت ممکن صورت گیرد تا تداخلی با زمان شام خوردن پیش نیاید.فاصله زمانی افطار و شام باید آنقدر باشد که در موقع صرف شام غذای هضم نشده در معده نباشد. زمان شام خوردن هم باید طوری برنامه ریزی شود که تا قبل از خواب زمان کافی برای هضم وجود داشته باشد و نباید با شکم پر به رختخواب رفت.

میزان غذا خوردن:

یکی دیگر از نکاتی که در مورد تغذیه در ماه رمضان باید به آن توجه کرد میزان غذا خوردن است.یکی از مشکلات در سیستم غذایی بسیاری از افراد این است که حجم غذا تحت کنترل نیست. حجم غذای افطار باید بسیار کم باشد تا قبل از شام خوردن از معده خارج شده و امکان شام خوردن بدون اثر مضر جانبی وجود داشته باشد. حجم شام باید بنحوی کنترل شود تا هم امکان خوردن میوه بعد از شام باشد، نه تنقلات مرسوم بعد از شام بر محتویات معده فشار آورد، نه مشکلی در روند خواب پیش آید، و نه مانعی بر غذا خوردن در وقت سحر حاصل شود.

چگونه غذا خوردن

یکی از معضلات غذا خوردن خیلی افراد سریع خوردن غذا است که معمولاً یا به دلیل محدودیت زمانی است ویا استرس داشتن در موقع غذا خوردن ویا به رسم عادت. به هر دلیل که باشد تاثیرات مضرش در روی معده بسیار شدید خواهد بود و عواقبی ناگوار به دنبال خواهد داشت. پس در ماه مبارک باید دقت داشت تا تنظیم وقت بصورتی انجام شود تا غذا خوردن در سحر، افطار وشام به تعجیل صورت نگیرد. بنابراین با آرامش غذا خوردن و در شرایط نگرانی ، استرس و ناراحتی غذا نخوردن خیلی در تأمین سلامتی دستگاه گوارش مؤثر است.

انتخاب نوع غذا در ماه رمضان

یکی دیگر از نکات در مورد تغذیه ماه رمضان این است که باید توجه خاصی به نوع غذای مصرفی خود داشته باشید.غذاهایی که ما میخوریم مهمترین فاکتور تعیین کنندة سلامتی و بیماریهای ماست. با کمال تاًسف عوامل متعددی چون عدم اطلاع از مواد غذایی، قدرت هوس در انتخاب، انتخاب غذا در تنوعات مکانی-زمانی، تبلیغات تولید کننده ها، و انتخاب بر اساس قدرت اقتصادی در انتخاب نادرست غذایی ما دخالت دارند.

در این مقاله هدف اشاره به مواد اولیه سالم ویا ناسالم موجود در مواد غذایی نیست بلکه مقصد انتخاب غذاهایی است که برای شام ، سحر و افطار مناسب هستند.تغذیه در ماه رمضان باید به گونه ای باشد غذا های انتخاب شده در سحر، افطار، و شام می بایست مواد لازمه 24 ساعته بدن یعنی کربوهیدراتها، چربی، پروتئین، فیبر، ویتامینها، آنزیم ها و مواد معدنی لازم را به بدن برسانند. به عبارت دیگر بجای افزایش حجم در یک وعده غذا ، تاًمین نیازهای غذایی باید بین غذاهای سحر، افطار، و شام تقسیم شوند.

نکات تغذیه‌ای ماه رمضان در وقت سحر

موارد زیر در موقع سحری خوردن پیشنهاد میشوند:

-خوردن غذا های اصلی با در نظر گرفتن حجم آن، شرایط جسمی ، سنی، وضعیت های خاص روزه گیر و یا داشتن بیماری اشکال ندارد.

-بایستی از چندین نوع غذای پختنی استفاده کرد.

-یکی از نکاتی که باید در مورد تغذیه در ماه رمضان به آن توجه کرد این است که به جای اینکه معده خود را ازچندین نوع غذای پختنی پر کنید، از میوه جات، سبزی جات، صیفی جات، و نوشیدنی های سالم و چای های گیاهی متعدد که به منظور های مختلفی وجود دارند استفاده کنید.

-جای نوشابه های مضر، قندی، رنگی ودارای مواد نگهدارنده از چای های گیاهی متعدد برای تصفیه خون، جگر، کلیه ها، وشستن معده و روده از مواد نامناسبی که توسط غذاها و خوردنی ها وارد بدن میشوند ویا برای جلو گیری از افزایش کلسترول، قند، چربی، فشار خون و… استفاده نمایید.

از چه غذاهایی استفاده کنیم؟

حتماً از غذاهای قلیا ساز مثل میوه ها، سبزیجات، صیفی جات، و غلات نیز به همراه غذا استفاده کنید.خوردن و نوشیدن مواد غذایی را که تولید اسید می نمایند کنترل نمایید مثل: انواع گوشت، ماهی و غذاهای دریایی، لبنیات، تخم مرغ، حبوبات، خشکبار، شکر ، روغن ها وسرکه.

غذا ها را خوب بجوید زیرا بزاق قلیایی(تیالین)در اثر خوب جویدن غذا ، حالت اسیدی آن را تبدیل به قلیایی میکند.از خوردن غذا های رنگیزه دار، طعم دهنده دار، دارای مواد نگهدارنده و نیز از غذا های تصفیه شده مثل: آرد سفید، قند، نوشیدنی های شیرین ورنگی، قهوه، پنیر های فرآوری شده، آب میوه های ساختگی، سوسیس و کالباس که عوارض متعدد غیر قابل جبرانی دارند و بعضی نیز باعث خستگی روزانه می شوند پرهیز کنید.

-از خوردن نمک تا حد امکان بپرهیزید.

-یکی دیگر از نکات تغذیه ایی در ماه رمضان این است که از خوردن آب قبل از خوردن سحری خودداری کنید و همچنین از خوردن نوشابه های قند دار نیز در وقت سحر جلوگیری کنید.

نکات تغذیه‌ای ماه رمضان در وقت افطار:

به دلایل مختلف غذا های افطار نباید شامل غذا های اصلی، حجیم وسنگین باشد زیرا:

-معده مدتی خالی بوده و نبایستی به یکباره آنرا به فعالیت وادا شت.

-باید معده آمادگی پذیرش شام را داشته با شد.

-ابتدا با مقداری آب گرم و خرما، خوردن را آغاز کنید.

-خوردن مقداری کمی آش بدون حبوبات توصیه می شود.

-از غذا های بدون چربی در افطار استفاده نمایید.

-از خوردن آجیل جات، بستنی، چیبس، گوشت جات، پنیر، ماست وشیر پر چرب در افطار بپرهیزید.

-در خوردن شیرینی جات در موقع افطار افراط نکنید از قند های ساده بجای قند های مرکب استفاده کنید تا بتوا نید به میزان لازم شام صرف کنید.

-در خوردن نوشیدنی اصراف نکنید زیرا مانع شام خوردن خواهد شد.

نکات تغذیه‌ای ماه رمضان در وقت شام:

همانطور که گفته شد سعی کنید بین افطار و شام فاصله کوتاه باشد.

-قبل از شام آب میل نکنید.

-اگر حجم غذا ی شام بیش از حد باشد، هم خواب را تحت تاًثیر قرار میدهد ، هم مانع خوردن غذادر سحر خواهد شد و هم تکرار آن باعث سوء هاضمه و بروز بیماری های گوارشی خواهد شد.

-حجم شام باید آنقدر کنترل شده باشد که جلو خوردن میوه جات را نگیرد.

-اگر بعد از شام قصد خوردن تنقلات را دارید، از قبل میزان شام را کنترل نمایید.

-آنچه در مورد خوردن سحری قابل ملاحظه است ، در مورد شام هم صادق است.

رمضان چیست؟

رمضان از ماده «رمض » و اصل آن به معنای شدت تابش آفتا ب ر خاک است . علت این تسمیه آنست که عرب ماهها را با زمانی که در آن واقع شوند نامگذاری کرده است . رمضان در زمان شدت گرما بود و جمع آن را رمضانات گفته‌اند و گفته شده رمضان از نامهای خداوند است . از مجاهد نقل شده که نگو رمضان بلکه بگو ماه رمضان ، زیرا تو نمی‌دانی رمضان چیست؟  نظیر این سخن با اندکی تفاوت در المیزان نیز آمده است .در مختار الصحاح ضمن قبول وجه تسمیه رمضان طبق قول مجمع البیان ، گفته است نماز ظهر ، نماز رمض خوانده می شود زیرا باید آن را در اوج شدت آفتاب خواند. همانجا علاوه بر آنکه جمع رمضان را رمضانات نوشته ، تصریح می کند که ارمضا نیز جمع کلمه رمضان است و هم در آن کتاب رمض به معنای احتراق نیز می باشد ، که در این صورت ماه رمضان را از آن جهت رمضان می گویند که با سوختن گناهان مومنان ، آنها پاک شده و زوائد روحی و روانی افراد صالح تصفیه می شود.

میبدی در تفسیر خود وجه تسمیه رمضان را اینگونه می گوید:

اشتیاق "رمضان" از "رمضا" است یا از "رمض" . اگر از رمضا است ، آن سنگ گرم باشد که هر چه در آن نهند بسوزد و اگر از رمض است باران باشد که به هرچه برسد آن را بشوید. مصطفی صلی الله علیه و آله را پرسیدند که رمضان چه باشد؟ گفت: ارمض الله فیه دنوب المؤمنین و غفرهالهم.  خدواند گناهان مؤمنان را شسته و یامی سوزاند و آنها را می آمرزد.

ماه رمضان به خاطر نزول قرآن در آن ماه ، برتر شده است . خدواند متعال در آیه 185 سوره بقره می فرماید: «شهر رمضان الذی انزل فیه القران هدی للناس و بینات من الهدی و الفرقان فمن شهد منکم الشهر فلیصه ...» ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن برای هدایت بشر و راهنمایی و تشخیص حق از باطل نازل شده است . پس هر کس ماه رمضان را دریابد باید تمام آن ماه را روزه بدارد...

ای مردم در این ماه درهای بهشت بازست، پس از پروردگارتان بخواهید که آن را به روی شما نبندد و درهای دوزخ بسته است پس از پروردگارتان بخواهید که آن را به روی شما باز نکند.

نه تنها قرآن در ماه رمضان فرو فرستاده شده است ، بلکه کتب دیگر آسمانی نیز در این ماه نازل شده اند . امام صادق علیه السلام در این باره می فرماید :« نزلت التوراه فی ست مضین من شهر رمضان ...» شش ، دوازده وهیجده روز از ماه رمضان گذشته بود که به ترتیب تورات ، انجیل و زبور نازل شد و قرآن در شب قدر فرو فرستاده شد. علاوه بر آن مصحف ابراهیم و نوح و ... در این ماه نازل شده است . پس می توان گفت که ماه رمضان ، ماه نزول کتب آسمانی است که خود رحمتی است از طرف خداوند برای بندگان که با ماه رحمت خدا سازگاری نیز دارد.

طبق تصریح بیشتر دانشمندان اهل سنت ، بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز در این ماه انجام پذیرفته است . بر این اساس ماه رمضان می تواند به ماه بعثت نیز نام یابد. بر اساس نظر این گروه از دانشمندان ، بعثت پیامبر در یکی از روزهای 17 و 18 و 24 صورت پذیرفت ، اینان از یک سو چون بعثت را مقارن با نزول قرآن دانسته و از سوی دیگر و به تصریح خود قرآن ، قرآن در ماه رمضان نازل شده است و نیز با استناد به برخی روایات ، این رای را پذیرفته اند که مستندات آنها و دلایل مخالفان این نظریه و نظریات دیگر به ویژه در درسنامه علوم قرآنی آمده که خوانندگان به این بحثهای نسبتا مفصل مراجعه کنند.

انس بن مالک می گوید:از رسول خدا شنیدم که فرمود : این ماه رمضانست که آمده ، در آن درهای بهشت باز و درهای آتش بسته و شیاطین در غل و زنجیر می باشند.

در ماه رمضان شب قدر قرار دارد و به این وسیله یعنی به وسیله شب قدر نیز ماه رمضان از دیگر ماههای سال متمایز می شود . همان شب قدری که از هزار ماه بهتر است و زمین از حضور ملائکه و روح بر می شود . در شرافت شب قدر همین بس که اولیای الهی به خاطر درک آن ، تمام شبهای سال و یا حداقل تمام شبهای ماه رمضان را تا صبح به عبادت و تضرع می پرداختند تا آن را درک نمایند . شب قدر قبل از بعثت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نیز وجود داشته و استمرار آن تا آخر الزمان مورد قبول اکثر قریب به اتفاق دانشمندان است و روایات نیز آن را تاکید می کند و چون شب قدر به تصریح قرآن و استظهاری که از آیات سوره قدر و آیه 185 سوره بقره می شود ، در ماه رمضان قرار دارد، پس رمضان از ابتدا تاکنون دارای این شرافت بوده است .

غفران الهی در ماه رمضان بیش از ماههای دیگر شامل حال بندگان می شود . به طوری که رسول گرامی اسلام «ص » ضمن روایتی می فرماید :«...در روز اول ماه رمضان دستهای شیاطین در غل و زنجیر است و در هر شب هفتاد هزار نفر آمرزیده می شوند . وقتی شب قدر شد خدا به اندازه ای که در ماه رجب و شعبان و رمضان تا آن زمان آمرزیده است . می آمرزد و بین مومن و برادرش دشمنی باقی نمی ماند ...»

در کشف الاسرار و عده الابرار خطبه ای نسبتا مفصل از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده که آن حضرت آن را در آخر ماه شعبان ایراد فرموده است . به دلیل مفصل بودن آن ، ترجمه چند جمله را می آوریم:«ای مردم ...ماه رمضان ماهی است که ابتدایش رحمت ، میانه اش مغفرت و انتهایش رهایی از آتش است ... و آن ماه صبر است و ثواب صبر، بهشت است و آن ماه تصفیه است و ماهی است که در آن روزی مومن زیاد می شود ...»رسول گرامی اسلام (ص ) در آخرین جمعه ماه شعبان خطبه ای خواند که بهترین گویایی را در عظمن رمضان دارا می باشد که ما برای تبرک و تاثیر بیشتر بر نفوس ، به بخشی از این خطبه اشاره می کنیم :

علی (ع) فرمود: برخاستم و عرض کردم : ای فرستاده خدا برترین اعمال در این ماه چیست ؟ فرمود : این ابوالحسن ! بهترین اعمال در این ماه پرهیز از محرمات الهی است

« ای مردم ! ماه خدا با برکت ، آمرزش و رحمت به سوی شما رو آورده است . این ماه نزد خدا برترین ماههاست . روزهای آن برتر از روزهای دیگر و شبهای آن بهترین شبها و لحظات و ساعات این ماه بهترین ساعات است . ماهی است که به میهمانی خدا دعوت شده اید و از کسانی که مورد اکرام خدا هستند، می باشید. نفسهای شما همچون تسبیح خدا ، خوابتان چون عبادت ، اعمالتان مقبول و دعایتان مستجاب است . بنابراین با نیتهای خالص و دلهای پاک از خداوند بخواهید تا شما را در روزه داشتن و تلاوت قرآن در این ماه توفیق دهد. چرا که بدبخت کسی ایت که از آمرزش الهی در این اه بزرگ محروم گردد. باگرسنگی و تشنگی خویش در این ماه به یاد گرسنگی و تشنگی رستاخیز باشید ، بر فقرا و بینوایان بخشش کنید ، پیران خویش را گرامی دارید . به خردسالان رحمت آورید و پیوند خویشاوندی را محکم سازید.

زبانهایتان را از گناه بازدارید ، چشمان خویش را از آنچه نگاه کردنش حلال نیست بپوشانید. گوشهای خویش را از آنچه شنیدنش حرام است ، بازدارید ، بر یتیمان مردم شفقت و محبت کنید تا با یتیمان شما چنین کنند ... از گناهانتان بسوی خدا توبه کنید ، هنگام نماز دستهایتان را برای دعا به سوی خدا بلند کنید ، مسلما وقت نماز بهترین ساعات است که خداوند با رحمت به بندگانش نگاه می کند . وقتی می خوانندش ، آنها را اجابت می کند... ای مردم جانهایتان مرهون اعمالتان است، پس آن را به وسیله استغفار آزاد کنید و پشتهایتان با گناه سنگین شده است ، پس آن را با طول سجود خود سبک کنید .

بدانید که خداوند به عزتش قسم یاد کرده که نمازگزاران و سجده  کنندگان را عذاب ندهد . روز رستاخیزی که مردم نزد پروردگار جهانیان قیام می کنند، هرگز به آنان آتش را نشان نمی دهد...

هر کس جلوی شر را بگیرد، روز قیامت خداوند غضبش را از او می پوشاند و کسی که یتیمی را اکرام کند ، خداوند روز قیامت او را گرامی دارد و کسی که رحمتش را در  آن به دیگران برساند، خداوند روز قیامت رحمتش را به او می رساند و کسی که رحمتش را در این ماه قطع کند ، خدا نیز رحمتش را در روز قیامت از او قطع کند.... و کسی که یک آیه از آیات قرآن را تلاوت کند ، مانند اینست که اجر ختم قرآن را در غیر ماه رمضان برده باشد...

ای مردم در این ماه درهای بهشت بازست، پس از پروردگارتان بخواهید که آن را به روی شما نبندد و درهای دوزخ بسته است پس از پروردگارتان بخواهید که آن را به روی شما باز نکند. شیاطین در این ماه در غل و زنجیرند، از پروردگارتان بخواهید که آنان را بر شما مسلط نکند. علی (ع) فرمود: برخاستم و عرض کردم : ای فرستاده خدا برترین اعمال در این ماه چیست ؟ فرمود : این ابوالحسن ! بهترین اعمال در این ماه پرهیز از محرمات الهی است .»

فلسفه و حکمت روزه

روزه از نظر بهداشت جسم و سلامت‏ بدن و ابعاد دیگر داراى فواید فراوانى است، روزه در سلامت معده و پاکسازى آن از انواع غذاها که موجب انواع بیمارى‏هاست اثرات فوق العاده‏اى دارد.

مرکز بیماریها معده است

پیامبر خدا فرمود: «المعدة بیت کل داء، و الحمئة راس کل دواء»

معده مرکز و خانه هر دردى است، و پرهیز و اجتناب (از غذاهاى نامناسب و زیاد خورى) اساس و راس هرداروى شفابخش است.
پیامبر(ص) سه باب از علوم بروى ما گشود

پیامبر عظیم الشان اسلام در یک بیانیه کوتاه، اثرات و فوائد سه چیز را به این شرح بیان می ‏فرماید: «اغزوا تغنموا، و صوموا تصحوا، و سافروا تستغنوا» اول، جنگ و جهاد کنید تا مستغنى شوید، که غنائم جنگى باعث استغنا می ‏باشد، دوم، روزه بگیرید تا صحت و سلامتى خویش را تضمین کنید، سوم، سفر کنید تا مالدار شوید، زیرا مسافرت و حمل کالاى تجارتى از شهرى به شهر دیگر یا از کشورى به کشور دیگر باعث رفع نیازمندی ‏هاى جامعه و عمران کشورها می ‏گردد، در این سه جمله پیامبر(صلى الله علیه و آله) سه باب از درهاى علم: جهاد (که خود باعث تمکن و امکانات مالى مى‏شود)، بهداشت جسم و اقتصاد جامعه را بر روى ما می ‏گشاید.

امام على(ع) در فلسفه روزه چه می ‏فرماید؟

ما اگر پویاى فلسفه روزه و حکمت تشریع آن باشیم و از خواص و فوائد آن بخواهیم اطلاعات بیشترى پیدا کنیم و به اشکال تراشیهاى منتقدین پاسخ اقناع کننده بدهیم به سخنان حکیمانه و درربار حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه گوش فرا می ‏دهیم در قسمتى از این خطبه امام می ‏فرماید: «و مجاهدة الصیام فى الایام المفروضات، تسکینا لاطرافهم، و تخشیعا لابصارهم، و تذلیلا لنفوسهم و تخفیضا لقلوبهم، و اذهابا للخیلاء عنهم لما فى ذلک من تعفیر عتاق الوجوه بالتراب تواضعا و التصاق کرائم الجوارح بالارض تصاغرا و لحقوق البطون بالمتون من الصیام تذللا» (2) امیرمؤمنان علیه السلام به دنباله مطالب ارزشمندى می‏ فرماید: از خدا بترسید و از کیفر تباهکارى در دنیا، و از زیان ستمگرى در آخرت ... و خداوند بندگان مؤمنش را حفظ می ‏فرماید، به وسیله نمازها و زکاتها، ( و سپس فوائد و پاره‏اى از علل و فلسفه روزه را بیان می ‏فرماید) و کوشش در گرفتن روزه در روزهاى واجب، براى آرام ماندن دست و پا و اندام و دیگر ایشان (از معصیت و نافرمانى) و چشم به زیر انداختنشان و فروتنى جانهاشان، و زبونى دلهاشان، و بیرون کردن کبر و خودپسندى از آنان، چون در نماز است مالیدن رخسارهاى نیکو براى فروتنى، و (هنگام سجده نمودن) چسبانیدن اعضاء شریفه (هفت موضع) را به زمین براى اظهار کوچکى و «ذلت‏ به پیشگاه با عظمتش‏» و در روزه رسیدن شکمها به پشتها براى خضوع و ناچیز دانستن خویش که روزه و نماز و زکات فلسفه ‏اش سازندگى و تزکیه، و تذلل و تقلل به پیشگاه حضرت حق است، و از چیزهائى است که می تواند آدمى را از چنگ شیطان نجات بخشد، و از انواع بیماریهاى ظاهرى و باطنى برهاند، و مخصوصا درس مقاومت و مبارزه را عملا یاد آدمى دهد، مخصوصا روزه است که از امتیازات بخصوص برخوردار است، که پاداش آن فقط به خداوند بزرگ برگزار شده است. که امیرالمؤمنین(علیه السلام) درجائى دیگر می ‏فرماید:«و الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق‏»

روزه براى آزمایش اخلاص مردم است

خداوند روزه را براى آزمایش اخلاص مردم واجب فرموده است، که روزه در اخلاص عمل بسیار مؤثر است، یعنى کسى که روزه می ‏گیرد و تمامى روز را با همه امکان بخوردنیها و آشامیدنی ‏هایى که در اختیار دارد، در عین حال امساک می ‏نماید، جز اخلاص به پیشگاه حضرت حق مفهومى دیگر ندارد، و در قسمتى از نهج البلاغه می ‏فرماید: «و صوم شهر رمضان فانه جنة من العقاب‏»   و یکى از دلائل وجوب روزه این است که روزه ماه رمضان سپر است از عقاب الهى، یعنى روزه موجب غفران و آمرزش گناهان و معاصى انسان است، که به وسیله روزه نجات از آتش جهنم و عقوبت پروردگار به دست می ‏آید.

خدایا از گرسنگى بتو پناه می ‏آوریم

فوائد کم خورى از نظر بهداشت و تندرستى جسم و روح، درست است که آدمى تاب گرسنگى زیاد را ندارد، و اسلام هم نخواسته است که انسان خود را در زحمت تحمل گرسنگى زیاد قرار دهد، بلکه در بعضى روایات رسیده است: «اللهم اعوذبک من الجوع‏»   خدایا از گرسنگى به تو پناه می ‏برم، ولى در عین حال باید متوجه بود، که مقدارى از گرسنگى براى انسان لازم است! و فوائد بسیارى در بردارد، و بر عکس پورخورى و سیر بیمارى زیادى به همراه می ‏آورد.

از نظر بهداشت و تندرستى، باید غذا کمتر مصرف شود، و هنوز اشتهاء تمام نشده، دست از غذا خوردن بکشد، به تجربه ثابت‏ شده است. افرادى که کم می ‏خورند، از کسانى که همیشه سیر می ‏خورند سالم‏تر می ‏باشند، و تندرست ‏ترند.

ابعادى در فلسفه روزه از بیان امام صادق(ع)

هشام بن حکم از رئیس مذهب تشیع حضرت جعفر بن محمد (علیهما السلام) می ‏پرسد از علت و فلسفه روزه، امام می ‏فرماید: «انما فرض الله الصیام لیستوى به الغنى و القیر و ذلک ان الغنى لم یکن لیجد مس الجوع، فیرحم الفقیر، لان الغنى کلما اراد شیئا قدر علیه، فاراد الله تعالى ان یسوى بین خلقه، و ان یذیق الغنى مس الجوع و الالم لیرق على الضعیف و یرحم الجائع‏»

حضرت صادق(علیه السلام): براستى خداوند روزه را واجب کرد، تا به وسیله او بین اغنیاء و فقراء مساوات و برابرى به وجود آید، و این براى آن است که ثروتمندانى که هرگز درد گرسنگى را احساس نکرده ‏اند، به فقراء ترحم نمایند، زیرا اغنیاء هرگاه (خوردنى و آشامیدنى را) اراده نمودند (و هوس هر نوع ماکولات و مشروبات کردند) برایشان میسر است، پس خداوند متعال «روزه را واجب نموده‏» که تا بین بندگانش از فقیر و غنى، برابرى به وجود آورد، و اینکه سرمایه داران مسلمان الم جوع و گرسنگى را لمس نمایند، تا بر ضعفاء رقت آوردند، و بر گرسنگان عالم ترحم نمایند، (و این تنها شعار اسلام است، آرى تنها مکتبى که به حال گرسنگان عالم ترحم نمایند، (و این تنها شعار اسلام است، آرى تنها مکتبى که به حال گرسنگان و محرومان می ‏اندیشد اسلام است.

خصال هفتگانه مخصوص روزه ‏داران

در حدیثى طویل حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) از پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) چنین نقل مى‏ فرماید که پیامبر (صلى الله علیه و آله) فرمود: «ما من مؤمن یصوم شهر رمضان احتسابا الا اوجب الله تبارک و تعالى له سبع خصال: اولها یذوب الحرام من جسده، و الثانیة یقرب من رحمة الله عزوجل، و الثالثة قد کفر خطیئة ابیه آدم، و الرابعة یهون الله علیه سکرات الموت و الخامسة امان من الجوع و العطش یوم القیمة و السادسة یطعمه الله عزوجل من طیبات الجنة، و السابعة یعطیه الله عزوجل برائة من النار، قال: صدقت‏یا محمد»  .

هیچ مؤمنى نیست که ماه رمضان را فقط به حساب خدا روزه بگیرد، مگر آنکه خداى تبارک و تعالى فت‏خصلت را براى او واجب و لازم گرداند: 1- هر چه حرام در پیگرش باشد محو و ذوب گرداند، 2- به حمت‏ خداى عزوجل نزدیک می ‏شود، 3- (با روزه خویش) خطاى پدرش حضرت آدم را می ‏پوشاند، 4- خداوند لحظات جان کندن را بر وى آسان گرداند، 5- از گرسنگى و تشنگى روز قیامت در امان خواهد بود، 6- خداى عزوجل از خوراکیهاى لذیذ بهشتى او را نصیب دهد، 7- خداى و عزوجل برائت و بیزارى از آتش دوزخ را به او عطا فرماید. (پرسش کننده در این حدیث مفصل، عالم یهودى بود) که عرض کرد راست گفتى اى محمد.

فلسفه و دلائل وجوب روزه از امام رضا(ع)

امام رضا(علیه السلام) در فلسفه و دلائل وجوب روزه می ‏فرماید: «انما امروا بالصوم لکى یعرفوا الم الجوع و العطش، فیستدلوا على فقر الآخرة، و لیکون الصائم خاشعا ذلیلا مستکینا ماجورا و محتسبا عارفا، صابرا على ما اصابه من الجوع و العطش، فیستوجب الثواب مع ما فیه من الامساک عن الشهوات و یکون ذلک واعظا لهم فى العاجل و رائضا لهم على اداء ما کلفهم و دلیلا لهم فى الآجل و لیعرفوا شدة مبلغ ذلک على اهل الفقر و المسکنة فى الدنیا فیؤدوا الیهم ما افترض الله لهم فى اموالهم‏»

وقتى از حضرت درباره فلسفه روزه می ‏پرسند، می ‏فرماید: همانا (مردم) مامور به روزه شدند تا بشناسند درد و ناگواریهاى گرسنگى و تشنگى را، و آنگاه استدلال کنند بر سختیهاى گرسنگى و تشنگى و فقر آخرت، (که پیامبر صلى الله علیه و آله در خطبه شعبانیه می ‏فرمود: و اذکروا بجوعکم و عطشکم جوع یوم القیمة و عطشة، یاد آورید از گرسنگى و تشنگى روزه داریتان گرسنگیها و تشنگیهاى روز قیامت را، که این یادآورى انسان را به فکر تدارک قیامت می ‏اندازد که تا سعى کند، جد و جهد بیشترى در کسب رضاى خداوند و کمک به مخلوق ضعیفش بنماید و آنان را از امکانات مادى و غیر مادى خویش بهره ‏مند سازد).

(آنگاه امام علیه السلام خصوصیات صائم را این چنین توصیف می ‏فرماید) و هر آینه روزه ‏دار باید (به پیشگاه خداوند) بنده‏اى خاشع و ذلیل و داراى استکانت و وقار باشد، (و خود و عمل خویش را) ماجور و مثاب دانسته، (و بداند که اعمال و زحماتش) به حساب می ‏آید، (و نادیده گرفته نمی ‏شود) و در همه حال به آنچه که انجام می ‏دهد از عبادات عارف باشد، و بر آنچه که از گرسنگى و تشنگى به او مى‏رسد صبر کند، و در آن هنگام با امساک از شهوات (و پیروى نکردن از نفس اماره بسوء) مستوجب ثواب فراوانى می ‏شود، (و خداوند اجر و ثواب عبادت روزه ‏داریش را به او مرحمت‏ خواهد فرمود) و این اوصاف حمیده (که براى صائم ذکر شد) واعظ خوبى براى روزه‏ داران در دنیا خواهد شد، (که اثرات وضعى این اوصاف کاملا در چهره و اعمال و رفتار آنان مشهود خواهد گشت) و رائض و راغب است‏بر روزه‏داران بر اداء آنچه که مکلف به آنند و راهنماى خوبى براى آنان است در عالم عقبى، و آنان باید بشناسند شدت و اهمیت مشکلات فقرا و بیچارگان را که تا رحمت آورند بر فقراء و مساکین در دنیا، سپس اداء نمایند حقوق آنان را که خداوند در اموالشان مقرر فرموده است. (یعنى اینطور نباشد که خود خوب بخورند و بپوشند و دیگران گرسنه باشند).

شاعر عرب «حاتم بن عبد الله طائى‏» می ‏گوید:

و حسبک داء ان تبیت‏ببطنة و حولک اکباد تحن الى القد!

یعنى: این درد براى تو بس است که شب با شکم پر بخوابى و در گردت جگرها باشد که قدح پوستى را آرزو کنند (و براى آنان فراهم نشود چه جاى آنکه طعام داشته باشند.

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه سایر رسانه ها