موزه‌ها و اماکن تاریخی استان مرکزی طنینی به بلندای تاریخ و هویت سرزمین آفتاب

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک سفر به تاریخ و لمس خاطرات مربوط به نیاکان و گذشتگان موضوعی است که همواره با مدد وجود موزه‌ها امکان پذیر است و به یاری آنها می‌توان به دوره‌های قبل سفر کرده و از آنان پند و عبرت گرفت.

عید ایامی است که بسیاری از افراد قسمتی از زمان خود را صرف سیر و سفر می‌کنند و عده‌ای دیگر نیز ترجیح می‌دهند فارغ از طبیعت‌گردی با مراجعه به شهرهای مختلف بازدید از موزه‌ها را تجربه کرده و لذت ببرند.

استان مرکزی با توجه به قرارگیری در شاهراه ارتباطی کشور همه ساله با فرارسیدن نوروز خیل عظیمی از مسافران را به سمت خود فرا می‌خواند و با تعدد جاذبه‌های گردشگری فراوان در خود می‌توانند به نیازهای آنان در حوزه گردشگری پاسخ دهند.

در سطح استان مرکزی تعداد 8 موزه در حوزه‌های مختلف از مردم‌شناسی، صنایع دستی، باستان‌شناسی، خط کتابت وجود دارد که مسافران نوروزی با توجه به مقصد خود به شهرهای مختلف استان مرکزی آنها را انتخاب و بازدید داشته باشند.

موزه‌ها هرکدام به عنوان سفیری به منظور بازتاب ارزش‌های فرهنگی مربوط به گذشته هستند و از آنها می‌توان به عنوان دریچه‌هایی از معرفی تمدن غنی کشور و استان مرکزی باشد.

ساوه: مسجد جامع ساوه نخستین مکان تاریخی ثبت شده در آثار ملی استان مرکزی

مسافرانی که به شهر ساوه استان مرکزی سفر می‌کنند می‌توانند به مسجد جامع ساوه که مربوط به دوره تاریخی آل‌بویه تا قاجار است به عنوان یکی از موزه های استان مرکزی مراجعه کرده و از این بنای تاریخی دیدن کنند.

بهای بلیط مربوط به این موزه برای مسافران ایرانی 2 هزار تومان و برای گردشگران خارجی 8 هزار تومن است و برای کسب هرگونه اطلاعاتی می توانند 086422225710 شماره‌گیری کنند.

مسجد جامع ساوه از اولین مسجدهایی است که در ایران و در شهر ساوه ساخته شده و طی دوره‌های مختلف توسط هنرمندان ایرانی تزئین و مرمت شد.

این مسجد از خشت و گل ساخته‌ شده که در نوع خود بی‌نظیراست که این بنا مشتمل بر یک صحن و گنبدی در جنوب، دو ایوان، یک مناره، چند شبستان، محراب‌هایی متعدد و قدیمی با خطوط کوفی و دو محراب از دوره صفویه با خط ثلث است.

این بنا دارای شبستان‌ها و دهلیزهای زیبای آجری است که هر چشمه به عرض 5٫3 و طول 20 متر است و از آثار سده ششم و عصر سلجوقیان به شمار می‌رود.

محراب آن دارای کتیبه‌های متعدد عمودی و افقی است که سه جانب آن را فرا گرفته و روی آن سوره‌هایی از قرآن (سوره قدر، اخلاص، جمعه) به خط ثلث و کوفی گچبری شده و در ضلع غربی میان شبستان‌های این بنا، ایوان باشکوه و رفیعی قرار دارد که در هر جانب این ایوان، حجره‌ای با درگاه تنگ و کوتاه نمودار است.

گنبد این بنای تاریخی به قطر 14 و ارتفاع 17 متر می‌باشد که ساق یا گردنه گنبد 4 متر ارتفاع دارد و آراسته به کاشی‌های معقر است.

مسجد جامع ساوه که 4 هزار و 200 متر مربع وسعت دارد، در سال 1310 به عنوان نخستین مکان تاریخی استان مرکزی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

گنبد چهارسوق ساوه نمایش هنر معماری

گنبد چهارسوق که موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی است می‌تواند گزینه دیگری برای مسافران نوروزی به شهر ساوه باشد و بهای بلیط برای مسافران داخلی 2هزار تومان و گردشگران خارجی 8 هزارتومان است.

این بنا که به نام گنبد چهار سوق یا تکیه چهار سوق معروف و عبارت است از یک ساختمان که در چهار ضلع شمال و جنوب و شرق و غرب آن چهار دالان داشته که در قدیم به چهار بازار راه می‌یافته است در شمال این گنبد بازار بزرگ ساوه و در جنوب غرب آن یک بازارچه کوچک با چند مغازه باقی مانده است هشت ضلع دیگر این بنا در داخل به صورت حجره هایی بوده که در ایام دهه عاشورا به عنوان تکیه از این محل استفاده می‌شده است به همین مناسبت این بنا به نام تکیه چهار سوق نیز معروف است در بدنه چهار سوق هشت پنجره نورگیر وجود دارد که در بالای سقف حجره‌ها واقع شده اند و در قسمت فوقانی گنبد نیز پنج پنجره نورگیر وجود داشته است.

گنبد این بنا به واسطه حجم زیاد که قاعده آن به قطر 11.14 متر و ارتفاع آن در حدود 14 متر تا کف فعلی می باشد یک میزان بالا نرفته بلکه بایک دور آرام در وسطتشکیل شده و دوباره به طرف بالا ادامه یافته و فرم شلجمی پیدا نموده است مصالح ساختمانی این بنا ،گل آهک، گچ و کاشی وآجر است و گنبد نیز با نوارهای واشکال بیست ضلعی، دوازده ضلعی، شش ضلعی و سه گوش با نقوش پیکانی تزئین شده است. داخل این اشکال به وسیله گچبری آراسته شده است.

گنبد چهار سوق با دهانه ای نزدیک به 15 متر و ارتفاعی به همین اندازه از بیرون دارای پلان دوازده ضلعی است که از داخل بنا مدور بوده و شامل 4 دالان و 8 حجره می باشد این بنا در گذشته به عنوان محور اتصال راسته اصلی و مسیر اصلی بازار بوده و در دوره هایی نیز به عنوان تکیه جهت برگزاری مراسم عزاداری و نیز به عنوان زورخانه جهت انجام ورزشهای باستانی کاری داشته است که در اثر آتش سوزی تزئینات پوشش داخلی گنبد از بین رفته است از جمله تزئینات باقی مانده در پا کار گنبد اسماء الله.. محمد(ص) و علی (ع) می باشد که به خط کوفی بنایی و با کاشی اجرا گردیده است .

این بنا در سال 1356 به شماره 1382 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و در تاریخ 28 مرداد 86 به مناسب روز جهانی صنایع دستی به عنوان موزه مردم شناسی شهرستان ساوه مورد بهره برداری قرار گرفته است.

در این موزه اشیای همچون کتب خطی و دست نویس ،انواع قفلهای قدیمی ، ظروف مسی و سفالی،سکه و اسناد خطی، سنگ قبرهایی مربوط به دوره قاجار و همچنین پیکرک هایی که نشانگر پوششهای مختلف مردم ساوه در زمان قاجار می باشد به نمایش در آمده است.

خمین: مسافران نوروزی میهمان موزه قلعه سالار محتشم شوند

قلعه سالار محتشم در داخل بافت قدیمی شهر خمین در شمال غربی شهر واقع که این بنای قدیمی از در و پنجره و سقف چوبی ساخته شده و درحال حاضر به در قالب موزه مردم شناسی کاربری دارد.

سالار محتشم با نام اصلی میرزا علی خان کمره ای فرزند علی قلی خان سرهنگ و از صاحب منصبان دوره قاجار بوده که به دلیل خدمات خود از طرف دولت وقت و احمد شاه قاجار در سال 1332 ه.ق و به پیشنهاد علاءالسلطنه وزیر داخله، ملقب به سالار محتشم می‌شود و این بنا از ساخته های او است.

این بنا مأمن و پناهگاه مردم هنگام هجوم دزدان و اشرار به شهر و همچنین محل تجمع دسته‌های عزاداری در ماه محرم در گذشته های دور بوده کهاز نظر سبک معماری تلفیقی از معماری کلاسیک اروپا و معماری سنتی و ایران است.

طبقه اول این قلعه به کارگاه صنایع دستی و طبقه دوم آن به موزه مردم شناسی تقسیم شده و تلاش می‌شود آداب و رسوم و فرهنگ مردم شهرستان خمین در معرض دید عموم قرار گیرد..

مسافرانی که به قصد بازدید از بیت تاریخی امام خمینی(ره) راهی شهر خمین می شوند می توانند به موزه سالار محتشم این شهرستان مراجعه کرده و سیری در تاریخ گذشتگان و پیشینیان داشته باشند و شماره 08646246002می تواند آنان را یاری کند.

این موزه در حوزه مردم شناسی بوده و تاریخ قاجاریه را برای نسل امروزی روایت می کنند و علاقه مندان و مسافران می توانند با پرداخت 2هزارتومان بهای بلیط دیدن کنند و گردشگران خارجی نیز میزان 8هزار تومان به منظور بازدید پرداخت کنند.

آشتیان: موزه مردم شناسی آشتیان راوی فرهنگ و تاریخ سرزمین تمدن و دانش

آشتیان به عنوان یکی دیگر از شهرهای استان مرکزی است که با دارا بودن موزه مردم شناسی آشتیان می تواند میزبان خوبی برای مسافران نوروزی باشد و علاقه مندان می توانند با شماره 08637226550اطللاعات لازم را به دست بیاروند.

موزه مردم شناسی آشتیان یکی از مکانهای دیدنی تاریخی و فرهنگی استان مرکزی به شمار می رود که این بنا موزه مربوط به دوره قاجار با800 متر مربع وسعت در سه طبقه شامل اتاقهای متعدد تو درتو، شاه نشین، آب انبار، مطبخ و فضاهای جانبی احداث شده است

در این موزه 150 قلم اشیا تاریخی شامل اشیا تاریخی شامل ظروف سفالی، لوازم آهنگری، ظروف آشپزخانه، گلیم دست بافت و رودوزی‌های سنتی منطقه مانند گیوه و سفره های نقش دار و تعدادی از اشیاء تاریخی کشف شده در شهرستان مانند ظروف سفالی متعلق به دوره های قبل از میلاد و دوره اموی نگهداری می شود.

این موزه مربوط به دوره قاجاریه است و با پرداخت 2 هزار تومان برای  مسافران نوروزی  و بهای 8هزار تومانی برای گردشگران خارجی از آن دیدن کنند.

فراهان: تکیه فرمهین موزه‌ای به وسعت تاریخ و دیانت مردمان فراهان

عده‌ای از مسافران نوروزی هستند که مسیر عبود آنها از شهر فرمهین است که به آنان پیشنهاد می‌کنیم بازدید از موزه تکیه فرمهین را فراموش نکنند.

این بنا محل برگزاری مراسم عزاداری امام حسین(ع) و سوگواری و تعزیه‌خوانی ماه‌های محرم و صفر بوده که از دو بخش فضای سرپوشیده و ایوان ها و حیاط تشکیل شده و در دو طبقه ساخته شده است.

در بخش میانی حیاط سکوی نمایشی قرار دارد که بر روی آن در فصل تابستان مراسم تعزیه خوانی برگزار می‌شده است و دیوارهای پیرامون حیاط دارای طاق نماهای است که مردم از آن برای نشستن و تماشای مراسم استفاده میکرده اند.

بخش فضای سرپوشیده که از آن برای اجرای مراسم عزاداری در فصل زمستان استفاده می شده است با بهره‌گیری از طاق و تویزه بنا شده و در ضلع جنوب طبقه‌های همکف و فوقانی دارای یک ایوان است و ایوان و فضای همکف برای استقرار مردان اختصاص داشته و ازفضای طبقه فوقانی زنان استفاده می‌کردند.

این بنای تاریخی پس از انجام امور مرمتی در تاریخ 27. 02. 90 و همزمان با هفته میراث فرهنگی به عنوان موزه هنرهای معاصر و مردم شناسی شهرستان فراهان احیاء گردید و در آن آثار هنری ارزشمند همچون نقاشی استاد محمد آهنگرانی فراهانی و نیز آثار خوشنویسی استاد فتحعلی واشقانی فراهانی  و نیز همچنین برخی از ابزار الات معیشتی مردم منطقه فراهان و نسخه های خطی به نمایش گذاشته شده است.

این موزه در حوزه مردم شناسی، خط و کتابت، باستان شناسی است که دوره قاجاریه را روایت می‌کند و مسافران می توانند برای کسب هرگونه با شماره 08633723577تماس حاصل کنند و میزان 2 هزار تومان بهای بلیط برای مسافران خارجی و 8هزار تومان برای گردشگران خارجی است.

اراک: 3 موزه در اراک میزبان مسافران نوروزی است

شهر اراک به عنوان مرکز استان مرکزی بی شک خیل عظیمی از مسافران را به سمت و سوی خود می‌خواند که 3 موزه در این شهر می‌تواند استقبال گرمی از آنها داشته باشد.

موزه حمام چهار فصل به عنوان یکی از موزه‌های مهم در شهر است که در گذشته های دور در قالب حمام مورد استفاده مردمان بوده است.

حمام چهارفصل را به نوعی می توان آمیزه ای از فرهنگ و نبوغ ایرانی دانست که توسط حاج ممدابراهیم خوانساری در زمان شاه قاجار بنا گردید.

نقاشی و نگاره های اطراف این حمام چهار فصل از سال را به نمایش می گذارد که همین ویژگی از دلادیل مهم نامگذاری این مکان به حمام چهارفصل است.

این حمام  که در حال حاضربه عنوان موزه کاربری دارد تنها حمام کشور است که در آن قسمتی مجزا برای اقلیت های مذهبی وجود دارد.

ساختمان این حمام به لحاظ معماری بسیار منحصربه فرد بوده و بیشتر از هزار و 600 متر مربع مساحت دارد که به عنوان بزرگترین حمام ایران شناخته می شود.

این بنا از بخش‌های راهروی ورودی، سر بینه مردانه و زنانه، گرمخانه خصوصی و عمومی، هشتی بین گرمخانه، خزینه و آب انبار تشکیل شده وسطح کف معماری این بنا نزدیک به3 متر پایین تر از کف خیابان است که از این رو آب کهریز را براحتی و با اتلاف کمتری از حرارت به خزینه انتقال می دادند.

سربینه زنانه از زیباترین قسمت‌های این بنا است  که دارای گنبدی یکپارچه و بدون ستون است و بخش حمام زنانه و بخش اقلیت‌های مذهبی دارای یک سربینه زنانه بوده که گرمخانه آن دارای دو بخش خصوصی و عمومی است و سقف تمامی بخش‌های حمام دارای سقف به طرح «گنبد طاقی» است که توسط آجر، ملات گچو آهک ایجاد شده است.

گردشگران خارجی با پرداخت بهای 15هزار تومان و مسافران داخلی 2500تومان می توانند لحظاتی را در نقش و نگارهای رنگین این بنای تاریخی گذرانده و از آن لذت برده و در صورت لزوم با شماره 08632241042 تماس بر قرار کنند.

در حال حاضر اشیایی باستانی متفاوتی از دوران پیش از اسلام و پس از اسلام نظیر سکه‌های دوره‌های مختلف تاریخی، عقدنامه‌های دوره قاجار، کتاب‌ها و نسخه‌های خطی، ظروف مسی و قلمزنی، خمره‌های سفالی، لوازم ریسندگی، اسباب قدیمی حمام، دهها پیکره مربوط به مردم شناسی در این حمام نگهداری می شود.

خانه حسن‌پور انعکاس معماری تاریخی اراک

دومین موزه در شهر اراک خانه قدیمی حسن پور است که در حال حاضر به عنوان موزه ای در اختیار مردم و علاقه‌مندان به تاریخ قرار دارد.

این خانه در مجموعه بافت قدیمی شهر اراک و در اولین گذر سمت چپ بعد از چهار سوق بازار(گذر ششم) و در مقابل گذر مدرسه و مسجد سپهداری قرار دارد که بنیانگذار این بنا حاج علی مشیری است و بعد از چند نسل آخرین مالک آن حسن‌پور بوده است.

سازه اصلی بنا از خشت تشکیل شده و پی‌ها را به وسیله سنگهای بزرگ و دوغاب گل آهک ساخته‌اند. نماسازی بنا با استفاده از آجر، کاشی، گچ و قیر است.

این بنا همچون بنا‌های اولیه مسکونی شهر سلطان‌آباد درون‌گرا با حیاطی مرکزی است و در سه جهت شرق، شمال و جنوب دارای ساختمان‌هایی است که به سمت حیاط گشوده می‌شوند.

این بنا به عنوان مسکونی مورد استفاده قرار داشته است. منزل از دو بخش جنوبی و شمالی تشکیل شده که بخش جنوبی آن در دوره قاجار و بخش شمالی آن متعلق به سال 1290 هجری شمسی است، بخش شمالی  30 سانتی‌متر در سطح بالا‌تری نسبت به سطح جنوبی قرار دارد.

این بنای قدیمی و زیبا در زمینی به مساحت 600 متر مربع در دو طبقه تحتانی و فوقانی هر یک به مساحت 300 متر مربع در دو دوره ساخته شده است که متشکل از اتاق‌های پنج دری، سه دری و مطبخ است که از طریق گذرگاه‌ها و راه پله‌های متعددی به یکدیگر ارتباط دارند.

ساختمان در دو طبقه احداث شده و طبقه همکف به اتاق‌های زمستان‌نشین ،اختصاص دارد و طبقه اول اتاق های شاه‌نشین و تابستان‌نشین را شامل می‌شود.

چند پلکان ارتباط دو طبقه را تأمین می‌کند، این پلکان‌ها در قسمت‌های شمالی، شرقی وغربی ساختمان داخلی قرار دارند. در قسمت جنوب غربی ساختمان یک پلکان دو طرفه حیاط را به کلیه فضاهای طبقه اول با هم دارای ارتباط داخلی هستند، در طبقه همکف قسمت واقع در جنوب غربی با دیگر فضا‌ها ارتباط مستقیم ندارند و حیاط رابط بین آنهاست.

قیمت بلیط به منظور بازدید از این بنای تاریخی برای مسافران داخلی 2 هزار تومان و گردشگران خارجی 8 هزار تومان است که شماره08632225600 می‌تواند پاسخگوی سوالات آنان باشد.

در حال این موزه آثار برجسته هنرمندان معاصر استان مرکزی در رشته قالیبافی،گلیم برجسته و ساده، منبت، کنده کاری چوب، مسگری، قلمزنی، نگارگری، تذهیب، پیکرتراشی، مجسمه سازی، البسه محلی، پاپوش‌های سنتی، سفال و سرامیک، میله‌کاری، سازه‌های سنتی، آئینه کاری و غیره به نمایش گذاشته شده است.

مشاهیر اراک در موزه مفاخر برای گردشگران معرفی می شوند

استان مرکزی مهد پرورش فرهیختگان و نخبگانی است که هریک به نوعی برای این مرزو بوم تاریخ ساز بوده و توانستند نام خود را بر روی آن برای ابد حک کنند.

وجود مفاخر و مشاهیر متعدد در این سرزمین آفتاب لزوم را بر آن داشت که بتوان در محلی ویژه به عنوان موزه این چهره‌ها ثبت و برای دیگران و به ویژه مسافران نوروزی دیگر شهرها معرفی کرد.

موزه مفاخر و مشاهیر که به منزب خاکباز مشهور است در اواخر دوره قاجاریه توسط سید حسین خاکباز یکی از فرزندان حاج آقا محسن اراکی انجام شد.

این بنا واقع در خیابان شهید بهشتی اراک در سال 1379 در فهرست ملی ثبت و در بهمن ماه سال 1388 برای علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر ایران اسلامی تبدیل به موزه مفاخر شده ونقشه این ساختمان توسط یک مهندس روسی تهیه و اجرای کار توسط استاد مراد چمنی اراکی در مدت چهار سال انجام شد

این بنای کوشکی در محوطه مشجری قرار دارد که قسمتی از محوطه موزاییک فرش و مقداری به صورت باغچه بندی با تزئینات آجری ویژه دوره قاجاریه به مساحت سه هزار متر مربع ساخته شده است.

موزه مفاخر و مشاهیر دارای دو ایوان شرقی و غربی، 11 اتاق، حمام خصوصی قدیمی و دو قنات که یکی در محوطه ساختمان به نام قنات ده و دیگری در زیر آب انبار به نام قنات خان حاکم، است.

این موزه از بخش‌های مختلف شامل تالار حضرت امام‌خمینی(ره)، تالار مفاخر مذهبی و دینی، تالار مفاخر علمی و فرهنگی، تالار امیرکبیر، تالار قائم‌مقام فراهانی، تالار مفاخر در قید حیات، تالار سرداران شهید، مرکز اسناد و مدارک مفاخر، کارگاه مرمت و عکاسی، حمام قدیمی و خصوصی خانواده، آب‌انبار و قنات، نگارخانه و فروشگاه عرضه محصولات فرهنگی و هنری تشکیل شده است.

در این موزه سردیس‌ها به همراه آثار چاپ شده و اسناد، عکس‌ها و گزارش‌های متعلق به امام خمینی(ره)، امیرکبیر، قائم‌مقام فراهانی، پروین اعتصامی، کربلایی کاظم کریمی ساروقی، ملامهدی نراقی، ملا احمد نراقی، میرزا حسن آشتیانی، سلمان ساوجی، پروفسور حسابی، دکتر محمد قریب، آیت‌الله اراکی، علی‌اکبرخان فراهانی، استاد فتحعلی واشقانی فراهانی، شهیدچمران، شهید محلاتی، میرزا عیسی فراهانی، ضیاء‌الدین عراقی، عباس سحاب و فخرالدین عراقی نگه داری و در معرض دید علاقه مندان قرار می گیرد که می توانند با پرداخت 2هزار تومان و گردشگران خارجی نیز 8هزار تومان از تمامی قسمت های بازدید کنند و در صورت هرگونه مشکل و یا مساله با شماره 08632292766 تماس برقرار کنند.

نگه داری و حراست از تاریخ رسالت نسل های امروزی است

حراست و صیانت از آثار مربوط به گذشتگان در واقع ساختن آینده‌ای بهتر و نیکوتر است چرا که همواره تاریخ درس عبرتی برای آیندگان است و با مراجعه به گذشته می توان نکات ارزشمندی را آموخت.

حضور ما در موزه ها و مشاهده تاریخ در دالان‌ها و قفسه‌های آنجا می تواند سفری کوتاه به گذشته را برایمان امکان‌پذیر کرده و از آن درس‌های لازم را بگیریم.

این اماکن با نگهداری اشیاء و جلوه‌های فرهنگی آیینه انعکاس آداب و روسوم مربوط به نیاکان ما هستند که در دل هر یک از آنها می‌توان پیام‌های ارزنده، نگاه هنری، اندیشه و ارزش‌های گذشتگان را درک کرد.

گزارش از مهری کارخانه

انتهای پیام/