واگذاری ۴ اثر تاریخی دهدشت به بخش خصوصی/بلادشاپور جان دوباره می‌گیرد
این روزها خبر از واگذاری چهار اثر بافت تاریخی شهر دهدشت به بخش خصوصی در کهگیلویه به گوش می‌رسد، واگذاری‌ای که می‌تواند نقش مهمی در رونق صنعت و اقتصاد گردشگری در این گوشه از سرزمین پهناور ایران داشته باشد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از یاسوج، بافت تاریخی دهدشت یکی از بزرگ‌ترین محوطه‌های تاریخی کشور و نگین درخشان معماری صفویه در جنوب‌غربی ایران است که در ضلع جنوبی شهر کنونی دهدشت به وسعت 34 هکتار واقع شده است.
این بافت که بر اساس دست‌نوشته‌های تاریخی به دستور اردشیر بابکان و به یاد فرزندش شاپور "بلاد شاپور" نام گرفت، برای دهدشتی‌ها سرشار از تاریخ و تجربه است و هر گوشه آن یادآور داستان‌هایی است که این سیمای کامل و البته ضربه‌دیده تداعی می‌کند.
بلاد شاپور که روزگاری محل زندگی طوایف مختلف و مسیر عبور کاروان‌ها و بازرگانان بود شهری به هم پیوسته و متصل بوده و بازار و معابر شهر به‌علت موقعیت جغرافیایی و اقلیمی سرپوشیده بنا شده بودند.
چهار مسجد، چهار مدرسه، شش امامزاده، یک آب انبار، دو کاروانسرا، سه حمام، یک ارگ و چهار چاه از جمله فضاهای عمومی واقع در محدوده این بافت است که با گذشت زمان برخی از این بناها تخریب شدند به طوریکه از دو کاروانسرای بافت قدیم، تنها یک کاروانسرا باقی مانده است.
تاکنون حدود 30 بنای این بافت در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است که از آن جمله می‌توان کاروانسرا، حمام کهیار، حمام مسجد جامع (حمام محمد)، بازار امامزاده جابر، مسجد جامع، مسجد مورک، قبر خضر نبی، برج دیدبانی، امامزاده جابر، امامزاده معصوم، امامزاده سلطان مهدی و ... را نام برد.
اما این روزها خبر از اتمام مرمت چهار بنای مهم این بافت یعنی حمام کهیار، حمام محمد، کاروانسرا و خانه چراغ‌چشم به گوش می‌رسد و اینکه این بناها به منظور توسعه صنعت گردشگری در حال واگذاری به بخش خصوصی هستند خبری خوشایند است که چراغی هرچند کم‌سو در دل مردم محروم کهگیلویه روشن می‌کند و روحی تازه در بافت قدیم شهر دهدشت می‌دمد.
کاروانسرای بافت تاریخی دهدشت
کاروانسرای بزرگ شهر دهدشت از جمله بناهای عمومی واقع در ضلع غربی بافت قدیم شهر بوده که در سال‌های گذشته طی عملیات خاک‌برداری توسط میراث فرهنگی کهگیلویه‌وبویراحمد از دل خاک بیرون کشیده شد و با توجه به یافته‌های معماری عملیات مرمت و ساماندهی آن انجام گرفت.
این کاروانسرا شامل یک حیاط مستطیل شکل و دارای باغچه‌هایی در طرفین و چاه آب آشامیدنی در مرکز است که گرداگرد حیاط 36 حجره قرار گرفته که یکی از آنها در گذشته‌های دور محل پخت و پز نان کاروانسرا و دیگر حجره‌ها محلی برای استراحت و بیتوته تجار و بازرگانان و سایر مسافران در زمان رونق شهر بوده است.
حمام کهیار عروس بناهای تاریخی بلادشاپور
این حمام که روبروی کاروانسرای دهدشت و در کنار امامزاده ابراهیم(ع) واقع شده دارای سه قسمت سربینه و میان‌در و گرمخانه و دارای سردر ورودی گنبدی شکل که در زیر گنبد آن تزئینات زیبایی به شکل هشت ضلعی بکار رفته است و این نورگیری به شکل هشت‌ضلعی در سقف آن به فضای سربینه روشنایی و طراوت می‌بخشد.
در وسط بخش سربینه (رختکن) حوضی مستطیل شکل قرار دارد که در طرفین شرقی و غربی آن دو حوضچه که جهت پاشویی برای ورود به استراحتگاه‌ها و رختکن اجرا شده‌است دیده می‌شود.
بخش میان‌در که بین گرمخانه و سربینه واقع شده با یک پیچ خمی طراحی شده که مانع از تبادل مستقیم حرارت و دید مستقیم به بخش گرمخانه می‌شود.
گرمخانه حمام در سطحی پایان‌تر از سربینه با غرفه‌هایی در اطراف شامل حوضچه‌های برای استحمام بوده است. آب حمام پس از انتقال از چاه و حوض آب از بیرون توسط لوله (تنبوشه‌های سفالی) به بخش اصلی و پس از گرم شدن به حوضچه‌ها و سرویس‌های بهداشتی و نقاط دیگر حمام هدایت می‌شده است.
انبار هیزم و آتشدان و تون حمام در پشت گرمخانه واقع گردیده که هوای گرم آتشدان از طریق کانال‌هایی به پشت‌بام حمام هدایت و باعث گرم‌شدن کف و بدنه حمام می شد.
حمام محمد
حمام محمد دیگر بنای تاریخی مهم بلادشاپور است که در کنار مسجد جامع شهر دهدشت در مرکز شهر قدیم قرار دارد. ساختمان این حمام نیز مانند دیگر حمام‌ها از سه قسمت اصلی رختکن (سربینه )، میان‌در و گرمخانه تشکیل شده‌است.
ساختمان حمام دارای دو ورودی یکی در ضلع شمالی و دیگری در ضلع شرقی است که در سمت چپ ورودی اختصاصی در ضلع شرقی نیم طبقه (دوبلکس) بسیار زیبایی برای استراحت و تفرجگاه اعیان و اشراف بوده که به نوبه خود در بین حمام‌ها بی‌نظیر است.
در فاصله میان سربینه و گرمخانه که میان‌در نامیده می‌شود سرویس‌های بهداشتی قرار داشته و آتشدان و انبار و تون حمام در ضلع جنوبی حمام واقع شده که هوای گرم آتشدان از طریق گربه‌روهای زیر بخش گرمخانه حمام هدایت و باعث گرمی کف و بدنه حمام می‌شده‌اند.
خانه چراغ‌چشم
خانه چراغ‌چشم در شمال شرقی امامزاده جابر(ع) در داخل بافت تاریخی دهدشت از دیگر بناهایی است که به منظور واگذاری به بخش خصوصی در سال‌های اخیر مرمت و ساماندهی شد.
مصالح بکار رفته در این بنای تاریخی لاشه سنگ، گچ، ساروج و آهک و نوع سازه آن نیز تاق، تویزه و گنبد است، این بنا که در سال 82 در فهرست آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است 980 متر مربع مساحت دارد.
واگذاری این اماکن به بخش خصوصی می‌تواند گامی در راستای رونق صنعت گردشگری و توسعه اقتصاد این صنعت در این منطقه باشد تا علاوه بر بازسازی و رسیدگی به این آثار، بتوان از این بناهای تاریخی که سال‌ها بدون هیچ استفاده‌ای به حال خود رها شده بودند در راستای درآمدزایی بخش خصوصی نیز بهره برد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه‌وبویراحمد در این رابطه به خبرنگار تسنیم گفت: صندوق احیا و بهره برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور چهار بنای تاریخی کهگیلویه‌وبویراحمد را به بخش خصوصی واگذار می‌کند.
وی اظهار داشت: این بناها کاروانسرای دهدشت، حمام کهیار، حمام محمد و خانه چراغ چشم هستند که همگی در بافت تاریخی شهر دهدشت قرار دارند.
باقری با بیان اینکه این بناها در طی سال‌های گذشته مرمت و احیاء شدند، افزود: فراخوان جذب سرمایه‌گذار از طریق صندوق احیاء و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی بر روی سایت سازمان میراث فرهنگی کشور قرار داده شده‌است.
وی بیان کرد: علاوه بر این، فراخوان جذب سرمایه‌گذار به صورت موردی و از طریق بنرهای مختلف در استان انجام شده‌است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه‌وبویراحمد با اشاره به اینکه کاربری‌های مختلفی برای این فضاها در نظر گرفته شده، تصریح کرد: از این بناها می‌توان به عنوان سفره‌خانه سنتی، مهمان‌خانه، موزه و یا فضایی برای جذب گردشگر استفاده کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، میراث ارزشمندی که سال‌ها بدون هیچ استفاده‌ای به حال خود رها شده بود قرار است با توسعه صنعت گردشگری مرهمی شود بر زخم‌های بی‌شمار مردم دیار بلاشاپور تا شاید یادشان نرود میراثی دارند که می‌تواند آنها را از درد تاریخی محرومیت نجات دهد.
با این حال، نباید از نحوه واگذاری این بناهای ارزشمند به بخش خصوصی نیز غافل شد، چراکه با توجه به تجربه‌های ناموفق کشور در بحث خصوصی‌سازی در بسیاری از زمینه‌ها، میراث فرهنگی باید در انتخاب سرمایه‌گذار دقت کند. زیرا نباید فراموش کنیم که این آثار باید برای نسل‌های بعد نیز حفظ و نگهداری شوند.
انتهای پیام/
