تولد ۴۸ سالگی بورس مبارک

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سفر دو کارشناس هلندی و بلژیکی به ایران در سال 1315 به منظور بررسی امکانات قانونی تشکیل سازمان بورس کافی بود تا مقدمات مطالعات اتاق صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی فراهم و در سال 1341 با تشکیل کمیسیونی موضوع تاسیس بورس اوراق بهادار به صورت جدی دنبال شود.
و سرانجام در سال 1345 بود که قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران تهیه و به مجلس ارائه و تصویب شد و درست 48 سال در چنین روزی با عرضه و معامله سهام بانک توسعه معدنی و صنعتی و شرکت نفت پارس در ساعت 11 صبح پانزدهمین روز بهمن سال 1346، بورس ایران متولد شد و شروع بکار کرد.
بر این اساس در دهه اول عمر بورس و از سال 1346 تا سال 1357، در مدت 11 سال بازار سهام با 10 شرکت و سرمایه ای بالغ بر 6.2 میلیارد ریال به 142 شرکت با سرمایه ای بیش از 308 میلیارد ریال در سال 57 تبدیل شد؛ اما پس از انقلاب و وقفه‌ موقت بورس بخاطر جنگ تحمیلی، دهه دوم عمر بازار سرمایه اولویت کشور نبود.
با این وجود در دهه سوم و در سال 68 با تصویب اولین برنامه‌ توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، بازار سرمایه مورد توجه قرار گرفت و در دهه چهارم فعالیت خود نیز در پی تصویب قانون بازار اوراق بهادار، بورس تهران از سازمان عمومی غیرانتفاعی به شرکت سهامی عام تبدیل شد و دور جدید فعالیت و نیز رشد چشمگیر خود را آغاز کرد.
نگاهی هم به سالهای گذشته و شرایط کنونی بازار نشان از رشد بازار سرمایه در کشور از نظر حجم، ارزش و دفعات معاملات، حضور شرکتها در بورس و مسایلی از این دست دارد و وقتی بازار سرمایه کشور را با سایر کشورهای همتراز خود مقایسه می کنیم، در واقع قدری از غافله عقب هستیم. با این حال تعداد سهامداران بورسی حالا 7 میلیون نفر شده که متاسفانه تعداد کمی از آنها در بازار سرمایه فعال هستند.
همچنین هر چند در مجموع حجم و ارزش معاملات در دهه گذشته نسبت به دهه‌های قبل از آن رشد چشمگیری داشته اما تعداد سهامداران و فرهنگ سهامداری در کشور متناسب با این رشد نبوده است و به لحاظ رفتارشناسی نیز کماکان دادوستد اوراق بهادار در بورس کشور بر بستر هیجان انجام می شود.
از سوی دیگر بازار سرمایه و سهامدارانش در دو سال گذشته دوران پر فراز و نشیبی را سپری کرده اند که برخی از این رویدادها از جمله خرید و فروش ها هیجانی معامله گران نشان از این دارد که هر چند حدود نیم قرن از راه اندازی بازار سرمایه در کشور ما می گذرد اما گویا تا بلوغی همه جانبه فاصله داریم.
بر این اساس باید گفت فعالان بازار سرمایه روز 15 دیماه سال 92 را به خوبی به یاد دارند که رسانه ها در خصوص این رکوردشکنی بازار سهام نوشتند شاخص بورس تهران با رشد 573 واحدی رکوردشکنی کرد و با عبور از کانال 89 هزار واحد به نیمه این کانال رسید و ارزش بازار سرمایه نیز به بالاترین سطح یعنی 436 هزار میلیارد تومان دست یافت که شاید باید یکی از ریشه های این رکوردشکنی بازار سهام را در بیست و چهارم خرداد سال 92 و همزمان با برگزاری یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری یافت که با انتخاب حسن روحانی موجی از امید بر اقتصاد کشور دمیده شد، بعلاوه این که یکی از شعارهای اصلی آقای روحانی به عنوان یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری در روزهای پیش از انتخابات، موضوعات اقتصادی و کنترل تورم بود؛ اقتصادی که نبض آن در بورس اوراق بهادار می زند و رونق و روزهای خوب بورس نه تنها در کشور ما بلکه در تمامی کشورها نشان از شکوفایی اقتصاد دارد و آهستگی نبض بورس و بی رمق آن مساوی است با رکود و بی حالی در اقتصاد. اما این اتفاق خوش برای اقتصاد و بورس کشور دوام چندانی نداشت و از نیمه دیماه سال 92، بازار سرمایه در سراشیبی سقوط قرار گرفت و این ریزش تا چند هفته پیش و سقوط شاخص بورس به ارتفاع 61000 واحد ادامه داشت.
البته کارشنان بورسی دلایل مختلفی را برای توجیه ریزش بهمن دوساله بورس برمی شمارند که افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها و بهره مالکانه سنگ آهنی ها، تخلیه حباب و هیجان در بورس، کاهش قیمت نفت، ریسک های سیاسی اقتصاد و بورس متاثر از مذاکرات هسته ای، وضعیت نامناسب جهانی برخی کالاها و صنایع و نیز سیاستهای دولت در کنترل تورم و ادامه سایه سنگین رکود بر اقتصاد از جمله این موارد است.
با این وجود این روزها مذاکرات هسته ای به ایستگاه آخر رسیده است و با اجرایی شدن برجام و رفع تحریمها بارقه های امیدی دوباره در بورس دمیده است که به طور حتم این جو روانی و مثبت، کوتاه مدت خواهد بود و باید منتظر اثرپذیری اقتصاد از رفع تحریم ها در میان و بلندمدت و در نتیجه تاثیرات بنیادی آن در اقتصاد، صنایع و بنگاههای تولیدی کشور باشیم.
همچنین بنظر می رسد نباید کلید حل تمامی مشکلات اقتصاد و بازار سرمایه کشور را در اجرای برجام و رفع تحریم ها دید چرا که موضوعاتی چون تکیه محکم اقتصاد بر نفت و تهدید بزرگی چون ارزان شدن آن و نیز کاهش درآمدهای کشور، چند نرخی بودن ارز و در پس آن سردرگمی تولید کنندگانی که مواد اولیه و محصولات آنها بر پایه واردات و صادرات است، بلاتکلیفی ورود سرمایه گذاران خارجی در پشت درهای ارز چند نرخی، اصرار دولت بر سیاستهای انقباضی در راستای تحقق شعار کنترل تورم بدون وجود برنامه ای برای خروج از این رکود، بلاتکلیفی برخی صنایع از جمله پلایشی ها و معدنی ها در پی نامشخص بودن نرخ خوراک و بهره مالکانه، عدم تحقق اهداف خصوصی سازی و بزرگ بودن دولت و نیز کوچک بودن بخش خصوصی، تعیین دستوری قیمت‌ها، افزایش بهای تمام شده کالاهای تولیدی و خدمات ارائه شده، محدودیت نقدینگی در بخش‌های متعدد واحدهای تولیدی و صنعتی، قدیمی بودن تکنولوژی و مستهلک بودن دستگاهها، ضعف های مدیریتی و ... از جمله موانعی هستند که برای رسیدن به اقتصاد و بازار سرمایه ای پویا و پررونق باید از سر راه برداشته شوند.
... به هر حال و با همه این تفاسیر، بازار سرمایه کشور امروز 48 ساله شده است؛ پس "تولد 48 سالگی بورس مبارک!"

مهدی حاجی وند
انتهای پیام/