"بیل‌زنی" آئین کهن عزاداری با قدمت ۲۵۰ ساله در شهرستان خوسف

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، مراسم بیل‌زنی نوعی شبیه‌سازی از عزاداری و تلاش طایفه بنی‌اسد در صحرای کربلا است که پس از 3 شبانه روز در 13 محرم سال 61 هجری در میان حزن و اندوه، پیکر مطهر شهدا را با بیل و یا ابزار دیگری که در دست داشتند به خاک سپردند.

بیل‌زنی یکی از مراسم و آیین‌های بی‌مانند و میراث‌های معنوی سوگواری امام حسین(ع) مردم شهر خوسف است که نماد شور و شعور حسینی و عشق بی‌نهایت آنها به امام حسین(ع) و حزن بی‌پایان مردم این دیار برای دفن جسم‌های آسمانی، مانده در زیر آفتاب شهدای صحرای کربلا است که هر سال در روز عاشورا در میان سیل عزاداران حسینی جلوه‌گر می‌شود.

مراسم بیل‌زنی نوعی شبیه‌سازی از عزاداری و تلاش طایفه بنی اسد در صحرای کربلا است، این مراسم با قدمت 200 تا 250 ساله خاص شهر خوسف بوده و به دوران صفویه می‌رسد.

از زمان‌های قدیم رسم بر این بوده که جمعی از کشاورزان با در دست داشتن بیل‌های کشاورزی خود (معروف به بیل خوسفی که آهنگران این شهر آن را می‌ساختند) در روز عاشورا همگام با دیگر عزاداران حسینی و تشکیل دسته‌های چند نفری ابراز احساسات می‌کردند که در سال‌های اخیر هیئت‌های عزاداری با خریدن بیل‌های یکدست برای هیئت‌ها, صبح عاشورا آنها را آماده می‌کنند.

مراسم ویژه قتلگاه

مراسم ویژه قتلگاه با ورود هیئت‌های عزاداری با نوای سوزناک «عمه چرا به کربلا این همه لشکر آمده و گروه دیگر جواب می دهد، حرمله با تیر و سنان به جنگ اصغر آمده » شروع می‌شود که دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی در صفوف منظم رو به جایگاه مستقر می‌شوند و در ادامه گروه‌های بیل‌زنی و نخل‌گردانی در میانه میدان چند دور می‌زنند.

مراسم قتلگاه با سخنرانی کوتاه, نوحه‌خوانی, مداحی, روضه و شبیه‌خوانی حضرت علی اصغر(ع) و «حیدر علی» ادامه پیدا می‌کند و پایان بخش برنامه‌ها, خروج هیئت‌ها به ترتیب ورود است که عزاداران بر سر زنان با نوحه سرایی «ای بی‌کفن بابا عریان بدن بابا / افتاده در هامون صد پاره تن بابا و غیره» به محل استقرارشان بر می‌گردند.

بیل زنی ثبت آثار معنوی

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوسف گفت: مراسم بیل‌زنی خوسف به دلیل سابقه طولانی به شماره 508 در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.

علیرضا شناسایی بیان کرد: براساس این آئین مردم خوسف اعتقاد دارند بیل‌زنی در عصر عاشورا مایه برکت محصولات کشاورزی آنان است.

وی هدف از انجام دادن این کار را یادآوری عصر عاشورا و دفن کردن شهدای کربلا پس از 3 روز توسط طایفه بنی‌اسد عنوان کرد و افزود: این مراسم در سال 1227 ممنوع شده بود اما در سال‌های بعد احیا شد, چون مردم خوسف اعتقاد دارند که اگر در سالی این مراسم را برگزار نکنند، آن سال برایشان سال خوبی نخواهد بود و محصولات کشاورزی آنها آسیب خواهد دید.

رئیس شورای هیئت‌های مذهبی خوسف گفت: مراسم بیل‌زنی با قدمت 200 تا 250 ساله خاص شهر خوسف است که در عصر عاشورا برگزار و در این آیین عده زیادی از مردم که بیشتر آنها از کشاورزان هستند با تشکیل دسته های مختلف و برپایی این مراسم عشق و ارادت خود را به سید الشهدا(ع) و یارانشان اعلام می‌دارند.

محمد رضا خوشحال در مورد مراسم روز عاشورا افزود: علاوه بر مراسم عصر عاشورا ، قبل از ظهر هم تجمع هیئت‌های مذهبی شهر خوسف در حسینیه صاحب‌الزمانی(عج) برگزار می‌شود که یکی از مداحان پیشکسوت به نام «اسماعیل سیفی» ضمن مداحی ، نوحه معروف «چون شیر شکار آمد / رو به کارزار آمد» را با آهنگی خاص می‌خواند و تمام عزاداران به سینه‌زنی و زنجیرزنی می پردازند.

وی اظهار داشت: این مراسم هم بیش از 40 سال است که هر سال برگزار می‌شود و می‌توان از آن به عنوان یکی دیگر از برنامه‌های خاص مذهبی شهر خوسف نام برد.

انتهای پیام/