برنامه راهبردی اوباما برای تداوم حضور نظامی در افغانستان پسا ۲۰۱۶ چیست؟

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم به نقل از واشنگتن‌پست، با توجه به گفته‌ی مقام‌های ارشد آمریکایی، اوباما به‌طور جدی پیشنهاد حفظ حدود 5000 نیروی آمریکایی پس از سال 2016 در افغانستان را بررسی می‌کند، حرکتی که به برنامه‌های او مبنی بر بازگرداندن تمام نیروهای آمریکایی به کشورشان قبل از ترک قدرت، پایان می‌دهد.

این پیشنهاد در ماه آگوست توسط ژنرال مارتین دمپسی، که در آن زمان رئیس ستاد مشترک ارتش بود، ارائه شد و مطابق آن نیروهای باقیمانده آمریکایی عمدتا روی عملیات‌های مبارزه با تروریسم علیه داعش، القاعده و دیگر تهدیدهای مستقیم برای آمریکا متمرکز خواهند شد. اوباما در مورد این برنامه تصمیم نهایی‌اش را نگرفته است؛ برنامه‌ای که قبل از تصرف قندوز توسط طالبان در ماه سپتامبر تهیه شده بود. قندوز اولین شهر بزرگ است که از زمان آغاز جنگ در سال 2001 به دست طالبان سقوط کرد.

از آن زمان تاکنون نیروهای امنیتی افغانستان توانسته‌اند با حمایت هواپیماها و مشاوران نظامی آمریکایی بیشتر مناطق این شهر، نه تمام شهر، را پس بگیرند. اما فروپاشی اولیه نیروهای افغانستان در قندوز این نگرانی‌های دیرینه را تقویت کرده است که نیروهای افغانستان توانایی‌های پشتیبانی هوایی، تدارکاتی و اطلاعاتی لازم را ندارند که پس از خروج نظامیان آمریکایی از این کشور به تنهایی دوام بیاورند.

تعداد 3000 تا 5000 نیرویی که در پیشنهاد دمپسی در نظر گرفته شده است، بخشی از یک طرحی است که در یک اقدام بین‌المللی برای مبارزه با تروریسم در حال شکل‌گیری است و پس از وحشی‌گری‌های داعش در اکثر نقاط عراق و سوریه، تهیه شده است. ژنرال جان کمپبل، فرمانده ارشد آمریکایی در افغانستان، نیز حدود پنج گزینه را برای حضور پس از 2016 پیشنهاد کرده است که از یک نیروی کوچک برای محافظت از سفارت‌خانه گرفته تا باقی ماندن حدود 7000 نیرو را در بر می‌گیرد.

با این حال، طرح دمپسی کانون اصلی بحث‌های کاخ سفید در هفته‌های اخیر بوده است. دمپسی، که در ماه سپتامبر به عنوان رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا بازنشسته شد، ماه‌های آخر کارش را در پاسخ به یک درخواست اوباما برای ارائه جزئیات بیشتر در مورد پیشنهاد اولیه‌اش سپری کرد.

مقام‌های ارشد دفاعی و حکومتی آمریکا گفتند که با توجه به طرح دمپسی آمریکا چند پایگاه، احتمالا دو یا سه پایگاه را حفظ می‌کند که می‌توانند برای راه‌اندازی حملات علیه گروه‌هایی که این کشور را تهدید می‌کنند، استفاده شود. یک مقام ارشد حکومتی که نخواست نام‌ش فاش شود گفت که این پایگاه‌ها به طور بالقوه هواپیماهای بدون سرنشین و جت‌های جنگی آمریکایی و هم‌چنین نیروهای نخبه مبارزه با تروریسم را در خود جای خواهند داد و در پایگاه میدان هوایی بگرام در شمال کابل و یک یا دو فرودگاه دیگر، خواهند بود.

جیمز دابینز، که در سال‌های 2013 و 2014 نماینده ویژه اوباما برای افغانستان و پاکستان بود، گفت: این طرح جدید یک تغییر عمده برای رئیس‌جمهور را نشان می‌دهد که به نظر می‌رسد هدفش مبنی بر پایان دادن به جنگ در عراق و افغانستان را رها کرده است و اکنون در جست‌وجوی یک «تعادل قابل قبول، نوعی از حداقل میزان دخالت که از بازگشت‌های فاجعه بار جلوگیری کند»، است.

چهارده سال پس از حملات یازدهم سپتامبر 2001، طالبان هنوز بزرگ‌ترین گروه در میان گروه‌های ستیزه‌جو باقی مانده است که در افغانستان و در مناطق قبایلی پاکستان فعالیت دارند. سلول‌های جنگ‌جویان القاعده در کوه‌های مناطق شرقی افغانستان باقی هستند و حضور اندک جنگ‌جویان داعش که با شبه‌نظامیان این جنبش در عراق و سوریه پیوند ضعیف دارند، شکل گرفته است.

ظهور ناگهانی داعش پس از خروج آمریکا در عراق، نگرانی‌هایی را در مورد گسترش آن به افغانستان به وجود آورده است. دابینز گفت: «حسی وجود دارد که ما نمی‌توانیم به این مسئله پشت کنیم و به آن اجازه رشد بدهیم». حضور قوی‌تر، هم‌چنین راه‌اندازی حملات در پاکستان را برای آمریکا آسان‌تر خواهد ساخت؛ جایی که حکومت اوباما از دیروقت بدین‌سو مخفی‌گاه‌های ستیزه‌جویان را با هواپیماهای بدون سرنشین مورد حمله قرار داده است. نیروهای اضافی از سوی اشرف غنی که کاخ سفید را برای کمک بیشتر در جنگ علیه طالبان و دیگران تحت فشار قرار داده است، استقبال خواهد شد.

چندین مقام آمریکایی گفتند که هدف این طرح اتخاذ یک تصمیم نهایی فوری در مورد نیروی پسا 2016 است – حرکتی که به شریکان آمریکا در ناتو در افغانستان زمان بیشتری می‌دهد تا برای تعهدات پس از 2016 شان آماده شوند. اما دیگر مقام‌های ارشد تأکید کردند که چنین طرح‌هایی وجود ندارند و اوباما هیچ اعلام یا تصمیم قریب‌الوقوعی ندارد. یک مقام ارتش گفت که انتظار می‌رود رئیس‌جمهور در آخر سال تصمیم بگیرد.

اوباما می‌تواند پیشنهاد دمپسی را رد کند و طرح خودش را مبنی بر کاهش تعداد نیروها در افغانستان به حدود 1000 سرباز که در سفارت در کابل مستقر خواهند بود، مشابه به آن‌چه که پس از سال 2011 در عراق انجام داد، ادامه بدهد. کاخ سفید حد اقل دو تغییر در طرح خروجی را که اوباما در ماه می‌2014 اعلام کرد، تأیید کرده است.

مقام‌های ارشد حکومتی و دفاعی گفتند که اوباما، پس از شنیدن پیشنهاد اولیه، به فرمانده‌اش گفت که در حفظ نیروهای بیشتر در افغانستان آماده باشد اما از دمپسی خواست برایش یک طرح مفصل‌تر بیاورد. اوباما از فرماندهان ارتش خواست تا با مقام‌های اطلاعاتی کار کنند و در مورد تهدید بالقوه‌ای که از طرف داعش و القاعده در جریان سال‌های آینده در منطقه وجود دارد، به او بیشتر توضیح بدهند. رئیسإجمهور هم‌چنین خواهان ارزیابی مفصل‌تر هزینه‌های پیشنهاد دمپسی و تعداد سربازان و غیرنظامی‌هایی که برای حمایت از آن نیاز است، شد.

یکی از نگرانی‌های کلیدی اوباما این بود که برای محافظت از پایگاه‌های نسبتا کوچک از یک حمله بزرگ طالبان، چه تعداد سرباز آمریکایی نیاز است. تصرف قندوز توسط طالبان و دست‌آوردهای آن در جنوب افغانستان این نگرانی‌ها را برجسته کرده است. یک مقام ارشد آمریکایی که در برنامه‌ریزی‌ها اشتراک دارد، گفت: «آن‌چه را که نمی‌خواهید انجام بدهید این است که همان تعداد سرباز را نگهدارید که یک هدف آب‌دار برای آدم‌های بد باشند؛ اما این تعداد برای دفاع از خود بسیار کوچک است».

اوباما با انتقادهایی از سوی قانون‌گذاران جمهوری‌خواه مواجه شده است که در طرح خروجش کاستی‌های نیروهای افغانستان و اوضاع رو به وخامت در صحنه را در نظر نگرفته است. نظر به گفته مقام‌های ارتش، نیروهای افغانستان در جریان دو فصل جنگ گذشته، تلفات «غیر قابل تحمل» را متحمل شده‌اند.

گفت‌وگوها و مشورت‌ها در مورد حضور پس از سال 2016 زمانی واقع می‌شوند که پنتاگون برای توضیح یک حمله هوایی در اواخر هفته گذشته که 22 تن را در بیمارستان پزشکان بدون مرز در قندوز کشت، تقلا می‌کند. سقوط این شهر شمالی به دست جنگ‌جویان طالب، احتمالا پرونده حضور قوی‌تر آمریکایی‌ها برای مشاوره‌ به نیروهای افغانستان را قوی‌تر خواهد کرد. یک مقام ارشد نظامی گفت: «قندوز باعث شده است تعدادی فکر کنند که نباید شتاب زده باشیم.» «تجربه عراق در اذهان مردم زنده است».

این مقام گفت که این طرح آمریکا هم‌چنین به تعهدات پایدار متحدان این کشور در ناتو در آموزش و مشاوره‌ به ارتش افغانستان وابسته است – حرکتی که نیروهای آمریکایی را آزاد می‌گذارد تا روی مبارزه با تروریسم تمرکز کنند. اکنون حدود 6400 سرباز غیر آمریکایی، به عنوان بخشی از مأموریت آموزش چند ملیتی، در افغانستان مستقر هستند. مأموریت آینده ناتو در افغانستان در محراق گفت‌وگوهای روز پنج‌شنبه اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا، با وزرای خارجه کشورهای عضو ناتو در بروکسل قرار خواهد داشت.

شک و تردیدهای گسترده‌ای در میان مقام‌های ارشد حکومتی وجود دارد که حتی تعداد کنونی 9800 سرباز آمریکایی برای شکستن بن‌بست در میدان جنگ در افغانستان یا کشاندن طالبان به میز مذاکره کافی نخواهد بود. اوباما در یک کنفرانس خبری در روز جمعه به چنین ناامیدی‌ای اذعان کرد. وی در مورد آموزش نیروهای امنیتی افغانستان گفت: «این کار هنوز دشوار است.» «دلیل آن تلاش نکردن یا عدم تعهد ما نیست. ما هنوز در آن‌جا 10 هزار نیرو داریم. ما هنوز میلیاردها دلار را در حمایت از این حکومت مصرف می‌کنیم و این کار هنوز دشوار است».

انتهای پیام/.