مهاجرانی: دامداری سنتی باید با اولویت مناطق حفاظت شده به صنعتی تبدیل شود

به‌گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، منطقه حفاظت شده هفتاد قله در 25کیلومتری شمال شرقی اراک و بین شهرستان‌های اراک، ‏محلات و خمین با مساحت 97 هزار و 407 هکتار واقع شده است که دارای پوشش گیاهی کاسنی، نعناع، شب‌بو، تنگرس،‌ نسترن، ‏لرک، فرفیون و اسپند است‎.‎

در این منطقه حفاظت شده گونه‌های بسیار متنوعی از حیات وحش از جمله کل و بز، ‌قوچ و میش،‌ پلنگ، کفتار، شغال،‌ گرگ، ‏گورکن، خرگوش، ‌تشی و‌ روباه و پرندگانی مانند کبک،  تیهو،‌ بلدرچین، ‌باقرقره، کبوترچاهی، کبوترکوهی، عقاب طلایی،‌ ‏سارگپه، هما، کرکس، ‌دال، ‌شاهین، بحری، لیل،‌ بوتیمار و حواصیل است که خزندگانی مانند چند نوع افعی، مارآبی و لاک‌پشت ‏نیز در این منطقه وجود دارد‎.‎

این منطقه در حل حاضر با طاعون نُشخوارکنندگان کوچک مواجه بوده و این مهم سبب از بین رفتن نشخوار کنندگان کوچک در ‏این منطقه شده است‎.

میزگرد تخصصی "واکاوی علل بروز طاعون در هفتاد قله اراک" به‌منظور اقدامات انجام شده در این ‏بخش و بررسی علل و عوامل و تلفات این بیماری در هفتاد قله و شناسایی عوامل بروز به‌منظور پیشگیری از وقوع مجدد آن در دفتر خبرگزاری تسنیم استان مرکزی با حضور "مهرداد حاج‌حسینی" معاون محیط زیست طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی، "محسن شانقی" معاون سلامت دامپزشکی ‏استان مرکزی و "حمیدرضا مهاجرانی" عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد‎.

: کلیات این بیماری و تاریخچه این بیماری را در سراسر دنیا تبیین کنید؟

مهاجرانی: بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک برای نخستین بار در ساحل عاج در سال 1942 ثبت شده و این بیماری تاکنون 70 کشور را درگیر کرده و می‌توان گفت 80 درصد دام‌های کشور در این 70 کشور وجود دارد و ببیشترین تراکم این بیماری در هند، مرکز آفریقا، ایران و چین گزارش شده و متاسفانه در 15 سال اخیر این بیماری به‌کشورهای دیگر نیز سرایت کرده است.

دو سازمان جهانی با عنوان سازمان غذا و داروی سازمان ملل(FAO) و سازمان جهانی بهداشتی حیوانات و دام(OIE) با همکاری یکدیگر پروتکلی را تعریف کرده‌اند که بتوانند تا 15 سال آینده این بیماری را ریشه‌کن کنند.

بودجه پیش بینی شده به‌منظور ریشه‌کن کردن این بیماری برای 70 کشور درگیر با این بیماری و کشورهای که در معرض ابتلا به‌این بیماری هستند 7/1 میلیارد دلار پیش بینی شده که بر اساس تحقیقات این دو سازمان این مهم پیش بینی شده است.

پروتکلی که این دو سازمان تعریف کرده‌اند مرحله به‌مرحله و منطقه به‌منطقه است زیرا مبارزه با این بیماری علاوه بر اینکه باید به‌صورت بین المللی انجام شود باید به‌ترتیب منطقه‌ای، ملی و کشوری انجام شود تا موفقیت‌آمیز باشد و این بیماری را مهار کند.

از دید این سازمان جهانی مراحلی به‌منظور مقابله با این بیماری تعریف شده که شامل 4 مرحله اصلی و یک پیش مرحله است و پیش مرحله یعنی اینکه قبل از اینکه طرح‌های کنترل انجام شود باید اطلاعات کافی و کاملی در مورد دام‌های آلوده وجود داشته باشد.

بعد از این مهم وارد مراحل سنجش، کنترل، ریشه‌کنی و پس از ریشه‌کنی می‌شویم که بعد از این موارد وارد مرحله رهایی جهانی و ریشه‌کنی این بیماری به‌طور کامل می‌شویم و زمان‌های در نظر گرفته شده برای این مراحل 6 سال است که هرکدام از مراحل 1 تا 3 سال زمان نیاز دارد.

: امکانات لازم به‌لحاظ تکنیکی برای هر مرحله چیست؟

مهاجرانی: به‌منظور شناسایی این بیماری در ابتدا باید بررسی آزمایشگاهی انجام شود تا این بیماری تایید شود که در اراک این مشکلی که در این راستا وجود داشت این بود که تا زمانیکه آزمایشگاه مرجع تهران این مهم را تایید نکرد این بیماری معرفی نشد.

این بیماری با روش مولکولی (PCR) انجام می‌شود که آزمایشگاه مرجع دامپزشکی این مهم را از طریق این آزمایش شناسایی و معرفی کرد و در حال حاضر 4 نوع ویروس از این بیماری در سراسر جهان از جنبه ژنتیکی وجود دارد که جزء دسته موربیلی ویروس‌ها هستند و دانشگاه علوم پزشی اراک نیز در راستای شناسایی این بیماری با استفاده از روش مولکولی اعلام آمادگی کرده و ظرفیت شناسایی این بیماری را دارد.

: آیا چارچوب قانونی به‌منظور پیشگیری از این بیماری وجود دارد؟

مهاجرانی: در حال حاضر با خلاء قانونی در این بخش مواجه هستیم و تمامی دستگاه‌های مربوطه باید در راستی ایجاد یک چارچوب قانونی در منطقه حفاظت شده هفتاد قله گام بردارند.

در حال حاضر خلاء قانونی این منطقه منابع طبیعی است که می‌گوید دامداران این منطقه به‌منظور چرای دام در این بخش حقوق عرفی دارند که برای خروج این دام‌ها باید هزینه‌های گزافی را به‌دامداران بپردازیم.

بهترین راه‌ حل این است که بتوانیم این منطقه را به‌پارک ملی تبدیل کنیم که در این صورت می‌توانیم از ورود دام به‌این بخش جلوگیری کنیم و این بخش را به‌عنوان ذخیره‌گاه ژنتیکی حفظ کنیم.

این مهم که به‌عنوان یک خلاء قانونی است می‌تواند با تغییر دامداری سنتی به‌صنعتی محقق شود و تمامی دام‌ها در یک جا متمرکز شوند که اگر این مهم با جدیت دنبال شود تا حد زیادی توانسته‌ایم در راستای کنترل و مهار این بیماری گام برداریم.

: در راستای کنترل این بیماری ذینفعان و مردم منطقه چه نقش دارند؟

مهاجرانی: باید تلاش شود تا بتوانیم از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد و شبکه زیست محیطی استان در راستای فرهنگ سازی در بین دامداران و مردم این منطقه گام برداشته شود.

این بیماری در کشورهایی که انسان و دام با یکدیگر همجوار هستند بیشتر اتفاق می‌افتد که به‌منظور پیشگیری از ابتلا به‌این بیماری انجام واکسیناسیون، رعایت بهداشت دام که همان تغییر دامداری سنتی به‌صنعتی بوده باید با فرهنگ سازی توسط این بخش‌ها انجام شود.

: این بیماری چه بلایی بر سر دام می‌آورد و آیا درمان دارد؟

مهاجرانی: در مورد بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک اگر بخواهیم شباهتی را در نظر بگیریم این بیماری شبیه ویروس ایدز است که ایمنی بدن را تضعیف می‌کند و سبب از بین رفتن دام به‌سبب کاهش ایمنی می‌شود.

این نکته که این بیماری به‌دام‌های بزرگ و گاو منتقل نمی‌شود درست نیست زیرا بر اثر ضعف سیستم ایمنی دام مستعد دریافت بیماری ویروسی است و احتمال سرایت این بیماری به‌دام‌های سنگین و انسان وجود دارد که البته تاکنون این مهم اتفاق نیفتاده و گزارشی در این راستا ارائه نشده است.

: اگر دام آلوده ذبح شود آیا گوشت و محصول آن قابل استفاده است؟

مهاجرانی: احتمال سرایت این بیماری از طریق استفاده از محصولات دامی آلوده به‌این بیماری که به‌صورت غیر قانونی و خارج از نظارت دامپزشکی ذبح شده وجود دارد که باید در این مورد اقدامات لازم و نظارت افزایش پیدا کند.

بسیاری از دام‌ها از طریق قاچاق و غیرقانونی ذبح می‌شوند و وارد بازار می‌شوند شهروندان باید در این راستا دقت لازم را داشته باشند و محصولات دامی با مهر تایید دامپزشکی را مورد استفاده قرار دهند.

: نقش دانشگاه و مراکز علمی و آموزشی در راستای کنترل این بیماری چیست؟

مهاجرانی: دانشگاه‌ها باید با برگزاری همایش‌ها و سمینارها در راستای همگرایی مراکز پژوهشی و درگیر مانند منابع طبیعی، دامپزشکی و محیط زیست گام بردارند و در راستای تبادل اطلاعات به‌روز در مورد این بیماری و بیماری‌های دامی نیز تلاش کنند.

این مراکز می‌توانند یافته‌های پژوهشی را بر اساس نیازهای هر سازمان در اختیار آن‌ها قرار دهند تا بتوانند در راستای کنترل و ریشه‌کنی این بیماری گام بردارند واکسیناسیون به‌تنهایی نمی‌تواند این بیماری را مهار کند و باید در این مراکز راه‌های درمانی به‌جز واکسیناسیون شناسایی و مورد استفاده قرار گیرد.

: چه اقشاری باید به‌عنوان اقشار هدف در این راستا آموزش ببینند؟

مهاجرانی: NGOها باید در راستای آموزش به‌کشاورزان و دامداران، دامپزشکان خصوصی، مراکز دامپزشکی حرفه‌ای، مراکز خدمات دامپزشکی دولتی، تکنسین‌های دامی، کارخانجات و مراکز سازنده واکسن به‌عنوان جامعه هدف گام بردارند و اطلاعات به‌روز را در اختیار این بخش‌ها قرار دهند.

در راستای کنترل این بیماری آموزش پیشگیری و پایش باید مورد توجه قرار گیرد تا بتوان در راستای مهار بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک گام برداشت انجیوها در این راستا به‌خوبی ورود کردند و توانستند اقدامات تاثیرگذاری را انجام دهند.

: به‌نظر شما به‌عنوان یک فعال زیست محیطی در استان مرکزی، چه سازمانی متولی و مسئول کنترل این بیماری است؟

مهاجرانی: در منطقه حفاظت شده هفتاد قله هم حیات وحش وجود دارد و هم دام که این مهم بستگی به‌منطقه آلوده دارد 4 منطقه جداگانه باید از نظر متولی بررسی شود که در استان مرکزی هم پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده داریم وهم بخشی از پارک‌های ملی نیز در این استان قرار دارند که هر بخش باید توسط متولی مربوطه بررسی شود.

در حال حاضرحیات وحش در استان مرکزی مشکلاتی را ایجاد کرده که باید مرتفع شود مهم‌ترین این مشکلات مجاورت حیات وحش با دام و انسان و نبود منطه حفاظت شده در استان به‌معنای واقعی است.

گفت‌و‌گو از مریم جباری

انتهای پیام/ج