سه "نه" مردم ترکیه به اردوغان و پیامدهای بین‌المللی شکست اردوغان در انتخابات
خبرگزاری تسنیم: "نه" مردم ترکیه به سیاستهای سرکوبگرایانه حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی این کشور علاوه بر پیامدهای داخلی ابعاد منطقه‌ای نیز خواهد داشت.
به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از المنار، می توان گفت انتخابات پارلمانی ترکیه در سال 2015 موفق به برجسته کردن "نه" مردم این کشور به سه موضوع اساسی شد، اصلاحات قانون اساسی، حاکمیت یکه‌تازانه حزب عدالت و توسعه در آینده کشور، نظام سیاسی مبتنی بر ریاست جمهوری که اردوغان را حاکم مطلق کشور قرار دهد.
با وجود اینکه حزب عدالت و توسعه به‌رهبری رجب طیب اردوغان موفق به کسب 41.59 در صد از آرا شد اما این نسبت به‌اندازه‌ای نبود که آرمان‌های اردوغان را در رسیدن به دوسوم کرسی‌‌های پارلمان و انجام اصلاحات قانون اساسی و تغییر نظام از پارلمانی به ریاست جمهوری محقق کند. این نتیجه همچنین واقعیت تلخی را در برابر حزب حاکم قرار خواهد داد که باید بر اساس آن رقبای خود نظیر حزب خلق جمهوری و حزب خلق دموکراتیک کردها را در حاکمیت بپذیرد، این موضوع در حالی است که حزب حاکم گزینه تشکیل دولت ائتلافی را انتخاب کند. مهم‌تر از همه اینها اینکه انتخابات ثابت کرد که کاهش ملموسی در محبوبیت حزب عدالت و توسعه به وجود آمده و بعد از اینکه این حزب در انتخابات پارلمانی سال 2011 موفق به کسب 49.8 درصد آرا شد، در این انتخابات ریزش قابل توجهی داشت. سؤال مهمی که اینجا مطرح میشود این است که این کاهش ملموس محبوبیت چه‌تأثیری در سیاستهای داخلی و خارجی عدالت و توسعه خواهد داشت؟ آیا این حزب می‌‌تواند دولت ائتلافی تشکیل دهد ؟ یا اینکه ورود در انتخابات زودهنگام پارلمانی بهترین گزینه پیش روی آن خواهد بود؟
محمد نورالدین کارشناس مسائل ترکیه در این زمینه با اشاره به کاهش نسبت آرای تأیید کننده حزب عدالت و توسعه به‌نسبت سال 2011 با وجود افزایش حدود 4 میلیون نفری تعداد رأی دهندگان در انتخابات اخیر تأکید کرد این موضوع نشان می‌دهد که حزب حاکم تنها تأیید رأی دهندگان جدید را از دست نداده بلکه بسیاری از حامیان سابق خود را نیز از دست داده است. این نشان دهنده نوعی بی‌‌اعتمادی نسبت به رهبران حزب از جمله رجب طیب اردوغان در سایه سرکوب سایر شخصیت‌های برجسته این حزب و همچنین اعتراضات گسترده مردمی بر ضد رفتار حزب حاکم در تعامل با فساد و رشوه گیری به وجود آمده که شخص اردوغان و خانواده و نزدیکان وی و تعدادی از وزرای داخل حزب وی در آن دست دارند.
با وجود اینکه اردوغان با صدور بیانیه‌ای پس از اعلام نتایج انتخابات پارلمانی از احزاب سیاسی دعوت کرده که حکومت ائتلافی تشکیل دهند و برای حفظ ثبات کشور مسئولیت پذیری خود را نشان دهند، اما نورالدین معتقد است که روند تحولات این کشور به‌سمت انتخابات زودهنگام پارلمانی در حرکت است. به این ترتیب اردوغان بر اساس موقعیت و اختیارات قانونی خود باید حزب اول انتخابات یعنی حزب عدالت و توسعه را مأمور تشکیل کابینه نماید و در صورتی که این حزب طی مدت 45 روز موفق به تشکیل کابینه نشد، حزب دوم در انتخابات مأمور این کار خواهد بود. در صورت شکست حزب دوم رئیس جمهور خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی میشود، به‌‌ویژه اینکه تشکیل ائتلاف دولتی سختی‌های زیادی دارد که مهم‌ترین آنها اختلافات گسترده بین احزاب معارض و حزب عدالت و توسعه است.
حال این سؤال مطرح است: آیا پیامدهای انتخابات پارلمانی تنها در عرصه داخلی ترکیه قابل لمس است یا اینکه سیاست خارجی آنکارا را نیز فرامی‌گیرد، سیاستی که بر اساس آن ترکیه طی سال‌های اخیر وارد بسیاری از پرونده‌های داغ منطقه از جمله بحران سوریه شده است؟ نورالدین در این راستا تأکید میکند که آنچه اتفاق افتاده در راستای تغییرات ریشه‌ای در سیاستهای منطقه‌ای ترکیه خواهد بود، تمامی برنامه‌های انتخاباتی احزاب سیاسی مخالف از کردها گرفته تا گروه‌های دیگر براساس بستن مرزها با سوریه و توقف حمایت از گروه‌های تروریستی و بازگرداندن آوارگان سوری به اراضی خود شکل گرفته است. تمامی این برنامه‌ها با سیاستهای رجب طیب اردوغان در تعارض است، به این ترتیب وی دیگر به‌تنهایی نمی‌تواند حاکمیت و سیاست گذاری‌های کشور را در اختیار داشته باشد و برای تعیین این سیاست‌ها تحت فشار شدید قرار خواهد داشت.
به‌گفته این کارشناس مسائل ترکیه، حزب عدالت و توسعه نمی‌تواند بدون توجه به عوامل کاهش حجم محبوبیت خود مانند افول اوضاع اجتماعی و اقتصادی مردم به‌علت ورود در بحران سوریه یا به‌علت وجود آوارگان سوری در داخل ترکیه و همچنین خطرات امنیتی ناشی از حمایت ترکیه از گروه‌های تروریستی به سیاستهای خود ادامه دهد.
نورالدین همچنین اشاره میکند که ارتش ترکیه از ورود به درگیری‌های داخلی در سوریه استقبال نمی‌کند، چرا که پیامدهای گسترده‌ای بر آن دارد، بنابراین تغییرات حاصل‌شده، ارتش را نیز تشویق به خروج از تسلط کامل اردوغان کرده و باعث میشود نظر خود را در رد سیاستهای وی برای تبدیل کردن ترکیه به مقر و گذرگاهی برای تروریست‌ها اعلام کند.
انتهای پیام/ر*
