تغییر جغرافیای جنگ در افغانستان و تدبیر حکومت وحدت ملی

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، این روزها در رسانه‌های گروهی افغانستان اصطلاحی به کار می‌رود که در بیش از یک دهه گذشته سابقه نداشته و آن «تغییر جغرافیای جنگ» است زیرا بسیاری بدین باورند که جنگ از جنوب و شرق افغانستان به شمال این کشور منتقل شده است.

حال با توجه به فراگیر شدن این مقوله، پرسش‌هایی به وجود خواهد آمد؛ این تغییر جغرافیا چگونه به وجود آمده؟ آیا این تغییر ناشی از تغییر تاکتیک طالبان است یا آن که گروه‌های جدیدی ظهور یافته‌اند که آن‌ها جغرافیای جنگ را تغییر داده‌اند؟ اگر چنانچه جغرافیای جنگ تغییریافته باشد، مسئولیت حکومت افغانستان در برابر آن چیست و چرا تا هنوز در برابر گسترش جنگ بی تفاوت است؟

بر اساس گزارش‌هایی که منتشرمی‌شود، دستکم پنج ولایت در شمال افغانستان درگیر نبرد سخت با مخالفان دولت هستند. ولایت‌های سرپل، قندوز، جوزجان وسمنگان را می‌توان جزء ولایت‌های ناامن محسوب کرد. این در حالی است که جنگ در برخی مناطق دیگر چون غور نیز جریان دارد.

کسانی که اصطلاح تغییر جغرافیای جنگ را به کار می‌برند این تغییر را عمدی می‌دانند که از گذشته آغاز و اکنون به بار نشسته است.

در چند روز گذشته برخی از نمایندگان مردم در پارلمان افغانستان نیز با استناد به گفته‌های حامد کرزی رئیس جمهور سابق این کشور، اظهار داشتند که کرزی در آذرماه سال1388 یک بار اعلام کرد که بالگردهای غربی، مخالفان دولت افغانستان را به ولایت‌های شمال انتقال می‌دهند، این گفته‌های رئیس جمهور سابق در آن زمان چندان مورد توجه کارشناسان قرار نگرفت اما اکنون باید تدبیری اندیشیده شود.

نمایندگان پارلمان افغانستان افزودند که حامد کرزی به پارلمان احضار شود زیرا پروژه تغییرجغرافیای جنگ از جنوب به شمال افغانستان در زمان حکومت او آغاز شد، بنابراین وی باید جزئیات این طرح را فاش کند تا مردم هدف نیروهای غربی و متحدان حکومت افغانستان را بدلیل تغییر جغرافیای جنگ از جنوب به شمال این کشور بدانند.

همچنین این نمایندگان در پارلمان افغانستان به «حنیف اتمر» مشاور امنیت ملی حکومت وحدت ملی گفته‌اند که به عنوان وزیر داخله وقت از این تغییرات اطلاع داشتید و باید اطلاعات خود را در اختیار مردم و نمایندگان پارلمان قرار دهید.

نکته دیگری که در تغییر جغرافیای جنگ قابل تامل است، اینکه جنگ در شمال توسط چه نیرو و گروه‌هایی انجام می‌شود؟

حکومت افغانستان از جمله شخص اشرف غنی در دیدار چندی قبل از شهر «جلال‌آباد» مرکز ولایت «ننگرهار» در شرق افغانستان، گفت که حمله انتحاری جلال آباد از سوی گروه تروریستی «داعش» سازماندهی شده بود. در عین حال حنیف اتمر مشاور امنیت ملی حکومت وحدت ملی نیز در پارلمان گفته که داعش در شمال تجمع کرده است تا از این طریق به کشورهای آسیای میانه برسند.

این ادعاها درحالی مطرح می‌شود که بیشتر مردم افغانستان، کارشناسان و برخی فرماندهان نظامی بدین باوراند که در افغانستان گروه تروریستی داعش جایی ندارند و آنچه که در شمال جریان دارد از طرف طالبان این کشور سازماندهی شده است.

«عطا محمد نور» سرپرست ولایت بلخ در شمال افغانستان پس از حمله انتحاری به دادستانی بلخ، اعلام کرد که مهاجمان از افرادی در بدنه حکومت وحدت ملی افغانستان بودند.

وی از حزب و گروه مشخصی نام نبرد. اما برخی می‌گویند که منظور او «حزب اسلامی» به رهبری «گلبدین حکمتیار» است که بخشی از اعضای آن حزب نیز در بدنه حکومت وحدت ملی افغانستان جای دارند. در تازه‌ترین اظهار نظرها، عطامحمد نور با تاکید بر بی‌تفاوتی حکومت وحدت ملی در برابر ناامنی‌های شمال افغانستان گفته که اگر حکومت توجه جدی در این زمینه نکند او خود دست به بسیج همگانی خواهد زد و از شمال این کشور دفاع خواهد کرد.

وی که یکی از طرفداران جدی «عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی است، گروه‌هایی از درون حکومت را به جنگ قدرت متهم کرده که ناامنی‌ها در افغانستان را به کلی فراموش کرده‌اند. بنابراین خود را مکلف می‌داند که از مردم دفاع کند. عطا محمد نور همچنین با انتقاد از پیمان امنیتی کابل و واشنگتن گفت که وجود پیمان امنیتی برای افغانستان سودی نداشت زیرا غربی‌ها به تعهدات خود عمل نکردند و حتی تجهیزات لازم را در اختیار نیروهای امنیتی افغانستان قرار ندادند.

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که برخی از اعضای مجلس سنای افغانستان اعلام کردند که آمریکا از پشت به افغانستان خنجر می‌زند.

این نمایندگان می‌گویند که تحویل سلاح و مهمات به ارتش پاکستان به معنای آنست که آمریکا به افغانستان اعتماد ندارد. از سوی دیگر تجهیز دشمن دیرینه افغانستان نشان از عدم تمایل واشنگتن به ایجاد امنیت در افغانستان دارد.

این اظهارنظرها بیانگر وخامت اوضاع در شمال از یک سوی و بی‌اعتمادی به عملکرد حکومت وحدت ملی از سوی دیگر است.گفته می‌شود که حکومت افغانستان تا هنوز نسبت به رخدادهای شمال واکنش ویژه‌ای نشان نداده و ابتکار عملی نیز انجام نداده است در حالی که بر اساس گزارش‌ها بیش از 600 هزار نفر در ولایت قندوز به مناطق دیگر مهاجرت کرده‌اند و از نبود امکانات اولیه زندگی رنج می‌برند.

به هرحال گرچه به گفته کارشناسان افغان تدبیری از سوی حکومت وحدت ملی افغانستان برای ایجاد امنیت شمال انجام نشده اما گفته می‌شود که تشدید ناامنی‌ها در این کشور، احتمال خیزش‌های مردمی را نیز بدنبال دارد همچنان که در هفته‌های اخیر شاهد برخی خیزش‌های مردمی در ولایت‌های سرپل و جوزجان بودیم و چنانچه حکومت افغانستان تدبیری نیاندیشد این حرکت‌ها نیز در آینده به معضل جدیدی بدل خواهد شد که مهارآن اگر سخت‌تر از طالبان نباشد کمتر نیز نیست.

انتهای پیام/.