معرفی اماکن تاریخی و گردشگری شهرستان فریمان + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از فریمان، فریمان یکی از قدیمی‌ترین زیستگاه‌های خراسان است و مصداق آن وجود تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی از هزاره چهارم قبل از میلاد مسیح تا اواخر دوره اسلامی است که در این شهرستان به چشم می‌خورد.

در گذشته‌های دور مرکز شهر، «فرهادگرد» یا «ده فرهاد» بود که اکنون در 15کیلومتری غرب فریمان قرار دارد.

کاروانسرای فریمان در راه یکی از انشعابات جاده ابریشم که سنگ بست را به هرات متصل می‌کرد قرار دارد، سنگ بست فریمان نیز به سبب موقعیت ممتازش در کنار جاده ابریشم اهمیت زیادی داشته و دارد آن چنان که سلطان ارسلان جاذب، سپه دار توس در دوره غزنوی در این مکان کاروانسرای بزرگی ساخت و در کنار آن به خاک سپرده شد.

فریمان قبل از سال 1313 یکی از بخش‌های تابع شهرستان مشهد با 200 خانوار بود و در زمان صفویه و قاجاریه جزو املاک سلطنتی به حساب می آمد.

موقعیت طبیعی فریمان سبب شد، رضاخان پهلوی توجه خاصی به آن داشته باشد از این رو در نخستین اقدام، «بند فریمان» را که در 11کیلومتری جنوب شهر واقع شده بود تعمیر کرد و سپس به بهسازی شهر با روش‌های جدید معماری پرداخت، بعضی از بناهای آن دوره از جمله ساختمان شهرداری، شهربانی، دارایی، مهمان خانه توس و 5خیابان شرقی و غربی و 6خیابان شمال جنوب که موازی و عمود بر هم است ساخت آن زمان است.

فریمانی‌ها مردمانی متدین، سخت کوش، پاک اندیش، مهمان دوست و مهمان نوازند و جمعیت این شهر به صورت غیررسمی در سال 1390 نزدیک به 100هزار نفر اعلام شد.

بند تاریخی فریمان، کارخانه قند و بیش از 140 کارخانه کوچک و بزرگ در شهرک‌های صنعتی آن و وجود زمین‌های حاصلخیز از مهم‌ترین علت‌های پیشرفت این شهر است.

نکته قابل توجه درباره شهر فریمان این که در دامان خود فیلسوف و عالمی گرانقدر به نام «شهید مرتضی مطهری فریمانی» را پرورش داده است که حضرت امام خمینی(ره) او را فرزند و پاره تن خود نامید و در سوگ شهادت این شهید بزرگوار گریستند.

هم اکنون آثار تاریخی، سیاحتی فراوانی در این شهرستان به جای مانده است که به طور اجمالی به ذکر آنها می‌پردازیم.

بند تاریخی فریمان

این بنا در 11 کیلومتری جنوب شهر فریمان و روی رودخانه فریمان احداث شده است، بنای اولیه آن به عصر مغول و به روایتی به دوران صفوی بر می گردد و در زمان رضاخان و بعد از انقلاب ترمیم شد و ارتفاع آن افزایش یافته است.

وجود مناظر طبیعی و چشم انداز بسیار زیبا در این منطقه، همه ساله مسافران و گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می‌کند.

برج واقع

برج واقع در فاصله اندکی از بند فریمان و در ضلع شمال شرقی سد فریمان روی تپه‌ای نه چندان مرتفع قرار گرفته است. این برج به صورت مدور ساخته شده است و فانوس‌های دریایی را در ذهن تداعی می‌کند که مربوط به دوره پهلوی اول است و سبک معماری بسیار زیبایی دارد. در بالای برج 4 پنجره در 4جهت اصلی تعبیه شده که سبب شده است عوام تصور کنند که این برج برای نگهبانی ساخته شده ولی در اصل کاربرد این بنا برای تولید برق و پمپاژ آب بوده است.

مجموعه معماری سنگ بست

الف) مقبره ارسلان جاذب

این مقبره مربوط به ارسلان جاذب والی و سپه سالار توس یکی از دو سردار سلطان محمود غزنوی است. وی در ورودی جنوبی دشت توس در محل سنگ بست رباطی بنا نهاد و گور خود را نیز در میان آن رباط ساخت و در سال 419 تا 420هجری قمری وفات یافت و در همان مکان به خاک سپرده شد. این بنا از بناهای ارزشمند قرون اولیه اسلام در خراسان قدیم است که به صورت چهارطاقی تبدیل به 8ضلعی شده و سپس گنبد آجری زیبایی از نوع یک پوش بر فراز آن قرار گرفته است. فضای درونی آن با رنگ های مختلف و نقوش هندسی کتیبه کوفی و گچبری زینت یافته است و گوشواره ای مشبک با گنبد و آجر چینی خفته و راسته بنا و خط کوفی زیر گنبد و تکرار کلمه محمود در آن از ویژگی های این بناست.

ب) میل ایاز

به فاصله کمی از مقبره ارسلان جاذب میلی منسوب به ایاز دیده می‌شود که در متون تاریخی از آن به عنوان مقرب دربار سلطان محمود غزنوی یاد شده است. بنای آجری میل ایاز روی صفحه ای 4ضلعی ایجاد شده که ضخامت تحتانی آن 5.5متر و قطر بالای آن 2.5متر است و در آن 101پله دیده می شود و نمای بیرونی با آجر مضاعف پوشش یافته است، بخش فوقانی میل با کتیبه آجری به خط کوفی آراسته شده است.

ج) رباط سنگ بست

این بنا را به «حمدا... مستوفی» به «امیر علی شیرنوایی» نسبت داده اند که روی ویرانه‌های بنایی از ارسلان جاذب والی توس و در دوره غزنوی ساخته شده است.رباط سنگ بست نقشه مستطیل و برج های دیده بانی و نگهبانی در چهار طرف دارد. همچنین نیم برج‌هایی برای تقویت دیوارهای اصلی و مرتفع در آن دیده می شود. سر در ورودی این بنا شباهتی بسیار با کاروانسرای مهیار در اصفهان دارد. فضای داخلی رباط در حیاط مرکزی مشتمل بر حجره ها و اتاق های ویژه اقامت کاروانیان و اصطبل است. بنای اصلی کاروانسرای رباط تاریخی فریمان مربوط به دوره صفویه است این کاروانسرا از جمله کاروانسراهای دو ایوانه با نقشه مربع است که قوس‌ها، درگاهی ایوان ورودی و سایر ویژگی های خاص خود را دارد که در دوره‌های بعدی مورد مرمت و بازپیرایی قرار گرفته است. قسمت‌های داخلی این بنا شامل حجره ها، اصطبل، هشت ورودی و حیاط مرکزی است و نمای بیرونی آن 4برج دارد. این رباط در محدوده فریمان قرار گرفته است.

آبگرم شاهان گرماب

آب گرم شاهان گرماب حوالی شهر سفید سنگ واقع شده است. فاصله این آب گرم تا شهر فریمان حدود 57کیلومتر است و در آن آب گرم زلال، بی بو و بیرنگ با حدود 48درجه حرارت بدون گوگرد و آمونیاک و شوره وجود دارد. اثر درمانی این آب در امراض پوستی مربوط به گوگرد نیست بلکه مربوط به سیلیکات های آن است و چون از نظر کمی املاح زیادی ندارد، نوشیدن آن بی ضرر و برای معالجه سنگ های مجاری ادرار و بیماری اگزما فوق العاده مفید است. طبق مستندات، این بنا کتیبه ای داشته است که سال ساخت آن را 1087هجری قمری به دستور شاه سلیمان صفوی عنوان کرده اند.

بنای تاریخی مذهبی عشق آباد

این مزار در 10کیلومتری غرب فریمان و در روستای «عشق آباد» واقع است و مرقد «سید نظام الدین» از نوادگان امام سجاد(ع) در آن قرار دارد. بنای این مزار مربوط به دوره تیموری است ولی شالوده اصلی بنا به دوره ایلخانی و حتی سلجوقیان باز می گردد. این بنا ایوان نسبتا بزرگی دارد که به سمت شرق ساخته شده و سقف زیبایی ایوان را مزین کرده است.

در سمت چپ ایوان این بنا، با استفاده از آجر کلمه محمد(ص) به صورت مشبک و در قسمت راست آن کلمه علی(ع) نقش بسته است.

ایوان رزمگاه

این بنا در 52 کیلومتری شرق فریمان و در روستایی به نام رزمگاه واقع شده است و براساس مستندات تاریخی، محل مبارزه رستم و اسفندیار بوده است.این بنا که اکنون فقط ایوان آن به جای مانده شامل یک بنای مربع شکل(گنبد خانه) و ایوانی متصل به ضلع قبله آن بوده است و در مجموع طرح معماری و تزئینات قاب بندی های گچی باقیمانده در زیر ایوان بنا، قابل مقایسه با سنت‌های معماری‌های خراسان در سده‌های 8 تا 11 هجری است.

مزار بی آبه

این مزار در 27کیلومتری جنوب فریمان و در روستایی به همین نام واقع شده است و طرح کلی این بنا چلیپایی شکل است به طوری که در میانه آن فضایی مربع شکل به ابعاد 690690 سانتی متر قرار گرفته و در هر 4 طرف آن ایوانی ایجاد شده است. این بنا کتیبه ندارد اما احتمال ساخت چنین مزاری در سده های 9 تا 11 هجری به علت روی کار آمدن صفویان و گسترش مذهب تشیع بیشتر است.

بافت قدیم فریمان

بافت قدیم فریمان بناهای متعددی دارد که در دوره پهلوی اول با همکاری مهندسان آلمانی ساخته شده و جزو نخستین سازه‌های بتنی در ایران است. هم اکنون بیشتر این بناها در تملک اداره‌های شهرستان فریمان است. ساختمان شهرداری، بنیاد شهید، فرماندهی انتظامی و اداره مالیات و امور دارایی در مرکز به صورت قرینه و ساختمان های بانک ملی، اداره قند و شکر ، اداره کشاورزی، دبیرستان بهشتی، 4دالان، آب خوری نوبخت، دادگستری و ورودی های فریمان همگی مربوط به دوره پهلوی است.

باغ ملی فریمان

این باغ ملی، بزرگ ترین باغ ملی استان است و معماری بناهای ورودی شامل ستون‌های پیوسته در ورودی غربی و سبک دیوارهای آن به دوره پهلوی اول باز می گردد و آن را در زمره منحصر به فردترین باغ ملی‌های کشور درآورده است. این باغ در هسته مرکزی شهر قرار دارد و محلی دلنشین برای گذراندن اوقات فراغت مسافران و سیاحان به شمار می آید.

خانه و موزه شهیدمطهری

در میان مراکز فرهنگی، تاریخی شهر فریمان این موزه اهمیت خاصی دارد. در گذشته خانه، باغی بهار خواب و هال داشته است که پس از احیا و بازسازی ساختمان این موزه به همت بنیاد شهید خراسان رضوی و دفتر فرهنگی در سال 1382 افتتاح شد. بیش از 100کتاب از این استاد بزرگ در این موزه نگهداری می‌شود. وسایل شخصی دیگر مربوط به استاد مانند نوشته‌ها و عکس‌های والدین و دوستان این شهید هم در این موزه دیده می‌شود.

موزه مردم شناسی شهر فریمان

در گذشته ساختمان موزه مکانی برای مهندسان و متخصصان بود. بعدها این ساختمان اداره بررسی و ارزیابی کار کشاورزان شد. در گذشته این ساختمان به صورت «خانه باغی» بود که به همت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی در سال 1382 به ثبت رسید و پس از احیا و بازسازی به عنوان موزه مردم شناسی افتتاح شد. اتاق های زیادی در موزه وجود دارد که سبک معماری و آداب و رسوم مردم شهر را نشان می دهد.

تفرجگاه طبیعی زرکک

در 17کیلومتری جنوب غرب شهرستان فریمان حد واسط جلگه رخ و مرکز شهرستان بین 2 رشته کوه زیبای «قطار النگ» و «یخ آبی» واقع شده است. این منطقه چشمه های جوشان و طبیعتی سرسبز دارد که هر سال تعداد زیادی از مسافران و گردشگران از این منطقه سیاحتی دیدن می کنند. از مناطق تفرجگاهی دیگر شهرستان فریمان می توان به باغ عباس، سیرزار و آبشار زیبای چارتکاب، کلیلاق اشاره کرد.

انتهای پیام/ ب