۸ سال برای بهبود قرارداد ترجیحی با ترکیه جنگیدم/دولت نباید در امضای قرارداد عجله می‌کرد
خبرگزاری تسنیم: وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه دولت نباید در امضای قرارداد ترجیحی ایران و ترکیه تعجیل می‌کرد، گفت:در آن زمان اعلام کردم استعفا می‌دهم اما این قرارداد را امضا نمی‌کنم.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم،پس از مذاکرات متعدد دولت‌های گذشته با کشور ترکیه سرانجام قرارداد ترجیحی ایران و ترکیه از اول ژانویه 2015 اجرایی شد تا در آینده سطح مناسبات دو کشور به رقم 30 میلیارد دلار برسد.
در این توافقنامه تعرفه 125 فقره کالای ایرانی و 140 فقره کالای ترکیه برای گسترش همکاری‌های اقتصادی کاهش پیدا می‌کند. بدین ترتیب ترکیه برای ورود اقلام مشخصی از کالاها و محصولات کشاورزی ایران به ترکیه، تعرفه‌های خود را کاهش خواهد داد و در مقابل ایران نیز برای ورود اقلام مشخصی از تولیدات صنعتی ترکیه، تعرفه‌های خود را پائین می‌آورد.
البته انعقاد این قرارداد از همان روزهای نخست با اعتراضات زیادی از سوی تولیدکنندگان داخلی روبه‌رو بود چراکه معتقد بودند با این توافقنامه ترکیه قرار است بسیاری از تولیدات صنعتی خود را با تعرفه‌های اندک به ایران صادر نماید، این در حالی است که طرف ایرانی فقط کالاهای کشاورزی خود را با کاهش تعرفه به کشور ترکیه ارسال می‌کند.
ابهامات و ایرادات مختلف فعالان اقتصادی کشور به قرارداد ترجیحی ایران و ترکیه باعث شده تا گفت‌وگویی را با مهدی غضنفری وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت دولت دهم انجام دهیم و جویای نظر وی در این خصوص شویم.
آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح گفت‌وگوی تسنیم با وزیر صنعت احمدی‌نژاد است؛
* دولت نباید در امضای قرارداد ترجیحی با ترکیه تعجیل می‌کرد
تسنیم: امضای موافقتنامه تجارت ترجیحی بین ایران و ترکیه موجب جنجال در رسانه‌ها شده، موضوع از چه قرار است؟
غضنفری: بله، من هم از طریق رسانه‌ها متوجه شدم و فکر می‌کنم کار اشتباهی صورت گرفته است. دولت نباید در امضای این موافقتنامه تعجیل می‌کرد.
تسنیم: سابقه مذاکرات درباره این موافقتنامه به ده سال قبل یعنی درست وقتی شما رئیس سازمان توسعه تجارت بودید برمی‌گردد، چرا مذاکرات این همه طولانی شد؟
غضنفری: حقیقت این است که ما در مورد امضای موافقتنامه ترجیحات تجاری با همه کشورها از جمله ترکیه بسیار جدی بودیم و حتی به‌خاطر فشار تحریم‌ها پیشنهادات متعددی را مطرح کردیم. اما طرف ترک حاضر به پذیرش حقوق منطقی ما نبود. آنها به‌دنبال ایجاد فرصت طلایی در بازار ایران بودند و من این نکته را به‌خوبی می‌دانستم. برای همین، مذاکرات را هم در سطح کارشناسی، هم در سطح معاونین وزرا و هم در سطح بالاتر، شخصاً زیر نظر گرفته بودم تا مبادا ذره‌ای از منافع ملی کشورمان از دست برود.
تسنیم: منظورتان از مقامات بالاتر چه‌کسانی هستند؟
غضنفری: ببینید کاملاً مرسوم است که در ملاقات مقامات ارشد مثلاً دو رئیس جمهور، روی برخی از گره‌های روابط تأکید شود. به خاطر دارم هم در ایران و هم در آنکارا همواره یکی از موضوعات مورد بحث، فشار بر وزارتخانه ما برای امضای این موافقتنامه بود. مقامات دولت ترکیه بارها بر این موضوع تأکید کرده بودند و حتی در جلسات، من یا همکارانم را به‌عنوان مانع امضا معرفی و تلویحاً ابراز نارضایتی می‌کردند تا جایی که من مجبور می‌شدم در حضور مقامات ارشد به برخی کاستی‌ها در قرارداد اشاره کرده و رفتار غیرمعقول ترکها را به زبان بیاورم.
* ناگفته‌های غضنفری از فشارهای داخل و خارج برای امضای قرارداد ترجیحی/ "استعفا می‌دهم ولی امضا نمی‌کنم"
تسنیم: آیا هیچ‌گاه از جانب مقامات ارشد دولت برای امضای این موافقتنامه تحت فشار بودید؟
غضنفری: خوب، طبیعتاً مقامات ارشد دولت برای برداشتن هرگونه مانع بر سر راه توسعه همکاری‌ها بین ایران و ترکیه جدی بودند و با موانع قاطعانه برخورد می‌کردند. گاهی پیش می‌آمد توضیحات گذشته من در مورد این موافقنامه را فراموش کرده بودند و آنها برای پیشرفت روابط به‌طور جد از من می‌خواستند حداکثر ظرف 24 ساعت موافقتنامه را امضا کنم و من بعد از توضیحاتی، با بیان این جمله "استعفا می‌دهم اما امضا نمی‌کنم" شدت مخالفت خودم را ابراز می‌کردم.
به خاطر دارم در یکی از مراسم امضای قراردادها در حضور دو مقام ارشد ایران و ترکیه، اسم من و همتای ترکی را برای امضای موافقتنامه از پشت تریبون قرائت کردند، اما من با اشاره به آنها فهماندم که هنوز به توافق نرسیده‌ایم و این موجبات ناراحتی بسیاری را برای آنها فراهم کرد، به‌گونه‌ای که بعداً مورد شماتت واقع شدم و مرا سرسخت و لجباز می‌نامیدند. لذا مجبور بودم با بیان جزئیات بیشتری به آنان اطلاع رسانی کنم که من هنوز قانع نشدم چنین موافقتنامه‌ای منصفانه و به‌نفع کشورمان هست و تا روز آخر از امضای آن اجتناب کردم و خوشبختانه آنان می‌پذیرفتند.
تسنیم: آیا چنین رفتاری از طرف شما موجب سردی در روابط شما با مقامات ارشد نمی‌شد؟
غضنفری: ببینید وقتی پای منافع ملی وسط بود، اختلافات کنار می‌رفت و همه ما هم‌جهت می‌شدیم. آنان کار کارشناسی مرا قبول داشتند و مطمئن بودند که حتماً یک مشکلی در پیشنهاد طرف ترک وجود دارد. اما به‌هرحال انتظارشان این بود من ابتدا این مشکل را حل کنم و سپس موافقتنامه را امضا کنم، یعنی سردی روابط نبود اما توقع و انتظار بالا بود.
تسنیم: به‌چه‌دلیل شما با پیشنهاد طرف ترک مخالفت می‌کردید؟
غضنفری: ببینید، این یک بحث فنی است و امکان بیان جزئیاتش در اینجا نیست. اما به‌طور خلاصه وقتی کشوری موافقتنامه تعرفه ترجیحی یا تجارت ترجیحی با کشور دیگری امضا می‌کنید بدان معنی است که دو کشور با هم توافق می‌کنند تعرفه کالاهای خاصی را به‌هنگام واردات آن کالاها به کشورشان پایین بیاورند. به این دلیل هر دو کشور لیستی را با هم تبادل می‌کنند که در آن مشخص شده چه کالاهایی و تعرفه هر کدام به چه میزانی باید کاهش یابد.
برای تهیه این لیست روشهای مختلفی وجود دارد که در همه آن روشها هر کشوری سعی می‌کند که قدرت صادرات خودش را بالاتر برده و در حالی که مجبور است اجازه واردات بیشتری به طرف مقابل بدهد تلاش می‌نماید از بازار خویش مراقبت نماید؛ یعنی کاری کند که تولید داخلی تقویت شود نه اینکه در فشار مضاعف قرار گیرد.
* ترکها حاضر به کاهش تعرفه‌های‌شان نبودند/ پیشنهادات ترکها گاهی خفت‌آور بود
ما در مورد لیست‌ها با طرف ترک به توافق نمی‌رسیدیم، آنها حاضر نبودند تعرفه تعداد قابل توجهی کالاهای صنعتی را برای ما پایین بیاورند بلکه بیشتر می‌خواستند تعرفه چند محصول کشاورزی (آن‌هم در ایامی که ما خودمان به برخی آنها نیاز داشتیم) پایین بیاورند و در مقابل از ما می‌خواستند تعرفه فهرست مهمی از کالاهای صنعتی را برای آنها پایین بیاوریم و بازار مصرف خویش را بدانها بسپاریم.
پیشنهادات آنها گاهی خفت‌بار بود و موجب عصبانیت ما و برهم خوردن جلسات و قطع گفتگوها می‌شد. بعد از اعمال اولویت بندی کالاها، من تحلیل کردم و دیدم بخش مهمی از لیست آنها در اولویت ده ما قرار می‌گیرد، یعنی ما عملاً تولیدکننده هستیم و در شرایط کمبود ارز نباید سراغ واردات آنها رفت. ما حتی به آنها گفتیم که تصمیم گرفته‌ایم به کالاهای اولویت ده اجازه ورود ندهیم.
* ای‌کاش دولت یازدهم می‌پرسید که ما چرا این قرارداد را امضا نمی‌کردیم
تسنیم: چرا تلاش نمی‌کردید این لیست را بهبود دهید؟
غضنفری: فکر کنم در سؤالات قبلی به این موضوع پاسخ دادم. من در تمام مدتی که به‌عنوان معاون وزیر و یا وزیر بازرگانی یا وزیر صنعت بودم تلاش می‌کردم از طریق مذاکرات در سطوح مختلف، این لیست و منافع آن را برای کشورم بهبود دهم. این لیست در مقایسه با نسخه نخستین خودش بسیار بهتر شد اما باز هم متوازن و عادلانه نبود. برای همین فکر می‌کنم دولت یازدهم باید از امضای آن اجتناب می‌کرد و علت کار ما را از کارشناسان بیشتر جویا می‌شد. این اولین باری نیست که با کارهای گذشته برخورد غیرتخصصی می‌شود و قبل از جویا شدن علل انجام آنها، مسیر را تغییر داده و بر خلاف آن عمل می‌کنند.
* ترکها فقط منافع خود را دنبال می‌کنند
تسنیم: آیا فکر نمی‌کنید پذیرش این موافقتنامه ناقص باعث می‌شود طرف ترک در موضوع تحریم کمک بیشتری به ما کند؟
غضنفری: فکر می‌کنم ترکها در موضوع تجارت و اقتصاد بسیار زیرک هستند. آنها در هر موضوعی منافع اقتصادی خود را دقیقاً دنبال می‌کنند. در حالی که در مواضع سیاسی راه خودشان را می‌روند اما در مواضع اقتصادی ما را برادر خویش خوانده و می‌گویند: چون شما نفت دارید پس باید به برادر بی‌نفت خودتان کمک کنید!! و از اینکه سود بیشتری نصیب برادر خود می‌کنید اغماض نمایید!! اجازه بدهید این بحث را من بیشتر باز نکنم.
* نمی‌دانم اشتباه از وزیر بود یا معاونش!/ 8 سال برای بهبود قرارداد ترجیحی با ترکیه جنگیدم
تسنیم: برخی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان گفته‌اند امضای این موافقتنامه یاد ترکمنچای را زنده کرد، نظر شما چیست؟
غضنفری: به‌نظر من این موافقتنامه با آن لیست پیوست نباید امضا می‌شد. من به‌مدت 8 سال برای بهبود آن جنگیدم و همه فشارها را به جان خریدم. نمی‌دانم اشتباه از وزیر بوده یا معاون وزیر یا کارشناسان وزارتخانه. وقتی چندی پیش شنیدم این موافقتنامه امضا شده بهت‌زده شدم. می‌خواستم همان موقع اعتراض کنم، اما فکر کردم کارم نوعی رفتار سیاسی بر ضد دولت تلقی شود. اینک هم معتقدم باید کاری کرد که منافع ملی ما خدشه‌ای نبیند. یادمان باشد تاریخ بعداً در مورد کار ما قضاوت خواهد کرد. قدمهای خود را با دقت و مطمئن برداریم. همه ما باید خود را مدیون این مردم دانسته و دین خود را نسبت به منافع ملی به‌درستی ادا کنیم.
انتهای پیام/*
