تغییر رویه‌های نژادپرستانه در آمریکا خارج از توان و اراده اوباما است
خبرگزاری تسنیم: استاد جرم‌شناسی دانشگاه سنت‌لوئیس آمریکا با اشاره به وقایع فرگوسن و تظاهرات گسترده در سایر شهرهای آمریکا علت آن را نارضایتی شدید رنگین‌پوستان در تداوم رویه‌های نژادپرستانه و عدم‌تغییر شرایط در دوران زمامداری اوباما دانست.
«نورمن وایت» (Norman A. White) استاد جرم‌شناسی دانشگاه سنت‌لوئیس (Saint Louis University) در ایالت میسوری آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری تسنیم با اشاره به وقایع فرگوسن و تظاهرات گسترده پس از آن در شهرهای مختلف این کشور تأکید کرد که این سلسله حوادث ناشی از نارضایتی گسترده رنگین‌پوستان در تداوم رویه‌های نژادپرستانه و ناراحتی شدید مردم از عدم تغییر شرایط در دوران زمامداری اوباما است، به‌گفته وی اوباما در موقعیتی قرار ندارد که بتواند اقدامات خاصی را در مورد مسائلی همچون روابط نژادی اتخاذ کند. در ادامه متن این گفت‌وگو ارائه شده است:
تسنیم: در ابتدا این سؤال به ذهن می‌آید که در آمریکا ظاهراً افراد رنگین‌پوست بیش از دیگران در معرض رویکردها و اعمال خصمانه پلیس قرار دارند، نظر شما در مورد این بیان و این‌گونه از استدلال چیست؟
وایت: در آمریکا، از نظر تاریخی با گروه‌های اقلیت، همچون رنگین‌پوستان، به‌صورت افراد خارجی و بیگانه رفتار می‌شود و کنش‌های آن‌ها، بیش از دیگران، به‌صورت مجرمانه در نظر گرفته می‌شود، در نتیجه این افراد به‌میزان بیشتری در معرض برخورد با پلیس قرار داشته کارشان به پلیس کشیده می‌شود، اما طی 25 سال گذشته شاهد تغییر نوع برخورد پلیس با اجتماعات سیاه‌پوست بوده‌ایم به‌گونه‌ای که حتی با کوچکترین کار خلاف آن‌ها به‌شدت برخورد کرده و شرایطی ایجاد شده است که زندان‌ها پر از نوجوانان رنگین‌پوست شده است.
تسنیم: جدای از مورد قتل مایکل براون در فرگوسن، اخیراً رسانه‌های آمریکایی گزارشی را منتشر کردند که یک کودک 12ساله در شهر کلیولند توسط یک افسر پلیس کشته شد، اینجا این سؤال پیش می‌آید که چرا این‌گونه اقدامات بسیار خشن (شامل تیراندازی و کشته شدن فرد مظنون از دید پلیس) بیش از هر گروه دیگری برای رنگین‌پوستان رخ می‌دهد؟
وایت: ابتدا باید بگویم که کشته شدن یک کودک 12ساله بسیار تأسف برانگیز است، خاصه اینکه افسر پلیس عامل این اقدام تنها طی دو ثانیه و بلافاصله بعد از خروج از خودرو این کودک را مورد هدف قرار داد و به قتل رساند. اما در مورد سؤال شما، مردان آمریکایی آفریقایی‌تبار به‌طور تاریخی به‌صورت افراد خطرناکی که باید از آن‌ها در هراس بود، در نظر گرفته می‌شوند. از دید من، نیروهای پلیس تا حد زیادی احترامی برای این مردان قائل نیستند و در نتیجه افسران پلیس از موضع ترس و نگرانی از امنیت خود، با مردان سیاه‌پوست رفتار و با آن‌ها به این گونه برخورد می‌کنند. در یک مورد دیگر هم اخیراً شاهد بودیم که یک مرد جوان سیاه‌پوست که از نظر روانی ناتوان بود، توسط نیروهای پلیس هدف قرار گرفته کشته شد، چیزی که فکر نمی‌کنم در موردی غیر از آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار رخ دهد.
تسنیم: گاهی اوقات در برخی نوشته‌ها و تحلیل‌ها این‌گونه عنوان می‌شود که رنگین‌پوست بودن رئیس جمهوری آمریکا و اینکه وی نتوانسته است برای مقابله با نژادپرستی کاری کند، از دلایل عمده خشم عمومی است، نظر و تحلیل شما در این باره چیست؟ آیا انتخاب اوباما توانسته است تأثیری بر اقدامات نژادپرستانه داشته و آن‌ها را کاهش دهد؟ یا اینکه این پدیده، ریشه‌ای فرهنگی داشته و به‌راحتی قابل محو شدن نیست؟
وایت: در واقع، این مطلب مطابق تفسیر من از انتخاب شدن اوباما است. زمانی که اوباما در سال 2007 وارد کارزار انتخابات ریاست جمهوری شد، او را همانند ستاره‌ای در سرتاسر کشور و حتی دنیا به تصویر کشیدند. این در حالی است که در همان زمان تعدادی از محافظه‌کاران، رهبران سیاسی و دیگر سیاستمداران اعلام کردند که انتخاب وی خیلی مهم نیست زیرا وی تنها نبوده و اتفاق عمده‌ای رخ نخواهد داد. آن‌ها تلاش کردند تا در هر اقدامی که انجام می‌داد، وی را دنبال و بر آن نظارت کنند. وی در موقعیتی قرار ندارد که بتواند اقدامات خاصی را در مورد مسائلی همچون روابط نژادی اتخاذ کند. در موارد متعددی در همان اوایل آغاز ریاست جمهوری وی شاهد بودیم که رسانه‌های محافظه‌کار به‌شدت به رفتار وی واکنش نشان داده در مقابل آن موضع می‌گرفتند، مثلاً در یک مورد که به قتل یک فرد سیاه‌پوست، اوباما واکنشی از خود نشان داد، در همان زمان، رسانه‌ها وی را متهم کردند که مسائل را نژادی کرده است، اما نهایتاً آنچه می‌توان گفت این است که از زمان انتخاب اوباما، وضعیت آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار حتی بدتر شده است.
تسنیم: تا جایی که خبر دارم، شما اخیراً یک مطالعه میدانی را در منطقه فرگوسن شهر سنت‌لوئیس اجرا کرده‌اید، علاقه‌مندم در صورت امکان کمی از مشاهدات و یافته‌های خود در مورد وضعیت فرهنگی و اجتماعی این منطقه با ما سخن بگویید.
وایت: کار من به‌طور خاص روی فرگوسن متمرکز است. آنچه در این منطقه شاهد آن بودیم، سطح بسیار بالا و غیرعادی نابرابری است که ما به آن جدایی‌گزینی و عزلت بسیار شدید (hyper-segregation) می‌گوییم. آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار به‌طور خاص دارای یک ناحیه بسیار مشخص و منحصر در این منطقه هستند. هرچند محلات سیاه‌پوست‌نشین دیگری در ناحیه سنت لوئیس وجود دارند که مشتمل بر طبقات اجتماعی متوسط هستند؛ البته باید روی این نکته تأکید کنم، زیرا هر موقع مورد سؤال قرار می‌گیرم گمان بر این است که تمام سیاه‌پوستان در سنت‌لوئیس فقیر هستند. اما مشکل اینجا است که در فرگوسن میزان فقر و بی‌کاری و میزان کودکانی که در فقر به سر می‌برند همچنین نابرابری آموزشی و فقدان آموزش در سطح بسیار بالایی قرار دارد و این وضعیت به این منجر شده است که مردم با کمبود منابع لازم برای حیات خود مواجه شوند، و مردم همواره در حال تلاش و تقلا هستند که به بقای خود ادامه دهند. در واقع در فرگوسن با جمعیتی روبه‌رو هستیم که 50 درصد بزرگسالان آن بی‌کار هستند. این به‌معنای این است که کودکانی که در این‌گونه خانوارها بزرگ می‌شوند گاهی اوقات گرسنه مانده و وعده غذایی برای خوردن نداشته باشند، به‌گونه‌ای که حتی گاهی اوقات برای تأمین یک وعده غذایی نیز به تقلا می‌افتند. تصور کنید وضعیتی را که یک کودک پیش از آنکه به خواب برود غذایی برای خوردن نداشته باشد. من فکر می‌کنم که اکثریت این منطقه بسیار فقیر هستند.
تسنیم: خود ساکنان فرگوسن، در واقع سیاه‌پوستان این ناحیه در مورد موضوع نژادپرستی، رویکردهای نژادپرستانه، محرومیت و همچنین موضوع قتل مایکل براون، چه دیدگاهی دارند؟
وایت: من فکر می‌کنم اگر به صحبت‌های برخی ساکنان فرگوسن گوش داده شود، مشخص می‌شود که آن‌ها خود را به‌صورت یک اجتماع خوب می‌بینند، اینکه با همسایگان خود رابطه خوبی دارند و تعامل و روابط دوستانه‌ای، حداقل از نظر مدنی، بین سیاهان و سفید‌پوستان وجود دارد. اما در اینجا، چالشی وجود دارد مبنی بر اینکه تلاش می‌شود تمام این ماجراها به فرگوسن تقلیل یابد. در واقع این فقط شهروندان فرگوسن و آفریقایی‌تبارهای آن نیستند که شکایت داشته اعتراض می‌کنند، به‌عبارت دیگر، فقط شهروندان فرگوسن نیستند که به خیابان آمده اعتراض کردند. این امر در واقع بخشی از یک مشکل منطقه‌ای و حتی ملی است. واقعیت این است که ما شاهد حضور مردمی در خیابان‌ها بودیم، زیرا سیاه‌پوستان در تمام این منطقه و تمامی این کشور شاهد یک نابرابری و سوءرفتار عمده و برجسته‌ای هستند. در گفت‌وگو با افراد جوان و زمانی که به سخنان آن‌ها گوش می‌دادم، عنوان می‌کردند از اینکه به‌کرات توسط پلیس توقیف و بازرسی می‌شوند، خسته شده‌اند. یا اینکه می‌گفتند وضعیت ما همانند کمپ سیاه‌پوستان سووِتو نزدیک ژوهانسبورگ در زمان رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی شده است و با تبعیضی همانند آپارتاید مواجه هستند. نکته اینجا است که این وضعیت در دیگر نقاط و شهرهای دارای جمعیت عمده سیاه‌پوست نیز مصداق دارد. باید توجه کرد که فرگوسن هم‌اکنون حالتی نمادین دارد و بخشی از یک مشکل بزرگتر است.
تسنیم: ما سه ماه پیش ما شاهد اعتراض گسترده مردمی در فرگوسن بودیم، در آن موقع پلیس به‌حسب ظاهر، به‌شدت مسلح شده به مقابله با اعتراضات پرداخت، اما با وجود گذشت سه ماه، باز هم نیروهای پلیس با شدت با معترضان برخورد کرده و از رفتار مناسب برای کنترل بهینه شرایط عاجز بوده یا خودداری می‌کنند، تحلیل شما در این باره چیست؟
وایت: من فکر می‌کنم واکنش و پاسخ پلیس در حوادث ماه آگوست که شما در تلویزیون دیده‌اید با دو چیز مرتبط است، یکم، در شیوه‌ای که جریان اصلی جامعه و قدرت (حاکمه) به هرگونه موضوعی که وضعیت مستقر کنونی را به چالش می‌کشد، پاسخ می‌دهد. این امر در مورد ماجرای اشغال وال‌استریت نیز رخ داد که در ابتدا به آن‌ها اجازه دادند که اعتراضاتی را داشته باشند، اما پس از چند روز اقامتگاه‌های آن‌ها را برچیده افراد حاضر را بازداشت کردند و در آن ماجرا در مقابل فعالان این جریان، از قدرت و شیوه‌های بسیار شدید پلیسی استفاده کردند. البته یک تفاوتی اینجا وجود دارد، زمانی که آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار اعتراضاتی داشتند به‌سرعت در مقابل آن واکنش نشان دادند، در حالی که در ماجرای اشغال وال‌استریت چند روز آن‌ها را به حال خود رها کرده به آن‌ها فرصت دادند. در مورد فرگوسن، اما شاهد پاسخ مسلحانه بسیار قدرتمندی بودیم، به‌نظر من دلیل شدت این عمل به‌خاطر آفریقایی‌تبار بودن معترضان است (این همان مسئله دوم است). این امر در مورد مقایسه بازداشتی‌ها و حتی تلفات انسانی نیز مصداق دارد. اما در ماجرای اشغال وال‌استریت، البته خوشبختانه، شاهد جان باختن کسی نبودیم.
تسنیم: اینکه در شهرهای مختلف آمریکا حرکت‌ها و راه‌پیمایی‌های دیگری در همبستگی با فرگوسن برگزار می‌شود، ریشه در چه دارد، علت اصلی به جریان افتادن چنین رخدادها و واکنش‌های عمومی چیست؟
وایت: به‌نظر من این امر به‌خاطر این است که فرگوسن حالتی نمادین یافته است. در سرتاسر این کشور مردمانی وجود دارند که از این نوع برخورد و رفتار خسته شده‌اند، از تأثیرات و اقدامات سخت‌گیرانه پلیس که به مرگ تعداد زیادی از مردان سیاه‌پوست در خیابان‌ها منتهی می‌شود، خسته شده‌اند. رخدادهای مورد اشاره شما نشان دهنده درک و تصور ملی موجود در آمریکا است که به آن چیزی منتهی شد که من آن را خلق دوباره جنبش‌های حقوق مدنی می‌نامم، جایی که مردم شاهد منازعه‌ای بر سر حقوق مدنی خود هستند. در نتیجه شاهد هستیم که مردم ساکن در نقاط مختلف کشور تظاهرات برگزار کرده اعتراض خود را بروز می‌دهند، آن‌هم علی‌رغم اینکه پلیس واکنش قابل توجهی در قبال آن‌ها نشان می‌دهد. البته من فکر می‌کنم که آن‌ها تلاش دارند تا مسیری را برای اعتراضات آن‌ها باز کنند، اما به‌بیانی کلی، تلاش دارند این اعتراضات را کاهش دهند. اما باید توجه کرد که مردم خسته هستند، واقعاً خسته شده‌اند، زیرا همانند آنچه پیشتر در آفریقای جنوبی وجود داشته است، مردم تنها به‌خاطر عللی واهی همچون راه رفتن در خیابان‌ها، نشستن کنار خیابان، در آوردن کفش‌ها و غیره بازجویی و بازخواست می‌شوند. در نتیجه آنچه شما از وضعیت جاری در این کشور مشاهده می‌کنید، این است که مردم می‌گویند: "این وضعیت دیگر بس است." اما آنچه واقعیت دارد این است که ابراز همبستگی‌ها تنها در آمریکا جریان ندارد، بلکه در دیگر نقاط جهان همچون لندن، پاریس، برلین و حتی شهرهای مختلف کانادا شاهد حرکت‌هایی در اعلام همبستگی با فرگوسن هستیم.
تسنیم: با توجه به توصیفی که شما از وضعیت ارائه دادید، این وقایع چه تأثیری بر گفتمان و مباحثات عمومی غالب درباره نژادپرستی و تبعیض در آمریکا داشته است؟
وایت: من فکر می‌کنم تأثیر خارق‌العاده‌ای داشته است. روز گذشته بود که صفحه فیس‌بوک خود را چک کردم و دیدم افراد فعال در این زمینه که من آن‌ها را مبارزان راه آزادی می‌نامم، دیدگاه‌های خود را به‌شکل آشکاری در مورد این نظام نژادپرستانه ابراز کرده‌اند و مردم را به واکنش مسئولانه در مورد این وقایع فراخوانده‌اند. اکنون شاهد مباحثات و گفت‌گوهایی هستیم که پیشتر اثری از آن‌ها وجود نداشت. در این میان حتی برخی از سیاستمداران و رهبران محلی هستند که وارد این گفت‌وگوها شده تا ببینند چطور می‌توان با این مسائل رفتار کرد، حتی در دانشگاهی که من تدریس می‌کنم شاهد تداوم مباحثات، چه ساختارمند و چه غیررسمی، در مورد چگونگی نقش‌آفرینی نژاد (پرستی) و نابرابری در جامعه هستم، امری که در محیط های آکادمیک در سرتاسر کشور رخ داده است، حتی در سازمان ملل سخنان و گفت‌وگوهایی در مورد آپارتاید آمریکایی و بی‌عدالتی در این کشور نیز به جریان افتاده است. هرچند تلاش می‌شود تا این جریانات را به عقب رانده کاهش دهند، اما آنچه واقعیت دارد این است که این‌گونه مسائل تضعیف نشده و همچنان شاهد این مباحثات هستیم.
تسنیم: جدای از مباحثات شکل‌گرفته بین مردم، اساتید دانشگاهی و محیط آکادمیک همچنین رسانه‌ها نسبت به این وقایع چه واکنشی از خود بروز داده‌اند؟
وایت: ابتدا از بخش دوم شروع می‌کنم. رسانه‌ها در واقع آنچه را انجام می‌دهند که مقتضی ماهیت رسانه است. آن‌ها مطالب ثابت و قالبی را در این موارد تولید و منتشر می‌کنند، یا اینکه دنبال یافتن برخی چیزهای خاص و یکتا هستند تا از آن در تیترهای خود استفاده کنند و با پررنگ کردن آن توجه مردم را جلب کنند. در حالی که 90 تا 95 درصد تظاهرات و اعتراضات تاکنون مسالمت‌آمیز بوده است، اما آنچه رسانه‌ها پررنگ می‌کنند، خشونت و درگیری‌های عمده‌ای است که بین پلیس و برخی تظاهرکنندگان رخ می‌دهد که نهایتاً به شکل‌گیری این درک منجر می‌شود که سیاه‌پوستان خارج از قاعده و قانون عمل می‌کنند، و توجه مردم را از خشونت نظام‌مند و جاری پلیس و رفتار نامناسب آن منحرف می‌کند، اما در عوض این تصور را موجب می‌شوند که سیاه‌پوستان رفتار بد و نامناسبی دارند.
اما در مورد محیط آکادمیک، باید بگویم اساتید دانشگاهی تلاش دارند تا در این عرصه حاضر باشند، هرچند برخی از ما از دیگران حضور پررنگ‌تری دارند. ما نیازمند کار و فعالیت بیشتری در این عرصه بوده و صدای عمده‌تری در این حین داشته باشیم تا بتوان به تغییراتی دست یافت. البته آکادمی و اساتید دانشگاهی برای مدت طولانی چنین مشکلی را نادیده انگاشته بودند. اما هم‌اکنون برای مشکلاتی که متوجه آن‌ها شده‌اند، خواهان ارائه راه‌حل‌هایی هستند. البته همچنان یک مسئله عمده در این میان وجود دارد، اینکه نزد مردم نروید و به سخنان آن‌ها گوش نکنید و در همین حین گوشه‌ای بنشینید و به فکر راه‌حلی برای این مشکلات باشید.
تسنیم: در انتها اگر نکته و نظری داشته باشید، خوشحال می‌شویم که پذیرای آن باشیم.
وایت: به‌نظر من، اینکه در چنین موضوعاتی و به‌عنوان بخشی از جامعه جهانی از یکدیگر پشتیبانی و حمایت کنیم، و چنین موضوعاتی پیگیری شده و چنین سؤالاتی پرسیده می‌شود اهمیت بسیاری دارد. من باور دارم تغییراتی که در آفریقای جنوبی رخ داد تنها به‌خاطر فعالیت آزادی‌خواهان آنجا نبود، بلکه ناشی از خشم و عصبانیت بین‌المللی نسبت به وضعیت آن کشور بود. و آنچه هم‌اکنون نیازمندیم، این است که جامعه بین الملل کنار فرگوسن بایستد، زیرا این وضعیت برای تمامی رنگین‌پوستان همچون یک کابوس است و به‌دنبال تغییر آن هستند.
نورمن وایت دانشیار جرم‌شناسی دانشگاه سنت‌لوئیس در میسوری آمریکا است، حوزه تخصصی مطالعاتی وی شامل عوامل مؤثر بر پرورش و نمو کودک و شکل‌گیری مسیر زندگی، نظریه‌های رفتارهای بزه‌کارانه و ضد اجتماعی، فعالیت‌ها و سابقه‌های جنایی، روابط نژاد و جرم، و اجتماعات و جرم است. وایت از جمله معدود اساتید دانشگاهی است که پس از وقایع فرگوسن مطالعاتی میدانی را در این منطقه اجرا کرده و حتی برنامه درسی خاصی در ترم جاری با محوریت بررسی حادثه قتل مایکل براون، واکنش‌های عمومی و بررسی زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی آن، در دانشگاه محل خدمت خود طراحی و اجرا کرد.
گفت‌وگو از امیر خالقیان
انتهای پیام/*
