تحریم همه مشکل اقتصاد ایران نیست/ کاهش تورم به ۱۵ درصد با لغو تحریم‌ها

در حالی مهلت مذاکرات ژنو به پایان نزدیک می شود که بسیاری از جمله دولت چشم به نتایج مثبت توافق ژنو در اقتصاد دوخته اند. این در حالی است که برخی معقتدند مشکلات اقتصاد ایران منتج از تحریم ها نبوده است که حال با رفع تحریم ها برطرف شود. دکتر وحید شهری شقاقی، استاد اقتصاد، در این خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم اظهار داشت: متاسفانه  بهبود متغیرهای اقتصادی را منوط به نتیجه مذاکرات شده است که این مسئله بسیار برای اقتصاد ایران خطرناک است.

در ادامه مشروح این گفت‌وگو تقدیم می شود:

تسنیم: در حال حاضر دو دیدگاه در خصوص عملکرد دولت یازدهم در حوزه اقتصاد وجود دارد. برخی بر این قائل هستند که دولت یازدهم علی رغم وجود تیم قوی هیچ برنامه اقتصادی ندارد و صرفا همه مسائل اقتصادی را منوط به نتیجه مذاکرات و متغیرهای سیاسی کرده است. طیف دوم نیز نظری عکس این دارند و معتقدند که دولت یازدهم در حوزه اقتصادی صاحب برنامه است. به نظر حضرت عالی کدام طیف درست می گویند؟

شقاقی: در طی یک سالی که از عملکرد دولت یازدهم گذشته عمده موفقیت اقتصادی دولت یازدهم، بیشتر منوط بر سیاست خارجی بوده است. دولت چندان در عملکرد اقتصادی موفق نبوده است. دولت در حوزه اقتصادی 2 یا 3 کار انجام داد. یکی بحث هدفمندی یارانه­ها بود که به مدت 6 ماه وقت دولت و رسانه ­ها و... را گرفت. دیگری بحث مسکن بود همانطور که می­دانید مسکن بحث مهمی در اقتصاد است. اقتصاد مسکن به دلیل ارزش افزوده بالایی که دارد بسیاری در رونق اقتصاد موثر است. عمده رونق اقتصادی هر کشور منوط به حوزه ساخت و ساز است که این بحث هم به نتیجه نرسید. دولت در حوزه عملکرد مناسبش در بحث اقتصاد، بحث انضباط مالی و پولی را تا حدودی در دستور کارش داشت تا حدودی توانسته بود جلوی نقدینگی را بگیرد. چون کنترل نقدینگی با هدف کنترل تورم بود تبعات منفی داشت. بنابراین عملکرد اقتصادی دولت منوط به همین چند اتفاق بود. کاری که هم در بحث ثبات اقتصادی کشور، کنترل و کاهش تورم صورت گرفته است همگی منوط به انتظارات است که مختص سیاست­های خارجی بود. به عبارت دیگر همه کارهای مثبت اقتصادی دولت یازدهم که بر روی آن مانور داده می شود عمدتا حاصل عملکرد سیاست خارجی است که این موضوع چه مثبت و چه منفی خطرناک است.

تسنیم: دولت اخیرا لایحه خروج غیرتورمی از رکود را تنظیم کرده است. آیا این خود به معنای یک برنامه اقتصادی نیست؟

شقاقی: من لایحه­ ای که دولت یازدهم به نام لایحه خروج غیرتورمی از رکود تهیه کرده است، را خوانده ام. متاسفانه این لایحه خیلی ضعیف نوشته شده است و نشان می دهد که دولت هیچ برنامه اقتصادی ندارد. متاسفانه در دولت­های قبل نیز وضع به همین منوال بود و هیچ کدام قبل از انتخاب شدن هیچ برنامه­ اقتصادی نداشتند. برای مثال دوره آقای احمدی نژاد نیز برنامه تحول اقتصادی ایشان بعد این که سه سال از انتخاب ایشان می­گذشت نوشته شد و او فقط توانست یک مورد را اجرا کند و باقی برنامه ­ها ماند. این که برنامه باید قبل از انتخاب نوشته شود یک بحث اساسی است.

تسنیم: بعضی معقتدند که چون اقتصاد کشور سیاسی است، دولت­ها چاره­ای جز این ندارند. آیا این مسئله را قبول دارید؟ در دنیا هم همین گونه است؟ یعنی اقتصاد کشورها به شدت به متغیرهای سیاسی وابسته است؟

شقاقی: من اصلا قبول ندارم که چون اقتصاد کشور سیاسی است دولت باید در حوزه اقتصاد این گونه رفتار کند. اصلا این طور نیست که برخی فکر می کنند. بلکه در کل دنیا اقتصاد سیاسی است و اصلا نمی­توان اقتصاد را از سیاست جدا نمود. لذا باید تنظیم برنامه در راستای همین پارادیم ­ها باشد. حتی اقتصاد کشور آمریکا نیز در حوزه سیاست­ تشکیل می­شود.

تسنیم: اگر مذاکرات به نتیجه برسد، چه پیامدهای اقتصادی برای اقتصاد ایران به همراه خواهد داشت؟

شقاقی: اگر مذاکرات هم به توافق برسند همین اتفاقات باز هم ادامه دارد. اگر به جواب نرسند ما به بحران شدیدتری مواجه می­شویم و همه اتفاقات مثبت به رویکرد سیاست­های خارجی برمی­گردد.

تسنیم: بعضی می­گویند اگر به توافق برسیم هیچ اتفاق خاصی در اقتصاد نخواهد افتاد. بلکه زمانی شاهد رشد و بهبود اقتصاد خواهیم بود که دولت با برنامه مدون اقتصادی با تکیه بر توان داخل مسائل اقتصاد ایران را به طور ریشه ای حل کند؟

شقاقی: اگر در مذاکرات به جواب برسیم تورم از عدد بالایی به 15 درصد می­رسد ولی مشکلات ما ریشه­ای و ساختاری است و ربطی به تحریم ندارد. اقتصاد ما یک اقتصاد رانتی است که مشکل تحریم، مشکلات ساختاری را تشدید می­کند. با برداشتن تحریم، تشدید آن حذف می­شود ولی مشکل ساختاری اقتصاد ما برداشته نمی­شود. در اقتصاد ایران رقابت مفهومی ندارد.  در اقتصاد ایران بروکراسی زیاد است و فضای کار انحصاری و رانتی است. به همین دلایل اقتصاد کشور ما راه نمی­افتد. برای بر طرف کردن این مشکلات ما نیاز به عظم ملی داریم تا بتوانیم این مشکلات را از بین ببریم وگرنه وضع از این هم بدتر می­شود.

انتهای پیام/