ادبیات عاشورایی به راهکارهای جلوگیری از کج‌رفتاری‌های اجتماعی بپردازد
خبرگزاری تسنیم: شاعر لرستانی گفت: آسیب‌شناسی ادبیات عاشورایی تنها به شناخت علل و عوامل نمی‌پردازد, بلکه راهکارهایی را نیز برای جلوگیری از آن ذکر می‌کند که به‌گونه‌ای جلوگیری از کج‌رفتاری‌های اجتماعی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم آباد، محمدحسین جعفریان امروز در کارگاه آسیب‌شناسی ادبیات عاشورا در خرم آباد با اشاره به روایتی از امام صادق(ع) اظهار کرد: شاعری نزد امام(ع) می‌رود و در منقبت ائمه(ع) شعری دارند، شعر امام را تحت تأثیر قرار می‌دهد. امام هرچه از مال دنیا دارد به شاعر می‌بخشد و در ادامه دعا می‌کند که خداوند تمام گناهان شاعر را ببخشد.
وی افزود: شاعر همچنان شعرش را ادامه می‌دهد و باز هم بر جان مبارک حضرتش تأثیر می‌گذارد، امام می‌فرمایند خداوند گناهان آینده‌ات را هم ببخشد.
شاعر و مستند ساز کشور با استفاده از این حدیث بر اهمیت و جایگاه شاعر آیینی و در عین حال توجه به زنگ خطرها را هم ضروری دانست و بیان کرد: ادبیات عاشورا گونه‌ای پر اقبال از ادبیات آیینی است که بخش اعظمی از محتوای ادبی آن به دست شاعران تأمین می‌شود.
وی تصریح کرد: بازخوانی چند دهه شعر عاشورایی معاصر، فجیع‌سرایی را یکی از آسیب‌های این‌گونه شعر نشان می‌دهد و کمتر شاعری به زوایای پنهان واقعه عاشورا و رشادت و ارزش اعمال امام حسین(ع) و یارانش پرداخته و بیشتر شاعران سعی کرده‌اند اتفاقات را فجیع‌تر و دلخراش‌تر بسرایند.
سعید بیابانکی شاعر کشوری نیز در این نشست شروع ادبیات عاشورایی را بلافاصله پس از واقعه عاشورا دانست و گفت: آغاز ادبیات عاشورایی خطبه های امام سجاد(ع) و حضرت زینب (س) در کوفه و شام بود که این خطبه ها فقط مبتنی بر هیجان و احساسات نبود بلکه حماسی و آگاهی بخش است و می تواند بهترین الگو برای نسل امروز باشد.
بیابانکی افزود: ادبیات عاشورایی چه در بخش ادبیات عرب و فارسی فراز و فرودهای فراوانی داشته است و بخش زیادی از ادبیات عاشورایی مدیون شعر است.
وی عنوان کرد: ادبیات عاشورایی دو گونه شفاهی و مکتوب دارد که در این حوزه ادبیات شفاهی دایره وسیعتری را شامل می شود چون به نوحه، روضه و امثال آن تبدیل می‌شود و در این زمینه از ادبیات مکتوب جلوتر است.
بیابانکی گفت: در حوزه ادبیات عاشورایی دو مخاطب خاص و عام داریم که مخاطب عام بیشتر میل به ادبیات شفاهی دارد و چندان به ادبیات مکتوب علاقه ای نشان نمی‌دهد به عنوان مثال "نی نامه" قیصر امین پور در مجالس و هیئات ما هیچ گونه ورودی پیدا نکرده است و خط خون سید علی موسوی گرمارودی هم همین گونه است.
وی تصریح کرد: متاسفانه در ادبیات شفاهی شاید تا حدودی آسیب هایی مانند قرار دادن مقام الوهیت برای اهل بیت (ع) وجود دارد در حالی که در ادبیات مکتوب عاشورایی چنین چیزی کمتر دیده می‌شود.
بیابانکی گفت: البته آثار و اشعاری مانند شعر محتشم کاشانی وجود دارد که هم مورد استقبال مخاطب خاص و هم مخاطب عام قرار می گیرد که این نوع آثار در ادبیات ما بسیار کم است.
وی افزود: دوره شکوه شعر عاشورا پس از انقلاب شروع شده است که شاید دلایل آن یکی خود انقلاب و دیگری دفاع مقدس باشد.
شاعر کشوری بیان کرد: ادبیات پس از انقلاب ادبیات جدیدی است و رودررویی جبهه حق و باطل یکی از دلایل شروع این نوع ادبیات است.
بیابانکی گفت: متاسفانه برخی به غلط فکر می کنند که شعری که برای امام حسین(ع) و واقعه عاشورا هرچه اشک انگیزتر باشد بهتر است.
وی نوحه را به نوعی از خانواده تصنیف دانست و گفت: در سال‌های اخیر بیشتر نوحه‌ها با زبان محاوره سروده می‌شود و تصنیف محاوره از خانواده طرب است و نوحه‌ای که به زبان نوشتار سروده شود و بخش ادبی آن بر بخش موسیقیایی غلبه کند، ظرفیت ادبی دارد.
وی بر ضرورت توجه به تربیت مداحان به‌عنوان مربی جامعه‌ای که با عشق و علاقه ساعت‌های پای کلام، روایت و اجرای این افراد می‌نشینند، تأکید و اظهار کرد: همین تأثیر سبب می‌شود مطالب مداح در ناخودآگاه مخاطب رخنه کند و برای او درونی شود.
شاعر کشوری تصریح کرد: مداحی فرصتی است که در صورت کسب معرفت همه‌جانبه از عقیده گرفته تا فن می‌تواند جامعه را اصلاح کند و در غیر این صورت آسیب‌هایی را به‌دنبال خواهد داشت که بر لایه‌های جامعه تأثیرات متفاوتی می‌گذارد.
محمدتقی عزیزیان، از شاعران و نویسندگان لرستان نیز اظهار کرد: بازخوانی آسیب‌های ادبیات عاشورایی، شناسایی تأثیرات آن در جامعه، ریشه‌یابی عوامل آسیب در ادبیات عاشورایی و ارائه راهکارهای عملی برای جلوگیری از انحراف و تحریف در ادبیات عاشورایی را از اهداف برگزاری این برنامه است..
وی افزود: مقصود از عنوان عبارت آسیب‌شناسی ادبیات عاشورا در این برنامه، شناسایی عوامل مهم و مؤثری است که سبب دور شدن ادبیات عاشورایی از اهداف اصلی و مسیر واقعی خود می‌شوند.
عزیزیان تصریح کرد: آسیب‌شناسی ادبیات عاشورایی تنها به شناخت علل و عوامل نمی‌پردازد, بلکه راهکارهایی را نیز برای جلوگیری از آن ذکر می‌کند که به‌گونه‌ای جلوگیری از کج‌رفتاری‌های اجتماعی است.
وی عنوان کرد: ادبیات عاشورایی شاخه‌ای از ادبیات آیینی است که به حوادث مربوط به عاشورای حسینی می‌پردازد و از وقایع نهضت حسینی چه در قالب مدح و مرثیه و چه در قالب حماسه و اسطوره یاد می‌کند.
شاعر لرستانی اظهار کرد: این ادبیات را می‌توان محدود به حوادث کربلا و بعد از آن منحصر ندانست بلکه به تمام رخدادهای مشابه تسری داد؛ چه اینکه به اعتبار حدیث «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» هر واقعه مشابهی که هم مسیر نهضت حسینی قرار گرفته باشد، می‌تواند در چتر مفهومی عاشورا قرار گیرد و ادبیات مربوط به آن ادبیات عاشورای خوانده شود.
این نویسنده با نگاهی گذرا بر جریان‌شناسی ادبیات عاشورا و تشریح پاره‌ای از آسیب‌های رایج در این ادبیات و انواع آن نظیر شعر، نوحه، مرثیه و منقبت به ضرورت توجه به مسئله تربیت و پرورش مداح اشاره کرد و گفت: مداحی هم به‌عنوان ظرفیتی بزرگ می‌تواند ارزش‌های عاشورا را کامل و در صورت عدم آگاهی، ناقص به دست مخاطب برساند.
عزیزیان علاوه بر این مداحی را هنری چهار بُعدی برشمرد که از تاریخ، موسیقی، ادبیات و سخنوری بهره می‌گیرد و گفت: مداح باید علاوه بر عشق و ارادتی که خداوند در دل همه شیعیان حضرت اباعبدالله(ع) قرار داده، از مباحث فنی و هنری کار بهره بگیرد.
برخی از شاعران حاضر در نشست از جمله فاطمه بیرانوند، مینا نورالهی، مجید مرادی، فاطمه موسوی، زینب رحمانپور، خاطره جلدانی، الهام منصورپور، شهرزاد همتی اشعاری را در مدح و منقبت حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) و یاران باوفایش قرائت کردند.
شاعران حاضر، برپایی کارگاه‌های مشابه را برای مداحان و شاعران آیینی ضروری دانستند و بر توجه به کلام ارائه شده در هیئت‌ها و عزاداری‌ها تأکید کردند.
انتهای پیام/ج
