افغانستان در دوره «ماه عسل» قرار دارد/چالش بزرگ غنی با اطرافیان عبدالله برای تشکیل کابینه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، یکی از پربحث‌ترین موضوعات این روزهای دنیای سیاست در افغانستان بحث تشکیل کابینه دولت وحدت ملی و تعیین افراد مورد نظر اشرف‌غنی احمدزی رئیس‌جمهور و عبدالله عبدالله رئیس شورای اجرایی دولت جدید افغانستان است.

از هر گوشه و کناری مباحثی پیرامون افراد اطراف این 2 رهبر جدید افغانستان مطرح می‌شود و حتی پارلمان افغانستان بارها در رابطه با رفت‌وآمدهای زیاد برای رایزنی پیرامون کابینه جدید در وزارتخانه‌های افغانستان هشدار داده است.

واشنگتن پست نیز در مقاله امروز خود به بررسی شرایط این روزهای تشکیل کابینه جدید افغانستان پرداختهاست که در زیر متن کامل این مقاله را مطالعه می‌کنید:

«محمد محقق» معاون اول عبدالله بر این باور است که به‌ خاطر حمایتش از حکومت ائتلافی افغانستان که با پادرمیانی آمریکا تشکیل شد، چیزهای زیادی را دارا است. این جنگ‌سالار بانفوذ سابق که اکنون به سیاست روی آورده است، برای گروه قومی‌اش چیزی کمتر از (یک-پنجم) وزارت‌خانه‌های کابینه و ولایت‌ها را انتظار ندارد. محقق در مصاحبه‌ای در خانه‌ی مجللش که به‌شدت از آن محافظت می‌شود، گفت: «20 تا 22 درصد باید به هزاره‌ها تعلق داشته باشد».

اما رئیس‌جمهور اشرف‌غنی و دستیاران نزدیک وی قول داده‌اند که پست‌های حکومتی را بر اساس مهارت و شایستگی پر کنند، نه بر اساس سهمیه‌بندی‌های قومی و منطقه‌ای. این شکاف از برخورد فرهنگ‌ها حکایت می‌کند و چشم‌اندازها از این حکومت، که از تشکیل آن 2 هفته گذشته است، حاکی از آن است که این حکومت برای آغاز یک بروکراسی جدید در هفته‌های آینده وظیفه‌ی دشواری در پیش رو دارد. آن‌چه که در معرض خطر قرار دارد، آینده‌ این کشور بی‌ثبات است و دلیل آن مشکلات اقتصادی و ناامنی است و همزمان با این‌که اکثریت نیروهای خارجی این کشور را تا اواخر سال جاری ترک می‌کنند، ستیزه‌جویی اسلام‌گراهای طالب یک تهدید قوی باقی مانده است.

غنی، تکنوکرات تحصیل‌کرده در آمریکا که  «آبراهام لینکلن» و «لیندون بی جانسون» را به عنوان افراد تأثیرگذار بر خودش ذکر می‌کند، می‌خواهد اصلاحات را به‌وجود آورده و حکومت‌ مدرنی را تشکیل دهد که توسط کارمندان دولتی باتجربه و مسئول در برابر مردم، اداره شود. اما او باید در برابر انتظارهای بلند ده‌ها تن از افراد قدرتمند در حکومتش مبارزه کند، مردانی که برخی از آن‌ها گذشته‌ شوم دارند؛ اما به او کمک کردند تا به ریاست جمهوری دست یابد. آن‌ها غرق در روش‌های سنتی سیاست افغانستان‌اند، سیاستی که توسط قومیت، حمایت و نفس‌های کلان هدایت می‌شود.

تعداد زیادی از افغان‌ها می‌پرسند که آیا اشرف‌غنی می‌تواند با عبدالله عبدالله، رقیب سیاسی وی که اکنون در حکومتی مبتنی بر تقسیم قدرت همکار اوست، به‌طور مؤثر کار کند. یک مقام ارشد غربی که نخواست نامش فاش شود، گفت: «این یک دوره‌ ماه عسل است. بخش مشکل زمانی آغاز می‌شود که اشرف غنی به تعیین وزیران را آغاز کند». «او باید در یک برنامه اصلاح‌طلبانه، شبکه‌ حمایتی عبدالله را تحت پوشش قرار دهد و طبیعی است که اصطکاک‌هایی وجود خواهند داشت. غنی وزیران و مقام‌های شایسته و واجد شرایط می‌خواهد. عبدالله بیشتر به شبکه‌های سنتی افغانستان متمایل است».

دیپلمات‌ها و تحلیلگران می‌گویند که غنی و عبدالله به منظور جلوگیری از تفرقه و فساد که این کشور در گذشته گرفتار آن‌ها بوده است، باید تقاضاها و جاه‌طلبی‌های کلان شخصیت‌ها در تیم‌های انتخاباتی خودشان را مهار کنند.‌

«هارون میر» تحلیلگر سیاسی می‌گوید: «مشکل در سیستم ما خود رهبران نیستند، بلکه اطرافیان آن‌ها می‌باشند». «عوامل باالقوه برای تضادها وجود خواهد داشت».

پس از ماه‌ها اختلافات سیاسی که کشور را به سمت شکاف‌های قومی و خشونت تهدید می‌کرد، حکومت وحدت ملی در29 سپتامبر سوگند وفاداری یاد کرد. غنی و عبدالله، هر 2، ادعا کردند که انتخابات را برده‌اند و جانشین رئیس‌جمهور کرزی، که پس از مداخله‌ به رهبری آمریکا به دنبال حملات تروریستی یازدهم سپتامبر سال 2001 به قدرت رسید، شده‌اند. سرانجام این 2 مرد توسط واشنگتن متقاعد شدند تا حکومت مشارکتی بسازند و عبدالله در حکومت اشرف‌غنی نقش رئیس اجرایی را که معادل نخست‌وزیری است، ایفا کند.

غنی و عبدالله پیش از این در کابینه‌ کرزی به عنوان وزیر کار کرده‌اند. اما تجربه‌ عبدالله به عنوان مقام رسمی اتحاد شمال در دهه 1990، زمانی که این اتحاد جنگ مسلحانه علیه حکومت طالبان در کابل پیش می‌برد، سازنده بود. غنی 18 سال را در بالتیمور و واشنگتن زندگی و کار کرد. پس از نزاع روی فضای اداری و این که آیا او در مراسم تحلیف صحبت کند یا نه، نزدیک بود عبدالله مراسم تحلیف را تحریم کند. پس از این که جیمز کانینگهام، سفیر آمریکا در کابل، به حل و فصل این مناقشه کمک کرد عبدالله سرانجام در این رویداد صحبت کرد.

غنی، پس از به قدرت رسیدن در نتیجه‌ اولین انتقال دموکراتیک قدرت دراین کشور، پیام روشنی مبنی بر اصلاح نظم کهن را فرستاده است. دیپلمات‌های غربی گفتند که او ساعات زیادی را کار می‌کند. او پیمان‌های امنیتی را امضا کرد که به 12000 نیروی آمریکا و ناتو اجازه می‌دهند، برای آموزش و مشاوره‌ نیروهای امنیتی افغانستان و راه‌اندازی عملیات‌های ضد تروریسم، در افغانستان بمانند.

وی و همچنین پرونده‌ تحقیق رسوایی در «کابل بانک» را بازگشایی کرد که در سال 2010 و پس از این که نزدیک به یک میلیارد دلار ناپدید شد و بیشتر سپرده‌های کمک‌کننده‌های خارجی بود، سقوط کرد.

اما در حالی که آن‌ها از هر 2 اقدام حمایت می‌کنند، اعضای حلقه‌ عبدالله در مصاحبه‌های‌شان نسبت به برخی از انتساب‌های سیاسی غنی اظهار ناخوشنودی کرده‌اند، چیزی که نشان‌دهنده‌ بی‌اعتمادی و خصومت‌های طولانی در مورد انتخابات است. آن‌ها گفتند که با آن‌ها مشاوره نشده است و چندین پست، از جمله مشاورت امنیتی ملی و معاونت وزارت امور خارجه به پشتون‌ها داده شده است. پشتون بزرگترین گروه قومی افغانستان است و غنی نیز به همین گروه قومی مربوط است.

«مولانا فرید» یک سیاستمدار تاجیک نزدیک به عبدالله  گفت: «غنی می‌گوید، “من یک ملی‌گرا هستم و به قوم مشخصی مربوط نیستم” اما او براساس قومیت عمل می‌کند.» «این گونه انتساب‌ها نشان می‌دهند که او به تنهایی عمل می‌کند. بدون موافقت هر 2 تیم، نباید انتساب‌ها و برکناری‌ها صورت بگیرد».

وی افزود: «غنی به گونه‌ای عمل می‌کند که گویا برنده‌ منتخب انتخابات باشد».

متحدان غنی می‌گویند که او افراد را صرف براساس واجد شرایط بودن آن‌ها تعیین کرده است و به عنوان رئیس‌جمهور هیچ الزامی به تأیید تیم انتخاباتی دیگر نمی‌بیند.

«داوود سلطانزوی» نامزد پیشین انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان که اکنون از غنی حمایت می‌کند، گفت: «او می‌تواند هر کسی را به عنوان مشاور خود انتخاب کند». «چرا او باید با عبدالله مشاوره کند؟ این خنده‌دار است».

وی ادامه داد: «متأسفانه منافع ملی و منافع شخصی یک تعداد اندک تطابق ندارد». «نفس در اینجا یک بازی بزرگ است».

یکی از چالش‌های کلیدی که غنی با آن مواجه است این است که چگونه با چنین افرادی تعامل کند در حالی که اجازه ندهد حکومت به یک مانع تبدیل شود یا این که در نتیجه‌ جنگ از هم بپاشد.

مورد «عطا محمد نور» رهبر پیشین گروه شبه‌نظامی و والی قدرتمند ولایت «بلخ» که اکنون یکی از حامیان عبدالله است، را در نظر بگیرید. در تابستان سال جاری، او قول داد در صورتی که اشرف‌غنی رئیس‌جمهور شود، خیزش مدنی راه‌اندازی کند. اکنون اگر غنی تصمیم بگیرد تا برای او که کنترل بر این ولایت ثروت فوق‌العاده‌ای برایش به ارمغان آورده است جاگزینی معرفی کند، تنش به وجود خواهد آمد.

یک مقام ارشد غربی گفت: «آزمایش واقعی زمانی خواهد بود که غنی یکی از این مقام‌ها را از سمت‌شان برکنار کند و کسی که او می‌خواهد به عنوان جاگزین وی تعیین کند». «عطا نمونه‌ بزرگی است که غنی باید در برنامه‌ی اصلاح طلب خود در مورد آن محتاط باشد. او بنا بر دلایلی می‌خواهد جاگزینی برای این شخص معرفی کند».

دیپلمات‌ها و تحلیلگران می‌گویند که افغانستان امروز مانند مصر پس از انقلاب بهار عرب (بیداری اسلامی) در سال 2011 و عراق پس از خروج نیروهای آمریکایی، در یک دوره گذار قرار دارد. آن‌ها می‌گویند که غنی می‌تواند از هر 2 کشور، که حکومت‌های آن‌ها سرانجام فروپاشیدند، درس‌هایی را بیاموزد.

پس از آن «عبدالرشید دوستم» معاون اول رئیس‌جمهور قرار دارد. او مانند محقق، جنگ‌سالار پیشین و بدنامی است که به چندین مورد نقض حقوق بشر متهم است. نظر به قانون اساسی افغانستان، اگر غنی در سفرهای رسمی به خارج از کشور سفر کند، دوستم که مربوط به گروه قومی ازبک است، مسئول اداره‌ کشور خواهد بود.

حتی در تیم انتخاباتی عبدالله نگرانی‌هایی در مورد جنگ‌سالاران و سهمیه بندی‌های قومی وجود دارد. اعضای پشتون و تاجیک تیم انتخاباتی او در مصاحبه‌های‌شان گفته‌اند که به هزاره‌ها اجازه نخواهند داد تا یک پنجم وزارت‌خانه‌ها و ولایت‌ها را بدست بیاورند، به ویژه اگر آن‌ها واجد شرایط نباشند. اما دیپلمات‌های غربی انتظار دارند که در صورت نیاز بخش زیادی از قدرت برای جلوگیری از تنش‌ها، در امتداد خطوط قومی و منطقه‌ای تقسیم شود.

وقتی از محقق پرسیده شد که اگر تقاضاهای او برآورده نشود، چه اتفاق خواهد افتاد، او دستش را تکان داد و با اعتماد به نفس اظهار کرد که «این مسئله حل خواهد شد». وی همچنین هشدار داد که اگر در مورد تقسیم پست‌ها توافق صورت نگیرد، شانسی برای چندپارچگی حکومت وحدت ملی وجود خواهد داشت. محمد محقق به شکل مبهی گفت: «در حال حاضر، ما در تیم واحدی قرار داریم. ما به صورت مشترک برای افغانستان کار می‌کنیم». «اما این که چه اتفاقی خواهد افتاد غیر قابل پیش‌بینی است».

انتهای پیام/پ