صنایع دستی اصفهان، ملموس‌ترین میراث ناملموس ایران + تصاویر
خبرگزاری تسنیم: صنایع دستی اصفهان، تبلوری است از اعتقادات، باورهای دینی، سنت‌ها و آداب و رسوم، که مشابه و هم سنگ آن در هیچ کجای این کره خاکی وجود ندارد که ملموس‌ترین بخش میراث ناملموس است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، صنایع دستی ملموس‌ترین شکل میراث ناملوس بوده البته کنوانسیون حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس ICCN یا همان کنوانسیون 3002 بیشتر از آنکه بر خود این محصولات تکیه داشته باشد، مهارت‌ها و دانش مرتبط با این صنایع را مدنظر قرار داده است.
در واقع به جای تمرکز بر حفظ این اشیاء، به ترغیب هنرمندان برای ادامه تولید صنایع و انتقال دانش مرتبط به آن به نسل جدیدتر است، ابزارهای کار، لباس ها و پوشش های بدن، جواهرات، انواع ظروف، هنرهای تزئینی، لوازم سرگرمی، وسایل حمل و نقل، سرپناه‌ها و اسباب بازی‌ها از مواردی است که در زیر مجموعه صنایع دستی قرار می‌گیرد.
کشف آثار باستانیِ به جای مانده از نیاکان بشر، از وجود صنایع دستی در زمان‌های بسیار دور، حتی دوران انسان‌های اولیه خبر می‌دهد، زمانی‌که به این آثار نظر می‌افکنی، با دنیایی کهن رو به رو می‌شوی که غبار تاریخ بر چهره تک تک آنان جای گرفته است.
بخشی از آثار به جای مانده از انسان‌های اولیه، شامل سفالینه‌هائی است که از گِل پخته شده و تصاویر حیوانات به شکلی تخیلی بر روی آنها نقش بسته است، به راستی آیا هنرمند نقش آفرین، آن روز می‌دانست با دستانش چه گنجینه‌ای را نقش می‌زند؟ آیا می‌دانست روزی هنرش، تجسمی از روزگارش برای آیندگان است.
صنایع دستی که روایتگر صنعت و هنر نیاکان و بیانگر هنر و ذوق مردم هر کشور است و در روزگاران کهن، به عنوان صنعت تمام عیار عهد خویش حضور داشته است.
صنایع دستی، سفیران فرهنگی یک قوم و قبیله هستند که هیچ گاه از گزارش پیام خود دست نمی‌کشند و در واقع تجلی گاه بخش قابل ملاحظه‌ای از هنر وخلاقیت اقوامی است که با این صنایع سر و کار دارند.
صنایع دستی روایتگر حقیت و زیبائی دورن انسان
صنایع دستی، در گذشته، بیش و کم، روایتگر زیبایی و حقیقتی بوده که آدمی همواره در جست‌وجوی آن است و توجه به این صنعت در حال حاضر، نه تنها ما را با گذشته مردمان در هر منطقه پیوند می‌دهد، بلکه در حد مقدور می‌تواند ما را در همان جوّ و محیطی قرار دهد که انسانِ ماشین زده امروز از آن جدا مانده است.
هنرمند ایرانی، همواره با کار هنری خود، مقصودی را بیان داشته و رمز و رازی را آشکار ساخته است، او با پشتوانه فرهنگ غنی و سیراب از سرچشمه عرفان، با دست یافتن به مواد گوناگون، مهارت استادانه و احساس زیبایی و نبوغ خود را در بسیاری از دست ساخته‌ها، به ویژه ظرف‌های فلزی، سفالین، شیشه‌ای و دست‌بافت‌ها نشان داده است.
در صنایع دستی ایران، ذوق هنری و بردباری و وسواس هنرمندان ایرانی، در ریزه کاری فنون هنری دیده می‌شود و آنها همیشه در این هنر پیشتاز بوده‌اند و به نحوی اسرارآمیز، در صنایع دستی ایران، تصویر یک زندگی نهفته است، یک زندگی با رنج‌ها و شکل‌های بسیار، همراه با شوق و زیبائی...
به گفته مقام معظم رهبری، "صنایع دستی تنوعی که دارد، تجملی که دارد و ذوقی که در آن به کار رفته، زیبا و همه کس پسند است" و ضربه‌های پی در پی چکش بر بدن بی روح آهن و نقش‌های حکاکی شده بر روی آن، یا حرکات سریع دستان گلی سفالگر و خلق کوزه‌های مسی به نام اللّه ، پیامبر و امامان معصوم(ع)، گوشه‌هائی از این پیوند مبارک هنر و معنویت است.
معنویت، همواره در قبای دین، مذهب، عبادت و نیایش، تعالی بخش روح‌های جست‌وجوگر و حقیقت‌گرا بشر بوده و هنر در مسیری متفاوت، ولی هم جهت با معنویت، سیراب کننده اندیشه و خیالات تشنه انسان است که در این نوع هنر، هنرمند می‌کوشد با الگوگیری از مضامین معنوی، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، ادامه دهنده راهی باشد که خداوند از سوی پیامبران یا در کتاب‌های رهائی بخش، برای سعادت و خوشبختی انسان، پیش روی او قرار داده است.
صنایع دستی اصفهان نمایه پیوند هنر و معنویت
قرآن کریم به عنوان مهم‌ترین و آخرین کتاب سعادت بخش، از هنگام نزول و سپس کتابت آن به دست کاتبان، از مهم ترین دست مایه‌ها برای الگوگیری هنرمندان صنایع دستی در راه تعالی و نهادینه کردن هنر متعهد برای رستگاری نوع بشر بوده است و هنرمندان با این کار، سرسپردگی و کرنش انسان را در مقابل خالق یکتا در آثارشان به نمایش گذاشته‌اند و کلمات الهی، برای نخستین بار به وسیله هنر در قلب انسان‌ها نفوذ می‌کند.
هنر اسلامی، جایگاه والائی در جهان هنر دارد و گروه بسیاری از علاقه‌مندان رابه سوی خود کشیده است و در تمامی هنرهای اسلامی، به نحوی روح عرفانی و جنبه‌های مذهبی متجلی است که همین امر باعث شگفتی صدچندان می‌شود و صنعتگران اروپائی که از دیرباز به هنر و صنعت اسلامی علاقه مند بو‌دند، ولی به تازگی برای الهام گرفتن از هنرهای اسلامی و یادگیری روش‌های مورد استفاده آن، تلاش بسیاری انجام داده اند و همین شیفتگی و کنجکاوی در مورد هنرهای اسلامی، سبب شده است که بگویند: صنایع دستی ایران، تبلوری است از اعتقادات، باورهای دینی، سنت‌ها و آداب و رسوم، که مشابه و هم سنگ آن در هیچ کجای این کره خاکی وجود ندارد.
صنایع دستی، قدمتی به اندازه عمر بشر دارد
گزافه نیست اگر گفته شود صنایع دستی، عمری به قدمت عمر بشر دارد و سابقه صنایع دستی، به عصر حجر باز می‌گردد که در این دوره، ساخت ظروف و همچنین بعضی ابزار مصرفی در زندگی روزمره مانند نیزه و خنجر از سنگ برای صید و شکار حیوانات معمول شد و رفته رفته به علت پیشرفت فکری، دیگر مواد موجود در طبیعت مانند خاک رس، چوب، سنگ آهن، مس و سرانجام پشم و کرک حیوانات و الیاف گیاهی نیز مورد استفاده قرار گرفت، به طوری که پیشینه ساخت اشیای سفالی و مسی، به بیش از4 هزار سال پیش می‌رسد.
دوره رنسانس در اروپا، در تکامل هنری صنایع دستی تأثیر انکارناپذیری به جا گذاشت و در نتیجه، افزون بر حفظ جنبه‌های مصرفی بسیاری از تولیدات دستی، سبب افزایش ارزش هنری و تزئینی آنها شد و ایران زمین نیز از 7 هزار سال پیش، بیرق هنر نیاکان خویش را به عنوان سند هویت ملی به رخ جهانیان کشیده است.
سفره رنگین صنایع دستی ایران، هم اکنون 2 میلیون و 600 هزار نفر را به طور مستقیم، و حدود 12 میلیون نفر دیگر را غیرمستقیم گرد خود آورده است و جالب اینکه بیش از 70 درصد از فعّالان صنایع دستی ایران را زنان تشکیل می‌دهند. از این رو، می توان گفت زنان هنرمند ایرانی، بالاترین سهم را در تولید آثار صنایع دستی کشور بر عهده دارند.
70 درصد صنایع دستی کشور در اصفهان تولید و توزیع می‌شود
معاون میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در این باره می‌گوید: استان اصفهان از نظر تنوع و تعداد هنرمند جز استان‌های برتر کشور است از 370 رشته صنایع دستی شناخته شده در کل کشور 198 رشته در استان اصفهان داریم که به دلیل پهناوری استان و تنوع اقوامی است که در استان زندگی می‌کنند.
احمد ادیب افزود: شهر اصفهان از دیرباز مرکز و قطب صنایع دستی ایران بوده و دلیل ویژگی‌های خاصی که در مردم اصفهان و علاقه به حرفه‌آموزی و هنرهای سنتی دارند، تعداد زیادی از هنرمندان بزرگ کشور و صنعت را در اصفهان داریم و شهرستان‌هائی مثل کاشان، نظنز، نائین و شهرضا در صنایع دستی منحصر‌به‌فرد هستند.
وی با بیان اینکه 70 درصد از صنایع دستی کشور در اصفهان تولید و توزیع می‌شود، تصریح کرد: تفاوتی که استان اصفهان نسبت به دیگر استان‌های کشور دارد این است که در بقیه استانها هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی منحصر به بانوان و مشاغل خانگی است و بیشتر جنبه تفننی دارد اما در استان اصفهان کارگاه‌های صنایع دستی تعداد زیادی کارگر دارند و تعداد زیادی از سرپرست‌های خانوار از این صنعت ارتزاق می‌کنند و به صورت حرفه‌ای کار صنایع دستی را به عنوان شغل دنبال می‌کنند.
سهم ویژه صنایع دستی اصفهان تولید اشتغال
صنایع دستی، از دیرباز عامل ایجاد اشتغال جنبی و درآمد بیشتر در مناطق روستائی و عشایری، و همچنین برای بعضی شهرنشینان بوده است و امروزه نیز به رغم گسترش محصولات صنعتی در همه کشورها، صنایع دستی نه تنها ارزش خود را از دست نداده است، بلکه هر روز بیشتر مورد توجه قرار می گیرد.
در اصفهان نیز صنایع دستی با اتکا به پشتوانه غنی فرهنگ ایران اسلامی، در 3 دهه اخیر، به نحو چشم گیری گسترش یافته است؛ به گونه‌ای که در زمینه سیاست‌گذاری و هدایت صنایع دستی، از ایران و اصفهان به عنوان یکی از کشورهای بسیار موفق در مجامع بین‌المللی یاد می‌شود.
صنایع دستی، زبان گویا و روشن تاریخ، تمدن، هویت و هنر ایرانیان است
بدون تردید یکی از دلایل مهم در توجیه جنبه‌های مثبت صنایع دستی، به اثرات آن در مبارزه با انواع بیکاری مربوط می‌شود زیرا بیکاری، یکی از مسائل پیچیده کشورهای رو به رشد است که از افزایش سریع جمعیت سرچشمه می‌گیرد که صنایع دستی با قابلیت‌ها و خصوصیات ویژه خود، نقش مهمی در حل معضل بیکاری و ایجاد اشتغال برای بیکاران ایفا کند.
آبراهام پوپ، تاریخ نگار آمریکائی بر این باور است که صنایع دستی اصفهان و ایران، هنرمندانه خلق شده است و هر یک، پیام‌آور عقیده‌ها، سلیقه‌ها، روش‌های زندگی و شخصیت نیاکان مردم این کشور است و صنایع دستی، زبان گویا و روشن تاریخ، تمدن، هویت و هنر ایرانیان است.
به گزارش تسنیم، اجلاس و جشنواره بین‌المللی میراث فرهنگی ناملموس ICCN 2014 از 16 تا 21 مهرماه با حضور 64 کشور از سراسر جهان در اصفهان برگزار شد.
گزارش از زینب کلانتری
انتهای پیام/
