راهکاری برای نجات محیط زیست

به گزارش گروه "رسانه‌ها" خبرگزاری تسنیم، با بازگشت به گذشته پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایی را به خاطر خواهید آورد که کمتر چیزی را دور می‌ریختند؛ نان‌های خشک و ضایعات آن در گوشه‌ای جمع‌آوری و هر چند وقت یکبار به ازای قدری نمک معامله می‌شد. نمکی‌های قدیم با گاری‌های چوبی خود، چرخ نخستین بازارهای مصرف دوباره مواد دورریختنی را به حرکت درآوردند.

پسماندهای تر نظیر باقیمانده مواد غذایی و پوست میوه نیز در گذشته معنای امروز را نداشت، اما آمارهای اخیر دورریز مواد براستی قابل تامل است و می تواند تاکیدی بر لزوم رونق بازارهای بازیافت و خرید و فروش لوازم دست دوم باشد. بنابر آمارهای سازمان مدیریت پسماند، تهرانی ها سالانه 30 میلیون و 350 هزار دلار پلاستیک، 55 میلیون دلار پسماند غذایی آشپزخانه، 35 میلیون دلار کاغذ و مقوا و 50 میلیون دلار نان را تنها در مرکز دفن کهریزک زیر خروارها خاک دور می ریزند.

صنعت بازیافت و خرید و فروش لوازم دست دوم معمولا بر دیگر روش های دفع زباله ازجمله دفن بهداشتی و سوزاندن اولویت دارد چراکه علاوه بر صرفه جویی در هزینه، انرژی و منابع طبیعی، آلودگی محیط را نیز کاهش می دهد، اما مساله اینجاست که سقف خرید و فروش مواد قابل بازیافت همیشه ثابت نیست. بی​ ثباتی تقاضا و بازار در عمل باعث رهاسازی سهم قابل توجهی از منابع می شود. آگاهی مصرف کنندگان می تواند گام موثری در جهت افزایش سطح تقاضا و ضمانت بخشیدن به این بازارهای ارزشمند باشد. لذا در ادامه پاره ای از منافع بازیافت مورد تاکید قرار خواهد گرفت.

خرید و فروش کاغذ

کاغذ نه تنها یکی از شناخته شده ترین، بلکه در عین حال عام المنفعه ترین مواد قابل بازیافت است. بازیافت یک بسته روزنامه به ارتفاع حدود 180 سانتی متر می تواند تضمینی بر بقای یک درخت ده متری باشد. روزنامه های باطله و مجلات بهترین نوع کاغذ برای بازیافت هستند.

کاغذ روزنامه اغلب چندین و چند بار بازیافت می شود. طول فیبر کاغذ که معرف درجه بندی آن است، پس از هر پروسه بازیافت کوتاه تر می شود. به همین دلیل طول فیبر کاغذهای روزنامه کوتاه تر از کاغذهای با کیفیت مخصوص چاپ است. نتیجه یک تحقیق ساده نشان می دهد با بازیافت تقریبا یک تن روزنامه می توان 17 درخت را نجات داد، در مصرف 160 کیلوگرم سنگ آهک، 60 هزار گالن آب، 125 کیلوگرم سولفور و 225 کیلووات ساعت برق صرفه جویی کرد و در عین حال مانع انباشت زباله در 2.52 مترمکعب از زمین های مخصوص دفن بهداشتی شد.

هماهنگی میان شهرداری، سازمان بازیافت و ادارات بهداشت محیط با صنایع مرتبط، چاپخانه ها و فروشگاه ها تضمین کننده بازارهای خرید و فروش دست دوم کاغذ و البته بازیافت بهداشتی است. بازارهای خرید و فروش کاغذ و حتی کتاب های دست دوم نه تنها منابع باارزش طبیعی ما را حفظ خواهد کرد بلکه باعث ذخیره انرژی، ممانعت از قطع درختان، جلوگیری از فرسایش زمین، تولید کمتر محصولات فرعی سمی و کمک به حفظ زمین های مرغوبی می شود که سالانه به جای کشاورزی و کاشت محصول باید در آنها زباله دفن شود.

غرفه های بازیافت تحت پوشش شهرداری یکی از بهترین گزینه ها برای پاسخگویی و همگامی با شهروندان برای حفظ این سرمایه طبیعی هستند. نشانی غرفه های بازیافت را می توان براحتی در سایت رسمی سازمان مدیریت پسماند جستجو کرد.

ازجمله شاغلان فعال در عرصه بازیافت می توان به جمع کنندگان معمولی، فرصتی، اصلی، دلالان کالاهای بازیافتی، دلالان تخصصی و موسسات خدماتی اشاره کرد، اما در مجموع بهترین خریداران کاغذ باطله اغلب چاپخانه ها هستند. خریداران خصوصی کاغذ و روزنامه باطله اصولا سقف خرید مشخصی دارند، اما به طور تقریبی آنها هر کیلوگرم کاغذ را در حال حاضر حدود 200 تومان مظنه می زنند.

خریداران و فروشندگان انواع کاغذهای باطله در تناژ بالا با کارخانه های بازیافت کاغذ و مقوا قرارداد می بندند و چرخ های این صنعت به همین روال می چرخد، اما باید به خاطر داشت که کارگاه های غیرمجاز می توانند خود مراکز انتشار آلودگی باشند. لذا حفظ ضوابط و استانداردها بسیار مهم است. متاسفانه تمام کاغذ و کارتن های باطله زباله های شهری جمع آوری نشده و بخش اعظم آنها براحتی روانه اماکن دفن می شود.

در مقابل این هدررفت کلان، مساله خرید و فروش کتاب های دست دوم مطرح است که با توجه به هزینه های مختلف چاپ قابل تعمق است. این کار نه تنها در ایران بلکه در دیگر کشورها نیز طرفداران زیادی دارد. رواج روزافزون سایت های معتبر اینترنتی گواهی بر اهمیت این مساله نزد اهالی فرهنگ و دوستداران محیط زیست است.

بازیافت منسوجات

بازیافت منسوجات و پوشاک سال هاست مورد توجه کارشناسان قرار دارد چراکه تولید پشم و کتان طبیعی می تواند فشار مضاعفی بر مراتع و زیستگاه ها تحمیل کند و علاوه بر آن مضرات تولید لباس های نایلونی را نیز نباید از نظر دور نگاه داشت. منسوجات ازجمله کالاهای صددرصد قابل بازیافت است و لذا به هیچ وجه نباید آنها را زباله پنداشت.

حدود چهار سال پیش تحقیقی انجام شد که نشان می داد استفاده مجدد از یک تی شرت ساده، 40 درصد و استفاده مجدد از یک بلوز بیشتر از 85 درصد در مصرف انرژی برای تولید کالایی مشابه صرفه جویی خواهد کرد.

دور انداختن یک لباس به دلایل مختلف ازجمله تحمیل هزینه مازاد حمل به مراکز دفن، انباشت سریع این مراکز، تحمیل آلودگی هایی در ابعاد میکرومتری و البته در برخی موارد ایجاد بازارهای سیاه غیرقانونی به صلاح نیست.

الیاف مصنوعی لباس یکی از چالش های امروز محیط زیست است، چالشی که تاثیر آن می تواند در سفره های غذایی ما نیز نمودار شود. تحقیقات نشان داده هر ماشین لباسشویی طی یک چرخه کامل، قریب 2000 فیبر پلی استر در ابعاد میکرومتری را از یک پولیور ساده جدا و وارد شبکه فاضلاب می کند.

تخلیه فاضلاب در محیط نیز می تواند براحتی این ذرات میکرومتری را وارد زنجیره غذایی کند. محققان دانشگاه دوبلین سال 2011 (1390 هجری شمسی) نشان دادند که میکروپلاستیک های برگرفته از لباس ها در نتیجه ورود به رودخانه ها و دریاها می توانند مواد سمی نظیر د.د.ت را به خود جذب کنند. تغذیه انواع ماهیان و صدف های دوکفه ای از این مواد نیز زمینه مساعد را برای ورود این ترکیبات سمی به گردش خون و سلول های سایر موجودات زنده فراهم خواهد ساخت.

بازیافت فلزات

بازیافت فلزات آهنی جزئی از صنعت آهن و فولاد محسوب می شود. اغلب فلزات را می توان با حفظ خواص مهم ازجمله استحکام، ماندگاری، قابلیت چکش خواری و رسانایی بازیافت کرد. دور ریختن فلزات می تواند بشدت بر منابع غیرقابل تجدیدی که از آنها استخراج می شود، تاثیرگذار باشد و آنها را محدود کند.

علاوه بر این، دفن فلزات به معنای جدا شدن ذرات و اجزای ریز فلزی و ورودشان به محیط زیست و چرخه های غذایی است، اما در مقابل بازیافت منافع بسیار بیشتری دارد، چنانچه بازیافت آلومینیوم در مقایسه با استخراج آن از سنگ بوکسیت می تواند 95 درصد بیشتر در مصرف انرژی صرفه جویی کند.

مس یکی دیگر از فلزاتی است که بازیافت آن می تواند به تولید محصولی با قابلیت ماندگاری بیشتر منجر شود. تلفن های موبایل، ماشین های لباسشویی و چراغ های خوراک پزی ازجمله رایج ترین نمونه های کاربرد مس است که به هر حال امکان استفاده مجدد از آنها وجود دارد. در اروپا حدود 41 درصد از مس مورد نیاز از طریق بازیافت تهیه می شود.

بازیافت مس بسیار سودآورتر از استخراج آن است چراکه ارزش مس بازیافتی 90 درصد بیشتر از مس خام است. آهن، فولاد و چدن ازجمله فلزات مورد توجه خریداران ضایعات است. این ضایعات اغلب با قیمت تقریبی کیلویی 1200 تومان و گاهی بیشتر یا حتی کمتر معامله می شود. لازم به یادآوری است که ضایعات تبدیلی از فولاد معمولا از مرغوبیت چندانی برخوردار نبوده، اما نیاز بازار تولید می تواند بشدت بر میزان بازیافت و البته قیمت هر کدام از این ضایعات تاثیرگذار باشد.

بازیافت تجهیزات الکترونیک

ترکیبات شیمیایی خطرناک، فلزات سنگین، آلاینده های آلی پایدار، ترکیبات حاوی هالوژن و عناصری از قبیل مس، نیکل، کادمیوم، آرسنیک و جیوه مواد سمی است که دورریز پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی را مساله دار می کنند. در عین حال خواصی نظیر سمیت، بیماری زایی، قابلیت انفجار، اشتعال و خورندگی بازیافت غیرمجاز آنها را عملا مردود می کند. برآورد سود حاصله از بازیافت یک وسیله برقی امکان ندارد مگر آن که بتوان آن را به تمام اجزای سازنده اش تفکیک کرد. جالب است بدانید بسیاری از کامپیوترهای کهنه، تراشه های آنالوگ و موبایل ها واجد فلزات باارزشی همچون طلا، نقره، پلاتین و پالادیوم است . متاسفانه نرخ بازیافت لوازم الکترونیک هنوز در جهان بسیار پایین است. به عنوان مثال آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا در سال 2009 (1388 هجری شمسی) اعلام کرد فقط 8 درصد موبایل ها، 17 درصد تلویزیون ها و 38 درصد کامپیوترها قابل بازیافت بوده و این در حالی است که بخش اعظم زباله های الکترونیک جهان در حال حاضر روانه مراکز دفن می شود. این مساله می تواند نه تنها منابع طبیعی را بیش از پیش تحت فشار قرار دهد بلکه از طرفی به معنای ورود انواع مواد آلاینده سمی به محیط است.

منبع: جام جم
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.

بازگشت به صفحه سایر رسانه ها