رحیمی: برخی، از شهدا «محی‌الدین عربی» می‌سازند / کاموربخشایش:بخشی از ادبیات جنگ، شهدا را دست‌نیافتنی کرد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مراسم نقدو بررسی کتاب بابانظر شب گذشته در بوستان شهدای گمنام تهرانسر با حضور سیدحسین بیضایی مصاحبه گر کتاب، مصطفی رحیمی تدوین کننده و نویسنده کتاب و جواد کامور بخشایش منتقد کتاب بابانظر درهفتمین نشست باشگاه کتاب فرهنگسرای تهرانسر در قالب برنامه «یاد یاران، سنگری به عرض هشت سال» برگزار شد.

کاموربخشایش: بار سنگین ترویج فرهنگ ایثار و شهادت بر عهده کتاب است

در ابتدای این نشست جواد کامور بخشایش منتقد در سخنانی گفت: خاطره نویسی جزو تاریخ این مرز و بوم است و ادبیات نیز همواره به کمک آن آمده است ما وظیفه داریم که به دلیل حضور چندین ساله شهدا در جبهه‌ها این خاطرات را به نسل آینده منتقل کنیم. ما الگوهای زیادی داریم اما ناتوانی ما باعث شده که جوانان ما به الگوهای غربی کشیده شوند.

وی افزود: بار سنگین ترویج فرهنگ ایثار و شهادت بر عهده کتاب است و کتاب باید حتما در سبد کالای خانواده‌ها قرار گیرد تا اینکه پاسخگوی نیاز نسل جوان باشد که اکنون دچار سردرگمی شده است.

سیدحسین بیضایی مصاحبه‌گر کتاب بابانظر در بخش دیگری از این برنامه گفت: شهید نظرنژاد در خانواده‌ای مذهبی رشد کرده بود و بعد از اتمام جنگ هم من در زمانی که حفظ آثار سپاه شکل گرفته بود با آن گروه آشنا شدم و در شرایط منظم و نظامی که آن زمان در سپاه حاکم شده بود در نهایت در دهم تیرماه 72 کار ضبط خاطرات را شروع کردیم. ما برای تدوین این کتاب 17 جلسه مصاحبه انجام دادیم که بعد از انجام نوشتار کتاب در سال 88 این کتاب منتشر شد که متأسفانه شهید نظرنژاد در سال 75 در اولین مکان‌هایی که در کردستان درگیر جنگ شده بود بر اثر ترکش کنار قلب خود به شهادت می‌رسد.

رحیمی: برخی از شهدا «محی‌الدین عربی»ها می‌سازند در حالی که همه شهدا اینگونه نبودند

مصطفی رحیمی نویسنده کتاب بابانظر در بخش دیگری از این برنامه گفت: من اعتقاد دارم آن چیزی که شهدا عمل کرده‌اند حتما نباید ملاک عملکرد ما باشد چرا که انسان‌ها متفاوت‌اند و کتابهای مختلف و خاطرات نیز اینگونه تیپ‌های مختلف شهدا را نشان می‌دهد. در زمان جنگ ما شهدای مختلفی داشتیم برای مثال همواره یک فرمانده یا یک سرباز عادی و نیروی ساده در کنار هم می‌‌بودند. یک اشتباهی که در حال صورت گرفتن است این است که برخی می‌گویند شهدا همواره در حال نماز و ذکر بوده‌اند و از شخصیت شهدا یک سری محی الدین عربی که همواره درحال عبادت بوده است می‌سازد.

رحیمی: وحدت همه در جبهه‌ها بر سر پاکی و اعتقاد به امام بود

رحیمی افزود: در حالی که ما در برخی کتابهای دیگر می‌بینیم که برخی از رزمندگان عنوان می‌کنند ما همواره در جنگ شر و شور بودیم اما مخاطبی که در جنگ حضور نداشته است برایش این ابهام ایجاد می‌شود که هر کس که به جبهه می‌رفته است همواره در حال دعا و راز و نیاز بوده درحالی که باید بدانیم به این شکل نبوده و هر کس که به جبهه‌ها می‌رفته است رنگ آنجا را می‌گرفته است البته باید به این نکته توجه کنیم که آنچیزی که در جبهه‌ها واحد بود و همه در آن اتحاد داشتند بحث طهارت، پاکی و اعتقاد به امام بود و این نکته هم لازم به ذکر است که ما هیچگاه آدم خبیث و پست در جبهه ها نداشتیم.

رحیمی: برخی از رزمندگان در زمان بیان خاطراتشان دچار خودسانسوری می‌شوند

وی با اشاره به آنچیزی که از شخصیت شهید نظرنژاد اورا جذب کرده است گفت: من هرچه به خاطرات او نگاه می‌کردم متوجه می‌شدم که او همواره آنچیزی را مطرح می‌کند که خودش بوده است همچنین او کسی بوده که در جنگ حضورش موثر بوده است. ما وقتی به سراغ برخی از شخصیت‌های جنگ می‌رویم دوست دارند که چهره واقعی خودشان را در جبهه‌ها نشان ندهند و شکل کنونی خود را حفظ کنند و دچار خودسانسوری می‌شوند. درحالی که بابانظر آدم کلاسیکی نبوده و با فرماندهان نمی‌پریده است ما شاهد بودیم که در عملیات کربلای 5 با گرفتن سرهنگ جیش امیر کاری می‌کند که پس از چند سال وقتی سرهنگ جیش امیر را در یکی از دهکوره‌های بغداد می‌بیند و خبر شهادت بابانظر را به او می‌دهند او برای بابانظر گریه می‌کند.

کاموربخشایش: پس پایان جنگ ادبیاتی شکل گرفت که شهدا را دست نیافتنی کرد

جواد کامور بخشایش منتقد کتاب بابانظر در ادامه صحبت های رحیمی گفت: پس از پایان جنگ ادبیاتی شروع شد که شهدا را دور از دسترس مخاطب نشان می داد و آنها را فقط به افلاکیان مرتبط می‌کرد و باعث می‌شد که خواننده هیچگاه خود را منطبق بر آن شهدا نبیند. من معتقدم که از تحول در جبهه‌ها نمی‌توان گذشت چرا که آنها انسان های معمولی بودند که وارد عرصه جبهه شده و دچار تحول روحی شدند.

رحیمی: نویسنده حتما باید با صاحب خاطرات ارتباط برقرار کند

مصطفی رحیمی نویسنده در پایان این نشست به عنوان آخرین صحبت‌ها گفت: زمانی که مصاحبه‌های این شهید دست من رسید یک سری برگه‌های نامنظمی بود که من وظیفه منظم کردنف فصل بندی و تصحیح نثر آنها را داشتم. مصاحبه‌ها به شکل محاوره‌ای بود و این برای نویسنده و تدوینگر بسیار مهم است که برای اینکه بتواند لحن مصاحبه شونده را حفظ کند حتما بتواند با سوژه ارتباط برقرار کند و اگر این اتفاق نیفتد بسیار این مسئله پیش می آید که حتی آن متن به دل آن نویسنده نیز نمی‌چسبد چه رسد به مخاطب که خیلی وقت ها نمی‌تواند با آن متن‌ها ارتباط برقرار کند.

وی افزود: آن‌چیزی که من از بابانظر متوجه شدم این است که هر کس که جای او بود بسیاری از حرف‌ها را نمی‌زد و می‌گفت که این صحنه‌ها را از متن کتاب حذف کند برای مثال او در یکی از جبهه‌های کردستان درحالی که درگیر مبارزه با دموکرات‌ها بود در همان لحظه نیز به فکر کله پاچه‌ای که برای غذا آماده کرده بودند نیز بوده است اما اگر کس دیگری جای او بود می‌گفت که این صحنه‌ها را باید از کتاب حذف کند. شخصیت بابانظر آنچنان من را گرفت که حتی بزرگواری‌های که برای ما عجیب است و برای او عادی است را نیز باور کنیم.

رحیمی: قرار نیست که نویسنده متن کتاب را عوض کند بلکه باید فقط آن را ترمیم کند

رحیمی با اشاره به لزوم دقت در ترمیم متن کتاب گفت: مسئله ترمیم متن کتاب بسیار حساس است چرا که نویسنده باید توجه کند که متن کتاب ترمیم شود نه اینکه محتوای آن عوض شود متأسفانه در برخی از کتاب‌ها ما شاهد هستیم که شهید همانطور که دکترها و یا یک مادر بی سواد یک شهید همانند یک درس خوانده دانشگاه صحبت می‌کند در متن درج می‌شود. یکی از کتابهایی که این چند سال جایزه های زیادی گرفت را من شاهد بودم که نویسنده لحن راوی را عوض کرده است وقتی به او می‌گفتم که چرا این کار را انجام داده ای او در پاسخ می‌گفت وقتی که او نمی‌تواند حرف بزند من باید به جای او حرف بزنم.

رحیمی: در کتاب خاطرات هرچه به سوژه نزدیکتر باشیم کتاب واقعی‌تر خواهد بود

نویسنده کتاب بابانظر تصریح کرد: درست برخلاف ژانرهای ادبی دیگر که هرچه از واقعه فاصله بگیریم کتاب بهترین در می‌آید اما در کتابهای خاطره هرچه به واقعه نزدیکتر باشیم قطعا کتاب مستندتر بیرون خواهد آمد. متأسفانه اکنون کسی به لحاظ محتوایی کتابها را نقد نمی‌کند و این یکی از مشکلات کنونی ما در عرصه ادبیات خاطرات دفاع مقدس است.

انتهای پیام/