زیبایی عاملی مغفول در شهرسازی کلانشهرهای ایران/ انعکاس ظاهر شهر در باطن شهروندان
خبرگزاری تسنیم: در عصر حاضر مباحث آلودگی بصری شهر، آسیب رساندن به زیبایی چهره شهرها و مسائل روانی و آزاردهنده شهری برای شهروندان به واسطه معماری و طراحی ساختمانها، تبلیغات و تابلوهای متعدد نصب شده در سطح شهرها موضوع اصلی مدیریت شهری است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، آلودگی بصری سطح شهر و زیباسازی چهره شهری در حالی سال‌ها در شهرهای بزرگ ایران نادیده گرفته شده است که به اذعان کارشناسان و روانشناسان به واسطه سپری شدن بخش عمده‌ای از اوقات مردم در خیابان‌ها و رفت و آمد در مجامع عمومی و غیره تأثیر بسزایی در روحیه و آسیب‌های روانی و ذهنی انسان‌ها دارد.
آلودگی بصری در کلانشهر تبریز از سال‌ها قبل تبدیل به معضلی جدی شده و اخیراً شهرداری تبریز با دستور ممنوعیت نصب داربست سعی در ساماندهی تبلیغات شهری و اصلاح چهره شهر دارد.
در این زمینه به گفتگو با کریم زینتی مدرس رشته گرافیک دانشگاه و رئیس انجمن تبلیغات آذربایجانَ‌شرقی نشستیم که از نظر می‌گذرد:
* متاسفانه در حوزه گرافیک شهری و آلودگی بصری تبریز ناشی از طراحی های خشن، غیرکارشناسی و غیرهنری که اهمیت زیباشناسی کار تبلیغاتی در اولویت چندم قرار دارد، به اعتقاد شما طراحی‌های گرافیکی ارائه شده در شهر، چه تأثیری بر اعصاب و زندگی عادی مردم خواهد داشت؟
زینتی: کسانی که در امر زیباسازی شهری قدم پیش می گذارند باید از کارشناسان خبره استفاده کنند. بنده زمانی که در سازمان فرهنگی هنری شهرداری فعال بودم، کاستن عوامل آلودگی بصری در سطح شهر را جزو اولویت‌های اصلی طراحی و گرافیک شهر قرار داده بودیم از جمله داربست‌های مزاحم که در سطح شهر احداث شده بود عوامل مهمی محسوب می‌شوند که چهره آرام شهر را از بین می‌برند و تا جایی که مقدور بود سعی کردیم جلوی سازه‌های مزاحم گرفته شود.
تمام سازه‌های تبلیغاتی در داخل شهر جمع شده‌اند در حالی که در اتوبان‌های کنار شهر جای تابلوهای تبلیغاتی و بیلبوردهای بزرگ خالی است. طراحی گرافیک در تابلوهای شهری اکثراً ضعیف و دارای ارزش هنری پائینی بوده و اثرگذاری کم این تابلوها بخاطر طراحی خشن غیرکارشناسی و غیرهنری بوده و این کارها چون کارشناسی نشده پس تأثیر منفی خواهد داشت و این تأثیر بر اعصاب و زندگی عادی مردم لطمه خواهد زد. در کمیته کارشناسی شهرداری فرهنگی هنری تبریز بنده پیشنهاد کرده بودم که در این کمیته از روانپزشکان و روانشناسان استفاده شود و مورد قبول واقع شده بود ولی متأسفانه بعدها به مرحله عمل نرسید.
* بحث آلودگی بصری شهر و نابسامانی تبلیغات محیطی به چه میزان ناشی از ضعف قانونی این عرصه است؟
زینتی: تا زمانیکه درآمد اصل باشد، چیزی به نام آلودگی و نابسامانی در تبلیغات محیطی را خواهیم داشت. کسانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند باید متخصص این کار باشند؛ هر تابلویی را در هرجا نمی توان نصب کرد، هر تبلیغی را هم در هر مکان و زمانی نمی‌توان مطرح کرد.
* تبلیغات محیطی ارائه شده در تبریز، چون بنرها و بیلبوردها تا چه اندازه بیانگر هویت فرهنگی و بومی منطقه است؟ اخیراً نیز استفاده از اِلمانها و اسامی غربی در تبلیغات رواج یافته است، دلیل این گرایش چیست؟ آیا تأثیر مثبتی در مخاطب دارد؟
زینتی: اصلاً صحبت در مورد هویت فرهنگی و بومی خود جای بحث و زمان زیادی را می طلبد. اما در مورد استفاده از اِلمانهای غربی در تبلیغات بارها عرض کرده ام 95 درصد تابلوهایی که سردر فروشگاه ها توسط طراحان گرافیک تحصیل کرده طراحی شده از نظر رعایت مقررات کشوری در سطح قابل قبولی بوده و بدون عیب است ولی بقیه که توسط خود صاحب فروشگاه یا کارخانه و شرکت انجام شده کاملا بی مورد و از نظر هنری در حد خیلی پائینی می باشد.
چون از نظر هنری کاملاً مردود است رو به المانهای خارجی آورده اند و در بعضی موارد طراحان فکر می کنند که اگر حروف لاتین در کار باشد کار خوب خواهد شد. اما وقتی که بنده از فرهنگ خودم، حروف خودم و المانهای سنتی و ایرانی اطلاعات درستی ندارم و با آنها آشنا نیستم چطور از مسائل و المانهای غربی می‌توانم استفاده کنم و بعضی ها در این مورد می گویند که حروف ایرانی ضعف دارد ولی بنده این بهانه را رد می کنم، این ضعف از تخصص ماست نه ضعف حروف الفبای زبان ما.
* در تبلیغات محیطی مکان مناسب نصب بیلبورد و پوستر و تابلوهای تبلیغاتی نیازسنجی درستی دارند؟ گاه تابلویی در مکانی نصب می‌شود که خارج از دید کامل شهروندان و یا برند تبلیغاتی نصب شده بر روی تابلو مناسب مکان نصب شده نیست.
زینتی: مکان مناسب برای بیلبورد خیلی مهم است و برای دیدن و مطرح کردن محتوای تابلو ولی متأسفانه در تبریز این مسئله با بی‌توجهی مواجه است و تابلوهای شهری ما اکثراً مکان مناسبی ندارند.
* بنا به عقیده برخی، نوعی مافیای تبلیغاتی در شهر شکل گرفته که کار تبلیغاتی را در انحصار عده محدودی درآورده است. این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
زینتی: قبول دارم ولی مقصر خود ما هستیم. یعنی کانون‌های تبلیغاتی محیطی مجاز خود عامل بوجود آمدن این معضل شده اند. انجمن سعی کرد این کانون‌ها جمع شده و با هم تبادل افکار کنند که متاسفانه بعد از 6 جلسه با هم کنار نیامدند و نظرات یکدیگر را نپذیرفتند و بازده آن برخوردها همین خواهد شد. دوری از انجمن، تشکل های مرتبط و تکروی‌ها باعث خواهد شد که کار ما ضعیف شده و در نهایت از دیگر شهرها برای مزایده خواهند آمد و این هم از نظر آئین‌نامه کشوری خلاف می باشد و هم به ضرر کانون های تبلیغاتی استان ما است.
* وضعیت کانون‌های تبلیغاتی استان را در حال حاضر در مقایسه با گذشته از لحاظ تعداد کانون‌ها و کیفیت کارهای تبلیغاتی ارائه شده توسط ایشان چگونه ارزیابی می‌کنید؟
زینتی: به نظر بنده وضعیت کانون‌ها نسبت به گذشته بهتر شده و این را در جشنواره نشان دادیم و گزینش‌هایی که در مورد متقاضیان کانون انجام می شد راه‌حلی خوب بود. انجمن برای حمایت از کانون های تبلیغاتی درخواست وام داده بود. برای اجرای بیمه هنرمندان از چند سال قبل با رئیس اداره تبلیغات و مطبوعات اداره کل ارشاد اسلامی نامه نگاری انجام داده ایم، حاصل این پیگیری‌ها چندین نامه به وزارت فرهنگ و ارشاد بوده است.
* فعالیت‌های تبلیغاتی شهر تبریز را چطور می بینید؟ امکانات و تبلیغات انجام شده برای شهری چون تبریز قابل قبول است؟
زینتی: وضعیت فعالیت‌های تبلیغاتی شهر تبریز فعلا راضی کننده نیست. همین که کارخانجات و شرکت های دولتی و خصوصی مسائل تبلیغاتی را در شهر انجام می دهند این بیانگر پتانسیل هنری و تبلیغاتی شهر است، 15 سال پیش تمام کارهای تبلیغاتی اعم از طراحی و چاپ بیشتر در خارج از تبریز انجام می‌شد ولی حالا بخاطر فعالیت طراحان جوان، هنرستان های هنر و دانشکده‌های هنری رشته گرافیک و همچنین تلاش اساتید این فن به جایگاه خوبی رسیده است ولی از نظر امکانات نمایشگاهی ضعیف بوده و نمایشگاه‌های هنری مناسبی که دانشجویان و هنرمندان بتوانند کارهای خودشان را به نمایش بگذارند، نداریم.
* تعرفه بهای آثار کانون های آگهی و تبلیغاتی در سال 93 چگونه تعریف شده و چه تغییراتی در این تعرفه داده شده است؟ شما با این مسئله موافقید که تعرفه تبلیغات در آذربایجان شرقی براساس تعرفه تعریف شده توسط انجمن طراحان ایران تنظیم شود؟ به نظر شما می توان با توجه به شرایط منطقه و تفاوت های فرهنگی و امکانات تعرفه ثابتی در کل کشور به کار برد؟
زینتی: تعرفه‌های آثار براساس سال های گذشته فقط با 20 درصد افزایش انجام شده است. اصلا تعرفه اعلام شده در استان با تعرفه انجمن طراحان ایران متفاوت و از نظر قیمت 50 درصد آن تعرفه است و کاملا با شرایط و امکانات منطقه تنظیم شده است.
* گویا کانون های تبلیغاتی بر سر اعلام مبالغ تعرفه به مشتریان خود مشکل دارند. مشتریان این تعرفه را نمی‌پذیرند و حتی برخی از کانون‌ها نیز این مبالغ را بالا می‌دانند چون نمی‌توانند به مشتری ارزش کار خود را بقبولانند. مشکل اصلی در این مساله به فرهنگ‌سازی صحیح برمی‌گردد که مردم اهمیت و ارزش کار تبلیغاتی صحیح و هنری را نمی دانند. شما چه راهکاری برای حل این مشکل ارائه می‌دهید؟
زینتی: هر طراحی اگر به کار خودش ارزش قائل بوده و زحمت کشیده باشد، نمی‌تواند آنرا مفت تقدیم کسی کند. یک کار هنری را اگر بخواهیم از نظر وقت و مخارجی که متحمل شدیم ارزشگذاری کنیم با در نظر گرفتن تمام هزینه‌های مادی و معنوی طراح این قیمت‌ها خیلی هم پائین می باشد. در نمایشگاه‌های هنری حتی در خود ایران تابلوهایی هستند که هنرمندان کار کردند و قیمت آنها بالای یک میلیارد است. اگر یکی از این کارها در یک پوستر مراسم و جشنواره و ... استفاده شود به نظر شما چه قیمتی باید بر آن گذاشت؟
* در زمینه کدبندی کانون های تبلیغاتی چه اقداماتی شده است؟ به چه دلیل اقدام به کدبندی کرده اید؟ و چه تاثیری در کیفیت کارهای تبلیغاتی خواهد داشت؟
زینتی: مراحل کدبندی انجام شده و در حال حاضر آئین‌نامه این برنامه در دست اقدام است. اگر این مورد را به انجام برسانیم و از طرف اداره کل تائید و به لیتوگرافی‌ها چاپخانه ها اعلام شود دیگر هر کسی نمی تواند خارج از کانون کار طراحی انجام دهد. باید کارهای طراحی و تبلیغاتی از کانال کانون‌ها انجام شود و این کار یاری همکاران عزیز را می طلبد که به حال خود و شهر و مسائل هنری شهرمان حساس هستند.
* آیا فردی که تحصیلات تخصصی در زمینه تبلیغات محیطی داشته باشه در تبریز داریم، یا هر کسی که گرافیک بخواند و مجوز کانون تبلیغاتی داشته باشد می‌تواند در زمینه تبلیغات محیطی کار کند؟ عملکرد کانون‌های تبلیغاتی در زمینه گرافیک و مبلمان شهری را چطور می‌بینید؟
زینتی: ما کسی که تحصیلات تخصصی در مورد تبلیغات محیطی داشته باشد در تبریز نداریم چرا که این رشته وجودندارد و هر کانونی با 3 سال سابقه می‌تواند مجوز محیطی بگیرد. در مورد گرافیک و مبلمان حرف زدن کار آسانی نیست بحث و کاری تخصصی است که نیاز به افراد متخصص دارد و ما در این زمینه پیشینه خوبی داریم، دانشگاه های خوب و جوانان فعال در این زمینه وجود دارند که تعداد بالای کانون‌های فعال در این زمینه هم گواه علاقه، استعدادها و توسعه فضای کار در این زمینه است. اگر این کانون‌ها به کسانی که در این زمینه تحصیلات دارند واگذار شوند یعنی یک مرکز حرفه ای را افراد حرفه‌ای اداره کنند از این هم بهتر و با ارزشتر خواهند بود و به خاطر این انجمن با همکاری اداره فرهنگ و ارشاد کلاس‌های تخصصی و آزمون‌های تخصص برگزار می‌کند.
گفت‌وگو: ناهید زمانی
انتهای پیام/ ب
