داعش قبل از اینکه دشمن شیعه باشد، دشمن منِ سنی است

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، عصر روز سه شنبه 21 مرداد ماه، حدود ساعت 4 بعد از ظهر به محل قرار خود در دفتر شبکه الجزیره در سعادت آباد رسیدیم. "عبدالقادر فائز" مدیر جوان دفتر الجزیره در تهران با گشاده رویی منتظر ما بود. جوانی اهل فلسطین که فارسی را بسیار خوب حرف می زند.

احاطه وی به موضوعات سیاسی و تحولات منطقه، نشان از مطالعه و دقت نظرش در مسایل جاری دارد. بسیار صریح نظر خود را بیان می کند و البته هیچ تلاشی هم برای مخفی کردن نظرش در مورد علاقه اش به حماس و سایر موضوعات دیگر ندارد و همین مطلب این مصاحبه را در بعضی موارد تبدیل به مناظره ای صریح و چالشی کرد.

جنجالی ترین و چالشی ترین مصاحبه اش در ایران را با دکتر "علی لاریجانی" و آخرین مصاحبه اش با مقامات ایرانی را مصاحبه با دکتر "علی اکبر صالحی" رییس سازمان انرژی اتمی انجام داده است و از پرستیژ و شخصیت و اطلاعات دکتر صالحی به نیکی یاد می کند.

این روزها سرعت تحولات در منطقه حتی به دقیقه است و حتی در خلال گفتگوی ما با عبدالقادر فائز، اخبار منطقه ای، لحظه به لحظه مخابره می شد و انتظار داشتیم تا پایان گفتگو، موضوعات مورد بحث تغییر کرده باشد!

مصاحبه ای که قرار بود کمتر از یک ساعت باشد، در نهایت حدود 2 ساعت به طول انجامید. این گفتگو در سه بخش تقدیم مخاطبان فرهیخته جام نیوز می شود و اکنون بخش اول را با موضوع "تحولات عراق" می خوانید:

****

* با سپاس از وقتی که در اختیار ما قرار دادید. با توجه به تحولات منطقه و داستان داعش، عراق، سوریه، وهمه مباحثی که این روزها وجود داردو با توجه به اینکه خود شما در سفر منطقه ای بودید، تحلیل خود را در اینباره بفرمائید تا به سوالات بعدی بپردازیم.

فائز: موضوع داغ منطقه، موضوع عراق است. در عراق یک مشکل اصلی وجود دارد که روند سیاسی عراق را تهدید کرده است. داعش و اسلام گراهای تندرو در شمال عراق شروع به اقدامات کردند و چند شهر را گرفتند و ارتش عراق سخت در حال مبارزه با آنها است.

آنچه که اکنون در عراق شاهد آن هستیم مشکل امنیتی نیست، بلکه مشکل اصلی سیاسی است. اگر موضوع سیاسی درست شود، بر روند امنیتی نیز اثر خیلی مثبت خواهد گذاشت. با انتخاب "حیدرالعبادی" مشکل داخلی عراق حل خواهد شد، ولی مشکل دوم هم شروع خواهد شد و آن اینکه نوری المالکی هنوز قبول نکرده که حیدرالعبادی بعنوان نخست وزیر تشکیل حکومت دهد. ولی من فکر می کنم چون کشورهای فرامنطقه، مثل ایران و ترکیه تقریبا از حیدرالعبادی استقبال کرده اند، مشکلی وجود نخواهد داشت و کشورهای بزرگ مثل آمریکا و اتحادیه اروپا نیز استقبال می کنند.

کسانی که داخل عراق هستند، مثل آقای نوری المالکی و هر کس دیگر که این روند سیاسی جدید را قبول نکرده اند، جز قبول این روند سیاسی جدید، چاره ای ندارند. وقتی کشورهای فرامنطقه، آمریکا و اتحادیه اروپا و حتی مرجعیت دینی در نجف و کشورهای دیگر این روند را دنبال می کنند، قبول نکردن نوری المالکی، در یک تشکل بزرگ شیعه، یک اختلاف خیلی بزرگ ایجاد می کند.

اکنون کل جهان، منتظر نظر "ایران" است که ایران چه می گوید، از دیروز تا امروز همه دارند نگاه می کنند که ببینند نظر ایران چیست.

ما میدانیم که "جمهوری اسلامی" در عراق یک کشور عادی به حساب نمی آید، تاثیرش خیلی زیاد است، تاثیرش تاریخی است هم الان، هم در آینده.

امروز خبر اصلیش آمد و فصل الخطاب بود؛ آقای "شمخانی" مصاحبه کرده و بیانیه زده و گفته ما از روند قانونی که در عراق است حمایت می کنیم و حیدرالعبادی برای ما قابل قبول است؛ به شرطی که حکومت ملی تشکیل دهد.

اما خطر اصلی در عراق این است که این حکومت جدید باید اولویت بندی داشته باشد. اولویت اصلی به نظر من در عراق، جنگ علیه داعش است.

اگر این پرونده بسته نشود، عراق آرام نمی شود، حتی اگر پرونده سیاسی خوب پیش برود هم، باید داعش کوبیده شود آنوقت همه چیز خوب می شود؛ چون پرونده اصلی امنیتی است. فکر می کنم پشت این پرونده چیزی است که باعث ترس کشورهای منطقه شده است.

* تحلیلتان از حمله آمریکا به مواضع داعش و کمک به ایزدی ها چیست؟

فائز: آمریکا شروع به بمباران داعش کرده، و پشت این قضیه این است که آمریکا به کردهای عراقی اسلحه بدهد و یک ارتش کردی با عنوان پیشمرگ با اسلحه های سنگین و موازی با ارتش عراق ایجاد کند.

خطر این کمک نظامی این است که ما می بینیم به مرور در مجلس کردستان عراق چیزی هست به اسم همه پرسی بر اساس کردستان عراق. اگر این همه پرسی مثبت شود می بایست کردستان عراق مستقل باشد. با وجود این ارتش، و با داشتن اسلحه های سنگین، کردها در شمال عراق و در راس آنها "مسعود بارزانی" رئیس حکومت کردستان عراق می گوید که ما باید مستقل باشیم و ارتش هم حمایت می کند.

قبل از اینکه پرونده داعش باز شود، کردها این قدر از لحاظ نظامی بزرگ و قوی نبودند و الان به بهانه داعش اسلحه های سنگین از آمریکا گرفته اند و این برای حکومت مرکزی بغداد خبر خوشی نیست. بخاطر همین چیزها حیدرالعبادی گفت: کل عراق چه شیعه باشد چه سنی، چه عرب باشد و چه کرد، من نخست وزیر همه هستم و اولویت من وحدت و استقلال عراق و دوم حذف داعش است.

البته امکان حذف پرونده داعش درعراق بدون توافق فرامنطقه و جهانی وجود ندارد. یعنی کم کم "عربستان" مثل دیگران باید بیاید، عربستان می گوید این ها (داعش) دشمن هستند، ایران می گوید دشمن ماست و آمریکا می گوید دشمن ماست. به قول "علی اکبر ولایتی" ما با عربستان و آمریکا در عراق همسو هستیم ولی همکاری نداریم.

* این همسویی چگونه ممکن است؟

این کشورها باید کم کم به همکاری برسند. همکاری بعنوان همکاری صمیمانه و دوستانه نیست؛ بلکه بعنوان اینکه ما یک دشمن مشترک داریم، چون داعش یک دشمن برای منطقه است و فقط دشمن شیعیان عراق نیست.

خب من یک فلسطینی هستم و مذهبم سنی است، ولی وقتی از من بپرسی داعش چیست؟ به نظر من داعش قبل از اینکه دشمن اصلی شیعه باشد، دشمن منِ سنی است، چون دارد مذهب اهل سنت را بر اساس فتنه گری بین شیعه و سنی تخریب می کند؛ بخاطر همین داعش یک تهدید برای منطقه، کشورهای فرامنطقه و دیگر کشورهای جهان است.

* فکر می کنید در این زمینه اقداماتی صورت گرفته است؟

اگر بخواهیم به برخی رویدادها نگاهی بکنیم، می بینیم در همین زمینه یک توافق غیرعلنی بین ایران و عربستان اتفاق افتاده است. آقای "سعد الحریری" بدون هماهنگی با عربستان از این کشور به بیروت برنمی گردد.

عربستان به سعدالحریری گفته برای توافق با ایران به لبنان برو. تا شکافهای موجود در لبنان و حالت بی سرپرستی که در این کشور وجود دارد سروسامان داده شود. چون سنی ها در لبنان  یک مرجع اصلی سیاسی ندارند و الان سعد الحریری بعنوان اینکه کل سنی های لبنان را زیر یک پرچم جمع کند، به لبنان می آید و بازگشت حریری بمعنای این است که سنی ها به سمت اسلامگرایان تندرو و به سمت داعش نروند و برای لبنان، ایران و حتی خود عربستان اتفاق خوبی است.

بخاطر این، فکر می کنم جز توافق بین کشورهای فرامنطقه، راهکاری در این زمینه وجود ندارد.

احساس می کنم موضوع لبنان خیلی واضح است و کشورهای تاثیرگذار در لبنان مشخص هستند و درصد تاثیرگذاری در لبنان با آغاز جنگ داخلی در این کشور کم شده است. در لبنان از یک طرف ایران است، از یک طرف عربستان و از یک طرف آمریکا و اتحادیه اروپا.

بازیگران فرامنطقه ای، خودشان این چیزها را می دانند و ایران و عربستان با همدیگر کار می کنند، اما در پرونده سوریه موضوع خیلی سخت و پیچیده است شما نمی دانید بازیگران اصلی چه کسانی هستند؟ در سوریه همه دنیا حضور دارد و جنگ، داخلی نیست، جنگ فرامنطقه ای و جنگ جهانی است.

اما پرونده لبنان تقریبا یک پرونده آسان است، من خودم احساس می کنم با برگشتن آقای سعد الحریری به لبنان می توانیم بگوییم این گام اول توافق بین ایران و عربستان برای حل مشکل لبنان است.

* این که می گوئید مشکل لبنان حل شود چگونه است؟ یعنی با حل این مشکل فتنه گری از لبنان شروع نخواهد شد؟

فائز: سنی های لبنان در روند سیاسی لبنان ماندگار شده اند و حزب الله باید این را بپذیرد و آخرش توافق سیاسی می شود که سعدالحریری نخست وزیر و میشل عون رئیس جمهور لبنان شود.

میشل عون خیلی به حزب الله نزدیک است و از طرف دیگر سعد الحریری به عربستان نزدیک است. با این توافق می توانیم بگوییم عربستان از نخست وزیر بودن سعد الحریری راضی است و ایران و پشت سر آن حزب الله و سوریه از ریاست جمهوری میشل عون راضی هستند و این نشان دهنده تحت کنترل بودن امور داخلی لبنان است.

غیر از این فکر می کنم که لبنان یک مشکل سیاسی دیگری دارد، ما می بینیم که داعش و اسلام گرایان تندرو در مرز لبنان فعالیت دارند و این بیانگر آن است که ارتش لبنان به تنهایی نمی تواند جلوی آنها را بگیرد.

ارتش لبنان یک ارتش کلاسیک نیست، چون تسلیحاتش نسبت به ارتش های دیگر کم است و تصمیم سیاسی ندارد. اگر احزابی که در لبنان هستند، اجماع پیدا نکنند ارتش لبنان نمی تواند حمله کند.

اگر رئیس جمهور، نخست وزیر و رئیس مجلس با هم باشند، یعنی این نگوید من شیعه هستم و آن نگوید من سنی هستم و دیگری نگوید من مسیحی هستم -چون در ارتش لبنان این گروهها وجود دارند- و یک تصمیم بگیرند، ارتش  می تواند حمله کند و اگر از لحاظ سیاسی به توافق نرسند، ارتش لبنان ضعیف خواهد شد.

الان ایران، عربستان و خود لبنانی ها هم این را می دانند، بخاطر همین احساس می کنم که الان در لبنان به یک مرحله ای رسیدند که توافق حاضر است ولی چند قدم دیگر تا توافق کلی ـ رئیس جمهور شدن میشل عون، نخست وزیر شدن سعد الحریری و تشکیل حکومت جدید در لبنان ـ مانده است.

با این شرایط، حکومت جدید پشت ارتش لبنان را خالی نخواهد کرد تا منطقه عرسال را از اسلام گرایان تندرو و داعش و جهب‍ه النصره بازپس بگیرد.

*  بنظر شما عرسال تحت تاثیر داعش است یا جبهه النصره؟

بنظر من عرسال تحت تاثیر داعش نیست و کسانیکه در آنجا فعالیت می کنند کسانی هستند که از سوریه و جبهه النصره وارد شده اند، چون کسانی که در مرز لبنان و سوریه در حال جنگ اند از جبهه النصره هستند نه از داعش. چرا که داعش در قسمت های مرکزی و هم مرز با عراق فعالیت می کند. ولی از لحاظ تفکرات النصره از داعش دور نیست. داعش با جهاد بین المللی ارتباط دارند یعنی از کل دنیا هرکسی که بخواهد به سوریه برود و در جنگ علیه حکومت سوریه شرکت کند، داعش از وی استفاده می کند. النصره دوست دارد و سعی می کند هویت سوری خود را از دست ندهد تا اینکه بگوید من سوری هستم و فرماندهانی دارد اما از لحاظ تفکرات دینی و سیاسی خیلی به داعش نزدیک بوده و می شود گفت که از این لحاظ دو گروه نبوده بلکه یک گروه واحد هستند، می دانیم که آنها به القاعده نزدیک هستند و به استقلال سوریه و اینکه فقط باید سوری ها برای سوریه تصمیم بگیرند اعتقادی ندارند چرا که افراد غیرسوری در بین آنها وجود دارد.

* با حل مشکل عراق و لبنان چه اتفاقی می افتد؟

حل مشکل عراق و لبنان تاثیر مثبت روی منطقه خواهد داشت، هم در پرونده سوریه و حتی مسئله فلسطین. بخاطر همین فکر می کنم ایران و عربستان در لبنان گام بزرگی را برداشتند و خبری که امروز در مورد حمایت سیاسی ایران از حیدر العبادی خواندیم، یک خبر خوش در این مقطع زمانی است، چرا که کشورهای دیگر با ایران همسو و همفکر شده اند و این باعث می شود که اینها پشت روند سیاسی عراق باشند تا جنگ داخلی در عراق شروع نشود.

البته آقای المالکی می گوید من قبول ندارم و فلان کار را می کنم، ولی اگر مردم عراق و کشورهای فرامنطقه و دیگر کشورهای بزرگ پشت آقای العبادی باشند که هستند، فکر نکنم آقای المالکی بتواند کاری از پیش ببرد و گزینه ای جز پذیرش برکناری، پیش رو داشته باشد.

* در انتخابات عراق دولت القانون رای آورد و طبق قانون آقای فوائد معصوم می بایست آقای نوری المالکی را مامور تشکیل دولت می کرد؛ اما چرا این کار را نکرد؟ گاهی قانون به مجری قانون این اجازه را می دهد که بنا به مصالحی تصمیماتی بگیرد آیا مصلحت ها ایجاب می کرد، در حالیکه این مصلحت ها خلاف صریح قانون عراق است؟

در این جا دو نکته است: نکته اصلی اینکه ائتلاف دولت قانون یک جزئی از ائتلاف ملی عراق است و نکته دوم: اولویت هایی که عراق به آن نیاز دارد.

در قسم اول درست است که دولت قانون بیشترین کرسی در مجلس را بدست آورده است ولی خودش تابع یک ائتلاف بزرگ هم هست، اینجا اختلاف نظر وجود دارد.

* دادگاه چه می گوید؟

الان از نظر من بیشترین کرسی هایی که در مجلس است، دست ائتلاف دولت قانون و دولت قانون مامور تشکیل کابینه است، ولی...

* ائتلاف ملی یک ائتلاف رسمی نبود، یک دور هم جمع شدن چند حزب بود.

نکته اصلی اینجا است؛ قبل از اینکه فوائد معصوم تصمیم خودش را علنی کند، ده روز قبل ائتلاف ملی عراق بطور رسمی نام خودش را بعنوان یک ائتلاف ثبت کرد. این که درست نبود، ولی حدود 10 روز قبل این ائتلاف به ثبت رسیده است و در آن قید شده که شامل چه احزابی می باشد.

دوستان از عراق برای من سندی فرستادند که در آن تمام رؤسای ائتلاف ملی به جز دولت قانون امضاء کرده اند که آقای العبادی رئیس ماست و آن را بعنوان کاندیدا برای پست نخست وزیری معرفی می کنیم. بخاطر همین وقتی شما جزء یک حزب بزرگ هستید نمی توانید بگویید من اکثریت را قبول ندارم.

* آیا حزبی که بعد از انتخابات تشکیل شده وجاهت قانونی داد؟

از این لحاظ شما درست می گویید و می بایست که قبل از انتخابات این کار را می کردند، ولی موقعی که دادگاه قبول کرده و اسم آن ثبت شده، آقای فوائد معصوم یک راهکار قانونی پیدا کرده که می توانم به کسی غیر از نوری المالکی دستور تشکیل کابینه را بدهم؛ این نکته اول.

اما موضوعی قانونی را کنار بگذارید و به سمت موضوع اصلی بروید. گاهی وقتها شما به چیزی نیاز دارید که قانون از شما حمایت نمی کند، ولی شما می دانید که نیاز اصلی شما این است.

تقریبا در عراق احزاب سیاسی حتی افرادی مثل نوری المالکی، ابراهیم جعفری و دیگران اتفاق نظر دارند که الان عراق نیاز به یک شخص جدید دارد. المالکی تقریبا جزئی از مشکل شده است و نمی تواند راه حل مشکل باشد. نوری المالکی در این 8 سال که نخست وزیر بود، تمامی مسئولیت سیاسی، اقتصادی و امنیتی عراق دستش بود.

الان بعد از 8 سال می بینیم که عراق مشکل امنیتی خیلی بزرگی دارد، از لحاظ اقتصادی تحولی صورت نگرفته، از لحاظ سیاسی هم شکاف بزرگی بین احزاب و گروه های عراقی وجود دارد، حتی بین احزابی که خود را یک تشکل شیعی معرفی می کنند نیز اختلاف نظر وجود دارد.

محبوبیت یا مقبولیت آقای المالکی با پرونده داعش در عراق خیلی پائین آمد. شاید پشت این پرونده کشورهای فرا منطقه ای باشند ـ که هستند ـ شاید کشورهایی مثل آمریکا هم باشند. اما بالاخره نتیجه این کارها چیست؟ این است که آقای نوری المالکی نتوانست جلوی مشکل امنیتی را بگیرد و هیچ کاری بکند و این باعث شد که سنی هایی که در حکومت بودند از حکومت دور شوند و این یک مشروعیت خاصی به داعش داده است.

موقعی که سنی ها از یک طرف می گویند ما این حکومت را قبول نداریم و از طرف دیگر داعش می گوید ما قبول نداریم، ارتش عراق به سمت استانهای سنی نشین می رود، با آنها درگیر می شود و باعث می شود که برخی جوانهای سنی به سمت داعش بروند و این مشکل خیلی مهمی برای عراق است که سنی ها جزو روند سیاسی باشند. الان سنی ها المالکی را قبول ندارند و این را عراقی ها، ایران،‌ عربستان و آمریکا می دانند.

* الان که فوائد معصوم آمد و به نوعی یار غار و رفیق دیرینه جلال طالبانی و مخالف استقلال کردستان است آیا باز هم بارزانی می تواند شعار استقلال کردستان را سر دهد؟

اگر حیدرالعبادی نخست وزیر بشود خیر.

* اگر نوری المالکی می ماند، بارزانی استقلال خواهی اش را ادامه می داد؟

صد در صد ادامه می داد.

* در کردستان عراق دو حزب عمده وجود دارد؛ یکی اتحاد میهنی کردستان و یکی هم حزب دمکرات بارزانی، یعنی اگر مالکی می ماند اتحاد میهنی، فوائد معصوم و جلال طالبانی حریف مسعود بارزانی نمی شدند؟

می شدند؛ ولی تا این حد که آنها جلوی یک پرونده ملی برای کردها را بگیرند.

درست است که فوائد معصوم رئیس جمهور عراق است، ولی ریاست جمهوری در عراق یک پست تشریفاتی و غیرموثر است و مسعود بارزانی یک کرد ملی گرای شدید است.

بخاطر همین است که به نظر من، حیدرالعبادی مانع رفتن مسعود بارزانی به سمت استقلال کردستان عراق می تواند باشد.

البته پرونده استقلال کردستان یک وسیله ای شده برای امتیاز گرفتن از دولت مرکزی عراق. چند سال پیش نوری المالکی با آن مواجه بود امروز حیدرالعبادی برای ماندن کردستان کسری امتیازات می دهد، 4 سال آینده اگر حیدرالعبادی نخست وزیر و مسعود بارزانی در کردستان باشد باز هم شعار استقلال طلبانه سر خواهد داد و پرونده استقلال کردستان پرونده مفصلی است.

* ابراهیم جعفری سابقه بیشتری داشت، چرا نخست وزیر نشد؟

تمام گروه های شیعی عراق برای ابراهیم جعفری احترام قائلند و کسی با وی مشکلی ندارد، اما اتفاق نظری روی وی توسط کشورهای فرامنطقه و دیگر کشورها وجود ندارد و این موضوع مهمی است.

فکر می کنم انتخاب نخست وزیر در عراق سه سطح داشته باشد:

1ـ یک سطح داخلی: احزاب شیعی باید نخست وزیر را قبول کنند و مشکلات اساسی با کردها و سنی ها نداشته باشد.

2ـ یک سطح فرامنطقه ای: پذیرش شخص جدید برای پست نخست وزیری توسط کشورهایی مانند ایران، عربستان و ترکیه.

3ـ یک سطح بین المللی: پذیرش شخص جدید توسط آمریکا. چرا که آمریکا از نظر سازمان ملل یک بازیگر داخلی در عراق محسوب می شود و آمریکا یک کشور تاثیرگذار در عراق است.

ابراهیم جعفری از نظر داخلی مشکلی خاصی برایش وجود ندارد؛ ولی به لحاظ فرامنطقه ای بخاطر سابقه نزدیکی اش به ایران، زیاد مورد قبول عربستان و ترکیه نیست.

ایرانی ها الان نیاز به این دارند که عراقی ها یک نخست وزیر در عراق را قبول کنند، که شاید صددرصد هم به ایران نزدیک نباشد و اکنون این مهم نیست، اما کسی باشد که اوضاع عراق را کنترل کند.

برداشت من این است که ایران در عراق سه اولویت مهم دارد:

1ـ بسته شدن پرونده استقلال کردها در عراق.

2ـ ادامه جنگ علیه داعش تا حذف کامل داعش از صفحه عراق.

3ـ نرفتن سنی های عراق به سمت فتنه گری.

شاید ابراهیم جعفری نتواند این سه اولویت را جمع کند و من معتقدم که آمریکا ابراهیم جعفری را قبول ندارد، چون آمریکا سابقه نزدیکی ابراهیم جعفری به ایران را می داند.

موضوع دیگری هم هست و آن اینکه بخاطر اختلاف نظری که آمریکا با ابراهیم جعفری در زمان اشغال عراق داشته امکان نخست وزیری برای جعفری در اوضاع کنونی ممکن نبود و این یکی از رازهایی است که تا الان ما درباره آن نه خبری شنیدیم و نه خواندیم؛ چرا که حرفی در این ارتباط به میان نیامده است.

لذا در این مقطع زمانی می بایست یک شخص جدید و قدرتمند که قبلا نخست وزیر عراق نبوده، معرفی می شد و حیدر العبادی این شرایط را در شخصیت و پرونده خودش دارد.

بخاطر همین احساس می کنم که شیعیان عراق و اقای ابراهیم جعفری خودش را بعنوان یک کاندید مطرح نکرد. درست است که گفت من هم هستم، ولی خیلی سفت و سخت جلو نیامد و این برای دیگران خیلی معلوم است.

این کار برای دیگران یک پیام دارد که من دوست ندارم بیایم، شاید نتوانم مشکلات موجود را حل کنم؛ مخصوصا که جعفری بین عربهای عراق مشهور به نزدیکی به ایران است.

ادامه دارد...

منبع: جام نیوز

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.