وقتی قلیان بلای جان ایرانی ها می شود

ماجرای نامه 4 هزار پزشک به رئیس جمهور

حدود یک ماه قبل بیش از چهار هزار نفر از ‏چهره‌های سرشناس حوزه سلامت کشور طی نامه‌ای به رئیس جمهوری با ابراز ‏نگرانی از مصرف بی رویه قلیان و سونامی سرطان ناشی از آن درخواست کردند تا بر اساس قوانین ‏جلوی گسترش روز افزون این پدیده خانمان سوز گرفته شود.

آنها این نامه را نوشتند که نگرانی خود را بروز دهند و از بالاترین مقام اجرایی کشور بخواهند که در این زمینه تدبیری بیاندیشد تا شاید بتوان از روند رو به افزایش گرایش به سمت مصرف قلیان در جامعه جلوگیری کرد. 

بر اساس آنچه در نامه این پزشکان آمده است: "سرعت رشد ابتلا به سرطان در کشور به شکل قابل توجهی افزایش یافته است و کشور ما ‏بالاترین ‏روند رشد ابتلا به سرطان را در ‏دنیا داراست، 30 تا 35 درصد علت سرطان ها به عوامل خطری باز می گردد که ‏علت اصلی آن ‏دخانیات است و 30 درصد مرگهای ناشی از سرطان مستقیما با ‏دخانیات در ارتباط است. هر چند مبارزه ‏با دخانیات به یک ‏خواست جهانی بدل گشته و حتی قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات در کشور تصویب و ‏ابلاغ ‏شده است، اما متاسفانه ‏گام های عملی و متقنی که توانسته باشد مانعی بر توسعه مصرف سیگار و قلیان در کشور ‏بویژه در بین جوانان باشد، هنوز مورد ‏انتظار خیر ‏خواهان عرصه سلامت کشور است.  قلیان تفریحی است که هر روز ‏فاصله جوانان را با مرگ و نیستی کمتر می کند و ‏آنان را به ورطه فلاکت می کشاند."

15 درصد جوانان ایرانی قلیانی هستند

بر اساس ‏گزارش سازمان جهانی ‏بهداشت، سالانه پنج میلیون نفر به دلیل مصرف قلیان می ‏میرند و آخرین آمار منتشر شده از سوی وزارت بهداشت نیز ‏گویای آن است که ‏‏15 درصد جوانان 13 تا 15 سال در کشور مصرف ‏کننده قلیان هستند و سالانه در مجموع 35 هزار ‏تن تنباکو در کشور دود می شود.

در بخش دیگری از نامه پزشکان به رئیس جمهور آمده است: "هر چند این تحفه ‏استعماری در طول تاریخ ‏در زندگی اجتماعی ایرانیان ریشه دوانیده ‏است و لیکن امروزه توسعه این ناهنجاری با توجه به مضرات فوق العاده ای که برای ‏سلامت ‏آحاد جامعه ایجاد نموده است ‏به عنوان یک معضل اجتماعی شناخته می شود و می توان گفت قلیان دروازه ورود ‏نوجوانان به مصرف سایر مواد دخانی ‏است و ‏شیوع مصرف قلیان در بین حدود 37 درصد از نوجوانان و جوانان کشور، خطری ‏جدی برای سلامت این نسل ‏است.‏"

هر چند مصرف سیگار ساده تر و شیوع آن بیشتر از قلیان است اما میزان منواکسید کربن وارد شده به بدن انسان در اثر ‏استعمال ‏قلیان 6 برابر سیگار و میزان ‏عامل سرطانی قلیان 46 برابر بیشتر از سیگار است.

دیگر عوامل سرطانی ‏مانند ‏آرسنیک در قلیان چهار برابر سیگار و سرب در قلیان 202 برابر ‏سیگار است و تجارت انواع تنباکوها با ‏رنگ و بوی مختلف از ‏اسانس های گوناگون از یک طرف و فروش و نمایش انواع قلیان های داخلی و خارجی از کیفی ‏تا ‏جیبی از طرف دیگر سبب ‏گردیده است که آثار زیانبار این عامل دخانی دوصد چندان گردد. بیماریهای عفونی واگیردار ‏‏در اثر استفاده مشترک از شیلنگ ‏قلیان ‏و افزودن الکل یا داروهای روانگردان به تنباکوی قلیان، افزایش شدید نیکوتین ‏پلاسما و ضربان قلب و خطر ابتلا به سرطان ‏دهان، مثانه و ابتلا به آسم، حساسیت ‏آلرژیک و سل ریوی از دیگر ره ‏آوردهای این تحفه استعماری است.‏

پزشکان در نامه خود آورده اند: "جناب آقای رئیس جمهور؛ در شرایطی که مصرف سالانه 60 میلیارد نخ سیگار در کشور، سلامت و اقتصاد جامعه را به یغما می برد ‏و علی رغم تمام ‏مصائبی که ‏این عامل دخانی ایجاد نموده است، بحث استعمال قلیان و رواج آن در بین دختران و پسران جوان ‏نقل محافل ‏و رسانه های گوناگون است و مدیران دو سازمان ‏متولی وزارت بهداشت و نیروی انتظامی نسبت به عواقب شکل ‏گیری ‏آمارهایی درباره استعمال دخانیات بویژه قلیان در میان این قشر از جامعه هشدارمی دهند اما ‏پاسخ مناسبی در این ‏خصوص ‏دریافت نمی شود.‏"

وضعیت اسفبار استعمال قلیان در محافل خصوصی، قهوه خانه ها،رستوران ها معضلی است که رفع آن عزمی ملی و ‏حرکتی ‏جهادی را می طلبد و نیاز است تا ‏جنابعالی به عنوان رئیس جمهور شخصا میدان داری این حرکت جهادی را بر ‏عهده بگیرید و با ‏ایجاد جنبش ملی مبارزه با قلیان زمینه را برای پیشگیری از ‏نابودی نسل جوان این کشور فراهم نموده تا ‏شرمنده نسل آینده ‏نشویم.‏

استادان، اعضاء هیئت علمی دانشگاه ها و پژوهشگاه های علوم پزشکی و متخصصین آمار، پیشگیری و درمان ‏سرطان ‏ضمن ابراز نگرانی از گسترش ‏مصرف قلیان در کشور، خواستار و پیگیر اجرای کامل قانون جامع کنترل و مبارزه ‏ملی با دخانیات ‏مصوب سال 1385 و آئین نامه اجرائی آن مصوب سال 1386 ‏بوده که در آن ممنوعیت عرضه قلیان در ‏اماکن عمومی از جمله ‏قهوه خانه ها با صراحت مورد تاکید قرار گرفته است و اجرای قانون و آئین نامه اجرائی آن را ‏ضامن ‏حفظ سلامت آحاد جامعه ‏بویژه جوانان و آینده سازان این کشور می دانند. اکنون که تحقق عدالت و ارتقاء سلامت به ‏عنوان یکی از دغدغه های قابل ‏تقدیر ‏دولت تدبیر و امید در تابلوی تحول در نظام سلامت نمایان گردیده است، می طلبد ‏با توجه جدی به اصل تقدم پیشگیری ‏بر درمان با مبارزه ملی بر علیه قلیان و ‏بنگاه های عرضه کننده آن، زمینه را برای ‏اجرای کامل سیاست های سلامت ابلاغی از ‏سوی رهبری فراهم آورید.‏

واکنش وزیر بهداشت

بعد از نوشتن این نامه بود که پزشکان شروع کردند به هشدارهای پزشکی و خطراتی که می تواند مصرف قلیان برای سلامت فرد به دنبال داشته باشد. در همین ارتباط دکتر سید حسن هشمی وزیر بهداشت، نیز در نشست مشترک با وزیر صنعت، معدن و تجارت که اخیرا برگزار شده است، کاهش دسترسی به سیگار و قلیان را خواستار شد و گفت: با تولید و مصرف دخانیات به ویژه سیگار و قلیان مخالفیم.

وی افزود: افراد جامعه وقتی در اثر استعمال سیگار و قلیان مریض می شوند بیماریهای صعب العلاج، معلولیت و آسیبهای اجتماعی حاصل از مرگ و میر افراد افزایش می یابد که این هزینه های عمومی سلامت را نیز بالا می برد که بخشی از این موارد قابل جبران هم نیست.

وی مشکل عمده را ورود غیرقانونی سیگار به کشور بیان کرد گفت: هر قدر هزینه را بالا ببریم و دسترسی را کاهش دهیم، اگر دستگاه های نظارتی کار خود را به خوبی انجام ندهند کار بیهوده ای کرده ایم.

وزیر بهداشت در ارتباط با نامه 4000 پزشک به رئیس جمهور در سونامی سرطان ناشی از افزایش مصرف قلیان، افزود:  گفت: مطالبه همه ما به ویژه وزارت بهداشت مبارزه با مصرف دخانیات به ویژه سیگار و قلیان است که امیدوارم دستگاههای ذی ربط، مسئولانه رفتار کنند.

هاشمی با بیان اینکه استفاده قلیان ممنوع است به نامه 4000 پزشک به رئیس جمهور اشاره کرد و گفت: دستگاههایی که باید نظارت کند مشخص است؛ حال قوه قضاییه و اماکن مشخص در صورت دیدن تخلف باید متخلفان را به دست قانون بسپارند و مطابق قانون با آنها رفتار کنند که این به قوه قضاییه مربوط می شود.

وزیر بهداشت، نامه 4000 پزشک به رئیس جمهور را اقدامی نمادین از طرف کل جامعه پزشکی برشمرد و افزود: این به این معناست که همه جامعه پزشکی و همه خانواده ها و همه ایرانیان علاقه مند هستند که قانون دقیقا رعایت شود و در مواردی هم که تخلف می شود به شدت برخورد شود.

عرضه قلیان دم درب منازل

در همین حال دکتر علیرضا مرندی وزیر اسبق بهداشت و نماینده مردم تهران در مجلس با یادآوری نامه 4 هزار پزشک به رئیس جمهور درباره مهار سونامی ‏سرطان ناشی از مصرف بی رویه قلیان، یادآور شد: بیش از 4 هزار پزشک در نامه‌ای خواستار جلوگیری از عرضه قلیان شدند اما در عمل هیچ اتفاقی رخ نداد؛ این موضوع نشانگر آن است که جان مردم به هیچ وجه برای مسئولان اهمیتی ندارد.

وی با نگران کننده خواندن نگاه منفعلانه مسئولان نسبت به عرضه مواد دخانی در جامعه، تصریح کرد: به نظر می رسد سود ناشی از گردش مالی این صنعت مهمتر از جان انسانهاست.

مرندی با تاکید بر تصویب و ابلاغ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات در کشور، تصریح کرد: جمهوری اسلامی جزو نخستین کشورهایی است که در زمینه جلوگیری از عرضه سیگار و سایر مواد دخانی قوانینی را پیگیر و به تصویب رساند بر این اساس به راحتی می‌توان جلوی عرضه مواد دخانی در کشور را گرفت تنها باید زمینه اجرایی شدن قوانین را فراهم کنیم.

وی با نگران کننده خواندن میزان مصرف سیگار در جامعه، گفت: امروز شاهدیم که قلیان علاوه بر قهوه‌خانه‌ها در درب منازل هم عرضه می‌شود که این وحشتناک است.