آیا کردستان عراق با تجربه سودان رو به رو خواهد شد؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، نشریه الخلیج چاپ امارات مقاله ای به قلم «خلیل حسین» منتشر کرده که در این مقاله آمده است : عراق و سودان و تاحدودی می‌توان گفت بسیاری از کشورهای عربی با مشکلات بسیار زیادی روبه رو بوده‌اند که در برخی از احیان مساله جدایی طلبی در آنها یا زمزمه شده یا علناً بیان شده است، البته این خواسته ها به دلیل ترکیب قومی و نژادی خاص حاکم بر این مناطق بیان شده بیشتر این مشکلات از زمان تشکیل توافق معروف به " سایکس پیکو "مطرح شده است البته در این بین سیاست های اشتباهی که در بیش از یک دوره از تاریخ کشورهای عربی شاهد آن بوده ایم هم بی تاثیر نبوده که در این بین باید گفت برخی از حاکمان در برخی از این کشورهای عربی به گونه ای رفتار کردند که متاسفانه می توان گفت در حق برخی از اقلیت ها اشتباه هایی مرتکب شده اند که هرگز قابل گذشت نبوده است.

در دهه های گذشته برخی از جشن ها به مناسبت وحدت های اجباری برپا شدند که در بسیاری از کشورهای عربی این وحدت های اجباری فرو پاشیدند و در برخی دیگر هم اگر ادامه یافته است عملاً فاقد مضمون و معنی واقعی خود بوده اند و از نظر سیاسی و منطقه ای و بین المللی هم ارزش خود را از دست داده اند و شعارها و عنوان های مختلفی که با خود به همراه داشته اند عملاً ادامه نیافته است.

آخرین نمونه این گونه وحدت ها در پایان قرن گذشته و در آغاز دهه نود میلادی روی داد و آن وحدت بین دو یمن شمالی و جنوبی بود که نامیمون بود و آثار این اتحاد ناخواسته تاکنون در این کشور نمایان است.

تنها بعد از گذشت چند صباحی بود که بار دیگر زمزمه ها و شعارهای مربوط به نظام های فدرال و ایالتی و اقلیمی مطرح شد این بدان معنی است که بار دیگر باید جغرافیای سیاسی تغییر می یافت و برای برخی از اقلیت ها توام با نوعی دیپلماسی خاصی با ظاهری مبتنی بر قانون اساسی باید شکل می گرفت.

اما یکی از خطرناک ترین این حالات در سودان و عراق دیده می شود، دو کشوری که در بسیاری از امور وجه تشابه دارند، بعنوان مثال هر دو کشور تا دوره ای زیر سلطه انگلیسی ها اداره می شدند و انگلیس برای سال های متمادی سیاست های خود را در این دو کشور اعمال کرده بود، هر دو کشور دسته ها و گونه های مختلف نژادی و مذهبی دارند که همین دسته بندی ها باعث بحران آفرینی برای نظام حاکم در آنها شده است.

ایبن دو کشور طی چند دهه شاهد وقوع نزاع ها و ستیزه های داخلی بسیاری در درون خاک هم بوده اند، نظام حاکم در هر دو کشور هم برای دوره هایی نظامی یا ایدئولوژیک ملی گرا داشتند یا چپی بود و یا اسلام گرایی بود و هر دو نظام هم یکی از نوآور ترین نظام ها و حرفه ای ترین آنها در یافتن راه حل های دوره ای بودند که تا این زمان باعث خلق بحران شده اند.

شمال و جنوب سودان با جنگ های داخلی خانمانسوزی همراه است اگر چه به مناطق جنوب این کشور خودمختاری داده شده است اما تا به امروز این نزاع های داخلی ادامه دارد و در برخی از حالات این نزاع ها شکل دینی و مذهبی به خود می گیرند و در دوره ای که به بهار عربی خوانده می شد در 9 فوریه سال 2011 شمال از جنوب سودان جدا شد، این مساله البته به صورتی دیگر با کردهای عراق تکرار شد، در دوره ای که عراق اداره شد برخی از اختلافات بوجود آمد، قومیت کرد عراق برای دوره ای یعنی از سال 1970 خواستار خود مختاری از عراق بوده و این وضع ادامه دار بوده است همین خواسته آنها از آن سال همواره باعث نزاع های داخلی در عراق بوده و آنها در اندیشه رسیدن به خودمختاری بودند.

امروزه و بعد از تصویب قانون اساسی جدید عراق که به کردهای این کشور صفت اقلیم داده است و در راستای نظام فدرالی سیاسی اداره می شود اکنون کردهای عراق بیش از هر زمانی در اندیشه جدا شدن کامل از مام میهن شده اند و به قول خود خواستار استقلال کامل شدند و اکنون هم اگر این مساله بیش از هر زمان دیگری در عراق مطرح می شود به دلیل نفوذ داعش در این سرزمین است داعش از سوریه به  غرب عراق پیش رفته است و اگر این وضع ادامه یابد تجزیه کل منطقه دور از ذهن نخواهد بود.

ظرف 9 سال اخیر اقلیم کردستان عراق موفق شد قواعد و اصول سیاسی و قانون اساسی برای خود در نظر گیرد و نهادها و تاسیسات زیربنای عمومی خود را پایه گذاری کرد و اکنون به وضعی شبیه به یک دولت در آمده است که تا رسیدن به وضع کامل تنها یک اعلام رسمی باقی مانده تا دیگر کشورها هم آن را به رسمیت بشناسند و این رسمیت جنبه قانونی به خود بگیرد.

برای رسیدن به این مهم البته برخی از عوامل کمکی در منطقه وجود دارند ولی هنوز هم برخی از عوامل بازدارنده منطقه ای و بین المللی نیز هستند که مانع از تحقق آن شوند.

آن چه در این بین قابل توجه است این بوده که هم اکنون بیشتر کشورهای عربی منطقه با چنین جنبش های جدایی طلبانه ای رو به رو هستند اگر چه این پدیده بسیار خطرناک است متاسفانه نظام های عربی منطقه به فکر راه حل موضوعی و منطقی برای این مشکلات و مسائل مربوط به اقلیت های قومی و نژادی و دینی نبوده اند و نیستند بلکه کشورهایی که با چنین پدیده ای رو به رو هستند سعی دارند به جای یافتن راه حل معقول و منطقی برای این قبیل مشکلات چاره کار را در گزینه های امنیتی یافته اند و هرگز به فکر راه حل سیاسی و متمدنانه ای نبوده اند.

نتیجه جدایی جنوب سودان باعث شده است تا کردستان عراق هم چنین سرنوشتی را برای خود در پیش گیرد و چنین سرنوشتی برای آن متصور باشیم اما باقی کشورهای عربی در انتظار بحران های دیگر و رسیدن اوضاع تا مرز انفجار هستند.

شاید مساله جدایی کردستان عراق تنها دومین حالت در این میان نباشد بلکه به طور حتم در این شرایط منطقه ای و بین المللی و در این هرج و مرج حاکم بر اوضاع می توان تصور کرد که اندیشه جدایی طلبی در بیش از یک منطقه عربی و کشور عربی روی دهد این مساله را برای آمازیقی ها و حتی برای برخی از اقوام در یمن می توان متصور بود سوالات بسیاری در این باره وجود دارند و نگرانی های بسیاری در این خصوص کشورهای عربی را احاطه کرده است اما برخی از کشورهای عربی خیال می کنند نوع نظام های آنها به گونه ای فرشته وار عاری از اشکال است.

احزاب ملی گرا و چپ گرا و سوسیالیست عربی شعارهای بسیاری برای خود پدید آوردند و براساس دهها شعار از این دست و سرودهای با مضمون وحدت و آزادی و سوسیالیسم حکومت کردند و با نام این شعارها فعالیت کردند و آنها در اولین نظام هایی بودند که برای تجزیه کشورهای عربی گامل برداشتند.

اکنون اوضاع ما کشورهای عربی به گونه ای رقت بار و درناک شده است که برای مرزهای سایکس بیکو رحمت می فرستیم و برای حفظ آنها تلاش و کوشش می کنیم آیا این مساله به خودی خود در آن واحد خنده دار و گریه آور نیست !؟

انتهای پیام/ر