خاطره‌ای از مرحوم شهید بهشتی

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم،  حجت الاسلام والمسلمین مسیح مهاجری مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی و عضو شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی که در فاجعه تروریستی هفتم تیر ، یکی از چشمان خود را از دست داد، خاطراتی شنیدنی از منش کم نظیر «شهید آیت الله بهشتی» پرداخته است. در ادامه مشروح مصاحبه وی را می‌خوانیم.

- با توجه به اینکه جنابعالی از همراهان شهید مظلوم بهشتی بودید، می خواهیم که صفات و ویژگی های مربوط به اعمال و رفتار این شهید مظلوم را به طور فشرده بیان کنید. قطعاً خاطرات تلخ وشیرین بسیار است، به نظر شما نمونه های بارزی که جوان ها بتوانند از رفتارهای شهید بهشتی یاد بگیرند و به آن عمل بکند چه چیزهایی هستند؟

* الان به دلیل شرایط زمان، ترجیح می دهم آن دسته از ویژگی های اخلاقی شهید مظلوم آیت الله بهشتی را بگویم که به درد امروز بخورد. ما در این سالهای اخیر گرفتار دو بلای بزرگ ضداخلاق شده ایم که در جامعه ما رواج پیدا کرده و متاسفانه حمایت می شود.

یکی از اینها بداخلاقی سیاسی است و یکی دیگر افراطی گری. اینها هر دو آفت های بزرگی هستند که هم به جان اخلاق اسلامی و هم دولت اسلامی افتاده اند. ما اگر یک جامعه منهای دولت اسلامی و نظام جمهوری اسلامی بودیم کمتر غصه می خوردیم که دچار بداخلاقی سیاسی و افراطی گری هستیم ولی چون یک جامعه اسلامی هستیم و نظام جمهوری اسلامی هستیم و در این نظام کار می کنیم و تنفس می کنیم در این نظام مواجه بودن با بداخلاقی سیاسی و رواج بد اخلاقی سیاسی در سطوح مختلف و همین طور افراطی گری سیاسی خیلی خطرناک است و واقعا نگرانی دارد.

برای اینکه از نظام اسلامی باید دنیا الگو بگیرد، ملتها باید الگو بگیرند. نگاه می کنند یک دنیا، به یک کشوری به نام اسلام، به عنوان نظام جمهوری اسلامی است که با حکومت دینی وجود دارد و تاسیس شده، با انقلاب با آن همه فداکاری با آن همه خون دادن، حالا این چه طور عمل می کند؟ اگر عملش خوب بود، یاد بگیرند و پیروی کنند و اگر عملش خوب نبود این را به حساب دین و اسلام می گذارند و منفی به آن نگاه می کنند.

بنابراین تلاش ما باید این باشد که در چارچوب نظام جمهوری اسلامی اخلاق پیامبر را داشته باشیم. باید اخلاق اهل بیت را داشته باشیم و با مروت و جوانمردی با هم رفتار بکنیم. بداخلاقی سیاسی را کنار بگذاریم و متعادل هم عمل کنیم اهل افراط و تفریط نباشیم. اعتدال و همین طور اخلاق خوب سیاسی، اینها هر دو در آقای بهشتی بودند.

بنابراین ما باید این دو را از آقای بهشتی در این شرایط یاد بگیریم. من برای این ها نمونه می گویم که کلی گوئی نکرده باشم. در خصوص اخلاق یا ضدیت با بداخلاقی، آقای بهشتی خیلی مورد تهاجم صاحبان قدرت و در واقع رقبای سیاسی در همان زمان، قرار می گرفتند و قویترین رقیب سیاسی در آن زمان کسی بود که به نوعی اسطوره شده بود. وقتی که ایشان با بنی صدر مواجه می شدند حتی خصوصی در جلسات، خیلی محترمانه صحبت می کردند، هرگز از مدار و محور احترام و ادب خارج نمی شدند. در همین حال حرف خود را هم می زدند. ایراد و اعتراض به بنی صدر را بیان می کردند. در جایی که بنی صدر حضور نداشت، مثلا ما در شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی که بودیم و آن موقع زمانی که حرف بنی صدر می شد، افرادی بودند از جمله خود من که تند صحبت می کردیم و یا مطالباتی داشتیم از آقای بهشتی که چرا شما در مقابل بنی صدر و این خراب کاری های او و تخلفات او نمی ایستید؟ چرا حرف نمی زنید و کاری نمی کنید؟ آقای بهشتی اولاً اسمی که از بنی صدر می بردند می گفتند ˈآقای بنی صدرˈ و من هیچ وقت نشنیدم که آقای بهشتی در خفا و در پشت سر یا جایی که خود بنی صدر حضور نداشت بدون آقا از او اسم ببرند. هیچ وقت به بنی صدر اهانت نکردند، هیچ کلمه ای و هیچ تعبیری که بویی از اهانت در آن باشد نسبت به بنی صدر از دهان ایشان در نیامد. در همین حال و در همین جلسات انتقاد می کرد، کار او را رد می کرد و خلاف می دانست، چه از لحاظ اخلاق و چه از لحاظ قانون می گفتند؛ اما خیلی محترمانه و متین و مودب. و همین طور در عمل.

وقتی آن ماجراهای سی و یک خرداد در تهران پیش آمد در همان سال 60 منا فقین در تهران شورش کردند و علیه نظام شعار دادند و بچه های حزب الله که رفته بودند با آنها مقابله کنند با کارد موکت بری شکم آنها را پاره کردند و جنایت کردند در خیابانها، آقای بهشتی آن وقت رئیس قوه قضائیه بودند و من با آقای بهشتی در اتاق کار ایشان نشسته بودیم در همان حزب جمهوری اسلامی مرکز. ایشان در عین حال که دبیر کل حزب بودند، رئیس قوه قضائیه هم بودند. تلفن شد و گفتنند که به آقای بهشتی بگویید دختر آقای بنی صدر و زن بنی صدر در جمع شورشیان خیابان بودند و آنها را دستگیر کردیم، چه بکنیم؟ در همین تلفن گفتند که آقای موسوی اردبیلی دستور بازداشت آنها را داده اند. آقای بهشتی گفتند که آنها را باید آزاد کنند. با اینکه آقای موسوی اردبیلی دادستان کل بودند و گفته بودند که اینها را باید دستگیر کنند، آقای بهشتی مخالفت کردند و به آقای موسوی اردبیلی تلفن زدند و گفتند که آقای موسوی اردبیلی! دختر و زن بنی صدر را آزاد کنید. آقای موسوی اردبیلی تعجب کردند و تعجب هم داشت و از نظر قانونی حق با آقای موسوی اردبیلی بود. آقای بهشتی دیدند که آقای موسوی اردبیلی زیر بار نمی روند گفتند من به عنوان رئیس قوه قضاییه به شما دستور می دهم که اینها را آزاد کنید و آقای موسوی اردبیلی تمکین کردند و دستور آزادی آنها را دادند. ما از آقای بهشتی پرسیدیم که چرا آقای موسوی اردبیلی را مجبور کردید که آنها را آزاد بکند. ایشان گفتند چون ما در جدال هستیم با آقای بنی صدر، دستگیری زن و دختر او به عنوان انتقام شخصی است و ما نباید این کار را بکنیم.

این ماجرا ما را به یاد ماجرای عمروبن عبدود انداخت و جنگ خندق و ماجرای امیرالمؤمنین(ع) زمانی که روی سینه عمروبن عبدود نشستند و او آب دهان به صورت حضرت انداختند و حضرت صبر کردند و مجازات نکردند. وقتی که پرسیدند ایشان گفتند من در حال خشم بودم و در حالت خشم نباید مجازات کرد.

این صحنه ای که ما از آقای بهشتی دیدیم اخلاق کریمه است و خودداری نفس است، این مسلط بودن به خود است. درست نقطه مقابلش را ما در جامعه داریم. هر کسی هر چه که در زبانش هست به رقیب سیاسی خود می گوید. هیچ رحمی هم نمی کنند. در طبقه پایین تر و جوانها، نسل بعدی، و اینها که تازه آمده اند به صحنه، اینها یاد بگیرند. اینها طبیعی است. یاد بگیرند از بزرگترها. به همدیگر نسبت هایی می دهند و برای همدیگر توپ آتش راه می اندازند و بداخلاقی هایی می کنند. کوچکتر ها از بزرگترها یاد می گیرند. این که از قدیم گفته اند الناس علی دین ملوکهم یعنی همین. یعنی بزرگترها وقتی بزرگتر شدند و در مصدر امر قرار گرفتند با دانش و محترمانه حرف بزنند. حرف بزنند، انتقاد بکنند اما خارج از ادب نباشد.

خوب همین خصلت خوش اخلاقی و رفتار جوانمردانه و با فتوت و محترمانه و مودبانه در چارچوب اخلاق اسلامی این به طور طبیعی باعث می شود که انسانها معتدل باشند این خودش اعتدال است و اعتدال از اینجا شروع می شود و در برخورد با رقیب، با مخالف، حتی با دشمن غیر معتدل عمل نکند.

افراط خصلت دوم و دیگری است که در کشور ما وجود دارد و منفی هم هست. من به مناسبت عرض می کنم که آقای بهشتی یکی از خصوصیاتش این بود که اهل افراط و تندروی نبودند و معتدل بودند. من بارها در باره اعتدال درباره آقای بهشتی صحبت کرده ام. درباره اعتدال آقای بهشتی مقاله نوشتم و معتقد هستم که اگر بخواهیم از آقای بهشتی الگو بگیریم، از اعتدال ایشان باید الگو بگیریم. اخلاق درست و اعتدال آقای بهشتی در همه امور. بنده خودم یک وقتی به آقای بهشتی گفتم که آقا (در همان شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی) شما چرا از امام مطلبی، نوشته ای چیزی نمی گیرید علیه اینها که با شما این طور رفتار می کنند؟ همان زمانی که علیه سه نفر از بنیانگذاران حزب جمهوری اسلامی تبلیغات شدیدی بود توسط رقبای سیاسی. از دشمن هم نه از طرف دوستان اما رقیب و رقبای اسلامی. آقای بهشتی آقای خامنه ای و آقای هاشمی آماج حملات دشمن بودند و زیر فشار دوستانی بودند که از رقبای سیاسی به شمار می رفتند.

در جواب من آقای بهشتی گفتند: ˈبگذارید امام خرج ما نشوند ما خودمان باید با اعمال و رفتارمان به مردم ثابت کنیم که این چیزی که می گویند درست نیست، مردم ببینند که ما درست عمل می کنیم با همین عملکرد درست ما و رفتار ما، این گونه اعمال و رفتارها و آن تبلیغات خنثی می شود، چرا ما باید از امام خرج کنیم؟ باید امام را برای کارهای بالاتر و بزرگتر نگه داریمˈ. و همین طور هم عمل می کردند. آقای بهشتی، فقط صحبت نمی کردند و در میدان عمل هم همیشه همین کار را می کردند با عمل خودش، اعتدال را به مردم نشان می دادند و هرگز افراطی عمل نمی کردند. این چیزی است که یکی از پایه های عملی اخلاق آقای بهشتی بود و آقای بهشتی را بهشتی کرد. یعنی بهشتی اگر بهشتی شد با این اخلاق و عمل شد و اگر اینها نبود که آقای بهشتی هم مثل کسان دیگری در این مملکت همین جور بود.

این که بهشتی بهشتی شد و الگو شد، اسوه شد و این همه محبوب شد و این همه امام از ایشان تعریف کردند و مردم در داغ فراق او گریه کردند و به سر و سینه زدند و الان سی و چهار سال از آن ماجرا گذشته هنوز هم مردم این داغ را، آنهایی که او را دیده بودند و آن صحنه ها را دیدند هر سال تازه می کنند. این به دلیل همان اخلاق و رفتار آقای بهشتی است و این اعتدال آقای بهشتی است این را باید الان ترویج کنیم تا جامعه الگو بگیرد.

- شما فرمودید که شهید بهشتی حتی در خفا هم حرمت افراد و رقبای سیاسی خود را نگه می داشت. فکر می کنید امروز چه اتفاقی افتاده که متاسفانه در تریبونهای رسمی کشور هم حرمت افراد نگه داشته نمی شود و در واقع بداخلاقی سیاسی که شما فرمودید دارد ترویج می شود؟

* ما هر قدر از روزهای اول انقلاب و سالهای اول انقلاب فاصله می گیریم طبیعی است که از آن معیارها و اساس انقلاب هم فاصله گرفته شود. البته نباید اینگونه باشیم، اما طبع انسان این است. این که قرآن مرتب تذکر را محور قرار می دهد و می فرماید: ˈفذکرˈ و به پیامبر می گوید که ˈان الذکری تنفع المؤمنینˈ این برای همین است. یا در مورد نعمت در سوره انشراح در آخرین آیه بعد از این که درباره پیغمبر صحبت می کند قرآن می فرماید: ˈو اما بنعمة ربک فحدثˈ یعنی اگر نعمت های خدا را نگوئیم فراموش می کنیم و اگر به مردم تذکر ندهیم فراموش می کنند، مرتب باید تذکر باشد. امام خمینی هم که تزکیه نفس را یادآوری می کردند و می گفتند خودتان را مواظب باشید، از بدی ها و از شرارت ها خودتان را دور نگه دارید به همین دلیل بود.

اگر اینها نبود و اگر این گفته ها نباشد انسان غفلت می کند، فراموش می کند و دور می شود از ارزش ها، از اصول و از معیارها، این است که همیشه باید اینها گفته شود و مطرح شود تا فراموش نشود.

یکی از کارهایی که در انقلاب باید صورت می گرفت این بود که باید متولیان امور وظیفه خود می دانستند که مرتب این مطالب را بیان کنند و الان این موضوع را نداریم. انقلاب نعمت خداست و نظام جمهوری اسلامی نعمت خداست، معیارهای انقلاب نعمت های خدا هستند. وجودانسانهایی مثل امام خمینی و آقای بهشتی نعمت های الهی هستند، این نعمت ها را باید گفت، خصلت ها را باید بیان کرد. معیارهایی که این ها بر اساس آن معیارها قیام کردند و انقلاب کردند، اینها را باید گفت و این ها گفته نمی شود و اگر نگوییم فاصله می گیریم از اینها.

الان این گروه های وهابی، سلفی و طالبان و داعش، چرا یک آلودگی و کثافت بزرگی را به عنوان ˈجهاد نکاحˈ را افتخار خود می دانند؟ الان در عراق وقتی که بعضی از این شهرها و موصل را گرفتند، اعلامیه رسمی دادند و به مردم خطاب کردند که هر کسی که زن ها را به ما بدهد و ما جهاد نکاح بکنیم، ثواب زیادی دارد و اگر کسی این کار را نکند ما آنها را طبق قوانین شرع مجازات می کنیم و این قانون شرع آنها است!؟ دسته جمعی آدمها را تیرباران می کنند بدون این که محاکمه ای تشکیل شود. وقتی که حکومتی وجود نداشته باشد اصلا امکان چنین چیزی نیست. چرا این کار را می کنند؟ این جنایتهایی که قلب افراد را می شکافند و دل افراد را می خورند، مثل مشرکین در صدر اسلام، چرا؟ اینها همه به این دلیل است که از ارزش ها فاصله گرفته اند. زمانی انحرافات وهابیت و سلفی ها بوجود می آید که کسی نمی آید از آن حرف بزند.

ما بر عکس وهابیون صحبت می کنیم، البته اهل سنت هم همینطور برعکس وهابی ها حرف می زنند یعنی مذاهب اهل سنت و هابیت و این گونه افراد را قبول ندارند. ما می گوییم که بزرگان را همواره یاد کنیم، برای آنها سالگرد و مراسم بگیریم. خصلت های خوب آنها را ترویج کنیم. چرا باید این کار را بکنیم؟ چون باید نسل های بعدی یاد بگیرند. مثل پهلوانی، پهلوان ها، چرا می گویند که پهلوانی پهلوانان را شما ذکر کنید و مرتب هم ذکر می کنید.

برای اینکه پهلوانی و فتوت و جوانمردی یاد بگیریم. ولی آنها، نیروهای سلفی و داعشی که از زاییده آنها هستند این کارها را نمی کنند دور می شوند از خصلت های پیغمبر. حتی می گویند جشن ولادت پیغمبر هم نگیرید. ما مراسم جشن ولادت پیغمبر که می گیریم می گوییم پیغمبر این خصوصیات را داشت، مروت داشت، مهربانی داشت، اعتدال داشت. وقتی این ها را نمی گویند دور می شوند از این چیزها. این که دور شدند و الان به این روز افتاده اند به این دلیل است. بنابراین ما مرتب باید بگوییم که امام خمینی که بود؟ چه اخلاقی داشت؟ چه روشی داشت، معیارهایی که امام خمینی آورده چه بود؟.

معیارهایی که آقای بهشتی با آن زندگی کرد، بزرگ شد و عمل کرد در دوران قدرتش این ها چه بودند؟ این ها را که بگویید روی مردم تأثیر می گذارد. مردم بااین معیارها زندگی می کنند وقتی با این معیارها زندگی کردند این برخوردها که الان وجود دارد دیگر وجود نخواهد داشت. این برخوردها که شما می گویید چرا الان این کارها را می کنند و چرا با هم اینگونه رفتار می کنند به دلیل فاصله گرفتن از این معیارهاست. متأسفانه در سطوح قدرت و مسئولین که در جایگاه هستند - البته همگی اینگونه نیستند - ولی خیلی ها دچار این مشکل شده اند، چون فاصله گرفتند از معیارهایی که با آن معیارها ما انقلاب کردیم.

- یکی از صفات نیک و گسترش دهنده تعالیم اسلام و جذب کننده مردم این است که خصلت ها و روش های اسلامی در عمل پیاده شوند. شنیده ایم که در جمع های مختلف حتی علما وقتی می آمدند به حضور شهید بهشتی مثل پروانه دور و برایشان می چرخیدند. وقتی یک جوان 15 یا 16 ساله ای که خواهان گرفتن عکس بود عکس می گرفتند. این به نظر بر می گردد به تواضع و فروتنی بی حد شهید بهشتی که با هرکس با رعایت اخلاق و ادب و رفتار پسندیده برخورد می کرد و اینگونه افراد را به طرف خودش جذب می کرد. راجع به تواضع و فروتنی شهید بهشتی چه در خاطرات خودتان و مشاهداتتان و یا شنیده ها، چه چیزی به یاد دارید؟

* تواضع یکی از برجستگی های آقای بهشتی بود. همین مورد عکس گرفتن که شما گفتید خود من واسطه اش بودم. آن کسانی هم که گفتید شهید شدند و الان نزد خانواده شان آن عکس وجود دارد. یکی از آنها برادر خانم خود من بود که آن وقت 13 ساله بود و پیش من در حزب می آمد و خیلی هم به آقای بهشتی علاقه داشت و پشت در شورای مرکزی می ایستاد وقتی که جلسه تمام می شد به من می گفت که می خواهم یک لحظه آقای بهشتی را ببینم. یک بار او و دوستش گفتند که می خواهیم با آقای بهشتی عکس بگیریم، این را من به آقای بهشتی گفتم و گفتند بیایند.

حالا شما گفتید که فقط عکس گرفتند ولی من می خواهم یک چیزی بالاتر برای شما بگویم، وقتی این نوجوان های 13 ساله وارد شدند آقای بهشتی ایستاد و آنها را بوسید. نه این که آنجا بنشیند و جواب سلامی بدهد و سری تکان بدهد و عکس با آنها بگیرد، نه! ایستاد، آنها را بغل کرد، آنها را بوسید و با خنده و چهره بشاش با آنها عکس گرفت. یعنی این حالت تواضع آقای بهشتی در حد اعلی نسبت به یک نوجوان نشان داده شد. خوب این رفتار آن نوجوان را از دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی با ذوق و شوق می فرستد به جبهه.

این برخوردها بود که هر دوی اینها را قبل از این که سن قانونی پیدا کنند راهی جبهه کرد. رفتند و دست بردند توی کپی شناسنامه هایشان و سن خود را بالا بردند و خودشان را داخل رزمندگان جا زدند و به جبهه رفتند و شهید شدند. این تواضع خیلی جاها کار کرد. یک نفر را سراغ داریم که تحت تاثیر تبلیغات منافقین، آقای بهشتی را یک انسان متکبر می دانست. منافقین آنوقت ها به آقای بهشتی می گفتند راسپوتین. راسپوتین یکی از کشیش های روسی بود که در خاندان تزارها نفوذ کرده بود و قدرت خیلی بالایی داشت.

البته سرنوشت خیلی بدی داشت و از همان خاندان تزار او را کشتند ولی تا بود قدرت خیلی بالایی داشت و هر کاری که می خواست انجام می داد و آدم متکبری هم بود. آقای بهشتی را تشبیه کردند به راسپوتین در حالی که وقتی کسی از نزدیک با آقای بهشتی مواجه می شد می دید که آقای بهشتی مجسمه تواضع و فروتنی است. بعضی از این افراد که آن ذهنیت را بر اثر آن تبلیغات منافقین داشتند وقتی با آقای بهشتی مواجه شدند از این رو به آن رو شدند، مرید آقای بهشتی شدند و بسیار به ایشان علاقه مند شدند و تا آخر به آقای بهشتی عشق ورزیدند. الان هم بعضی از این افراد هستند و بسیار آقای بهشتی را دوست دارند. چون درست نقطه مقابل آن چیزی را که در ذهن آنها پر کرده بودند دیدند و احساس کردند. یک نمونه از این خاطرات که گفتید بگوئید یک نمونه اش این است که ما و دوستان با آقای بهشتی موقعی که به قم می آمدند 10 سال کار علمی کرده بودیم.

در جلسات علمی با آقای بهشتی وقتی ایشان صحبت می کردند، از ما هم می خواستند نظر خود را یا هر مطلبی می خواستیم بگوییم بعد از این که نظر خود را می گفتیم آقای بهشتی آن را نقد می کردند و نظر خود را هم می گفتند. ما می فهمیدیم که حرف درستی نزدیم. برای آقای بهشتی از اول معلوم بود که این حرف، حرف درستی نیست اما هر وقت ما صحبت می کردیم ولو در اثنای صحبت ایشان، ایشان سکوت می کردند و می گذاشتند که ما صحبت کنیم ایشان سکوت می کردند و حرف ما را گوش می دادند و تا آخر هم حرف ما را گوش می کردند، اصلا وسط حرف نمی آمدند که نه آقا اینطوری نیست و این حرفها چیست!؟ صبر می کردند تا آخر حرف خود را بزنیم. بعد می گفتند که این حرف شما اینجایش عیب دارد. یعنی ما را تشویق می کردند به اظهارنظر با تواضعی که داشتند.

خوب آقای بهشتی خیلی سطح بالایی داشتند از نظر علمی، ولی تواضع علمی هم داشتند، تواضع اخلاقی هم داشتند با همه بزرگی. او می دانست که ما چقدر به ایشان علاقه داریم و می دانست که ما خود را در مقابل ایشان کوچک می دانیم هم از نظر علمی و هم از جهات دیگر. ولی با این حال برای ما به اندازه یک فرد مثل خودش حساب باز می کرد. صبر می کرد حرفمان را می زدیم بعد خیلی محترمانه اگر قرار بود رد کنند یا تعریف کنند حرف خود را می زدند. مثل همین صحنه ها را من در شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی دیدم، در آنجا ایشان دبیر کل حزب بود و کسانی که در حزب بودند همه سطح شان از ایشان پایین تر بود. ولی خیلی ها، خیلی پایین تر بودند، یعنی در حد شاگرد و حتی شاگرد شاگردان ایشان در جلسات حضور داشتند و آقای بهشتی هم مدیر و اداره کننده جلسه بود.

هیچ وقت به هیچ کس بی اعتنایی یا بی حرمتی نکردند و همیشه در سطح بسیار بالایی برای همه حق اظهارنظر قایل می شدند، تواضع می کردند در مقابل همه افراد که حرف خود را بزنند و اگر جوابی برای آن حرف داشتند آن جواب را هم بیان می کردند با نهایت ادب و احترام.

البته در مقابل تخلف هم ایشان قاطع بودند. در همین مصاحبه گفتم وقتی که آقای آیت حاضر نشد مقررات حزب را رعایت بکند ایشان را با قاطعیت تهدید کردند به محاکمه حزبی. البته در همین تهدید هم بی حرمتی نکردند به آقای آیت. این هم نکته بسیار جالبی است و گفتند: آقای آیت! من ˈشماˈ را محاکمه حزبی می کنم و از حزب اخراج می کنم.

این جمله ایشان بود. حتی با کلمه ˈتوˈ با وی صحبت نکردند و هیچ کلمه دیگری که بی ادبی و بی حرمتی یا بی احترامی در آن باشد به کار نبردند. همان جا هم با این که ناراحت شده بودند از این برخورد آقای آیت و این را خلاف مقررات حزب می دانستند و خود هم به عنوان دبیرکل حزب حق داشتند این نظم را بدهند و این قاطعیت را به خرج بدهند اما در کمال ادب و احترام صحبت کردند. این تواضع را حتی ایشان در مورد کوچکترین فرد حزب و حتی کسانی که جلوی در به عنوان نگهبان کار می کردند و یا بچه های بخش دانش آموزی حزب با آنها هم که مواجه می شدند با تواضع مواجه می شدند. با دانش آموزان مثل پسران خود صحبت می کردند و هیچ وقت در برابر هیچ کس بی اعتنایی و تکبر نداشتند. تواضع ایشان واقعا مثال زدنی بود.

من فکر می کنم که این ضرب المثل که می گوید ˈدرخت هر چقدر بارش بیشتر باشد میوه اش بیشتر است و شاخه هایش به سمت زمین می آیدˈ. آقای بهشتی اینگونه بود. مثل این درخت پرمیوه، علم زیاد داشت، شخصیت بالایی داشت و تواضع بالایی هم داشت. افرادی که سرکشی می کنند، تکبر می کنند، افرادی که نسبت به دیگران بی اعتنایی می کنند کمبودهایی دارند، کمبود علم، کمبود شخصیت و هر چیز دیگری، می خواهند اینها را جبران بکنند وگرنه یک آدمی که کمبود ندارد و برخوردار از علم و معنویت است او هرگز در مقابل هیچ کس تکبر ندارد و تواضع نشان می دهد. مثل همان درخت.پر بار. درخت علم ندارد به جز عمل - با علم اگر عمل نکنی شاخ بی بری. کسی که علم داشته باشد عمل می کند و عملش هم در درجه اول معنویت و اخلاق است ودر مرحله بعد عمل علمی است. معنویت و اخلاق یعنی تواضع. اول از همه خوش اخلاقی، اعتدال بعد هم آنچه که در سینه علم دارد حالا مطالب علمی خود را بگوید. ولی با تکبر، با تغییر، کوچک شمردن دیگران، این که ارزش ندارد اول باید آن تواضع و اعتدال و اخلاق خوش را نشان بدهد همزمان یا بعد از آن اعتدال و اخلاق خوش، حرفهای علمی خود را بزند تا جا بیافتد. آقای بهشتی این گونه بود.

- به عنوان آخرین سئوال، با توجه به خصوصیاتی که از شهید بهشتی سراغ داشته اید و دارید، در مورد مسایل اجتماعی بخصوص مسایل مبتلابه امروز، مثل ناهنجاری اجتماعی، مثل حجاب و چیزهای دیگر متاسفانه امروزه وضعیت بدی پیدا کرده، ایشان در این زمینه ها چه نظراتی داشتند و در واقع کاربردی کردن این نظرات الان چگونه می تواند در موفق تر بودن جامعه اثر بگذارد؟

* آقای بهشتی آدم غیوری بود و نسبت به اجرای احکام هم خیلی پشتکار داشت. معتقد بود که از نظر نگاه حکومتی، احکام اسلامی باید اجرا شود و یک نمونه آن قصاص بود. ایشان خودش لایحه قصاص را تهیه و تنظیم کرده بود که جبهه ملی با آن مخالفت کرد و گفت غیرانسانی است! امام حمایت کردند از آقای بهشتی و گفتند: ˈاین حرف جبهه ملی ارتداد است و یک حکم ضروری اسلام را منکر شدند.ˈ مردم هم حمایت کردند و مسئله ختم شد.

این نمونه است. یعنی ایشان معتقد بود از نگاه حکومتی، اگر حکومت اسلامی برقرار شده باید احکام اجرا بشوند. خوب بعضی ها ممکن است عقیده شان این نباشد و می گویند حکومت تشکیل شده و احکام را هم به اجرا می گذاریم هرکس که خواست اجرا کند و هرکس نخواست اجرا نکند. ولی ایشان معتقد بود که احکام اسلامی باید اجرا بشود و حکومت موظف است که اجرا بکند. البته در این که با چه ابزاری و با چه راهی و با چه شیوه ای، آقای بهشتی به همان دلیل و مشی اعتدال معتقد بودند که باید با شیوه های صحیح قانونی و روش های اعتدالی کاری کرد که احکام اسلامی اجرا بشود.

در مسئله حجاب و احکام حجاب هم آقای بهشتی معتقد بودند که به عمل ما مربوط می شود. یعنی اگر ما این ادعاهایی را که می کنیم از نظر علمی، پایبند بمانیم و عمل کنیم و دروغ به مردم نگوییم و خلف وعده نکنیم، آن نظام اسلامی را نظام در خدمت مردم بدانیم و نشان بدهیم آن را در عمل، آنوقت خود مردم علاقه مند می شوند به این که احکام را اجرا بکنند که یکی از آن ها هم حجاب است. یعنی یک خانم وقتی که شما را که ادعای اسلام دارید و هر چه می گویید به آن عمل می کنید و پایبند هستید، می بیند، او خود به خود علاقه مند می شود به اینکه حجاب را رعایت کند. دیگر زوری بالای سر او نیست. اصلا زور هم لازم ندارد. مشکل بزرگ ما این است - من نمی خواهم بگویم که ما نباید اهتمام داشته باشیم برای اجرای قانون حجاب، حجاب حکم ضروری اسلام است و باید هم اجرا بشود ولی این که موفق نیستیم راز و رمز آن این است که - ما در عمل و گفتار دوگانگی نشان داده ایم به مردم. هر وقت این دوگانگی از بین برود، عمل و گفتار باهم یکی بشود بدون اینکه نیازی به فشار و زور باشد خود به خود حجاب هم رعایت خواهد شد. البته موارد استثنا، همیشه دردنیا بوده، هست و خواهد بود، یعنی افرادی هم هستند که بحث آنان، بحث دین و ایمان و چگونگی عملکرد بنده و شما نیست. اینها عناد دارند و این بحث دیگری است، با آنها باید برخورد دیگری کرد. اما الان بحث، بحث عموم جامعه است. خیلی ها هستند که قبول نمی کنند و حاضر نیستند پایبندی نشان بدهند و این را برای خود یک امتیاز می دانند در جامعه. ولی وقتی شما درست عمل کنید، آنها عقیده شان عوض می شود و فکر آنها تغییر می کند و می آیند به طرف اجرای احکام بدون آنکه بالای سرشان زور و فشاری وجود داشته باشد. بنابراین راه چاره این است و آقای بهشتی به این راه چاره معتقد بودند.

بنده بارها این را از خودشان شنیدم و در صحبت هایشان هم این را گفتند، در عین حال که معتقد بودند به این که حکومت اسلامی باید احکام اسلامی را اجرا بکند، در مورد شیوه اجرا اعتقاد اعتدالی داشتند و محور اصلی این فکر این بود که با کار و عملمان مردم را به طرف اسلام بیاوریم و علاقه مند کنیم. این بحث هم که الان مطرح است که باید مردم را به زور به بهشت برد یا نه؟ من خودم یک سرمقاله نوشتم در روزنامه جمهوری اسلامی و چاپ شد و این را کاملا روشن کردم که آن بهشتی که با زور باشد اصلا ارزشی ندارد، بهشت باید با رغبت باشد و اگر شما روش درست داشته باشید مردم با رغبت به طرف بهشت می روند و هیچ کس نیست که از بهشت بیزار باشد. ممکن است که عمل ما مردم را از بهشت دور کند به جای این که مردم را به زور به بهشت ببریم و زورکردن هم مردم را از بهشت دور می کند، ولی با عمل درست می توانیم مردم را تشویق کنیم به بهشت یعنی تشویق کارساز است.

منبع: جمهوری اسلامی

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.