نادیدن عبیرِ «برلین -۷» در هیاهوهای تاریخ‌مصرف‌دار داخلی

خبرگزاری تسنیم: ماجرای پرداخت رسانه‌ای به ماجرای «عبیر» دختر به قتل‌رسیده عراقی به واسطه تجاوز و حمله وحشیانه سربازان آمریکایی، ماجرای طولانی و دنباله‌داری است. در چند گزارش قبلی پرونده «جایی میان ابروان عبیر» به رویکرد رسانه‌های جریان اصلی اشاره شد. این‌که آنها چگونه سعی کردند ماجرای سرباز استیو گرین، سرباز آمریکایی متجاوز و قاتل آمریکایی را به مشکلات روانی شخصی او نسبت بدهند و مساله تجاوز به دختر 14 ساله عراقی را یک مساله طبیعی در جنگ بنامند. مساله‌ای که باتوجیه فشار بالای روانی روی سربازان آمریکایی در جنگ عراق، به یک عمل غیرطبیعی روانی لحظه‌ای تقلیل دهند.

از طرف دیگر مقایسه پوشش رسانه‌ای ماجرای جسیکا لینچ، ملاله یوسف‌زی و جون بنت رامسی، با عبیر قاسم الجنابی نمایشی ناقص اما واقعی از دوگانگی معیار ادعایی رسانه‌های جریان اصلی غرب بود. این‌که رنگ دیگر تبعیض بر مبنای رنگ پوست، ملیت، طبقه اجتماعی، امروز تبعیض رسانه‌ای است.

در مقابل از جریان جدیدی از رسانه‌های مستقل  حرف زدیم که در خود دنیای غرب سربر‌‌آورده‌اند و بدون وابستگی به کانون‌های قدرت و ثروت معمول در غرب مشغول کار رسانه‌ای با معیار صرف حقیقت هستند و حالا در ششمین گزارش پرونده «جایی میان ابروان عبیر» به  سراغ سینما خواهیم رفت.

«تنظیم شده» و «برلین منفی7» ، این دو فیلم، همه تلاش سینمای ایران و سینمای آمریکا برای پرداخت مساله تجاوز به کودکان عراقی در جنگ آمریکاست. معامله‌ای که با هر کدام از این دو فیلم در دو جامعه متفاوت ایران و آمریکا شد نمایش خوبی از وضعیت امروز رسانه‌ای ایران و دنیاست. 

***

«تنظیم شده» فیلم سال 2007 برایان دی پالما است. کارگردانی که در سال 1940 در نیوجرسی به دنیا آمد و الان در 73 سالگی همچنان به فیلم ساختن مشغول است. آخرین فیلم او، «عشق» محصول سال 2012 میلادی است و «تنظیم شده» فیلم قبلی این کارگردان گزیده کار می باشد. کارگردانی که البته همیشه این قدر گزیده کار نبوده است او از سال 1968 تا 1970 پنج فیلم را کارگردانی کرده است. قطعا شرایط سنی یکی از دلایلی است که او را در عالم سینما منزوی کرده است.

 دو فیلم شاخص کارنامه کاری برایان دی پالما بی شک «صورت زخمی» با بازی آل پاچینو و «ماموریت غیر ممکن» با بازی تام کروز هستند.

 «تنظیم شده»داستانی واقعی دارد و اقتباسی از ماجرای مشهور به «کشتار محمودیه» است. کشتار محمودیه به قتل عام یک خانواده عراقی و تجاوز دست جمعی به دختر 14 ساله آن خانواده توسط نیروهای ارتش آمریکا در تاریخ 12 مارس 2006 در در خانه‌ای در روستای یوسفیه در غرب شهر محمودیه که در جنوب شهر بغداد واقع است، اطلاق می‌شود. در این واقعه دختر چهارده ساله‌ای به نام عبیر الجنابی توسط 5 نیروی ارتش آمریکا مورد تجاوز جنسی قرار گرفت و سپس به قتل رسید. همچنین مادر 34 ساله، پدر 45 ساله و خواهر 6 ساله وی نیز قبل از انجام تجاوز به عبیر توسط نظامیان آمریکایی به قتل رسیدند.

این فیلم در اردن فیلمبرداری شد. جالب است بدانید که فیلم دی پالما با محدودیت های شدید در آمریکا اکران شد و فقط 15 سینما این فیلم را به نمایش در آوردند.

9 تهیه کننده این فیلم را تامین مالی کردند و به ساخت آن کمک کردند. نویسنده فیلم خود دی پالما بوده و تای جونز، کل اونیل، دنیل استوارت شرمن، ایزی دیاز، راب دوانی، پاتریک کارول بازیگران اصلی این فیلم هستند. این فیلم 90 دقیقه ای محصول مشترک آمریکا و کانادا است.

این فیلم که با اهداف هالیوود و ملاک های سینمای صنعتی آمریکا به شدت در تناقض است بودجه ای معادل 5 میلیون دلار داشت اما فقط چیزی در حدود 700هزار دلار از این مبلغ با فروش گیشه سینماهای دنیا به تهیه کنندگانش بازگشت.

سال 2011 یک شهروند آلمانی دو آمریکایی را در فرودگاه فرانکفورت می کشد و دو نفر را زخمی می کند. این آلمانی آلبانیایی الاصل دلیل این کشتار را فیلمی از تجاوز آمریکایی ها به یک کودک مسلمان عراقی دانست که روز قبلش در وبسایت یوتیوب دیده است. با تحقیقات بیشتر ادعا شد که این فیلم، قسمتی از «تنظیم شده» برایان دی پالما بوده است.

***

«برلین منفی 7» ساخته رامتین لوافی؛ داستان مهاجرت یک خانواده ایرانی و عراقی به آلمان است. داستان و نتیجه‌گیری فیلم نمایش موثری از اتفاقاتی است که در همه این 10 سال در عراق افتاده است. یکی از داستان‌های اصلی پررنگ فیلم به موضوع تجاوز به دختری نوجوان مربوط می‌شد. دختری که بعد از قتل مادرش ،در زندان‌های آمریکایی به او تجاوز می‌شد و حالا او در برزخ زندگی بعد از تجاوز گیر کرده بود. 

«برلین منفی 7» اما یک تفاوت اصلی با همه نمونه‌های مشابه این سال‌های مبارزه سینمایی ایرانی‌ها با آمریکا؛ مثلا چند نمونه بامزه‌ اخیر در سینما.  «برلین منفی 7 » یک فیلم سرپا بود. فیلمی که بلد بود داستانش را بدون کمک گرفتن از بارهای ایدئولوژیک معمول جلو ببرد، بیننده را پای داستانش بنشاند و در موقعیت مناسب، ضربه احساسی‌اش را وارد کند.

در شرایطی که همه تلاش ایرانی‌ها در همه این سال‌ها برای مبارزه با آمریکا به سخنرانی‌های سیاسی و بیانیه‌های مراکز دولتی و حکومتی محدود می‌شود، و سیل استفاده از رسانه‌هایی مثل سینما و سریال برای مقابله آرمانی با ایران از سوی آمریکا روز به روز وسیع‌تر می‌شود، «برلین منفی 7» سینما بود. اما فیلم در سکوت کاملی در ایران اکران شد.اساسا دیده نشد و به فروش حداقلی دست پیدا کرد.

 تجربه خارج از مرز رامتین لوافی نمایش صریح و در عین حال «سینمایی» برجسته ای از ابعاد غیرانسانی تهاجم 10 ساله آمریکا به عراق بود. چیزی که در همه این سالها با نمایش مستقیم و نمادگرایانه سریال ها و فیلم های دست چندم سفارشی تبدیل به آرزویی دور دست برای سینمای ایران شده بود.فیلم به شدت از شعارگرایی های معمول ساخت این نوع فیلم ها پرهیز کرده بود و در عین حال به سبک معمول این سالهای سینماگران ایران در پرداختن به موضوع جنگ؛ انتخاب غیرعاقلانه بی طرفی در یک جنگ نابرابر، به شکل تحسین برانگیزی  وفادار نمانده بود، اما «برلین منفی 7» عملا دیده نشد. بدشانس هم بود. درست در دوره‌ای اکران شد که اوج هیاهوهای سیاسی و تاریخ مصرف‌دار داخلی در رسانه‌های ایرانی بود.

رسانه‌های پرتعداد انقلابی و آرمان‌خواه که هنگام سخنرانی‌ها، همایش‌ها، بیانیه‌ها و اطلاعیه‌های ضدآمریکایی در صف مقدم حمایت رسانه‌ای از این حرکات هستند، عملا فیلم را نادیده گرفتند و با توهماتی مثل دفاع فیلم از آلمان، قدم بزرگ سینمای ایران در نمایش مهمترین پاشنه‌اشیل آمریکا در جنگ‌های دهه اخیر را بایکوت کردند. 

اگر تنها دستاورد برلین منفی هفت پرداختن فیلم به ژانر دست نخورده کودکان آسیب دیده جنگ دو کشور همسایه ایران بود، فیلم شایسته توجه بود، اما این اتفاق نیفتاد، «عبیرِ» «برلین منفی 7» در توهمات و هیاهوهای تاریخ مصرف‌دار داخلی گیر کرد و همان معامله‌ای که جامعه آمریکا با فیلمی در مورد تجاوز سربازان آمریکایی به عراق داشت، در جامعه رسانه‌ای ایران هم اتفاق افتاد. نیازی به گفتن نیست که آمریکایی‌ها فیلمی را تحویل نگرفتند که ضدسیاست‌های کلان کشورشان است و ایرانی‌ها فیلمی را تحویل نگرفتند که دقیقا در راستای منافع ملی کشورشان بود.

انتهای پیام/