چهارمحال وبختیاری‌، دیاری غنوده بر دامان زاگرس مرکزی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد ، بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی کشور در سال 1392 ، استان چهارمحال و بختیاری دارای 9 شهرستان، 37 شهر، 21 بخش و 44 دهستان است.

استان چهارمحال و بختیاری سرزمینی مرتفع در فلات مرکزی ایران است و قلمرو این استان 16 هزار کیلومترمربع و بیست و دومین استان کشور از نظر مساحت می باشد.

این استان از شمال و مشرق به اصفهان، از مغرب به خوزستان، از جنوب به کهکیلویه و بویراحمد و از سمت شمال غربی به لرستان محدود می شود و بین 31 درجه و 9 دقیقه تا 32 درجه و 38 دقیقه عرض شمالی و 49 درجه و 30 دقیقه تا 51 درجه و 26 دقیقه طول شرقی قرار دارد.

این استان دارای 16 قله مرتفع با ارتفاع بیش از سه هزار و 500 مترمربع می باشد و قله چهار هزار و 548 متری زردکوه بختیاری در آن قرار دارد. بنابر آخرین سرشماری جمعیت این استان 900 هزار نفر می باشد.

تاریخ و فرهنگ استان
تاریخ سرزمین چهارمحال و بختیاری با تاریخ ایل بختیاری در هم آمیخته است. بختیاری ها شاخه ای از طوایف لر هستند که در تاریخ ایران به «لر بزرگ» مشهور شده اند. ایل بختیاری به دو دسته بزرگ هفت لنگ و چهار لنگ تقسیم می شود. قلمرو تابستانی یا ییلاقی چهار لنگ ها در شمال منطقه و هفت لنگ ها در جنوب آن واقع است. منطقه بختیاری گاهی جزء استان فارس و زمانی جزء حکومت خوزستان بوده است.

حیات عشایری بختیاری ها و ویژگی های ناشی از این نوع زندگی اجتماعی باعث شده است که آثار تاریخی و باستانی اندکی در استان به وجود آید، ولی زیبایی های طبیعی آن کم نظیر و جالب توجه است، به طوری که هر بیننده ای را مجذوب می سازد.

تالاب های دل انگیز و زیبا، تفرجگاه های مصفا، حواشی سرسبز رودخانه ها،گلزارهای بی نظیر، چشمه های آبگرم و معدنی، آبشارهای فرحبخش، ارتفاعات بلند، برف فراوان زمستان و ده ها عنصر طبیعی دیگر، جلوه های بسیار زیبا و دیدنی فراهم آورده و زمینه های مساعدی را برای بهره برداری های گردشگاهی و ورزش های زمستانی به وجود آورده است.

استان چهارمحال و بختیاری از لحاظ آداب و رسوم و کنش های فرهنگی یکی از جالب ترین مناطق عشایری ایران است. مراسم ویژه عشایری در ارتباط با زندگی کوچ و کوچ نشینی، انجام مراسم ویژه در اعیاد ملی و مذهبی، نحوه ازدواج و همسرگزینی، چگونگی انجام سوگ ها و عزاهای خصوصی و مذهبی، موسیقی و رقص بومی، نوع پوشش زنان و مردان و ... از جمله جاذبه های فرهنگی منطقه محسوب می شوند.

جاذبه های طبیعی و تفریحی

آبشار

•آبشار آتشگاه
این آبشار در فاصله 40 کیلومتری شهر لردگان، در روستای آتشگاه واقع شده است. روستای آتشگاه دره ای تنگ و زیبا با خصوصیات بکر و طبیعی است.

•آبشار دره عشق
این آبشار با بیش از صد متر ارتفاع از دل کوه با سرعت زیادی بیرون می جهد و منظره بدیعی را پدید می آورد. از ویژگی های این آبشار یکی آن که نه از قله کوه یا میان کوه، بلکه از دل کوه چون چاهی بیرون می جهد، دوم آن که ارتفاع بسیار بلندی دارد و در سرتاسر ایران کم نظیر است، سوم آن که در زیر آن فضای هموار نسبتا وسیعی وجود دارد، چهارم آن که در جنب این فضا رودخانه کارون به آرامی جاری است. این آبشار در بین دو روستای دره عشق و دورک شاهپوری قرار دارد که هر دو انارستان های بزرگ و مزارع شالیزاری جالب توجهی دارند.

•آبشار کردی سبزکوه
این آبشار در مجموعه زیبای سبزکوه قرار دارد و مسیر آن از طریق کره بست و پل خداآفرین است. ارتفاع آن بسیار بلند و منظره آن بسیار دیدنی و جالب است. در منطقه سبزکوه آبشارهای دیگری مانند آبشار قزل نیز وجود دارد که هم ارتفاع قابل توجهی دارند و هم آب قابل توجهی از آن ها سرازیر می شود.

رودخانه

•رودخانه بازفت
حاشیه رودخانه بازفت، با دسترسی به جاده شهرکرد - مسجد سلیمان، از جنگل ها، دره ها و گردنه های پرپیچ و خم می گذرد و در مسیری طولانی پس از سیراب کردن آبادی های فراوان به رودخانه کارون سرازیر می شود. بر فراز این رودخانه گردنه چرمی با همه زیبایی و عظمت واقع شده است. این گردنه به جهت طبیعت منحصر به فرد، ناحیه سیاحتی جالب توجهی به شمار می آید. به ویژه آن که جنگل های نسبتا متراکمی اطراف آن را فرا گرفته اند.

•رودخانه کارون
قلمروهای غربی و جنوب غربی استان مشتمل بر نواحی لردگان، خانمیرزا، فلارد و جنوب بازفت که سرشاخه های متعدد رودخانه کارون در آن ها جریان دارد، از استعداد قابل ملاحظه تفرجگاهی برخوردارند.

•رودخانه لردگان
حواشی رودخانه لردگان را مزارع و شالیزارها فراگرفته و چشم اندازهای بسیار جالب توجهی را به ویژه در فصول پاییز و زمستان پدید می آورند.

•زاینده رود
تمامی مسیر زاینده رود از قراقوش در انتهای مرز شمالی تا چلوان در نزدیکی سامان، از جاذبه های اصلی و کانون های عمده تفرجگاهی استان به شمار می آید. این ناحیه با روستاهای زیبای قراقوش، کرم گوگان، مارکده، قوچان، صادق آباد، قارتطوع، پونه وار، هوره، دشتی، چم کاکا، چم جنگل، چم چنگ هر ساله هزاران خانوار را به سوی خود جلب می کند.

از دیگر رودخانه های این استان می توان رودخانه کیار، رودخانه آق بلاغ، رودخانه آب ونک، رودخانه کره، رودخانه سبزکوه، خانمیرزا ، چله خانه، رودخانه گرم، رودخانه خرسان، رودخانه آب کوهرنگ، رودخانه آب کری، رودخانه آب جونقان، رودخانه آب جهان بین، رودخانه آب دره کل، رودخانه آب های گرلگ، رودخانه کته، رودخانه صمصامی، رودخانه منچ و سرآب، دریاچه سد کوهرنگ و دریاچه سد زاینده رود را نام برد.

قله

•قله بره های دالانک
این قله پوشیده از یخچال های فصلی است و کوهنوردان از طریق هفشجان و عبور از دره دراز (باغ سید غنی) و نیز یخچال های فصلی دالانک به آن صعود می کنند.

•قله دنا
مسیر این قله از هفشجان شروع می شود. کوهنوردان با گذر از باغ کل لک و کمر قارچی پایین و کمر قارچی بالا به صخره های تخت دامنه این کوه صعود می کنند و بعد از عبور از آن به قله دنا دست می یابند.

•قله هفت تنان

این قله که در ارتفاع بالای 4000 متری قرار دارد از جمله ارتفاعاتی است که مورد استفاده کوهنوردان قرار می گیرد. در پایین دست این قله نیز رشته کوه های کلونچی با ارتفاع 3988 متری واقع شده اند.

•قله کوه سوخته
این قله حدود 4000 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و مسیر کوهنوردی آن از روستای دستنا آغاز می شود. در این مسیر یک پناهگاه ابتدایی وجود دارد که به باغ های زیر صخره قله امتداد می یابد. در انتهای باغ های مذکور صخره هایی وجود دارد که کوهنوردان با استفاده از تجهیزات صخره نوردی از آن ها صعود کرده و به قله اصلی می رسند. از این قله نیز راهی به طرف تنگه درکش ورکش وجود دارد.

•قله سالدارون
این قله که حدود 4000 متر ارتفاع دارد از طریق دشت جونقان با عبور از رودخانه جونقان به طرف تنگ دره و دره کرفس قابل دسترسی است. از قله سالدارون راهی به سمت ده چشمه (پیرغار) و نیز راهی به طرف تنگ درکش ورکش وجود دارد.

•قله شاه شهیدان
در پیرامون این قله یخچال هایی در ارتفاعات 4000، 4100 و 4220 متری قرار دارند. صعود به این قله از طریق چلگرد و از مسیر کوه شاه شهیدان شروع می شود و به رشته کوه کارکنان اتصال می یابد.

•ارتفاعات و قله ها
به غیر از ارتفاعات و قله های یاد شده، قلل دیگری نیز در منطقه وجود دارند که از 2300 تا 4500 متر ارتفاع دارند. اسامی این قله ها عبارتند از: زردکوه، نیله رود، تخت شاه، زری کوه، کلار، سرسبز، خشک رود، شاه نشین، خاکستری کوه، کمیسیان، نهر کوه، سفیدون، رباط کوه، زاغه کوه، بونه، شاهان، کریور کوه و سبزکوه.

تالاب

•تالاب چغاخور
تالاب چغاخور با مساحت 2300 هکتار یکی از زیباترین و بزرگ ترین تالاب های استان است. در بهترین شرایط و موقعیت بارندگی، عمق آب تالاب به 5/1 متر می رسد. رشته کوه زیبای کلار نیز در سمت جنوب غربی مشرف بر تالاب است که قله آن 3830 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. تالاب را مرغزاری وسیع در بر گرفته که مساحت آن حدود 700 هکتار برآورد شده است. این ناحیه از نقاط ییلاق چهارمحال و بختیاری محسوب می شود. تالاب چغاخور محل زیست انواع مرغابی، غاز و اردک، آنقوت، چنگر، انواع حواصیل، لک لک سفید، خروس کولی و فلامینگو می باشد. در این تالاب انواعی از آبزیان نیز زیست می کنند که ماهی کپور و کولی از مهم ترین آن هاست.

•تالاب دهنو
تالاب دهنو در ناحیه بهشت آباد قرار دارد. این تالاب به علت نزدیکی به شهرهای بروجن، گندمان، شهرکرد و بلداجی و امکانات دسترسی مناسب از اهمیت تفرجگاهی بسیاری برخوردار است. محل سراب به دلیل قرار گرفتن در زیر کوه موقعیت و چشم انداز بسیار زیبایی دارد.

•تالاب گندمان
تالاب گندمان یکی از آبگیرهای حوزه آبریز آق بلاغ با فاصله ای نه چندان دور از تالاب چغاخور قرار گرفته است، به طوری که بخشی از آب خروجی تالاب چغاخور به این تالاب سرازیر می شود. پوشش دائمی آب این تالاب در حدود 700 هکتار است. اطراف آن پوشیده از مرغزاری زیباست که معمولا به عنوان مرتع غنی برای چرای احشام استفاده می شود. از امکانات ویژه تفریحی و ورزشی اطراف این تالاب پرورش و نگهداری اسب و همچنین سوارکاری در مرغزار پیرامون تالاب است.

•تالاب سولگان (سوله جان)
این تالاب بیش از هشت کیلومترمربع مساحت دارد و محل مناسبی برای زندگی مرغان آبی است. از انواع پرندگانی که در این تالاب مورد شناسایی قرار گرفته اند می توان به چنگر، یوزگنبی، قورقور و قزل غاز اشاره کرد.

منطقه جنگلی

•منطقه جنگلی اردل
این منطقه جنگلی با 104000 هکتار وسعت در 80 کیلومتری شهرکرد واقع شده است. این منطقه از شمال به شهرکرد، از جنوب به لردگان و از شرق به بروجن و لردگان محدود است. نواحی عمده جنگلی این منطقه شامل دیناوران، دورک، شلیل، دو پلان، سرخون، گندمکار و شیاسی است.

•منطقه جنگلی بازفت
این منطقه با 53000 هکتار وسعت در 180 کیلومتری شهرکرد واقع شده است و از شمال به مرز لرستان، از جنوب به اردل، از شرق به شهرکرد و از غرب به مرز خوزستان محدود است. نواحی عمده جنگلی این منطقه شامل چهک، تلخه دان، بادام شیریندان، ولسگاه، کچوز و چم جندار است.

•منطقه جنگلی دو راهان
این منطقه جنگلی با 2000 هکتار وسعت از شمال به گندمان و اردل، از شرق به سمیرم، از جنوب به فلارد و از غرب به خانمیرزا محدود می شود. نواحی عمده جنگلی این منطقه شامل سرپیر، سلطان ابراهیم درازرود (رودک)، کرده بیشه و شمس آباد است.

•منطقه جنگلی فلارد
این منطقه با 20000 هکتار مساحت در 150 کیلومتری شهرستان شهرکرد واقع شده است و از شمال به خانمیرزا، از غرب به لردگان، از شرق به سمیرم و از جنوب به کهکیلویه و بویراحمد محدود می شود. علاوه بر پوشش عمومی جنگل فلارد در 10 کیلومتری مال خلیفه در محدوده کوت سیاه، جنگل خالصی از بنه (پسته وحشی) وجود دارد.

•منطقه جنگلی لردگان
این منطقه با 16300 هکتار وسعت اراضی جنگلی از شمال به اردل، از جنوب به مرز کهکیلویه و بویراحمد، از شرق به فلارد و از غرب به مرز خوزستان محدود می شود. نواحی عمده جنگلی این منطقه شامل منج، بیدله، اوره، بردکارخانه، بارز و شوار و سبز کوه است.

•محدوده های اسب سواری و چوگان
مرغزارهای اطراف تالاب های گندمان، چغاخور، سولگان، آلونی و حواشی دریاچه های فصلی جوانمرید و لاغرک از جمله فضاهایی هستند که می توانند مورد استفاده اسب سواری و چوگان قرار گیرند. علاوه بر اطراف و حواشی تالاب ها و دریاچه های فصلی، دامنه های نسبتا هموار ارتفاعات مشرف به امامزاده حمزه علی و دشت فلارد نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

تفرجگاه ها

در استان چهارمحال بختیاری مجموعه عناصر کوهستانی، چشمه سارها، فضاهای سبز طبیعی فراخ، جنگل های قابل توجه، زیست بوم های عشایری و ... شرایط بسیار مناسبی را جهت گسترش گردشگاه ها و نواحی تفرجگاهی فراهم ساخته اند که از آن جمله می توان به محورهای زیر اشاره کرد: گردشگاه گرد بیشه، باغچه گردو و برآفتاب واقع در بروجن.

مجتمع توریستی سامان واقع در 26 کیلومتری شمال شرقی شهرکرد. ناحیه تفرجگاهی دشت بروجن، نواحی تفرجگاهی برم لردگان و سایر چشمه های لردگان. ناحیه سیاحتی دره عشق و ارمند واقع در بخش پیشکوه و میانکوه در جنوب استان. ناحیه سرسبز دره ایل راه دزپارت واقع در بین کوه های کلارده و کوه سوخته - دزپارت. نواحی سرسبز و تفریحی اطراف رودخانه های کارون و زاینده رود.

نواحی سیاحتی دشت لاله در 100 کیلومتری شهرکرد. پارک های جنگلی تنگ کلوره و دو شلواری لردگان و باغ اسعدیه ده کهنه. ناحیه سیاحتی دریاچه و سد زاینده رود واقع در منطقه شمالی شهرکرد.

اسکی

اسکی در این استان فراتر از یک رشته ورزشی است و با مقتضیات زندگی چادرنشینان کوهپایه های زاگرس پیوند دیرینه ای دارد. در این منطقه به دلیل کوهستانی بودن و ارتفاع زیاد از سطح دریا، میزان ریزش برف و باران زیاد است. امکانات موجود اسکی منطقه منحصر به یک تله اسکی در چلگرد و یک تله سی یژ در سورشجان است. شیب پیست چلگرد از سورشجان بیشتر و جهت آن نیز مناسب تر است.

ریزش برف غالبا در آذرماه از اواسط آبان ماه آغاز و تا اسفند و گاهی حتی تا اردیبهشت سال بعد ادامه می یابد. حجم زیاد ریزش برف در این ماه ها، همه ساله وجود برف را در ارتفاعات 2600 متری تا اردیبهشت ماه و در ارتفاعات 3000 متری تا خرداد و تیر و مرداد و در ارتفاعات 3000 متری به بالا برای ماه های شهریور و مهر ممکن می سازد. برای سایر ماه های سال، منطقه کلا زیر پوشش یک دست برف قرار دارد.

محدوده های قایقرانی و ورزش های آبی

حضور دائمی آب های خروشان رودخانه های کارون، زاینده رود و ده ها رودخانه دیگر از یکسو و چشمه سارها، تالاب ها، دریاچه های فصلی و پشت سدها از قبیل سولگان، چغاخورد و کوهرنگ از سوی دیگر زمینه های مساعدی را برای ورزش های آبی فراهم می آورند.

در اکثر مسیرهای رود کارون، پشت سدها، دریاچه های دائمی و فصلی امکانات مساعدی برای امر قایقرانی، اسکی روی آب و شنا وجود دارد. آبزیان موجود در رودها، چشمه ها و پشت سدها، ماهیگیری ورزشی و تفریحی را میسر ساخته اند.

مناطق حفاظت شده حیات وحش

استان چهارمحال بختیاری به دلیل خصوصیات جغرافیایی کوهستانی و جنگلی یکی از مستعدترین زیستگاه های حیات وحش کشور محسوب می شود. معروف ترین گونه های حیات وحش این استان عبارتند از: سمور آبی، بز کوهی، قوچ، میش، آهو، پلنگ، خرس قهوه ای، گرگ، گراز، روباه، سگ آبی، کبک دری، کل، انواع مرغابی، چوب پا، با قرقره، هوبره، عقاب و... شمار کثیری از این زیستگاه ها در مجاورت محورهای جهانگردی قرار دارند.

اهم این شکارگاهها عبارتند از: منطقه حفاظت شده تنگ صیاد شکارگاههای سبز کوه، تخته قلعه، بارده، بازفت، لندی، دره های حسینقلی،چبد، قیصری، احمد لیوه، میلی، هفت چشمه، تنگه سرخون، پره داس، دالان کوه، بیدله، گندمکار، هفت کوتان، کلار، کوه سوخته، سالدارون، زرد کوه، دره سیر، دشت مرجن، ماربره، گینه شهر و ...

آثار تاریخی و فرهنگی

مساجد

•مسجد اتابکاناین مسجد یکی از بناهای دوران اتابکان لرستان است که در سال 605 هجری قمری ساخته شده است. مصالح این مسجد از خشت است و در سال 1351 در شمار آثار ملی به ثبت رسیده و توسط سازمان میراث فرهنگی تعمیر و مرمت شده است.

•مسجد جامع چالشتر
این مسجد در سال 1267 هجری قمری به دستور حاج محمدرضا خان چالشتری در 9 کیلومتری شهرکرد ساخته شده است. جنس بنا از سنگ، آجر و کاشی است و چهار ایوان و شبستان، حوضخانه، تطهیرخانه و سر در ورودی دارد. در داخل شبستان جنوبی این مسجد منبر چوبی زیبایی تعبیه شده که در اطراف آن آیاتی از قران بر روی چوب، منبت کاری شده است.

•مسجد جامع فرخشهر
این مسجد قدیمی در جنوب میدان مرکزی فرخشهر قرار دارد. بخش مهمی از ساختمان این بنا در دوران صفویه ساخته شده و در دوره های زندیه و قاجاریه تکمیل و بازسازی شده است. مسجد شبستان های متعدد و صحن وسیع داشت که توسط میراث فرهنگی تعمیر و مرمت شد.

•مسجد جامع کیان
این مسجد در 5 کیلومتری شهرکرد واقع شده است. این مسجد که به مسجد محب نیز معروف است در دوران صفویه ساخته شده و در زمان افشاریه توسط یکی از سرداران نادرشاه افشار به نام محب علی بیک مرمت اساسی شده است.

•مسجد خان جامع
این مسجد که در سال 1270 هجری قمری ساخته شده است، دارای صحن و شبستان های تابستانی و زمستانی و حجره های متعدد است.

•مسجد جامع شهرک
این مسجد در روستای شهرک و شرق شهرکرد واقع شده است. مسجد جامع شهرک شبستان زمستانی جالبی دارد و ساختمان آن تماما با آجر مربع و قطور و با نهایت استحکام و استادی به انجام رسیده است. تاریخ این بنا 27 محرم سال 1353 هجری قمری است.

قلعه

•قلعه های اسعدیه چلیچه
چلیچه یکی از روستاهای میزدج است که در 30 کیلومتری جنوب غربی شهرکرد واقع شده است. در خارج از چلیچه و در شکاف دره سرسبز و خرم راز یا اسعدیه دو قلعه با فاصله کمی از هم به دستور سالار اعظم و خان بابا ساخته شده که در نوع خود زیبا هستند.

•قلعه چالشتر
چالشتر در 10 کیلومتری شهرکرد واقع شده است. این قلعه سال ها قبل از این که شهرکرد اعتبار یابد، مرکز حکومت نشین بود. این قلعه به خدا رحیم خان بختیاری متعلق بود و در حال حاضر جز بخش کوچکی، بقیه قلعه از بین رفته است.

•قلعه دزک
این بنای دو طبقه در جنوب شرقی روستای دزک قرار دارد. طبقه اول آن یک هشتی ورودی در وسط دارد که از طرفین به محوطه بزرگ قلعه منتهی می شود. در طرفین هشتی چهار ایوان قرار دارد که دو ایوان آن رو به شمال و دو ایوان دیگر رو به جنوب هستند و شامل چند اتاق و انبار است. طبقه دوم که از ایوان های شمالی طرفین هشتی به آن راه می یابند، ابتدا از راه پله ها وارد محوطه بزرگ حوضخانه می شود که در وسط آن سالن سفره خانه با تزیینات گچبری و نقاشی زیبایی قرار دارد. در کنار سفره خانه، اتاقی به نام آینه خانه قرار دارد که به صورت باشکوهی تزیین شده است. از مجموع چهار برج این بنا، تنها دو برج باقی مانده است.

•قلعه جونقان
جونقان یا جونقون شهر کوچکی است در 38 کیلومتری شهرکرد که مقر سکونت خوانین بختیاری بود. علی قلی خان سردار اسعد در سال 1318 هجری قمری قلعه یا کاخی با 14000 مترمربع مساحت برای سکونت خود ساخت که نماهای بیرونی متفاوتی داشت. ستون های سنگی آن هرکدام چند قطعه در اشکال مختلف بنا شده، به طوری که در قسمت بالا، این ستون ها چهار گوش است.

•قلعه شلمزار
این قلعه و بقایای مجموع قلاع نجف قلی خان در شلمزار قرار دارند که توسط خوانین بختیاری احداث و مورد استفاده قرار می گرفته است. قلعه شلمزار 1000 مترمربع مساحت دارد در تاریخ 1307 هجری قمری به دستور مرتضی قلی خان صمصمام ساخته شده است.

•قلعه تک
این قلعه در حوالی کوه جهان بین و بر فراز روستای تک قرار دارد. مساحت محدوده آن 7000 مترمربع است و ستون های آن به صورت منشوری بنا شده است. در حیاط قلعه سه حوض سنگی و کاشی کاری شده وجود دارد.

تونل کوهرنگ

تونل کوهرنگ در نزدیکی چلگرد قرار دارد. سابقه احداث این تونل به شرح زیر است: اقدام برای الحاق آب کوهرنگ به زاینده رود به روایتی از زمان ساسانیان و یا از زمان شاه عباس شروع گردید. در آن زمان در نظر داشتند به خط الراس کوه کارکنان شکاف عمودی بدهند و با ساختن سد مرتفع سطح آب کارون را بالا آورده و از شکاف کوه کارکنان عبور دهند.

اختلاف سطح خط الراس کارکنان تا کف رودخانه 300 متر است که قرار بود، ارتفاع سد 50 متر و ارتفاع شکاف 250 متر ساخته شود تا آب جاری شود. برای این هدف 15 سال کار شده که امروزه آثار متعدد آن به یادگار مانده است و عبارتند از: برش شاه (تراشه) که برای این مقدار کوه بری که در تراشه شاه عباس به عمل آمده، در حدود 5 میلیون کارگر لازم بوده است و چنانچه مورخین اظهار می دارند 15 سال هزاران کارگر به رایگان مشغول حفر بوده اند.

این اقدام عمرانی با مرگ شاه عباس دستخوش فراموشی شد. در دهه های گذشته تونل جدید کوهرنگ به انجام رسید و هم اکنون سه شاخه آب کارون را به سه شاخه زاینده رود سرازیر می کند و فضایی جالب و دیدنی دارد.

حمام درب امامزاده

این بنا روبه روی مسجد اتابکان شهرکرد قرار دارد. شالوده اولیه بنا در زمان اتابکان در لرستان گذاشته شد و در دوره های صفویه، زندیه و قاجاریه مرمت و تعمیر شد. این حمام دارای یک فضای وسیع بیرونی به نام رختکن است که به وسیله یک دهلیز منحنی به تطهیرخانه و گرمخانه متصل می شود. در طرفین شمال و جنوب صحن گرمخانه دو حوض مستطیل شکل واقع شده است. در طرفین خزینه بزرگی که به وسیله چهار پله سنگی بالا می رود، دو خلوت گاه زیبا و مربع شکل وجود دارد که جایگاه اعیان و اشراف در فصل تابستان بود.

مدرسه علمیه (امامیه)

این مدرسه از بناهای جالبی است که به همت مرحوم میرسید محمد، امام جمعه وقت شهرکرد به جای خرابه های تیمچه ارمنای کدخدا ساخته شده است. این بنا دارای حجره های گوناگون و صحن نسبتا بزرگی است. این مدرسه و متعلقات آن در سال 1312 به تولیت و نظارت امام جمعه وقت به ثبت رسید.

آرامگاه دهقان سامانی

ابوالفتح دهقان سامانی (سیف الشعرا) مردی صوفی، مسلک و عارف بود که در میان ایلات بختیاری می زیست و در سال 1326 هجری قمری در گذشت. مقبره این عارف در حدود 28 کیلومتری شمال شهرکرد و نزدیک پل زمان خان قرار دارد. بنای آرامگاه دهقان سامانی از لحاظ شیوه ساخت و نوع معماری درخور توجه می باشد.

سنگ نوشته های مشروطیت (پیرغار)

پیرغار از تفریحگاه های منطقه چهارمحال است که در بخش میزدج قرار دارد. روی قسمتی از تپه سنگی این منطقه سه سنگ نوشته به زبان فارسی وجود دارد که بر روی آن شرح لشکرکشی بختیاری ها به فرماندهی سردار اسعد به تهران و نقش آن ها در انقلاب مشروطه ثبت شده است.

پل زمان خان

پل زمان خان در 29 کیلومتری شمال شهرکرد بر روی زاینده رود ساخته شده است. پل به دست یکی از روسای عشایر به نام زمان خان به صورت دو دهنه هشت متری احداث شده است. این بنا دو بار یکی در سال 1022 توسط کارگزاران حکومت صفوی و بار دوم در سال 1321 شمسی به وسیله حاج عبدالحسین قزوینی مالک قریه جمالی به طور کامل تعمیر و مرمت شده است.

درختان مقدس

در سطح استان چهارمحال بختیاری درختان کهنسالی وجود دارند که به نوعی با اعتقادات مذهبی مردم منطقه درآمیخته است. انواع مختلفی از این درختان در نقاط مختلف استان پراکنده اند و گروهی از مردم منطقه تکه ای از لباس خود را پاره می کنند و به آن می آویزند و اعتقاد دارند که آرزوی آن ها برآورده خواهد شد. در صورت برآورده شدن نیاز و حاجت نذر کننده، گوسفندی را در پای آن ذبح و قربانی می کنند.

تعدادی از این نوع درختان و مکان آن ها عبارتند از: درخت گلابی در باباحیدر، درخت بلوط در اردل، درخت چنار در الیکوه (چشمه مولا)، درخت سیب در سمیرم (چشمه ده کردو دوک)، درخت نارون در طاقانک (باغ ارجن)، درخت بلوط در شهرکرد (گردنه رخ)، درخت بلوط در ارجنگ، درخت بادام در نافچ.

علاوه‌ بر آثاری‌ که‌ اجمالا مورد اشاره‌ قرار گرفت‌، از پل‌ دو پلان‌ بر روی‌ زاینده‌ رود، پل‌ شارلو در 7 کیلومتری‌ سامان‌، پل‌ هوره‌ در روستای‌ هوره‌ شهر کرد، حمام‌ شهرک‌ و حمام‌ حاج‌ عبدالله‌ در شهر کرد، حمام ‌فرادنبه‌، حمام‌ سفید دشت‌، حمام‌ شلمزار و حمام‌ چلیچه‌ در فارسان‌، حمام‌ حاج‌ محمد رضاخان‌ در لردگان‌، عمارت‌ خانه‌ فرخشهر و قلعه‌ شمس‌ آباد نیز می‌توان‌ نام‌ برد که‌ هر یک‌ ویژگی‌های‌ خاص‌ معماری‌ و قدمتی‌ قابل‌توجه‌ دارند.

غذاهای محلی

در مناطق شهری، روستایی و در بین عشایر استان چهارمحال و بختیاری انواع مختلفی از غذاهای محلی تهیه می گردد که از آن جمله می توان به آش جو ترشه، آبگوشت بختیاری، اشکنه ماست، نیشی تنوری، گرگره هلر، سوق دوغ، بودانی، اماج، آب ترشی، کامی شیر، چلبک، حلیم، برنج، پلوآجر، کله جوش، آمربی، دمبه روده، گشنیز آب، نان بلوط و ده ها نوع خورشت و چاشت دیگر اشاره نمود.

موسیقی و رقص محلی

موسیقی و شعر در ایل بختیاری پیوند جاودانه ای با زندگی ایل یافته است. مقام های موسیقی ایل بختیاری به بیت معروف اند و تعداد آن ها حدود 20 تا 25 مقام است. هر طایفه و تیره نوازندگان ویژه ای دارد که به آن ها توشمال می گویند.

توشمال ها دارای طایفه و محل زندگی جداگانه ای هستند و مخارج سالیانه خود را با شرکت در مراسم عروسی، عزاداری و جشن های دیگر به دست می آورند و به کار زراعت و دامداری نیز می پردازند. توشمال ها دختر غیر را به زنی نمی گیرند و به غیر هم زن نمی دهند.

توشمال ها مردمی مغنی پیشه و شاعر مسلک اند که بیشتر وقت زندگی روزانه خود را صرف ساختن ابیات، لطیفه ها، ضرب المثل ها و مثل ها می کنند. آنان در به وجود آوردن آثار و ادبیات عامیانه سرزمین بختیاری سهم بسزایی دارند. آلات موسیقی بختیاری ها شامل ساز و دهل، سنج، نی، کرنا، طبل و سنتور است.

در استان چهارمحال و بختیاری در مواقع برگزاری جشن ها و سرودها رقص های متنوعی اجرا می گردد که از معروف ترین آن ها رقص عروسی، رقص دستمال، رقص آرام، رقص تند و رقص مجسمه است. شیوه اجرای رقص های محلی به این صورت است که در مراسم عروسی زن و مرد به طور گروهی با هم می رقصند و با این که قید و بند حجاب کاملا در این منطقه وجود دارد، با این وصف در مراسم شادمانی شرکت آن ها در رقص های گروهی مجاز است و می توانند دست در دست دیگر رقصندگان با آهنگ ساز و دهل برقصند.

صنایع دستی

انواع صنایع دستی و سوغاتی های استان چهارمحال بختیاری عبارتند از: قالی معروف چال شتری، چوخا، نمد، گیوه، خورچین، گلیم، سیاه چادر، جاجیم، وریس یا طناب ابریشمی، کلاه های نمدی، خور، جل، پلاس و کچمه دان و گز آن نیز معروف است.

انتهای پیام