چراغ «مسکن امید» در سایه غفلت نهادهای تخصصی روشن شد

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، اعلام اجرای طرحی موسوم به «مسکن امید» از سوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی شاید عجیب و در نوع خود قابل تامل باشد، چراکه این وزارتخانه ظاهرا قرابتی با مسکن‌سازی ندارد.

اگر تعاونی‌های مسکن را که این روزها انتقادهای فراوانی به آنها می‌شود و کارگروهی ویژه در دولت مامور حل مشکلات آنها شده را فاکتور بگیریم، وزارت تعاون سال‌هاست که به حوزه خانه‌سازی ورودی نداشته است.

اما چنانچه تاریخ را ورق زده و نقبی به سال‌های پیش از انقلاب بزنیم خواهیم دید که در سال 47 «شرکت خانه‌سازی ایران» با سرمایه‌گذاری بانک رفاه و صندوق تامین اجتماعی و با هدف خانه‌دار کردن کارگران و کشاورزان تاسیس شده است.

*نهادهای عمومی و غفلت تاریخی

یکی از اهداف اصلی تاسیس نهادهای عمومی نظیر سازمان تامین اجتماعی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و بنیاد مستضعفان در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی کمک به تامین مسکن محرومان و مستضعفان کشور بوده است.

«مسئله مسکن یکی از مصیبت بارترین مشکلات اجتماعی مردم ما بود.بسیاری از مردم در اسارت تهیه یک قطعه زمین و... بودند... نظام اسلامی چنین ظلم و تبعیضی را تحمل نخواهد کرد و این از حداقل حقوق هر فرد است که باید مسکن داشته باشد... همه محرومان باید خانه داشته باشند، هیچکس در هیچ گوشه مملکت نباید از داشتن خانه محروم باشد. بر دولت اسلامی است که برای این مسئله مهم چاره‌ای بیندیشد وبرهمه مردم است که در این مورد همکاری کنند.»

آنچه در سطرهای بالا آمد بخشی از فرمان تاریخی امام خمینی (ره) برای تشکیل حساب 100 بود. فرمانی که به‌دنبال آن بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در بیست و یکمین روز فروردین‌ماه 34 سال پیش تاسیس شد.

اما با گذشت بیش از 3 دهه پس از پیروزی انقلاب نه سازمان تامین اجتماعی با داشتن شرکت خانه‌سازی ایران توانسته برای کارگران بیمه شده سرپناهی بسازد و نه بنیاد مستضعفان توفیق چندانی در این عرصه داشته‌ است. تنها بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بوده که به مدد طرح مسکن مهر توانسته بخشی از نیاز شهرهای زیر 25 هزار نفر را پوشش دهد.

 این 3 نهاد عمومی در کشور می توانستند به عنوان 3 مجموعه توسعه دهنده مسکن(Housing Developer) نقش تاثیرگذاری در ساخت و ساز مسکن برای قشرهای کم‌درامد کشور داشته باشند.

بنیاد مستضعفان سال‌هاست گرفتار پروژه‌هایی شده که در آنها نه راه پس دارد و نه پیش. ساخت آزادراه تهران-شمال نمونه بارزی از حوزه فعالیت این نهاد است، البته بنیاد مستضعفان کارنامه درخشانی در برخی حوزه‌های اقتصادی دارد.

از سوی دیگر به‌راحتی می‌توان رد پای سازمان تامین اجتماعی را در بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی مشاهده کرد؛ از حمل‌ونقل ریلی گرفته تا نوع هوایی آن. در حال حاضر «شستا» به‌عنوان زیرمجموعه سازمان تامین اجتماعی سهامدار اصلی بسیاری از شرکت‌های ایرانی از جمله «خانه‌سازی ایران» است.

با وجود این‌که حدود 46 سال از تاسیس این شرکت با هدف ساخت مسکن برای کارگران می‌گذرد، اما مدت‌هاست که ماموریت این شرکت دستخوش تغییرات بنیادی شده و فقط در حوزه ساخت خانه‌های لوکس فعالیت می کند. مسئله‌ای که اهداف اولیه آن در تضاد کاملی قرار دارد.

*مسکن امید می‌آید؟

کم‌کاری یا ناتوانی مسئولان نهادهای عمومی در کنار عدم برنامه‌ریزی مناسب دولت‌ها شرایطی را به‌وجود آورده که امروز کشور با کمبود شدید مسکن دست و پنجه نرم می‌کند، مسئله‌ای که کارشناسان نسبت به عواقب وخیم آن برای اقتصاد هشدار می‌دهند.

البته در این بین اتفاقات خوشایندی در حال وقوع است که امیدواری‌های را باعث شده است. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی چندی پیش از اجرای طرح «مسکن امید» برای کارگران و بازنشستگان خبر داده و گفته که این برنامه اجرایی‌تر از طرح مسکن مهر و در یک بازه زمانی 5 ساله اجرا خواهد شد.

وزیر راه و شهرسازی نیز در سالروز تاسیس بنیاد انقلاب اسلامی از ساخت 1.5 میلیون واحد مسکونی طی 10 سال در قالب طرح اجتماعی خبر داد.

عملیاتی شدن این 2 برنامه می‌تواند نقش به‌سزایی در خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد جامعه و کاهش فاصله عرضه و تقاضای مسکن داشته باشد.

چنانچه وزیر تعاون بتواند زیرساخت‌های اجرای مسکن امید را با استفاده از ظرفیت‌های بالقوه «شرکت خانه‌سازی ایران» عملیاتی کند و مانع احتمالی علی ربیعی را در این مسیر دلسرد نکند، دغدغه اصلی کارگران و بازنشستگان به‌عنوان بخشی از جامعه هدف مورد نظر امام خمینی (ره) برطرف خواهد شد.

توفیقی مشاور عالی مجمع نمایندگان کارگران ایران نیز اخیرا با بیان اینکه طرح «مسکن امید» هدیه روز کارگر از سوی ربیعی به جمعیت 11 میلیونی کارگران است گفته بود: «قرار است در راستای این طرح  3 تا 6 میلیون کارگر فاقد مسکن در یک دوره 5 ساله خانه دار شوند.»

هر چند بر خانه‌دار کردن 3 تا 6 میلیون نفر در یک دوره 5 ساله تردیدهایی وارد است، اما چنانچه حداقل را در نظر بگیریم در طرح "امید" سالانه 600 هزار واحد مسکونی ساخته خواهد شد.

وزارت راه و شهرسازی نیز در طرح اجتماعی سالانه  150 هزار مسکن می‌سازد و با تجمیع این 2 برنامه گام مهمی در خانه‌دار کردن دهک‌های کم‌درآمد کشور برداشته خواهد شد.

البته تحقق برنامه اول به سازمان تامین اجتماعی و بازنگری در برخی رویکردهای آن بستگی دارد، برای این کار در مرحله اول لازم است سازمان مذکور سرمایه‌گذاری‌هایش را در حوزه‌های شفاف  انجام دهد و در مرحله بعدی ماموریت «شرکت خانه‌سازی ایران» را نیز تغییر دهد.

اگر «مسکن امید» وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پشتوانه قوی داشته باشد، بی‌شک در میان‌مدت با خانه‌دار کردن کارگران بیمه شده بخش قابل توجهی از معضلات مسکن ایران با همکاری وزارت راه و شهرسازی برطرف می‌شود.

با توجه به آنچه که گفته شد اجرای طرح «مسکن امید» از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی چندان عجیب نیست، اما باید دید در یازدهمین روز اردیبهشت جمعیت 11 میلیون نفری کارگران از اعلام جزئیات عیدی خود خشنود خواهند شد یا خیر؟ شاید اعلام جزئیات مسکن امید در این روز (روز کارگر) به زمان دیگری موکول شود.

انتهای پیام/