آیا تحریم‌های آمریکا علیه روسیه واقعاً کارآمد است؟
خبرگزاری تسنیم: از نظر کارشناس اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا، یک تحریم کارآمد علیه روسیه زمانی حداکثر نتیجه را در پی دارد که تمامی کشورهای اروپایی در آن مشارکت کنند و تحریم‌ها زمان‌دار باشد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، کاخ سفید روز سه‌شنبه در واکنش به حرکت خصومت‌آمیز روسیه در تسخیر شبه جزیره کریمه، سری دوم تحریم‌ها علیه 20 بانک روسی و یک بانک در سن‌پترزبورگ را اعلام نمود. این تحریم‌ها به دستور باراک اوباما بر انسداد دارایی‌ها و محدودیت‌هایی در صدور ویزا برای 11 مقام روسی و اوکراینی استوار شده است. اگرچه برخی از مقامات مورد نظر همچون دیمیتری روگوزین، معاون نخست‌وزیر روسیه این محدودیت در صدور ویزا را چندان جدی نگرفتند. روگوزین در صفحه توئیتر خود به اوباما متلک انداخت و گفت اوباما به «یک مشت یاوه‌گو» اجازه داده تا برای او تحریم دست و پا کنند.
در ظاهر مقامات ایالات متحده می‌گویند تحریم‌ها برای این وضع شده که به روسیه فشار وارد کند تا کریمه را به اوکراین بازگرداند. اما در پشت پرده احتمالاً آنان می‌دانند که چنین اتفاقی بعید است؛ چرا که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در تسخیر کریمه سرمایه‌گذاری به شدت سنگین سیاسی کرده که تنبیه و جریمه اقتصادی آن را تغییر نخواهد داد.
در مقابل، تحریم‌های ایالات متحده به دنبال دستیابی به اهدافی واقعی است تا آرمان‌هایی بلندپروازانه: یکی از آن اهداف میتواند این باشد که روسیه بیش از این به خاک اوکراین تجاوز نکند. همچنین تحریم‌ها این پیام را در بر خواهد داشت که تسخیر سرزمینی مانند آنچه در مورد کریمه اتفاق افتاد، هزینه‌هایی در پی خواهد داشت و در نتیجه میتواند پایتخت‌های خارجی را از اقدام به حرکات مشابه تجاوز در تبعیت از حرکت پوتین بازدارد.
اما تمامی این نتایج زمانی محقق می‌شود که اوباما چهار کار اساسی را تدبیر نماید:
مسئولیت‌پذیری تمامی کشورهای اروپایی
تحریم‌ها وقتی بیشترین کارایی را خواهد داشت که دیگر اقتصادهای بزرگ جهان در اجرای آن مشارکت نمایند. بدون حضور و تبعیت آنان، کشور تحریم شده هر جای دیگری را برای تأمین کالا و سرمایه‌گذاری جستجو خواهد کرد. آینده نشان خواهد داد که اروپا در اجرای تحریم‌های جدی آمریکا علیه روسیه مشارکت خواهد کرد یا خیر. در حالی که تمام منطقه در محکوم کردن تسخیر کریمه همصدا هستند، دولت‌ها در اینکه چه کسی متحمل هزینه‌های تأدیب مسکو شود، دچار اختلافند. برای مثال، فرانسه و بریتانیا در اینکه آیا پاریس باید فروش تسلیحات خود به مسکو را متوقف کند یا لندن از منافع داد و ستد با اشراف روسی بگذرد، مشاجره دارند.
حل و فصل این درگیری‌ها و تدبیر دیگر اختلافات موجود در اتحادیه اروپا، محور مذاکرات هفته آینده اوباما در هگ، بروکسل و روم خواهد بود. با این همه، حمایت از این تحریم‌ها علیه روسیه احتمالاً از قدرت‌های در حال ظهور همچون چین، برزیل و هند بر نخواهد آمد. به‌رغم حمایت پیشینی آنها از احترام به تمامیت ارضی کشورها، در ماجرای منازعه کریمه چندان وارد نشدند.
انحراف فشارهای متقابل
تحریم‌ها زمانی بهترین کارایی را خواهد داشت که کشور تحریم شده نتواند مقابله به مثل کند. متأسفانه روسیه میتواند اقدامات آمریکا و متحدینش را تلافی کند؛ روسیه میتواند مانع از حرکت برای توقف برنامه هسته‌ای ایران شود، مسئله‌ای که شاید یکی از اولویت‌های برجسته سیاست خارجی ایالات متحده باشد. مسکو میتواند همچنین از تأمین مسیرهای تردد نیروهای آمریکایی از خاک روسیه برای ورود به افغانستان چشم بپوشد و اجازه دهد واشنگتن از طرف پاکستان مورد فشار قرار گیرد. چرا که دیگر مسیرهای دسترسی به پایگاه‌های آمریکا در افغانستان در اختیار پاکستان است و این نقطه آسیب‌پذیری آمریکا به حساب می‌آید. نباید فراموش کرد که 12 کشور اروپایی برای وارادات بیش از نیمی از گاز طبیعی خود به روسیه نیاز دارند و جایگزینی منابع انرژی زمان می‌برد.
اجتناب از تحرکاتی که به منازعه دامن می‌زند
باراک اوباما میتواند هم‌ارز با گزینه‌های هسته‌ای، معادل‌های اقتصادی بنا کند و نظام مالی آمریکا را به روی هر فرد یا نهاد، آمریکایی و غیر آمریکایی که با شرکت‌ها و تجار روسی داد و ستد دارد، ببندد. اگرچه در شرایط کنونی، چنین اقدامی نزدیک‌ترین متحدین واشنگتن را در بر گیرد.
بدتر از این، چنین اقدامی میتواند مانع حصول نتیجه عینی تلاش دولت در ممانعت از حرکت روسیه در اوکراین شرقی گردد. اگر مسکو برای تجاوزاتش مجبور شود بالاترین هزینه ممکن را پرداخت کند، ممکن است درصدد دستیابی به بالاترین منفعت برآید. به همین جهت، احتمالاً واشنگتن تحریم‌ها را مرحله به مرحله و به تدریج و با نگاه دائمی به وقایع میدان اوکراین تشدید نماید.
زمان‌دار کردن تحریم‌ها
تبعات تحریم‌ها یکسره و مداوم نیست و پیامدهای آن به مروز زمان کاهش می‌یابد. یک کشور تحریم شده، و به ویژه کشوری مثل روسیه با ذخایر تجاری میتواند فشارها و اضطرارهای اقتصادی را برای مدتی پس بزند. شورای امنیت سازمان ملل نخستین تحریم‌های خود علیه ایران را به خاطر برنامه هسته‌ای ایران در سال 2006 اعمال کرد. 7 سال گذشت تا تهران به طور جدی پای میز مذاکره نشست. اگر نگوییم سال‌ها، ماه‌هایی طول خواهد کشید تا مسکو پیامدهای اقدامات خود را درک کند. مسائل پیچیده دیگری نیز در میان است که مسکو احتمالاً تمایل پیدا خواهد کرد هزینه هنگفتی را پرداخت کند تا اشتباه تاریخی خود را که امروز بر آن اصرار دارد، اصلاح نماید.
بنابراین حتی اگر باراک اوباما این چهار موضوع را هم تدبیر کند، نمی‌تواند منتقدینی را که به دنبال حصول نتایج سریع در کریمه هستند، راضی کند. اما در طول زمان، تحریم‌ها میتواند ضایعات جدی به روسیه وارد کند، درست مثل همان هزینه‌ای که بر ایران وارد شد. و اگر تحریم‌ها به یک باره وارد شود، روسیه درخواهد یافت گرفتار آنها شده است. علاوه بر این، باید توجه داشت در صورت اِعمال یک‌باره تحریم‌ها، برای واشنگتن و متحدینش از جهت سیاسی بسیار دشوار خواهد بود که شدت تحریم‌ها را کم کنند، حتی اگر خود آنان واقعاً چنین چیزی بخواهند.
برای روسیه وضع بدتر از این است. شرکت‌های خارجیِ بیزار از ریسک و تردید، هر جای دیگری را برای سرمایه‌گذاری جستجو می‌کنند، درست همان طوری که کشورهای اروپایی دارند گام به گام وابستگی خود به یک همسایه غارتگر را کاهش می‌دهند.
نه کاهش سطح روابط کشورهای اروپایی و نه کاهش سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی برای اقتصاد متصلب روسی که بر توهم درآمدهای حاصل از انرژی استوار شده خبرهای خوشی نیست. بنابراین، دیر یا زود، آقای روگوزین و رئیسش آقای پوتین خواهد فهمید حتی یک «یاوه‌گو» هم میتواند دردسر ایجاد کند.
انتهای پیام/
