ساوه، شهر یاقوت‌های سرخ + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساوه، شهرستان ساوه با جمعیت 238713 نفره در شمال استان مرکزی واقع شده و وسیع ترین شهرستان این استان به شمار می رود.

شهرستان ساوه از شمال به شهرستان زرندیه ازغرب به استان همدان از جنوب به شهرستانهای تفرش و کمیجان واز شرق به استان قم محدود می شود و این شهرستان با مرکزیت شهرساوه در ارتفاع 995 متری از سطح دریا قرار گرفته است و با مرکز استان 152 کیلومتر فاصله دارد.

شهرستان ساوه دارای دو بخش به نام های مرکزی و نوبران، سه شهر به نام های ساوه، غرق آباد و نوبران، هفت دهستان به نام های طراز ناهید، قره چای، نور علی بیگ، شاهسون کندی، آق کهریز، بیات و کوهپایه است.

ساوه در لغت به معنی خرده طلا آمده و از شهرهای بسیار قدیمی ایران به شمار می رود که بدون شک ساوه را باید از شهرها و دژهای مادی دانست بطوریکه در کتب تاریخی و مسالک و ممالک بعد از اسلام به این شهر تحت عناوین جبال یا کوهستان یا عراق عجم اشارات فراوانی وجود دارد و آنطور که ابن حوقل در کتاب صوره الارض درباره شهر ساوه می آورد:((ساوه شهری است در سی فرسنگی همدان بسیار پاکیزه و نیکو حال، به طریق عراق است.))

منطقه آوه این شهرستان از نقاط مهم شیعی ایران بوده و علماء و مشاهیر زیادی در زمان های مختلف از این منطقه برخاسته و در احیاء مذهب شیعه جعفری تلاش و مجاهدت بسزایی داشته اند.

مغول ها در سال 617 هجری قمری شهرساوه را غارت کردند و کتابخانه عالی آن را که دارای آلات نجومی نیز بوده آتش زدند، اما پس از آن خواجه ظهیرالدین علی بن ملک شرف الدین ساوجی و فرزندش در قرن 8 ه.ق برج و باروی شهر را تکمیل نمودند.

پایه اقتصاد آنرا صنعت و کشاورزی تشکیل می دهد و تولیدات کشاورزی آن انار، انجیر خشک و طالبی بوده و ایت شهرستان به سبب مجاورت با کویر و ارتفاعات کم دارای آب و هوای گرم و خشک است.

میزان بارندگی شهرستان کم و بیشتر بصورت باران بوده و شهرستان ساوه را بیشتر نقاط هموار و دشت تشکیل می دهد و این دشتها از جنوب شهر ساوه شروع و تا دشت بزرگ ساوه که گستره شهر های غرق آباد، ساوه، شهرصنعتی،مأمونیه و زرند است امتداد دارد و دارای خاکی بسیار حاصلخیز و محل تولید بسیاری از محصولات باغی و کشاورزی است.

سوغات ساوه را میوه هایی چون انار، طالبی، خربزه،خیار چنبر و مشتقات آنها و امروزه پسته، زیتون و زعفران و صنایع دستی از قبیل کوزه های سفالی و فرش دستباف تشکیل می دهد.

غذای محلی این شهرستان شامل ترخنه ها و دکو می شود و از شیرینی های محلی می توان به نان قندی (آرد، شکر، تخم مرغ، مواد افزودنی، شیرینی و مغز گردو)، روح افزا(مغز بادام، مغز پسته و شکر)، نان پنجره ای و باسلوق اشاره کرد.

گویش مردم ساوه، فارسی با لهجه خاص ساوه ای و ترکی، درآوه است و نیز ایل شاهسون تنها ایلی است که ترک زبانند و در منطقه ساوه زندگی می کنند.

جاذبه های گردشگری:

حاشیه رودخانه روستاهای سنگستان و خلیفه کندی در 75 کیلومتری شهر ساوه در بخش نوبران، کیلومتر 60 تا شهر نوبران،15 کیلومتری شمال غربی نوبران، روستای خلیفه کندی،سنگستان واقع است.

غار آقداش که این غار در کوه های شمالی روستای آقداش از دهستان کوهپایه بخش نوبران شهرستان ساوه قرار داشته و این غار دارای آثار و نقوشی از سکونت انسان در عصر کشاورزی بوده که راه دسترسی تا روستا مناسب وتا غار صعب العبور است.

حاشیه سد الغدیر در 25 کیلومتری جنوب غربی ساوه، کیلومتر 5 جاده ساوه – همدان (سه راهی سد) 20 کیلومتر به سمت روستای علی آباد بعد از روستای بند چای، سد الغدیر قرار داشته، که دارای راه دسترسی مناسب است.

جاذبه طبیعی روستای کهک که در 45 کیلومتری جنوب غربی ساوه قرار داشته راه دسترسی آن 45 کیلومتر تا شهر غرق آباد، 5 کیلومتری جنوب شرق غرق آباد(روستای کهک و بالقلو) است.

باغات انار محدوده دشت ساوه، که دارای راه دسترسی مناسب است و نیز طبیعت زیبای بالقلو ساوه ، که در نوبران،شمال غرب شهر غرق آبادبا راه دسترسی مناسب قرار دارد.

مناطق نمونه گردشگری:

روستای آوه در میان راه ساوه به قم واقع شده که قرار گرفتن در این محدوده و توجه به حاصلخیزی دشت وسیع آن سبب شده که از دیرباز این منطقه به عنوان یکی از مناطق تاریخی ایران شناخته شود.

محوطه تاریخی آوه در شمال این روستا با 220هکتار عرصه بزرگترین محوطه تاریخی استان به حساب آمده و این محوطه دارای شواهدی از سکونت بشری از هزاره چهارم قبل از میلاد تا پایان دوره ایلخانی است که در کنار محوطه یاد شده امامزاده فضل بن سلیمان از یادمان های تاریخی دوره سلجوقی و بنای کاروانسرای شاه عباسی مربوط به دوره صفوی قرار دارد.

این عوامل در کنار هم این امکان را فراهم ساخته تا روستای آوه و مناطقی از شهرستان ساوه را بتوان در زمره مناطق نمونه گردشگری استان قرار داد.

قیزقلعه یا قلعهدختر در 23 کیلومتری جنوب غربی ساوه و مجاورروستای قیزقلعه برروی صخره ای بلند قرار داشته و قسمتی از بنا در صخره تعبیه شده و از آن با نام دژ یا قلعه یاد می شود که محوطه و فضای طبیعی و کوهستانی آن به همراه چشمه ای زیبا فضایی مناسب جهت ورزش های کوهنوردی و جذب گردشگران است.

حوزه الغدیر به وسعت 30 هکتار از جمله مناطق گردشگری در شهرستان ساوه است که فاصله آن تا مرکز استان 175 کیلومتر و تا مرکز شهرستان 15 کیلومتر است.

جاذبه های تاریخی و فرهنگی:

از آن جاییکه شهر ساوه بر سر راه های مهم و باستانی قرار داشته و پایتخت ها و مناطق مهم را به یکدیگر وصل می نموده و زمانی نیز بخشی ازجاده مهم ابریشم به حساب می آمده است از اهمیت بسزایی برخورداربوده است .

وجودکاروانسراها و پل های متعدد در این شهرستان نشان از نقش عظیم اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی این شهر در زمانهای مختلف بوده که بدین جهت سیاحان و مستشرقان بسیاری از جمله مارکوپولو از این منطقه دیدن کرده اند و در نوشته های خود به آن اشاره داشته واز میان آثاری که نشان از عمق هنر و فضای معماری و  فرهنگی هر زمانی است  مساجد آن  دوره را می توان نام برد.

مسجد در دوره اسلامی مرکز و محور اصلی هر منطقه بوده و صاحبان هنر سعی می کردند که تمام هنر و خلاقیت خود را در بنای آن به کار ببرند که از این جهت توجه به معماری و هنر مساجد می تواند به فهم بسیاری ازمسائل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی در ازمنه های مختلف بپردازد.

مسجد جامع در جنوب شهر ساوه و در سمت چپ خیابان سلمان ساوجی قرار دارد که بنای فعلی از صحن  مرکزی که در اطراف آن دو ایوان گنبد خانه و شبستان های ضلع شرقی و شمالی قرار دارند تشکیل شده و در آنها از آجر خشت و ملات گچ و گل به عنوان مصالح استفاده شده و درون گنبد خانه یک محراب گچبری شده وجود دارد که با نقش گره های هندسی و کتیبه های تزیین شده و آیات قرآنی در دو ردیف محراب را در بر گرفته اند دور تا دور گنبد خانه ازاره ای قرار دارد که با کاشی شش ضلعی به رنگ فیروزه ای در درون قاب هایی به رنگ سیاه اجرا شده و همچنین تعدادی محراب گچ بری شده رنگی و ساده بر روی ستون ها وجود دارد که در دوره های ایلخانی و صفوی به آن افزوده شده و در کتیبه های ایوان جنوبی و گنبد خانه معماران بنا،  استاد میر احمد بن میر حاج بنای قمی، استاد جمال بن جمال الدین قمی و استاد عبدا.. کاشی کار معرفی شده اند.

مسجد جامع ساوه را از نظر معماری و هنر به کار رفته در ان می توان با مساجد قدیمی موجود در شهریزد و  شوش مقایسه کرد.

از اماکن تاریخی و گرد شگری ساوه می توان به مسجد جامع ساوه مربوط به پیش از اسلام، سلجوقی، صفوی  و واقع در ساوه-خ سلمان ساوجی،  مسجد سرخ(انقلاب) مربوط به دوره صفویه،قاجار  واقع در ساوه-میدان انقلاب، قیزقلعه مربوط به دوره سلجوقی،ایلخانی،صفوی واقع در ساوه، روستای قیزقلعه، 25کیلومتری جنوب غربی ساوه، پل سرخده مربوط به دوره صفویه واقع در شمال غرب سرخده،در 15 کیلومتری جنوب شهر ساوه، قلعه آردمین مربوط به عصر قاجار واقع در 56 کیلومتری جاده ساوه- همدان در سه راهی غرق آباد جاده خاکی به سمت شمال جدا می شود که انتهای این جاده دهکده ای باصفا و سرسبز وجود داردو در میان این آبادی و داخل بافت مسکونی و باغ ها بنایی عظیم خودنمایی می کند که اهالی به آن قلعه آردمین می گویند، آب انبار باغ شیخ مربوط به دوره اواخر زندیه واقع در ساوه،بخش مرکزی،دهستان طراز ناهید، روستای باغ شیخ، آب انبار شاه عباس مربوط به دوره صفویه- قاجار واقع در ساوه، بخش مرکزی،دهستان قره چای، روستای لالائین، بقعه اشموئیل پیغمبر مربوط به قرن 8 و 10 واقع در قریه پیغمبریه بخش خرقان، مقبره سید اسحاق مربوط به قرن 7 واقع در جنوب شهر ساوه،ورودی شهر از طرف جاده قدیم قم-ساوه، کاروانسرای آوه مربوط به دوره صفویه واقع در 30 کیلومتری جنوب شرق شهر ساوه، روستای آوه، امامزاده سید هارون  مربوط به قرن 7و8 واقع در جاده ارتباطی طراز ناهید اشاره کرد.

مشاهیر سیاسی، علمی و فرهنگی ساوه:

از مشاهیر سیاسی، علمی و فرهنگی ساوه می توان سلمان ساوجی(شاعر)، میرزا موسی طیب ساوجی(پزشک،نویسنده،شاعر و خوشنویس) ،علامه تاج الدین آوی(فقیه) ، پهلوان یوسف ساوجی(عادل شاه ساوجی) ،حاج حسین سمندر(شاعر،خوشنویس،غزلسرا)، شیخ جمال الدین ساوجی(پایه گذار مکتب قلندریه) ،مرحوم شوقی ساوجی(شاعر) ، حکیم تیلیم خان(شاعر ترکی زبان) ،خانم مرحومه فرخنده ساوجی (اولین شاعره صاحب دیوان ایرانی)، مرحوم آیت الله شریعتمدار ساوجی(فقیه)، علامه عسگری(محقق)، شهید دکتر مصطفی چمران را نام برد.

صنایع دستی شهرستان ساوه:

دستباف های سنتی(قالی بافی و گلیم بافی)، رودوزیهای سنتی، آثار چوبی(منبت و کنده کاری روی چوب، معرق کاری، خراطی)،سفالگری، کتابت و نگارگری، آثار فلزی (قلمزنی و چلنگری) از جمله صنایع دستی این شهرستان است.

انتهای پیام/ ب